장음표시 사용
201쪽
cognoscat certitudinem earum doctrinarum cum historia arctissime connexarum, de quibus oretunus erat eductus; hinc augere ac perficere voluit eam historiae ac doctrinae Christi cognitionum, quam Theophilus et in genere uthnico-christiani ex institutione catechetica primorum eVangelii praeconum haustam jam tenebant. Hunc jam in finem non Suffeci e illa multorum scripta V. 1.), quamvis juxta Praindicationem eorum composita, qui ab initio testes oculati et ministri fuerunt verbi, Lucas indirecte innuit promittens historiam pleniorem et chronologicam, qualem primi evangelii praecones, proximis auditorum indigentiis satisfacturi, exhibere non poterant, ut evangelium Matthaei et Marci docet. Neque illum in finem Theophilo commendare potuit ipsa haec Matthaei et Marci seripta, etiamSi Lucae jam innotuisse credantur; nam in hoc praeter alia desiderabatur historiae evangelicae initium, cui auctor noster magnum tribuit momentum illud autem hebraice erat scriptum et alii consilio originem debebat. Si brevior vitae Jesu Christi historia, ut Marci, ut juxta materiarum similitudinem disposita, ut Matthaei, certorum lectorum indigentiis satisfaciebat: cultiorum tamen Graecorum Votis non reSPOD-debat. Sic v. g. Matthaeus 1, 1. Jesum Christum dicit Davidis filium; ast in sequentibus genealogiam adsuri Josephi, quem tamen in conceptione Jesu nullas plane habuisse partes ipse profitetur 1,l8. Seqq. quam in cultioribus etlimico-christianis non p0terat non oriri quaeStio, quomodo JeSus Spectata etiam matre e Davidis familia natus sit γ Uir. Luc. 3, 23. Seqq.) Matthaeus refert, Mariam deSponsatam JoSeylio, stlatequam convenirent, inventam esse in utero habentem e Spiritu S. 1, 18.; quomodo autem uaria conceperit , accuratius non narrat, et tamen hoc cognoscendi votum cuicunque fidei suae certitudinem desideranti sese necessario obtrudebat ela. Luc. 1, 2 56.3.
Baptista publice prodiit Messiae praeco, a Jesu Christo laudibus celebratur et Elias dicitur Mi. ur.); unde vero fuerit, qui ejus
DarenteS etc., neque a Matthaeo, neque a Marco innuitur D. Luc. I, 5-25. 67 - ηυ. . Coll. Matthaei 4, 12. Jesus relicta NaZareth Caphamaumi sedem sibi elegit; qua o causa vero id factum Sit, non exponitur cfr. Luc. 4, 16-30.). Matthaeus et Marcus nonnisi ultimum Jesu iter Ilierosolymitanum et pauciores Domini rudi vivi apparitiones brevissime narrant, et tamen nemo non paratus ad reddendam rationem de ea, quae in nobis est spe, desiderare debuit cognoscere,un Jesus metropolim tamdiu plane neglexerit, et quibus documentis
resurrectio ejus nitatur. Haec et alia similia Lucam ad accuratum moverunt examen de
omnibus ab initio vitae Jesu humanae, ut partim ipse sibi pararet firmissimam certitudinem de veritate omnium, quae erat edoctuS, partim Theophilo et aliis in evangelio suo eandem pera Sionem suppeditaret. Disit iam by Gooste
202쪽
Ut jam g. 127. dictum est, antiqui sentem primum et praecipuum,
unde Lucas notitias suas evangelicas hauserit, nominant Paulum ApoSt., cujus discipulus et comes per longius tempus erat. Idem evangelii nostri argumento confirmatur; nam l. eas ipsas doctrinas, de quibus Paulus prae ceteris agit: de universali salutis christianae destinatione, de gratia justificante per fidem absque operibus etc., Lucas prae ceteris Selegit tractanda illustrandas et confirmandas. Sic v. g. Jesu Christi genealogiam 3, 23. Seqq. non ut Matthaeus ab Abrahamo exorditur, sed ad Adamum usque et ad Deum reducit v. 38. , ut ostendat: sicut Adamus terrestris et Deus coelestis est omnium hominum pater: ita etiam JeSum Adami et Dei filium totius generis humani esse Salvatorem. 2, 3I. 32. Simeonem pium celebrantum sistit salutem a Deo in Jesu paratam, ute faciam omnium populorum, lumen αδ revelationem ventium et
gloriam populi Israel 4. 25 7. Jesum Nagaret hae Judaeorum indignorum rejectionum jam in V. Τ. typice annunciatam et GSumtionem ethnicorum praedicentem sistit; 9, 52-56. et 17, 11 - 19. Jesum non abhorruisse docet a Samaritanorum consortio, eorum etiam Salvatorem Se declarasse et leprosum mundasse; 14, 16-24. in parabola de coena magna Christum dicentem repraesentat, patremfamilias
exclusis prius invitatis Judaeis) postremo in viis et Sepibus versantes s ethnicos) adduci jussisse; 7, 36 U. Jesum mulieri peccatrici ob poenitentiae lacrymas, ob fidem et dilectionis documenta peccatorum remissionem annunciaSSe refert verbis: is FGes tua re salvam
fecit in parabola de filio perdito 15, 13-30. poenitentum ut confidenter ad patrem reversum invenisSe culparum remi SSionem et
benignam in domum paternam receptionem narrat; 17, 7-lU. in similitudine de servo, qui olaciis suis satiSfecit, JeSus adnotat: ,,S
et νυμ, cum feceritia omnia, quae praeceptra sunt vobis, diaste: Nerei
inutiles sumus, quod debui es facere, sectamus.' Idem latet 18, 9-14. in parabola de Pharisaeo et portitore Orantibus in templo, quorum prior ob humilitatem suam et poenitentiam, non vero alter de justitia sua glorians justi hcatus discessisse legitur; 23, 40 3. Solus Lucas adnotat, unum latronum, qui cum Jesu crucifixi sunt hujus implorasse misericordiam et paradisi promissionem accepi Sse scis. etiam 13,1-5.19, 1-10.).2. V PS χάρις, ελεος, πίστεις et ταπείνωσις, quae cum peculiaribus suis notionibus Paulo usitatae sunt et adamatae, in evangelio quoque Lucae frequenter Oecurrunt, et jam in annunciatione conceptionis Mariae, in verbis Elisabethae , in cantico Mariae et Zachariae praecipuum occupant locum si, 26-38. 42-55. 68-79 3. Aliae etiam expressiones Paulo familiares in evangelio nostro et in actibus App. leguntur, ut τάξις I, 8., αμεμπτος l, 16., απει riis 1, 17. Actia 26, 19., χαρμουν I, 28., μεγαλυνεεν celebrare) 1, 46.58. Aet. 5, 13. al. δυνασxta I, 52. , ἀντιλ-βάνεσθcit l, M. Act. 20, 35. , λύτρ ωσις I, 68. Disi iam by Cooste
203쪽
2, 38., κατευδυνειν I, 79., κραταιουσθαι I, 80. 2, 40., δογμα 2, 1., σωτxiei ον 2, 30. Act. 28, 28., ιιεταδιδονω 3, 11., ώφονία 3, 14., σωματικος 3, 22., συγκλείειν b, 6., χαριζεσθαι 7, 21. etc. 3. Memoratu dignissimus est modus, quo Lucas 22, 17. Seqq. cum Paulo I. Cor. 1l, 23. accurate consentiens, a Matthaeo autem et Marco discedens As. Eueharistiae institutionem narrat, quique dependentiam discipuli a magistro clarissimo ostendit. - In aliis quoque locis occurrunt propositiones, quae non tantum sententias, Sed etiam expressiones Paulinas continent, ut v. g. 10, 7. 8. coli. cum I. Cor. 10, 27.; 12, 35. c0ll. c. Eph. 6, 14.; 18, 1. coli. c. H. nesS. 1, 11. Rom. 1, 10.; 20, 38. coss. c. Rom. 1 7. 8.; 21, 24. coli. e. Rom. 11, 2b. 21, 34. coli. c. Rom. 13,1-14. Huic vero sententiae de Paulo historiae evangelicae sonte ipso Lueas contradicere videtur in proemio, ubi 1, 3. dicit, se omnia accurate perscrutatum esse ab initio, et proinde alios sontes indicare videtur. Cum Lucas ipSe sontes suos non nominet, eos ex hi Storia ejusdem indagare oportet. Haec autem ostendit Barnabam, ecclesiae
Antiochenae cum Paulo fundatorem et probabiliter unum e 72 Jesu discipulis, dein Petrum, qui post concilium Hierosolymitanum
Antiochiam venit, praecipue Vero Jacobum fratrem Domini, Sacrae familiae sodalem, cui Lucas a Paulo cum aliis comitibus praesentatus est Act. 11, 19 6. Gal. 2, 11. Aet. 21, 18. . Jam Vero cum iisdem' etiam Paulus Ap. arctissimo erat in nexu; etenim a Barnaba primo Hierosolymam veniens ductus est ad Apostolos Act. 9, 27. 28.), et cum eodem primum iter suum apostolicum Suscepit inci. 13.3; ad Petrum videndum p0St tres annoS a c0nverSione Sua venit HieroSolymam et apud eum 15 diebus mansit, et hac occasione neminem Ap stolorum vidit, nisi Jacobum statrem Domini Gal. I, 18. 19.); cum iisdem et cum Joamie, qui erant ricolumnae ecclesiae , evangelium suum contulit inter gentiles praedicatum Gal. 2, 2. seqq.). Cum vero Lucas diutius et familiarius cum Paulo, quam cum Barnaba, Petro et Iacobo esset converrutus: utique conveniens erat, Paulum praecipue nominare sontem evangelistae nostri, licet hic historiam conceptionis et nativitatis Joannis B. et Jesu, hujus genealogiam, nec non narrationum evangelicarum ordinem ab aliis Apostolis, inprimis a Jacobo suppeditatis etiam monumentis Scriptis eSSet edoctus. Quaro iidem Patres, qui depcndentiam Lucae a Paulo testantur, illius consoletium cum aliis quoque ApoM0lis commemorarunt, et contra haereticos de evangelii nostri authentia, integritate aut mi opistia disputantes huic rei magnum tribuerunt momentum.
S. Irenaeus adv. haeres. III. l0.: . Lucas sectalar et diseipulus Amsint rum. S. Hieronim. de viris illustr. c. 7 : , Quidam suspicantur Lucam non solum ab Aposisto Paulo didicisse evangelium, qui cum Domino in eame non fuerat, sed et a ceteris Ap istis. Cis. Eus. h. e. II1. 4. a. Chrysost. hom. I. in Natili.
204쪽
Cuni Luras omnia accurate perscrutatus esset a Principio, historiam tum ambitu ut ordine persectiorem, tum Singulis adjunctis accuratius determinatam Scribere potuit, ut talum non tantum 1 heophilo promisit, sed utiam revera concinnavit. Nam l. ascendit usque ud annunciationem nativitatis Joannis B. et eventus prosequitur uSque ad Chri Sti in coelum ascensionem, dum Matthaeus evangelium suum a conceptione dem exorditur, Marcus a
Joannis B. proditu: hic quidem assumtione Christi in coelum finit ille vero praecepto Domini ApostoliS dato abeundi in universum
2. Lucas non tantum multa lacta, sed etiam plures doctrium Jesu peculiares habet. Ad illa v. g. praeter historiam infantiae accuratiorem pertinent: Iesu commoratio Nagarethae 4, 16-3u.; mir culosa Pi Scium captura Petro concessa b,1-11.; resuscitatio juvenis
Nainitici 7, 11-17.; unctio Jesu a peccatrice peracta 7, 36-50. fere cuncta, quae a 9, 51-18, 14. leguntur; narratio de Zachaeoderichunte ii , 1. seqq.; plura de D Sione ut de apparitionibuS Jusu.
Inter doctrinas dum Lucae Proprias reserendae Sunt praeter Orationem campestrem 6, 20. Seqq. plures parabolae Praeclarae: de Sama- ritano misericorde 10, 25. Seqq., de ficu fructus non serente 13, 6-t .
de filio perdito 15, 11. seqq. , de villico iniquo 16, 1. Seqq., de divite et paupere I 6, l9-31., de judice duro id, 1-8., de Pharisaeo ut
portitore orantibus in templo 18, 9-14., de decem minis I9 li T. - missio plurium, quae a Matthaeo et Marco narrantur, inde explicatur , quod I .ucas partim Similia narrare evitat v. g. altera cibatio turbae, ultera desu commuratio Nagaret hae et altera unctio , partim Pauli praedicationem potissimum Secutus eSt, partim ethnico - christianorum ratione habita ea Scribere non necessarium duxit, quae ad Judaeos natos maxime Spectabant lv. g. Oratio montana Mi. -7., severior Pharisaeorum et legi speritorum increpatio ut. c. 23.3.3. Iu lactis copulandis ordinem chronolvictim Sequitur, attamen,
ut jam e praecedentibus patet, non Strictiorem, sed non nisi latiorem; nam illum exhibere tum solum potuisset, Si plene exhaustum vitae Jesu Christi historiam scripsisset; talem vero nec sibi proposuit Act. 1, 1. περὶ rei cociivi, nec Scribendo par fuiSSet i coli. Jo. 2l, 25. . Studium chronologicum Lucas manifestat non Solum tempus accurate determinando, quo Joannes B. ut brevi post a iis publice prodiit 3 1.2. 23.), Sed etiam diversa JeSu itinera Hierosolymitana commemorando, ut 7, 11. Seqq. coss. cum JO. 5, l. SAEq.; dein s. Bl. Seqq. coli. c. JO. 7, 1. Seqq.; porro 13, 22. Seqq. culi. c. Jo. 10, 22., et donique 17, 11. et 18, 31. coss. c. Jo. 12. 1. Seqq. Statuere, Lucani in umilibus locis citatis de uno eodemque Jesu itinere, et quidem de
3 Cis 1 Dio Einlidit des Lueas-Evangeli unis vora Josoph Grinim. Rogelisbure1Υ63. Opusculi hujus nuperrime puhlicati usus sieri non potui
205쪽
ultimo agere, mere arbitrarium est. Cur Lucas, quae diversis occasionibus in metropoli evenerint, aeque ac Matthaeus et Marcus non reserat, jam prius dictum est. 4. In commemorandis Singul0rum laetorum adjunctis Lucas Matthaeo multo accuratior est, et huc respectu nonnisi a Marco Subinde Vincitur cla. V. g. narrationem de servo centurionis Sanato 7,l-10., de daemoniaco Gadareno 5, 26 39., de resuscitatione filiae Jairi et sanatione mulieris sanguinis profluvio laborantis 8, 40-56. et alia cum lucis parallelisin.
Marcion haereticus utebatur evangelio, quod, ut e fragmentis a Tertulliano et a S. Epiphanio nobis servatis colligere licet, tum in rebus, tum in verbis similitudinem quamdam reserebat cum nostro Lucae evangelio, addendo autem, demendo aut immutando multis in
rent, Marcionis evangelium fuisSu Lucae genuinum, noStrum Vero librum ex interpolationibus illius esse ortum. νVerum jam Tertullianus, quin ei contradiceretur, ad majorem evangelii nostri antiquitatem provocavit, hocce ecclesiae traditioneuSque ad Apostulos pertingente commendari testatur, dum Marcionis opus nonnisi in paucis ecclesiis esset notum, et a numine, nisi a Ma
Suum traditum accepisse, Sed emendatum Lucae esse asserebat; genuinum Lucae evangelium cum reliquis canonicis prius ipse recinyerat, et a Se partes quasdam e sacris scripturis eliminatas esse profitebatur. β
Irenaeus adv. ha res. I. m. Id, quod est secundum Lucam evangelium circumcidens Marcion et omnia, quae sunt de generatione Domini conscripta. et de doctrina Domini multa auferens semet ipsum veraetorem , quam fiunt hi,
Tertuli. adv. Marc. IV. 4.: -Εgo Marcionis affirmo adulteratum, Marcion meum. Quis inter nos determinabit. nisi temporis ratio. ei praescribens auctoritatem, quod antiquius reperietur. et ei praejudicans vitiositatem, quod Posterius revincetur. In quantum enim salsum corruptio est veri, in tautum praecedat necesse ost voritas salsum. Cis. c. 5. Tertull. l. c. : -Adeo antiquius est Marcione . quod est secundum nos, ut et ipse illi Marcion aliquando crediderit. Tertuli. de carne Christi c. 2.: . Eo magis mortuus Θου. quo magis non ESChristianus: qui cum fuisses, excidisti. Ricut et ipse conliteris in quadam epistola, et tui non negant et nostri probant.
206쪽
Quae cum ita sint, operae pretium non est argumenta interna in favorum illius hypotheseos vanae allata commemorare et refutare cum ejusmodi commenta deleat dies.
Evangelium hoc e tribus partibus constat: 1. Eae hiatorία infantiso aesu Chrisis e seque γε lsos pro ritus, in qua parte auctor praemisso proemio, quo operis exarati rationem, sontes ut sc0pum nominat I, 1 .), annunciati item conceptionis Joannis Baptistae et desu, dein utriusque nativitatem, Christi circumcisionem, in templo oblationem et Simeonis vaticinium narrat; praeterea Jesum annorum duodecim puerum Hierosolymam ad festum paschae prosectum et ibidem singularis Sapientiae documentis datis Nagaretham reversum ut parentibus Subditum sistit; praecursoris tandem activitatem, Christi baptismum, genealogiam et tentationem
in deserto describit 1, 5-4, 13. 3. Sequitur
2. descripsis pust ae dosti Christi octiestatia in f alilaea et isse in Dibus disersia Hierosolymum factis. Christus primo Nagarethaedocet, ut ibi repudiatus Capharnaumum abit; daemoniaco in synagoga, Petri socru aliisque multis sanatis in varias Galilaeau civitates docendi causa abit 4, 14-sii.).C. b. deSus miraculosam piscium capturam Petro concedit; sanato in quadam civitate homine leproso in desertum discedit; paralytico Capharnaumi sanitatem restituit; portitorem Levi vocat, et ab
eo convivi exceptus cum portitoribus ad mensam accumbit, et Pharisaeis exprobrantibus respondet. C. 6. Discipulos sabbato spicas vellentes defendit: alio sabbato in synagoga manum aridam Sanat; oratione nocturna in monte praemissa duodecim Apostolus eligit et orationem campeStrum habet. C. 7. Sanato centurionis Servo juvenem ad oppidum Nain a mortuis suscitat : Joannis B. legatis respondet ejusque laudes celebrat; incredul0s Suae aetatis homines reprehendit; apud Simonem Pharisaeum accumbens mulieri poenitenti peccata remittit. U. 8. Parabola de seminante; sedatur procella in mari orta: daemoniacus Gadarenus sanatur; sanata in via muliere Sanguinis profluvio laborante Jatri filia mortua in ullam revocatur. C. 9. Apostoli moniti emittuntur eisque reversis trans mare
Galilaeum populi turba cibatur; discipulis Christi passio et mors praedicitur illique ad constantiam excitantur. Christi transfiguratio, sanatio pueri daemoniaci; discipulis modestia cummendatur. Jesus per Samariam proficiscitur Hierosolymam. C. 10. Septuaginta discipuli bini ablegantur set reversi cum Christo colloquuntur; Jesus cum legisperito de charitatis lege disserit, ire domo Marthae et Mariae excipitur.
207쪽
C. 11. Jesus discipulus precandi formulam docet eosque adorandum excitat ; Pharisaeos consortii cum Beel Zebul eum arguentes resutat; apud Pharisaeum invitatus de vasorum lotionibus loquitur et mores illorum perstringit. C. 12. Jesus discipulis varia dat mi nita; arbitrum litis esse recusat; avaritiam fugere addita parabola praecipit; fiduciam in Deum, bonignitatem et vigilantiam Suis commendat et monita ad 90pulum addit. C. 13. Dominus poenitentiam postulat: sanationem Sabbato sactam defendit: in parabolis regnum Dei delineat; de extremo judicio loquitur; Hierosolymorum Sortem Plangit. C. 14. Sanato sabbati diu hydropico superbiam perstringit; parabolam de coena magna proponit Suique abnegationem postulat. C. 15. Parabola de centum ovibus et de drachma, de filio prodigo. C. 16. Parabola de villico iniquo, objurgatio Pharisaeorum; parabola de epulone divite et de Lagaro mendico. C. 17. Monita Apostolis data, ducem leprosurum sanatio, Sermo de regno divino ad Pharisaeos et ad discipulus. U. 18. Parabola de judice malo, de duobus in templo orantibus;
desiis insantibus benedicit: do divitibus regnum Dei difficillime
intrantibus et de passione sua Hierosolymam proficiscens loquitur,
ad urbem Iericho coecum Sanat.
C. 19. Jesus derichunte apud Zachaeum divertit, parabolam de talentis proponit, Hierosolymam si tenuiter ingreditur, em ntes et vendentes e templo dicit. C. 20. Jesus in templo cum Pharisaeis et Sadducaeis colloquens varias solvit quaeStiones, etc. 21. Hierosolymorum excidium atque mundi hujus interitum praedicit. 3. Hiasoria fra stus Domisi eae hac Disa a 22, 1-24, 53. Judas sacerdotibus Christi traditionem promittit; Jesus sacra coena celebrata in hortum cum Apostolis abit ut ibi a turba per J udam adducta comprehenditur, primo ad sacerdotum principem, dein ad Pilatum ducitur, a quo urgentibus Judaeis capitis damnatus uducitur, cum duobus maleficis crucifigitur; sepultus tertia diu resurgit, a duobus discipulis in oppidum Emmaus proficiscentibus cognoscitur; Apostolis congregatis Sese ostendit, tandem in vicinia Bethaniae in coelum
Oporta auctor ot canonica auctoritas.
Operis hujus auctorem eundum esse Lucam, cui evangelium tertium debonius, sui de dedicatione utriusque operis eidem Theophilosacta nihil dicamus), manifeste patet ex eadem dictione et Stylo et
208쪽
- 196 ex Actuum initio comparato cum evangelii fine. Quemadmodum enim dictio in primis evangelii capitibus ob lantes adhibitus hebraiZat, in reliquis autem generatim est purior: ita idem in Actibus App. iuvinnitur. Praeterea Act. 1, 1. 2. auctor dicit, se Primum Sermonem suciSse sede Omnsius, quae comis Iesus facere et dicere usque ia diam, qua σε sumtus ebi', quod Soli convenit tertio evangelio, cujus itaque continuatio suu altera pars Apostolorum actuS conSiderantur.
Quod autem e criteriis internis colligitur, ad certitudinem evellitur per constantem ecclesiae traditionem, qua libur hic Semper et ubique Lucae adscribebatur, et in Carionem relatus cum reliquis libris divinis publicu praelegebatur. Testes antiquissimos nominare fulsi
Actus App. rejecti quidem sunt a Marcio Miris, Manichaesi, Ehίω nasi et M ermnia, attamen non e causis historicis, ob certae traditionis desectum; sed quia liber hic placitis eorum peculiaribus adverSahatur. QuodSi s. Chrysostomuis App. actus sua aetate multis incognitos cSSe conqueritur ,ε hoc Solum innuit, Opus hoc argumenti gravitatu et utilitate Summopere commendandum a fidelibus non promerito aestimari ac legi, ideoque multis vix notum esse; nam ipSuhomil. 6 i. actuS App. in multis ecclesiis post festum paschalis publice legi tuStatur.
1. Ut jam s. Chrysostomus observavit, omnia, quibus Lucas 1, 1 . rationem reddit evangelii a se scripti, etiam de altero ejus opere Valent. Quemadmodum multi rei gravitate ut utilitate moti in ordinem redigere conati Sunt narrationem rerum a Christo gestarum
ut certissimarum, Sicut tradiderunt, qui ab initio testes oculati et ministri verbi facti sunt: ita certe non deerant, qui opus Christi per
Apostolos continuatum juxta narrationes testium literis consignarustuderent. Quod confirmant multa hujus generiS Opera serius exarata, V. g. persedi Petri, In aedicatis Petrί, persedi, recta Pauli et Thecla ete.
usmodi Scripta. antiquiora pro diversitate sontium jam majoris, jam
minoris fuisse ambitus, et ordinem chronologicum non accurate ServaSSe, rei natura docet. De his quoque certitudinem assequi cujuscunque Christiani cultioris non poterat non plurimum interesse; etenim α) moduS, quo religio Christi non obstantibus impedimentis internis et externis gravissimis per Apostolos inter Judaeos et ethnicos propagata cSt ut confirmata, Simul erat documentum originis ejus divinae et veritatis infallibilis; quare quae in uno loco eVenerunt,
209쪽
397. in altero ad credentes confirmandos et ad alios lucrifaciendos inserviebant scis. Rom. i5, 18. I. Thess. 1, 6. 7. 2 l lii. . h) Genuina expositione eorum. quae ab Apostolis acta erant, opeX ponebatur efficacisSima conatibus multorum pseudoapostolorum. qui e d udaea progressi absque vocatione ut missione altiori s Act. 15,24. magnorum Apostolorum, quin eorum Sequerentur doctrinam, auctoritatem venditarunt et ecclesias perturbarunt II. Cor. II 5. I 2, 1 l. Gal. 2, εἰ.Seqq. i. c) QuaeStioneS Plur , v. g. de receptione ethnicorum in ecclesiam per baptismum absque circumcisione, de legalium observatione et al. nonnisi e genuina historia solvi poterant. Ut itaque Lucas, secutuS omnia a principio accurate, I heophilo suo ut mediate ecclesiae christianae etiam hoc respectu suppeditaret rx ν ἀστύλειαν alterum hunc librum exaravit, in quo ostendit, qua rati0ne ecclesia, ab ipso Jesu Christo fundata post missionem Spiritus s. per Apostolos primo in Palaestina. dein vero Pauli praecipue laboribus in exteris quoque regionibus sit dilatata. Hinc titulus perantiquus: σιρα cτιοῦν ἀποσr-0ν operi huic, cum revera actus Apostolorum contineat, non inepte est inscriptus. Quorumdam sententia, Lucam historiam aut ecclesiae universalis, aut Apostolorum scribere voluisse, inde refutatur, quod V. g. eccleSiae Romanae, quae tamen in epistola ad Romanos jam florens Sistitur, ne mentio quidem facta est; praeter Petrum et Paulum de Joanne et Jacobo utroque paucissima, de reliquis autem Apostolis exceptis nominibus, nihil commemoratur. Imo quod illos Apostolorum principes attinet , multa silentio praetermissa sunt. Sic de s.
Petro post concilium Hierosolymit. Act. 15. nulla plane amplius fit mentio; et iam de S. Paulo plura omittuntur; sic v. g. Apostolus hic post conversionem suam Damasco abiit in Arabiam sGal. l. 17.), ter naufragium secit ΙΙ. Cor. 1l, 25. intra triennium commorationis suae Ephesinae iter sus epit per Macedoniam in Achaiam scoli. utraque ad Corinth. I. Tim. et illa ad Tit.) etc., de quibus omnibus in
actibus App. nihil resertur. - Eodem modo aliorum cum mento Lucam in hoc libro id solum habuisse propositum, ut vel characterem et destinationem religionis christianae ostenderet universalem, Vel Paulo dignitatem vindicaret apostolicam, totius operis tenor adve
2. Fontes, e quibus Lucas relationes hujus libri hausit, erant: αὶ Propria seperirentis; nam quae 16,1 24. et a 20, 4. usque ad finem narrat, comes Pauli ipse viderat audieratque. ι) Quae Sive Saulus ,,uirans misarum et caedis in riscoulos Domini' ad hujus nomen extinguendum, sive Paulus Apostolus ad ecclesiam Christi tuendam ac dilatandam suscepit pertulitque, et
quorum testis Lucas non erat praesens, aut eae illius Onias ore haurit, aut a comitibus ejus, a Barnaba praecipue. Sila et 7 Motheo cognovit.
3 Quod denique prima octo attinet capita. Lucas sontes adhibere rix potuit puriores, quam relationes ejuSdem Ba ahae, porro Jacobi Mis. et αmicorum Hierosolymis.; imo eum etiam fontes scrip
210쪽
i98 Nonnullorum senientia, Lucani aut Apostolorum querni lana Actus in primis capitibus usque ad initium c. 15. e bii graphia Petri et Barnabae compilasse . illas vero partes, ubi in prima persona plurali est sermo, e scriptis Timothei aut Silae repetii Sse, vana est hypotheSi S. I. I M.
Dispositio Ituri si argum Θntum.
I. Opus hoc ta sitis dTlabisse partes. In parte prima. quae illud novem circiter annorum complectitur tempus, quo Apostoli in Palaestina commorabantur uniti, evangelii narrantur progressus et insestationes usque ad illud tempus quo persecutionibus in Judaea exortis Antiochiae prima Christianorum ab ethnicismo convel Sorum ecclesia erat enata. In hac sectione inter omnes Apostolos Petrus ejusque activitas eminet, dum ecclesiae Hierosolymitanae cura Iacobo Misori esset concredita. - In altera parte, quae ab eo incipit tempore. quo Petrus mirabili modo e carcere liberatus Palaestinam reliquit, s. Lucas Sese convertit ad Puulum ejusque activitatem in diversis ethnicorum regionibus: in insula Cypro, in Asia minori in Macedonia et Achaia; cum autem Apostolus libertate esset privatus, sula ejusdem fata uberius exponuntur. Ut in evangelio, ita etiam in actibus App.
s. Lucas ordinem chronologicum observat. 2. Argumentum est Sequens: Praemissa repetitione brevi historiae de Jesu in coelum ascensione Lusas narrat, in ΑΡ Stolos, clecto
in locum Judae proditoris Matilina, susto pentecostes Spiritum S descendisse, quo facto Petrus tanto cum effectu Christum et poenitentiae necessitatem praedicavit, ut tria millia fidelium gregi baptismo Sint aSsociata ut aucta miraculo a Petro et Joanno patrato in claudo a nativitate ad speciosam templi portam. Quicquid Judaeorum Synedrium contra Apostolos moliatur, nihil officere valet, nisi ut eorum in doctrina Christi praedicanda augeretur furvor et fidelium in eadem profit uda cresceret gelus ac numerus; multiplicata Apostolorum miracula in specie mors Ananiae et Saphirae repentina , et vitae Christianorum sanctitas tanto replet incredulos timore, ut nemo illis sese adjungere audeat c. 1-5.)Ecclesiae augmentum ad pauperum servitium ut alia ministeria necessariam reddit electionem Septem diaconorum, inter quos SpirituS S. donis et eloquentia eminet Stephanus; crescit vero etiam Judaeorum Odium, quo acti in Stephanum insurgunt eumque lapidant, dum Saulus testium vestimenta custodit c. s. i.). Philopus diaconus ad fidem Christi convertit Samaritanos et eunuchum Candacis, Aethiopum reginae; illis Petrus et Joannes ablegati manuum impositione dona Spiritus S. conserunt, et Petrus Simonem Magum SeVerius increpat c. 8.). Saulus odio Christianorum ardens litoris commendat itiis a pontifice instructus proficiscitur Damascum, ubi Christianos inventos comprehendat vinctosque Hierosolymam ducat puniendos; in ipsa autem via a Christo ei apparente convertitur ad fidem, Damasci baptigatur, Serius Hierosolymam reverSus a Barnaba Dissiliam by Corale