장음표시 사용
291쪽
emicant et natura quiderii. vi autem atq; iniuria deorsum. Ad latus autem pleru*, quia sit horum medium :quo motu sursum ut euolent exitum quaerui. CSed quae
res.Quomodo aliquado magna pars aeris mira celeritate videatur incendia conciti
pere: CDicimus sicut supposito facile inflamabili lucernae,ut puluere sulphureo,
cum licernam incendis totum tibi subito accendi videturnia et multa incendio parata in aere exhalatione mi occasione accensa, videtur aer subito repenteque exardeustere .Et uniuersaliter hae flammae et haec incendia squae epicaumata vocant in a si militudine figurae quam imitantur,nomina sumunt: ut candelς. trabes, quas docidas dicunt: columnae lanceae teretes,clypei globi faces ignitae pyramides ,prsterea xiis
phe hippei ceratiae, lides quas dicere possum gladio, squinas iubas, cornua et iacula ignita et consimilibus appel lentur nominibus. Quando et ubi fiunt: Et napparent tempore sereno de nocte et aliquando interdiu. Et omnes fiunt sub globo
lunae. cuius hoc indicium est. nam cita velocitate moueri percipiuntur : quemadmoti
dum ea qus proiicimus: et pretergredi solem, lunam, et astra. hoc autem est, quia
i Varii rapit , scholia. xii. Terra a sole rates ecta duplicem emittit spirationem.Caligni domestico superponitur aqua caliditatem susceptura vi caloris sustollitur varporcalidus Schumidus, qui rurium facile in aqua couertitur.Cnm idem igni ad mouetur lignum ab eo subleuatur ignei caloris virtute halitus calidus dc siccus. qui lumus appellatur. uod itaque apud nos est ignis, id in maiore mundo est eae lum, Id astra calorem rebus inserioribus inducetia. quod aute domi nostr staqua igni admota id in uniuerso est pars terrae humidior paludosa5c stagn . s. Quod demum pud nos lignum igni appositum id ipsum in mundo sensibili est pars terrae siccior . a qua spirant exhalationes.Et hoc pacto experientia eorum quae nobis familiaria dc domestica sunt, haud in rno sane impendio eas halituum expirationes quae in toto siunt uniuerso, concipere possumus Et differunt hae nammae,fc haec incendia. Id flammarum discrimen quod penes figuram varietate sumitur diuersamet denomination , non substatialis speciei discrimen est sed accidentariae duis
taxat rationss.Nam eum impressiones ignitae eκ eiusdem naturae exhalationibus progenitae sup
ponantur esse eiusdem speciei 5c naturae secundum substantiam ex diuersis autem diuersae cocinis git duas impressiones ignitas V t stipulas ardentes,dc sidera volantia, ex eiusdem naturae halitu constare dc ergo specie easdem esse, id non impediente figurae aut denominationis diuersitate. Non enim oportet ea quae diuersae sunt sigurae,protinus .ine specie diuersa. vi in homine pes Zc mansis tibia dc brachium. Diuersum autem nomen solum accidentariam arguit differentiam. naid inditum est obsigurae ratione,qua accidentario discrepam flammae. Contra vero euenit duas eiusdem si rae 5c nominis impressiones ex diuersis specie halitibus constitui, ut unum sidus volans ex exhalatione sulphurea dc alterum ex bituminea, quae quidem specie ersit diuersae ob ma teriae earum diuersitatem .dc tamen illis eadem est ligura,idemque nomen asciscitur. Neque eademateria. Utpote exhalatio arguit omnes impressionesignitas eiusdem secundum substantiam es se speciei. Nam ipsis duntaxat materia ex qua fiunt di quae in eas corrumpitur,est eadem genere. non autem specie. Non enim omnis exhalatio omni exhalationi eiusdem rationis est & natur
tametsi omnis ignis simplex omni igni sit idem specie .Neque demum eadem forma, v t flammae. conficit Impressiones ignitas Omnes eiusdem esse naturae Nam 8c forma flammae eadem quidem est genere sed specie diuersa ut forma haerbκ aut fruticis. Et quae accenditur secundum longum ec latum Sidus repentinum dc volans,lidus non est non enim in caeso est,ut vera siderased insta prema aut infima r egione aeris nam repentinum dc volans , sideris deternationix sunt distra netnes.& id denotantes quod nostris aspectibus apparet. Nempe quia subinde diuersa exhalatio nis pars accenditur,dc cum posterior succenditur, priorconsumpta disparet,idque in longum sa e a porrectione eontingit ea impressio volare videtur dc sese de loco in locum volatu transserre. Et quia a superiore loco in inferiorem decidere creditur,atque aselo sui casus initium habere in
terdum stella radens atque decidua dicitur. Id autem ab eo quod nobis apparet,sumptum esse. o
Interdum dococlo stella sereno Eis non cecidit,potuit cecidisse indera.
Quinti capitis annotat. CVor inra, scrobes. uee,quas Greci bothynos vocant. Cliniceus, is eustrocem. Purpureus.roseus, sanguineus. Crassior, densior. Caligo, exhalatio ut nubes suspensa. hiatus yt yasturn doliuin extiterit,pithetea nucupant, est enim filios,dolim .
292쪽
Uuintum caput cotinet causas phantasmatum.Vt hiatum Voraglanum & colorum, et quomodo fiunt. 4 Phalasmatum, ut hiatuum, voraginum, et colorum causae sunt eaede quae flammarii. CQuo,
modo fiant,sicut in noctis serenitate exhalatio calida &sicca ut nuper dictum est aliquando ardet,& fiunt sti pulte seges dati,& caeterae flammae: ita aliquando solum lumine coloratur: εc tunc fiunt
phantasmata. Aereae enim exhalationes luminis refractione omnimodos colores ostendunt 8c maxime puniceum&purpureum: quia hi colores ex igneo et albo apparent permixtis, sicut orientia sydera monstrant, praesertim cum ee talia specula sint, quae non imaginem sed colorem suscipiant. Hinc colores in aere plerumque repraesentatur diuersi. nunc panices, nunc purpurei. nunc clariores, ut qui rariore caligine suscipiantur munc subobscuri, ut qui crassiore. Album en i in nigro multas faucit varietates Sc flamma in sumo:it alumen in caliginis nunc densitate nunc rarita: te,colorum omnimodas diuersitates. Et hi colores non ita in summa die apparent,
quia illos luminis abundantia impedit. nec in summa nocte. quia hos videri ipedit
noctis nigredo. Et non multo tempore perdurant, quia eorum materia evanida est.
Se cito segregata disparet. Sed hiatus apparet.quando lumen interueniente nigro disrumpitur: ut lumine ambiente quaedam media appareat profunditas. quod bathos dicunt. quae cum fuerit magna et concrescens,voraginent et chasm a dicimus, et saeupe ex talibus diu excidere videntur.
Vinii capitis scholia. xiiii. Phantasmatum,ut hiatum,voraginsi&colorum causs. Phantasma hoc in loco impress o est ignea ex exhalatione costans no quidem incensa sed lumine persus , qae in eam incidens, diuersorii coloris apparetia red dit Apparetia dico. nam in caligine ne4 eroceux est color necvsanguineur,qui in exortu totis aut occubitu circa horizotis extremitate uidetur,sed apparet huius modi color ex lumine suscepto in caligine perinde at diuersi colores apparet iniride,qui tame ibi minime eπitat. Quocirca phantani matum causae eaedem sunt re ipsaqus Impressionis di. hae sunt,diuersa tamen ratione. Nam estum causa est efficiens phantas malum,ut materiam eleuans,di eam lumine perfundens,imprestionum autem causa est etia incεdens. Prsterea phantasmatum materia est exhalatio calida 5c sicca secundum substantiam manes, de lumen in se suscipiens. Eadem autem impressionum est materia quia proxime in flammam cor rumpitur,deperdita sua sorma. xV. Sed hiatus apparet quando lumen interueniete&e. Nigru,
distat sus apparere solet dealbum propinquius,cν hoc fortius, illud vero debilius visum moueat. Hine pictores quod propinquius Nexuberantius apparere volunt,alba efficiunt,quod vero se motius Sc interius nigro colore depingunt.Cum ita lumen in exterminatibus nubis minus desis apparet,in medio autem ob desitate non appareat lumen sed nigredo, ibi media quidam pro funditas interhiare videtur. ' autem ex talibus hiatibus dati excidere Vide tur id in causa est, quod exhalatio qus datorum materia est,reverberata incenditur,&eius stamina nigro contraposita magis apparet Si quidem album dc flammea nigro obiectii magis cospicuum est quam si per se Sc sine huiusmodi obiectione vide ε.Cuius plane causa est,mopposita luata se inuicem post ta ensibiliora sunt,magisque patescunt,quam ubi solitaria consistunt.
Sexti capitis annotat. Cometa et cometes,tilem. Errantes stellae planetae. Canis. cflestis sinamque in canis similitudine pingitur posterioribus pedibus hyemali diuila circulo. eaὰpite occasum spectans ad squinoctialem circulum declinante dextro pedi Orionis fere supposito.oritur cum cancro, in femore tres stellas habet. CCanis. canis maestor. 4 Orion est caelestis imago que ut homo depingitur . ense incinctus. dextra
clauam tenes, casum respiciens.& cum Tauro decertans: quam squinoctialis ciruculus in zona diuidit. oritur oriente Sagittario. CZ ona. Orionis balteus. Merdius tropicorum locus inuinoctialis circulus. Quinque . Mercurius. Veαnus, Mars, Iupiter, Saturnus. topicua hyemalis, circulus Captizorni: qui et bruma dicitur.
293쪽
Extum cap. cotinet tres de cometa opiniones,earu reprobationes primae tribus ratiotb',secuds duabus.& tertie quiq . Tres de cometa opiniones. e rima est Anaxagorae dc Democriti credentiu cometa esse cogregatione stellaru er rantiu :q quia prope sunt lumestu alternatim refundat εο
ad se dirigant, se tangere videatur. Cuius fgnu est insit
Democritus quia di soluto cometa apparuerut stellae qua
da. Sed id no esse veru ostedim'. Prirno.Quia no modo semel apparere debuit sent stellae plures dis luto cometa, sed semp qd no videtur. Scaeo. Quia Aegypti j dicut errates stellas adinvice colunctu iri 3c ali s. dono facere cometa. qae nuper nobis videlibus factu est. Ioue stella in Geminis su eute. 3c no facto cometa se separate. CTertio. Stellae per seipsas paruae εc pene inudiuisibiles videtur. si igitur coiugatur & tangat nihilominus maiores no videbuns tur: ut neq; si indivisibile tangat indivisibile. o igitur ex stellaru couentu ta Vastae irmolis generatur cometes. CSe da opinio est vocatoru Pythagoricoru, dicentiu cometa una esse stellaru errati ii quae diu latuerit sub radiis solaribus: quae modico excessu a sole digreditur quod Mercurio accidit. & ideo cometa visibus humanis se praebere cospicie tu . Sed neque id Veru quide est. CPrimo.Quia no modo cirαca orates stellas apparent come sed Sc circa alias quod 3c nosipsi vidimus circa Vna
stellaru quae sunt in femore canis. Nec solii Aegyptiis qui idem asserui, credimus.& coma illa debilis fuit,& magis in partibus astro adiacetibus. 2Secudo. Quia si esset Una stellaru erratiu,semper appareret cometa sub signifero circulo. N a ilIte
semper meant errantia 'dera. sed omnes qui teporibus nostris Visi sunt,sne occasu super horizonte disparuerunt cosumpti extra signi seruambitu existetes. Et impetirate Arimo apparuit vastus horredusq; cometes rigente hyeme ε gelu,& sereniaetate.vesperi ante solem occumbens. Sc ideo prima die paru apparuit, postea magis. qui lume suum ad tertia caeli parte ex tendit: ideo nominatus est via: dc ascedit usq; ad zonam Orionis.& illic consumptus disparuit. Et hae itidem rationes faciunt costra Democritum. Tertia opinio est Hippocratis Chii & Aeschyli eius discipuli,eorumq; sequatium dicentium corpus cometae stellam ess e errantem. 3c comam ii accipere propter locum humore a sole ad ipsum eleuato.& lumine refracto: a mea dio tropicorum loco non attrahere aquam quia consumpta est a solis latione,ideolillic comam non gerere,& quando est in declinatione ad austrum:quia breuis est decisio circuli super terram relicta 8c magna sub terra .Et quavis copiam aquae habeaat Visus tameno bene pertingit: ideo illic non apparet. Cum vero ad Boream relis chiis fuerit quia illic magna circuli decisio super terram relicta est, accipit coma, dc apparet cometa. Sed quod non recte sentiat, tetprimo,quia omnis cometa sub signifero circulo inciperet 8c deficeret .multi autem extra circulum visi sunt, dc plares Uno simul faeti sunt. CSecundo. Si per refractionem humore eleuato apparearet coma deberet interdum coma relinquere. et interdum ea resumere. ertio.
Quia praeter quinq; stellas nullus appareret ung cometa .id aute falsu est. sed visus est,et quinque pr aeter ipsum super horizontem eleuatae stellae. Quarto. Falsum
est in medio tropicorum loco et austro no apparere cometam . Nam cista magnu
terraemotum in Achaia cum suctus Bura de Elicen Achiae Urbes operuersit, oratus est in occiduae partis aequinoctio magnus cometes tepore estiuo: N iam multifacti sunt ad austrum. Etenim sub Eucle Molonis filio imperante Athenis facta est mala stella circa tropicos hyerriales,& sole illic existere mense Gamelcone, que Ianuarium dicimus , alii Decembrum. CQuinto. Tanto refraetionen astriuesse quantam comam visi sunt habere cometae impossibile est. Constat igitur opinie* parte Hippocratis de Aeschyli determinationem non esse recipiendam.
294쪽
titati capitis scholia. xvii.Quod & nos ipsi vidiariis circa unam stellaru Qv au is eo
umera sit in suprema regione aeris. 8c magna intercapedine a stellis fixis secundum es et studinem distans liuiusmodi tamen distantii visus no potest internoscere, Ut nel percipit interstitium nubium Eccxli,qua uis sit percin magnum. Hinc iudicat visu coflmetam esse in caelo,& propinquum aut distante ab astris secundum interceptionem lateralis spatii & latitudiniς quam facile visus diiudicat. Cum enim cometa videtur adiacere ad latus stellae,ne magna caeli pars inter utral intercepta iacet dicitur esse circa stella. Quado vero magna chi portio inter cometa & stella mediat dicit esse .pcul a siclia. xviri. Dche
rei interdit coma relinquere & interdum eam resumere, Deberet quidem cometa relinquere coisinam Ido no esset vapor sublatus, dc ad latus errantis stellae lacens in quo fleret luminis refra ctio.Ueberet autem eande resumere,quando in vapore ad latus iacente fieret refractio luminis. Atqui cometa semper Videtur habere comam, a qui&nomen accipit. Et quod in tertia ratione contra hanc tertiam opinionem adducit praeter quinin stellas,planetasin minores nulla debere apparere conretam,si cometa sit una stellarum errantium, ex eo robur haber, i, nulli antiquorum cometam posuerunt esse aut sole aut lunam,propter insignem utriuis molem quae maior nobis apparet quam soleat apparere cometes.Si itaque cometa est et una stellarum errantium, esset una earum quinque quae nobIs apparent minuscul P earum moles ipsius cometae magnitudini sit ad
modum respondens quare prster Plinque huiusmodi stellas nullus apparere de rei cometa Cia eius Burin&Elicen Achaiae urbes operuerist. Duas illas Vrbes olim aquis obrutas esse. Ouidius quocit ex Pythagora memo rat. Si quaeras Elicen&Burin Achaidast Vrbes, Invenias sub aquis,& adhuc ostendere nautae Inclinata solent cum moenibus oppida mersis.
Septimi capitis annotat. CPogon,pogonos.barba. hinc pogonia cometes cui inferiore ex parte in specie barbae loge promittis iuba. Est re visus aliis seculis incognitus sub Augusto Caesa
re cadidus cometes, argeteo crine ita refulges. ut refulgetiae excelletia vix colueriliceret, specieq; humana dei es iem in se ostendens Vt prodit C. Plinius. Sed quietno intelligit hoc domini praenuciu fuisse astrum: in voluit deus homo in terris videri 3c cum hominibus nostram sortem miseratus conuersaris Eleuantia exhaulationes& vapores sol, planetae.&astra. CHypercauma .epica a incendium sur
sum appa rens. CAegos.flume, urbs in Hellespoto. Tropici termini vis solis:
I Eptimum caput continet causas cometae, cius generatione
eius diuersitatem,signa Q sit calidae & siccae naturae,cur non multi passim cur raro,& cur frequentius eXtra tropicos appareat:& pister literam Aristotelis, innificationes comets. metae cauta efficiens sol plane te astra, materia,exhalatio talida & sicca. Cometae generatio. Cum eleuatur ex a
halationis calidς & sitas multitudo usque ad illam suprema
aeris regionem in ignis confinio existentem, circulari motu agitatam,quae quidem compacta sit&dens a. bene inflammasilis.sicut non mulaetum exuratur.neque cito extinguatur,habeatque subiectam dispositam exhalatio, nem ascendentem ut aptum &conuenienspabulum tunc fit stella comata. Facile
enim propter ignis vicinia,& loci sui dispositionem inflammatur:& ad illius sum,
mi aeris motum sydetis cursum imitatur. Et hic flammam in modum crinis circii, quaque dispergit, qui crinitus dicitur hic deorsum demittit S tunc pogonia estque barbatum dicimus. hic vero in latus porrigit.& hunc dicunt caudatum. Cometasti rum diuersitas. Horum est duplex. quidam per se apparet non in loco astri :&totus est hypercauma. Alius sub astro. nuc sub erratico nuc sub altero & sit in modii halo circa sole.aut lima: nunc crine nunc pogonia, nunc flama in latus porriges. sdus autem comam nonhabet. Hoc tamen interest quia halos fit refraebo .ut postea fiet manifestum .cometa vero flamma M incendio. Hii fit ut Hippocratis ad se leni refractio parum sit probanda:quia frequentius per se sit,neque circa solem, lastrum aliquod. quam circa astrum. Signa quod cometa calide sit& siccς natuum. Cometam ignee esseconsistentie & naturr fisc sunt indicia. Quando apparent
295쪽
comeis .validi persant Venti.de siccitates sunt multe. hoc enim ideo est, quia eleua
tur exhalasionis multitudo.hunaidum evaporans Sc soluens:Ut in aquam concrescere: densari soluique non possit. Et cum comete pauciores minores, Se rariores: u ciores erunt venti ac siccitates . cum Vero maiores. validiores erunt venti, 3c anni
sicciores. Et memoria proditum est aliquando sic inualuisse spiritum .in magnus lapis sublatus fuerit in aera qui in Aegorflumen claro die decidit:& circa noctem apparuit cometes horrendus: ac tunc hyems sicca fuit.& borealis: 3e aestus ille mari,
qui Achaiam inuasit propter contrarietatem ventorum factus est. Nam boreas in sinu obtinuit. faciens fluctus et inundationem: et auster extra impetu valido per sabat.et arida impetebat Ioca. Et sub principe Nicomacho circa circulum equinos chialem exortus en cometes diebus paucis perdurans a vespera ortum faciensi quo tempore inlotitus ventus vexavit Corinthum .Haec sufficientia prebent argumenta cc metem naturς esse ignee.calide et siccae. Et si quaeras, cur non multi simul passim cur raro cur frequentius extra tropicos fiant CHoc ideo est, quia raro maxteriatanta eleuata est, ut sufficiat facere cometam unum aut multos.Et propter disegregationem et solutionem malesiae quae fit nunc a sole nunc ab astris.et feruore so
lis. temper illac discurrentis, sub tropicis sortius dispergitur atque dilataitur mate tia, quam extra illum csti ambitum. CPreter literae Aristotelis sententiam. come
tae signi sitationes. Praesignat bonorum sterilitate,Ventorum impetum. bella o incipum lethum, et seditiones. VzT: - Tu sterilesagros.et inania vota coloni. Siccus et esseruens seus cometa facis Cum crinem ostentas tunc Ventorum impetus yrget
Oppida . tu bella sanguinolenta moues. Principibus lethum. tu seditiosa minaris.
Sic variismundus ducitur auspiciis
Eptimi ea scholia.Esi Sc visus athylicui sincognitus. Cemetem silum candidum sub
Augusto Caesare visum cuius menti nerui huius capitis notae nonnulli ea esse stellam eoniectant in qua Sibylla Tyburtina Augusto Carsari ostendit ut perhibent iman ne cadidissimi Virginis puerum gremio complexae etc dixit. Hic puer maior te est. --ipsum adora. Cui Nantuanus satis astipulatur de praedacta Sihylla loquens.
Haec eum diuinos cultus d sacra pararent
Augusto cum plebe partes cita Tyburis arcem Liquit. N ingentes venies ad Caesaris aulas, Fulgentem nitido monstrauit in aethere circum, Irides inclusani parua cum prole parentem. At in manum tendες, vultuque ad syderaverso, Ille puer deus est,inquit tu desine Caesar Velle coli pueroque aras ac templa relinque. Ille regit caelos,atque immortalis olympi Possidet imperium.&fatalia temperat astra. Pone precor Caesar fastus Auguste superbos. Teque licet tractes vastae telluris habenas
Esse sub immenso positum reminiscere summi
Principis imperio, I rerum aeterna potestas,
xdie. Et hic flamma in moda eriniς eiecit quaque dispergit.Qdtrilaria cometa diuersut appareat. ut hic habet litera efficit diuersitas cosi sietis exhaltionis adiacε tir comets.Cii ei sparsa circsiqua exhalatio incedit .dicis crinit'. Cia vero ima ex pte deorsu porrigit ex halatio i speciε barhs. dc inflamatur dicitur barbatus. Cil denique extra copam exhalatione prominet in Epualia ex halatio
incela iacens ad latus,dicitur caudatus.Ex quo liquido eos at ipsum e mete esse de natui aetem Erari naturaquealicuius trahere elemeti. utpote ignis,mi' caliditate & siccitate sortit. Neca fiat meis luciditate videri,no asit ipsi' ignis. quia hui' materia rarior est si ut ad ea cosistat visus,illi' asit delior eccopae sor. Necr moi' circularis cepit e si iste caele si is natur .na mouet ccmeta cir
culo st accides,ad mot si aeris it cotinetur, Ec tio per se. Neq sui uroisi plagia quae ab Astronomis nccmet aliun .na no est illoru prssagi uccinita causa prici rua,sed posterior, disignas causas illota
296쪽
assectuti adesse. laut Iris pluuiae. Appares enim cometa designat magna esse irtute calanctiva astrorum per qua multae eleuat ut exhalatioues, di terrae inducitur siccitas alet sterilitas.Illam autem extralationii pleri repercutiutura corporihus densis mediae regiois,& υalidos effici ut Q etitos Et ut in maiori mundo, ita S minori vis illa alida astroru immutationem facit, homini hustu movet cholera. ex qua no refrenata, bella,sediti oes, &principu caedes cosequutur .vi tensepore belli Pharsalici,& mortis Iuliii Caesaris cometam apparuisse memoriae proditum est.
4 Octaui capitis annotat. De ptimo, est circulus albus caelum cingens ut aiunt per Geminos Sc Sagittae risi transiens sub noctis serenitate conspicuus,de quo sic meminit Ouidius. Est via sublimis caelo manifesta sereno. Lactea nonae habet cadore notabilis ipso. Secundo.Lae est exhalatio sub ipso aggregata cauesti circulo, eius candoris si, mi l itudine repraesentans.& causatur candor in illis, Ut colores causari dieti sui. Celastis semper sub nocte serena apparet. impressionis no semper. Lac,via lactea. galaxia. gala enim dicutGraeci lac. Emphasis demostratio .c Sporades, dispersati Clauum caput cotinet tres de lacte opiniones earum improurationes.& propriam determinatione. si Tres de lacte optutiones. DPrima est Pythagoricorum dicentium Phaetote semel hac currus traxisse paternos,&hanc caeli parte exusta meaduisse: hincq; nobis adhuc lae apparere. Sed inconueniens est no intelligere hac de causa zodiacu circulii iam exustum esse debere,& magis si sit lacteus circulus. na sub eo se per sol decurrit,&omnia erratia sydera. At nihil tale passus
cospicitur .nobis enim totus manifessus est circulus.& qualibet nocte videtur dimiaq dius. nisi ea ex parte qua colungitur lacteo circulo. Securi estDemocriti& Anaxagorae dicetiu lac esse proprium lume aliquoru astroru adinvice cogregatorum. Dicebat enim solis aspectu propriu Iume astroru impediri videri, sed terra interaposita non impeditu Videtur, et lac nucupatur. CSed no ita est, Primo.quia lactis circulus seper apparet sub eisde astris, At cotinue esset alia et alia quae a soleno inuspiceretur. tranato igitur sole.oporteret et lac trafferri. e Secudo. Quia astronoumicis theorematibus cognitu est solem esse multo terra maiore.et astra multo magis a terra si sol et Iuna distare conus igitur terrestris umbrs deficit citra astra .ad ea,4 ipsa solarem aspectum non impedians. CTertia est dicentium lac esse radiorum solis refractionem:vide cometa. Sed neq; hoc verum est,Primo quiansi semper deberet apparere in eode loco: ut impossibile est eadem emphasim continue in eadespeculi parte fieri, si speculu aut res moueatur. Mouentur aut e cotinue sol et astra. Secudo.Qu ia apparet nobis laetis circulus in aqua de nocte ubi non potest esse talis refractio.Non igitur fieri oportet hanc emphasim atq; candoris manifestatio 3b ne ob radioru refractione. 2Aristotelis determinatio. Virtute astroru quae sunt in caelesti lac heo circulo. eleuatur exhalatiora multae, ut sit in maeratioe cometae iqua quide recipitur atq; refringitur lume astroru illic existentiu , et illius partis carit .
fitq; huc in modii circulus magnus albus ut sub astri resuditate fit circulus halos qui laetis circulus dicitur. Et id quide rationabile est. N a si unu astroru lassicit materia eleuare Unde possit prodire cometa,multo quide fortius magna astroru multitudo, quae in Via caeli lactea laleeffulget quas sporadas dicunt materi a sustollere
poterit,i qua haec pars caeli formetur,repsetetur . Adde huc lacteucirculu no fieri iter tropicosVt neq; cometest sed extraVbi exhalationu vis maiore pdurare possitidissoluta tepore, et ubi esse possit maioris materiae repsetationis comoditas. De famis igitur apparetib',debhatalaratibus,de cometis, et lacte,haec dicta sufficiat.
ἰη taui capiti; scholia. Lae prImo est circulus albus extum cingens.Haec gemina lactis
- si gluticario in notis huius capitis explicata facile satis iacit ei inquisitioni qua sciscitatur an galaxia sit de natura caelesti, Melelementari. Siquidem adhibenda est responslaga iam primo esse de natura caelesti. Et enun caelitiis cuculus suo candore contei
297쪽
us dc non est impressio,scit ipsius eausa.Ne oportit e,lum ,quii omnea partes eiusde habet
naturs seciandi ,substantiam,siciit in una parte habet eandore,in qualbet ipsu in habere, aut quia in aliqua parte non habet in nulla habere. Nam in sit heterogeneum,& partes diit4milix denoni nationis ciuersoriimoisi torii sortitu nihil verat ipsit in diuersis partibus diuersa habere accidelia perinde at astra caeli partes luce habent , ius caeterae partes eius sunt immunes,que admodum 5c animalia partes omnes habent eiusdem natur in diuersis tamen partibus varia habitaecidentia 5c opera. Lac aute secundo,siue galmia in secunda acceptione,est de natura elemetari ,δc impressio est ignea ,ab exhalatione candore coelestis illius circuli recipiente sormata. Et de hac potissimu loquitur Aristoteles & quae in litera dicit de ipsa intelligi exposcit secudum materia subiect A. xxiiis Prima est Pythagoricorii dicentiu Phaethotem Fabula de Phaethote Ovidius ele gantissime in secundo Metamorphoseos prosequitur . quam . licet poetis aptam no d ehuersit Pythagorici Philosophiae accommodare, au t credere ex eo currus ductu partem eaeli exusta.Na caelum non est incendio obnoxium neqi ab igne Ixsionem suscipere natum, quandoquidem ignis elemetaris caelo luns conterminus nulla ei insere labefactatione .Qui autem hanc sabula ad historiam reserre mavit dictit per Phaethontem designari comerem ingetem & horretam,qui quon clam visus est,eiust tepore tantam fuisse siccitatem,soli set ardore, ut arbores scisset ex arefactae fuerint .& flumia propemodii exsiccata. xxv. Conus igitur terrestris Vmbrs defecit citra astra cum sol est sub nostro hemisphaerio,terrae umbra inmodsi xricae pyramidis per aerem caelum versus porrigitur ex opposito corporis lucidi. At illa umbra nodii sunditur in sublime us et ad astra cum ob terrae ad solem paruitatem,tum ob nimiam astrorum a terra distantiam. Delicit igitur conus ,supremusqἰ Umbrae terrestris Vertex longe citra astra ,quare non impedit diffusione luminis solis sub terra existentis ad astra nobis supereminentia. No em potest opacu impedire lucidii.nisi per quatuspatium sua umbra diis unditur.Si igitur non possunt astra videri in die propter jume solis , de ratione nec eorum lumen nocte videbitur,quod est dictis eoiai repugnas.
Onum caput continet causas pluuiae.eius generationem.&
vna caliginis de nubis disserentiam, & prater literae Aristotelis sententia unu&viginti signa pluuiae. Causae pluuie y7,
sutes icies caeli circul', maxime solis qui Ppe nos decurres tua porcscleuat .&disgregat quos sua absentia congregat. ma teria aurem est vapor calidus εἰ humidus sursum latus. plu uiae generatio. a sole & aliis astris eleuatur vapores ab aqueis - , illocisi est enim vapor, aquae halitus qui diu maere suspensus Sc ob mediae 1 igionis frigidae contactu in densatus infrigidatur, atq; iterum per stilulas deorsum erumpit fitque pluuia . Quae si minoribus stillis crebra descendit, imuber,si maioribus, pluuia, si impetuose,subito&giosioribus totissimul labrotera dicatur. CDisseretia, Inter nubem& caliginem hoc interest,quia nubes est crassior
ille vapor visus in aere suspensus,qui tandem soluatur in aquam. Caligo autem iudem suspen is nebula est,sed quae non soluatur in aquam . quae dispergitur, Sc dis persa vanescit. est enim caligo Velut nebula sterilis .Fit hinc ut caligo magis sit seu
renitatis signum. Et generatio nubis ex vapore.&pluuiarum ex nube,imitatur seulis circulum .nam sole existente prope, eleuantur vapores,liuntq; nubes, quo eα
longam, iterum descendunt calidum enim elevat. Se frigidum deprimit.& hoc semper, Ut fluuius effluens & relabes secundum ordinem. xt sorte hunc semper naturatae seriae seruata indeficientem fluuium, ut diuinae prouidetie sumen, priores sub aenigmate.& velata allegoria Oceanzm terrae semper circLmfluum Vocauere. Praeter literae Aristotelis sentetiam, um 8c viginti pluuiae signa. Mergorum e flumine celer volatus atq; clamor. Fulicae in sicco ludentes. Ardea super nubem euolans. Sidera eadere visa, Albescentes flammarum sub obscura nocte tractus, Paleae 3c frondes eleuatae volitantes. Plumae in summa aqua colludentes .EX parte Boreae,Euri zephyri . tonitrus,Grues in aere fugam agitantes. Vacca in caelum suspiciens.& captans naribus auras. Hirundo lacus circunuolitans. Ranae in limo querulae, Formica oua extollens. Caelestis arcus apparitio. Agmen coruorum e pastu rediens,& alis strepens . Fluviales aves undis relictis prata quaerere se frustra et s
298쪽
Iauare gestienres. Garrula cornix. Grnix sola dispatiata arena caput undis obie,ctans Zc immergens. Ignis in oleo scintillans. Et fungi crescentes pluuias & tempestates vi cecinit Maro) praesagiunt.
Iam sibi tum caruis male temperat unda carinis, Cum medio celeres reuolant ex aequore mergi, Clamoremque ferunt ad littora. cumque marinae In sicco ludunt fulicae.Notasque paludes, Deserit, atque altam supra Volat ardea nubem. , . Saepe etiam stellas vento impendente videbis Praeci pites caelo labi nostisque per Umbras Flaminarum longos a tergo albescere tractus. Saepe leuem paleam 3c frondes Uolitare caducar. Aut summa nantes in aqua colludere plumas. At Boreae de parte trucis cum fulminat. 3c cumi Eurique. zephyrique tonat domas, omnia plenis Rura natant fossis atque omnis nauita ponto Hamida vela legit nunquam imprudentibus imber obfuit. Aut illum surgentem vallibus imis Aeriae fugere grues. Aut bucula caelum.
Suspiciens. patulis captauit naribus auras. Aut arguta lacus circunuolitauit hirundo Et veterem in limo ranae cecinere querela Saepius ex tectis penetralibus extulit oua,
Angustum formica terens iter. Et bibit ingens Arcus. Et e pasta discendens agmine magno Correorum increpuit densis exercitus alis Iam varias pelagi Volucres.&quae Asia circum Dulcibus in stagnis rimantur prata Caystri. Certatim largos humeris infundere rores Nunc caput obiectare fretismanc currere in undas, Et studio incassum Videas gestire lauandi Tum cornix plena pluviam vocat improba voce. Et sola in sicca secum spatiatur arena,
Aut caput obiectat querulum Venientibus Undis Nec nocturna quidem carpentes pensa puelix. Nesciuere hyemem,testa cum ardente viderent, Scintillare oleum ,dc putres concrescere fugos.
Oni capitis scit olla. xxvii. Causae pluuiaetat. effiesens exit cir lus. latatur
causaefficies pluuis quia colore suo sustolli vapores,in quibus sic pluvia. Media uide regio aeris pluviam efficit,lisigiditate luavapores in nube crindelat,nu heis in pluuia soluit. Nem in uenies est eiusde effectus diuersas de covarias a. se causas se dii diuersasagῆdi partes at in officia.Caeterv quavis vel temetior sied Qklia solis calor aestate V liyeme,no oportet si calor solis uias aestate fieri Thyeme. 1 calor aestiuus vapores quide copiosos sustollit,sed ob efferves tia Moe .chemo eos dispergit necu sinit in nuhE ci,crescere. Calor aute hyberii longe languidior&υ apores subleuat θc subleuatos in nube cogi n5 vetat.H ine maior habet gignedae pluuis oecasio liveme in aestate. Ne oportet sole cu cogregatur vapores in nube, seper abia te eme a nobis secund)substantia alioqui solum tempore nocturno fierent nubes 5 pluuiae, sed sufficireu esse
absentem secundum Virtutem xvim eius dissipatiua non impedire concretionem Vaporum nuhe Quod s Poenumero cotingit ipso sole super horizontem nostru existete. xxviii. Et ob mediae remonis fricidae colas Media regio aeris locus est naturalis, a naturaet designatus generat Mispluviae notamen est naturali pluuiae genitae. nam grauis sit, naturae4aqueae,Vbi primum gnit 2 raelabitur,ut in suo coceruetur loco naturali.Ne idcirco opor et mediam aeris regionem
299쪽
ege locum naturalem generatiois aliam aquarum, quia caeterae aquae dissimilem habent a pluuia generandi modum dc rationem. Demum impressiones ignitas interdum sieri in media regigeaeris non impedit pluviam ibidem natura gigni. Nam dictae impressitones fiunt a corporibus de sis ec solidis .quae qua uis frigida ,deorsu ni detrudunt exhalationes conatas sursum emicare ex qua collisione fit illam incensio,perinde aist ex marmore frigido marmori etiam frigido illi . Ex prImo excutitur ignis Pluuia autem sit alia ob causa,vtpote frigiditatem praedictae regionis. Iam sibi goorgiorii tum curvis, Vnda male temperat carinis,quando ob ingruentem tepestate non est apte disposita Virgil n. ut earinae Per eam ducantur. Pars boreae,est pars caeli septetrionalis,nam ab ea spirat Boreas. Sic domus Euri eadem ratione pars est orientalis, dc zephri occidua. Imprudelissius. ignauis,qui
hus nuch ohsuit imber,quia tanta sunt suturae pluuiae signa Ut non post ζ no percipi vetura etiaab incautis, quare eis no nocet,cu nunqua sit improuisa, Veterem querelam. aut is humana ami
serint forma, ut canit Ouidius,aut ΦHidrum regem habuerint,vt fabulatur Aesopus inges arcus fris,quae hibere dicitur,cu vapores sustollit ex quibus sit pluuia. Asia prata sui quae adiacet Asiae paludi non longe a Cay strone Oniae fluuio.Cornix dicitur improba,m sirustri credebat ominiς in augurii ,Vnde id Virgil a. Saepe sinistra caua praed ix it ab ilice cornix. Scintillare oleii ,id est scintillat quasi inicicta aqua emittere, quod signum est vaporum in aere subleuatorum. Putres langos, tangom liguras ex fuligine natas,dc sumitati lucernaehaeretes.
CDecimi capitis annotat. Serenitas est a nubibus aeris puritas. si Tranquillitas Vero, est in aere stu otium Ventorum U acuitas.
Ecimu caput continet causas roris S pruinae:eoru generatio: tres eorum disserentias S dura conuenietias.& praeter liae set etiam. roris 3c pruinae accidentia 4 Rotis Sc pruinae
causae efficiens.ses 3castra materia,densus Uapor .paruq ca
loris habens. Roris generatio. Vapor qui paululii de die eis
leuatus fuerit ob calidi sursum ducetis paucitatem teperatae noctis frigore deorsu ducitur,atq; in aqua soluitur,qui in auqua versus ros dicitur.Fit eincti no fuerit oestus sursu duces& exiccas.ne frigus costringes&gelas. Et quod gignatur prope signu est,qui attino loge suspeditur vapor. CPrumae generatio,Fit Vt ws. sed pri o vapor in aqua verycernatur gelatur,&fithyenae magisq; hyemalib' locis. CTres rotis et pruinae differetiae. Deseriti primo. Qui acu fit ros,Vapor no gelatur.qd facta presuna cotingit. Secundo. Ros temperiem requirit pruina aute non sed frigoris laursu. Ciertio Quia ros fit flante Austro. et non Borea, nisi in Ponto, ubi opposito fit modo na austrinisatus teperiem parat Boreas hyeme. Est em frigidus, et suo frigore exhalationis caliditate extinguens, praetergin Ponto,ubi auster distastem periem facere nequit Boreas autem illic propter frigiditatem antiperistasin faciens quae cotrariorum circustantia est calidii cogregat et magis evaporat. Hine sit vi in exteris locis id etiam percipiatur et putei flante Borea plus effument hasietq;.quam flantibus austris , Sed Eorealia extinguunt antequam constent. Austri aute congregare sinunt, Et pruina e cotrario sit nugis flante Borea. Duae conueunientiae. Conueniunt primo, quia ambo fiunt tempore sereno,et tranquillo. Non existente enim serenitate, Vapores apti eleuari nequeunt,et flante vento, consistere
non possunt. CSecundo. Quia ros et pruina in altis montibus non fiunt. Primo quia Uapor ex quo gignuntur densus est et parum caloris habens unde possit in prs raptorum verticem montium sustolli, sed prope terram dimittitur. Secundo, Quia montiu vertices vento agitantur, non consisteret igitur vapor, Unde illic satque pruina fieret. 4 Preter literam rotis et pruine accidentia .stos frumenta coles lecta putrescere facit .sereno fit tempore ex rore es letalem fluxum concipiunt.
Pruina pleraque foetet .descendens.serenitatem ,ascedens, latiuu indicat imbrem I ore seges collecta perit. Sunt rorida Tempe. Rote et oves pasts,ventre fluente cadunt.
300쪽
Cana pruina olida est.descendens ipsa serenat. Sed si conscendat tempora pulla notet.
Ecimi capitis scholia. xx xl. Rosis generatio. Vapor qui paululum de die. Roremi in insima regione aeris fieri constat, tum obvaporis ex quo sit densitatem, tum ob is aloris ipsum sustollentis paucitatem.Ne credendum est
vaporem in quo fit ros, subtiliorem esse eo ex quo fit pluuia quavis ex hoc Lat nubes, cillo aut non. Nam in P nubes requirit copiosum vaporem,validumq; frigus constringens. vapor aut e ro E, ER ridus oppido ii paucus est,& temperarum frigus exigit. Et quanuis paucus vapor altius sustollunatus sit 4 multus.υbi aequa Virtute habet Virun sustollens, 5c qui sustollitur vapor in est eris quam multitudine ac paucitate conueniens est, non tamen id euenit ubi diuersae virtuti esto tot sustollens & diuersa dispositionis Vapor qui su stollitur,quemadmodum hoe in loco. Nam calor subleuans vaporem phiuialem, copiosus est, subvehens autem roridum Uaporem, perquam pauetis & languidus.I nsuper de Vapor pluuialis, rarior est 5 leuior,vapor autem roscidus, dematior.& minus leuitatis sortitus .Hinc non colicitur si multus vapor a multo calore sustollitur ad mediam aeris regionem, idcirco opriere dc paucum vaporem a lento calore illue eleuari, si nota sit huius 5c illius vaporis consimilis eadess ratio. κπxiij. Hinc fit ut in exteris locis id etia per cipiatur in aliis locis inquit quem in Ponto percipitur id ipsum, Boream scilicet propter frigidi talem calidum conregrare,dc magis eu porare, & eam ob causam puteos flante Borea plus et mare quam flantibus austris. Nam itante Borea calor diffugit ad imas aeris partes aquis vacuas. frigore Boreali altiorem aeris partem occupante. Et Virtus caloris hoc pacto v nita,sortius vapo res resoluit. Austro aut stante non sic calor in imum detrusus cogitur,sed liberior per totum ae rem diffunditur quare debilior calor aquis Pr imu , minus Vaporis eleuat. Caeterum Pontus poni, cuius meminit litera Sythiae cocermina regio est, ad Polum arctuu & septentrionem sita, a qua Auster cum ventus sit meridionesis,& diametraliter septentrionali oppositus procul distare ta τcile dio noscitur. xxxiiiI Rore seges collecta perit.Tempe,nemus est Haemonsae,arboribus De ouenu 'placidisnmam reddentibus Vmbram per quod Peneus amnis iucundissime decurrit aris omibus gramine virentibus ,auium etconcentu Peramoenus,de quo Ouidius.' Est menus Haemoniae praerupta quod undique claudit Sylva, Ocant Tempe per quae Peneus ab uno
Essusu, Pindo spumosis voluitur Vndis. Hine lora quaevis amana, Placida α ις per i tempe Vocamus. Tempora pulla ua,nura, nubila dc pluuios V ndecimi capitis annotat.
Ephemerus diarius, ius diei. in Ndecimum caput continet causas nivis, eius generationem et Unam conuenientiam. et praeter Iiterae sententiam accidentia nivis. CCausae nivis.cum praedictis eaede sunt. Nivis gene, ratio. N ix generatur,cu nubes prius si in humore stillet,cogeti latur.& hoc est frigiditatis regionis in qua sit,signu,& tempo,
ris. Non enim constringeretur ac gelaretur multa existente ea
liditate,& non superuincente frigore. debet tamen aliquid caestoris esse nubem eleuare sufficiens. CConuenientia. Conueniunt pluuia,ros,pruiana .& nix.nam fiunt ob instigidationem omia . Et pluuia & ros sunt idem.& pruisna & nix idem,sola paucitate & multitudine distantia.Nam pluuia ex multo vapos
re. multis locis,& multo tempore collecto, generatur: ros ex pauco Ut ephemero vapore. Et pruina ex gelato vapore: nix Uero ex gelata nube. CPraeter literae sententiam, quatuor nivis accidentia. Nix nimium albet, fortiter Visum dispeciens. pers culos cadit. messem auget. semper in altis saluatur montibus. Candida nix nimium. tu fundis acumina visus. Tu eadis ut floccus.Messibus apta Uenis.
Praeruptos montes tu sine sine tegis.
T Ndecimi cap.scholia. xxxvi. Et pluuia 5c ros sunt sae. Hoc quide parusi,illud vero magnil. Vtrunq: enim sit per non cogelationE,&pluuia est ut multus ros,ros au- rem v t parua pluuia. militer nix & pruina sunt idem. hoc itidem parti illud vero inagnsi,cum Vrruninstat perciselatione 5c nita est ut multa pruina, pruina vero vepauca nix.Et costitutis quatuor terminis hoc Ordin Pluvia,ros, nix,pruim icut sc