In hoc opere continentur totius philosophiae naturalis paraphrases, Iacobi Fabri Stapulensis ... adiectis Iudoci Clichtouei Neportuensis scholijs a Francesco Vatablo, ... recognitae, adiectis ad literam scholijs declaratae, & hoc ordine digestae. ..

발행: 1533년

분량: 610페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

501쪽

replere nequeunt hi. Existimo ea magis. que ut epleant: a nullo praepedistur,&qus cum quouis altero replent. One. Etuna dimenso simulau m altera dimensone replereno potest. Epi. Non potest. One. Et unu lumen simul cli altero lumine res plere potest. Epipo. Vetu. One. Magis igitur lume suapte natura, ipsa dimensone repletiuu est. imo vero dimesio potius replentia impedit. Facit enim mea dimeso&rua .ut id quod repleo, tu simul Una mecu replere non possis. Epipo. Impedit prodiculdubio. One. Cu ita charissime fili dimesio replentia impediat ab ipsa dimensone replentia no proticiscitur.Epipo.No: ut mihi videtur. One. Et ego & tu sane dimensione melius repleremus: quandoquide mea replentia smul cu tua tuc esse posset. E pipo. Melius,ut mihi apparet. O nero. Et, ut ex concessis sequitur quato quicq magis a natura dimensionu recedit, magis recedit ab eo quod plenitudine &teplentia impedit.h pi. Prs cedetia trahunt. One. Etruserte magis arbitraris lumea natura dimesonu recedere eo ipso sensbiliu colore atq: calore. Fpi. Nec innaria fortasse. na luminis replentia maior magisq; se diffundit. One .go beate,s intelli 60gere pergas, Iumen hoc sensibile de quo sermone agitamus, extensioni di mesoni coniunctu est.& per accidens longu .latu,& profundu: et longitudini. latitudini at

profundo coniunctu sit.& ei de subiecto cohaeres:cuius quide subiecti distraetione distrahitur.& semone secatur. Sed est aliud verius lumen:duius hoc sensbile lumevestigiu quodda.& similitudo est quod neq; dimensioni coniunctu est: neet distrauci '' ό. hibile.neq; desecabile sit unq. Sed tu utru horum duoru luminum magis a natura

.ud, i5, 3c conditione dimensionu recedere putes Τ pi. Magis illud lumen veri ua. One .E tad sum- confessi sumus dimensiones replentie impedimeto obstaculoq; esse. F . Confessimi, diu sumus. One. Magis ergo verius illud lumen replebit: qnandoquide magis ab impeα istudi dimeto repletionis recedat. Epi. Videtur. One. Et quid si adhuc magis recedat fi pl. Magis replebit. One. Et si magis in infinitum recedat f pi. In infinitum replebit. One. Fili. illa veriora lumina coelestes & supram undans sunt mentes. spiritualia Iumina:que s sensibile lumen .alteis sensibile lume no impedit lato minus ut veriora lumina.& magis a natura & coditione dimensionu semota sese impedient atar; occupabunt quominus amplissima & ea de repleant coeli spatia. &cum impertia int.& partes no habetia Ubicu* ipsa sint,tota esse neces est . quare ta sint in oriete tota erut in oriente:& cu sint in occidente,tota in occidete.& tota in qualibet coeli parte.& in qualibet sempiterna laude des collaudantia: nec unu alteri prspedimeto est quo minus ubi unu est, non sit & alterii :& ubi una laudat. laudet & alteru .quod sorti humans corporea mole praepedite concessum non est. Et quia deus in infinitumagis quam beatae illa: & supram undane metes ab omni dimensione.omni dimesonum conditione recedit: ipse infinita plenitudo est. qui cum si maxime unus,&omni u maxime simplex: totus ubique prssens est,neg excludi, neque a quoqua inacludi potest.cuius quidem infinitam plenitudinem haec sensbilia in ea ipsa qua viades parua dimensione quoad possunt imitantur. R illa scelicissima entia ipsi quida

infinitae plenitudini similiora illa in maiori plenitudine atque replentia imitantur. Epi .Heerfecto gratissima sunt, sed que infirmus ut neque oculus eger lunae, aut e tenebris repete emergens metis vix terserat obtutus. One. Ad sensibilia nostra relabor: illis supram udanis&kelicissimisvix a nobis tenuiter accessibilibus luminibus quibus nos comendo dimissis. ii Meministi nos cocessisse replentia in a dime di , sonibus non prouenire Epi. Memini . O ne.Finge igitur ab omibus quae in nostro concavo continentur.dimensiones ablatum iri quid tuc nostrum sens biliti eii culti

replebit Epi .Non video. One. Quid ipsum replebat cum adhuc suas dimens esseruaret Epi.Di mensiones ipss. One.Et res naturales.& rersi naturalium substa, tiae.potetia .atque fornas.Fpi. Ita est. One .Et no habent rerum substatiae materia& forma a dimesonibus Q repleat Epi. Nohabet. One. Remotis igitur dimeso.

502쪽

nibus videsne adhuc rerum sensbilium substantias remanere 8 totum resti vini

concauum reru materia & formis plenum esse ut prius quandoquidem ut tepleat

dimensionibus no ei. h pi. Non videbam . O ne, Attam e materia & retu imgno occupat. neque distrahi secariq; Vllo ingenio possunt no adueniet enoua dimensione. Naad occupandu& secandu sunt dimensones rebus additae: vi scilicet occupent.& ase inuice discretae & diuisae sint. Huc te solum fili euagat' adduxi, quo frequenti cura& meditatione intelligere studeas dimensones esse ad occupadum et distrahendum, et non ad replendum. Ur nos aliquando ex nostra occupatione, & ocueupate plenitudine ad coelestiu pfecta plenitudine conlepiada erigamus .& ex Dis distractione et pluralitate ad illorustabilitate et unitate Hic sili nrae philosophiae fini, hic tot' Aristotelis et philosophorii conatus, ex rectareiti ses billuccgnitice Quis m ut expete morum quibusdam remotissimis simulacris mundi intelligibilis robis

pare introitum: et hinc nos utiq; possunt ducere narem scilicet scelicem regione cognoscere. Sed desine de his plura regare: ne nos logius a proposto trahas: et sine nos ad dimissa reuerti. Epi. Sino. One. Revertamur igitur. CCu quae litur, quid alteratio hac adhibemus resposionem. alteratio est a qualitate aut ad qualitate mu- , latio: ut tenebrae sunt a qualitate. et illuminatio ad qualitatem. Quot alteratio, δ num modis sex. de contrario in contrarium: ut cum ex albo fit nigrum .de contrario in medium: ut cum ex albo fit rubrum. de medio in contrarium .Ut cu ex 1 ubro fit album . de medio in medium:vt cum ex rubro fit nauum . ex habitu in priuatione 23 ut cum ex luminoso sit tenebrosum. ex priuatione inhabitum: vita ex tenebrosso luminosum. Quid mutatio secundum locum sest ad locum, aut circa locum mutatio. Ad locum quidem,Vt motus recti omnes: ut ignis motus sursi m et mot' terrae deorsum. Circa locum Vero: ut motus circuives oes Vt orbatum coelestium qui circa propria loca .aut inferiorum omnium circulo agurr et rota figuli quae circa propriu locu vertigine torquet. Epi. Sed sine id plusculum intelligam .si fieri

possit. Cum enim ambulo, me latet quid mea sit ambulatio: si tamen lettionem di,

cere. O ne. Fili .cu tu generaris,tua forma tua generatio est.etcutu aliquado corruperis.tunc tua forma tua corruptio erit,et cum tu augeris,lua dimensio tua augmentatio est.et cu tu minueris itide:&cutu calefis tua caliditas tua est calefactio. & csitu abutas'.tua abulatio tua latio est. Quae quide aliquantulit a reliquorum motusi conditione euariat: γ nunq tota actu lit,neq; factae aliquid maneat sed dulaxat pistim est dum fit.atq; ptim no est:& ideo cognitu dissicilior. Sed in aduertere. Audisti aliquando corpus sonans B pi. Audiui frequeter. Onero. Vt tibia tubam,aut organu. An sonus ille permaneat an ipsus secti aliquid lapsis Epipo.Nihil. Cne. sollatione&solum dum fit,partim est, atque partim lao est. Epipo. Sic est. Ore. Et cum quis cotinue tibiam inflet.a quo causas ille sonus Epi. Amotus albitior aeris inflati. illisq; ad tibiae latera. One. quo motu Epi latione. One. Vide igitur quc mcco sonus ille naturam mot' unde prog Titur,retinet:Vt scilicet non maneat sactus: sed

solum partim sit dum fit, atque partim no sit. E pl. Videre videor. One. Tu ergo

per sonum illum motu scilicet quendam & allelationem corporis scrori, motum locale concipe. Sicut enim sonus ille i toto aere emisso illisce est,cuius facti nihil manet sed duntaxat partim est dum sit atque partim rc n est: ita in te toto du am, bulas.quaedam latio est: quam ambulationem dicim': cui quide sectae nihil manet: sed duntaxat partim est dum sit atque partim non est. Epi. Motus localis pulschram imaginem mihi obiecisti, sons.& corporum sonantium alterationem. ε mihi quodammodo quod quaredam sapere videor. Onero. Cum tibi itaq; ita persuase deas.procedamus. 4 Quo pacto interpretatur mutatio secundum locum: 'motustoralis latio. CQuo pacto diducitur in iccta,circularem Smixtam. Recta quidevi motu sursum, aut deor sum .esiculare:vt quae sit circa medium. Centum enim

503쪽

mediii nuncupamus. mixtam vero .quae utriusq; aliquid pticipes,ut volatus auiu.

Quid subiective mutatur: quod mutatisiis subiectu est. Quod si generationis ,

subiectu est: subiective generari dicitur. si corruptionis: corrupi. si augmentationis augeri. si diminutionis: minui. si alterationis alterari .si deniq; mutationis secundua utid . locu : ferri. ζQuid mutatur terminative forma qus acquiritur,depciturve, termi Istra et ea- native mutari dicitur.ea siquide terminus est:quae si substatialis forma fuerit.& aeta a isti qui ar terminative generari dicitur. Sc si depdatur: dicitur corrupi. Si dimeta mata iis sub lar fuerit:dicitur augeri terminative. si minor: diminui.si fuerit qualitas: alterari. si

sectiva. latro: ferri. Et revera terminative generari corrupi,augeri, minui, alterari,& termis erinin native ferri nihil aliud est si generatio,corruptio augmetatio, diminutio,alteratio

hi tibi ' S latio: quaru quaelibet quida terminus est,& forma. CQuid mutatur copletiues' γε

Totu mutatione acquisitu aut deperditu: ut ignisqui gignitur aut corrupituricopletiue gigni corrupive dicitur,nec iniuria. Nam ipse ignis,totu & coplet si est. Ititidem tota re completa,copletiue augeri , minui, alterari,& serri diculur .s x his manifestu evadit formam dum acquiritur ,deperditurve materiaecoparata .subiectiva mutatione dici debere : nam materiae est ut subiecti.& ad seipsam relatam mutationem terminativa. na ipsamct.ipsa forma atq; terminus est. Nad totu ipsum. mutatione copletivam. na totius est Ut completi. Epipo. Dicitur igitur ut arbitror mutatio subiectiva: hoc est mutatio subiecti.& mutatio terminatiua : mutatio teramini. Sc mutatio c6pletiva: mutatio totius & copleti. One. Omnino,sicut Euadri'

ensis dicitur ensis Euandri. Quid mouetur per se Quod motu qui in eo est, mouetur. Fpi. An dicis in eo ut intubiecto sonero. Aio,vi quod in se generatione ha sobet .P se generatur.quod corruptione: p se corrupitur. quod augmetatione augetur qS diminutione:diminuitur. qae alteratione . alteratur. et qd' i se latione . per se fertur . Et quod etia in se ut in toto generatione aut corruptionem habet: etiam per se aut generari aut corrupi dicitur. E pipo. Copletiue,ut arbitror. Onero .Recte quis dem et materia omnifaria modi sq; omnibus subiective. Quid mouetur pacucidens Quodno amotu et in eo est. sed alterius moueri dicit, quemadmodum cum augeris,illa augmetatio minime in tuo colore existit. sed i materia, ius quidem augmentatione color ille piter augeri, maiorque fieri dicitur: ideoque accrescit, auagesque, P accidens.Nam non augmentatione quaesit in ipso sed alterius, materiae videlicet. Et cu te de loco in locum traffers:omma quae t te sunt.moueri dicus: Haia, ut accidentia. non motu quide qui i ipsis sit: sed qui itua sit materia. ideo tua materia per se moueturaeaetera vero quae in te sunt, pei accides. Quid motus acquis sistiuus L st quo aliquid acquiritur: ut in generatione substatia ,in augmentatione 'quantitas, in acquisitiua alteratione qualitas,& in mutatione secundum locum , latio. Quid motus deperditiuus. est quo aliquid deperditur: ut in corruptione sub Astantia. in diminutione qualitas. in deperditi ua alteratione qualitas,&in mutati de insecudam locu , latio. 42Quid motus naturalis est qui rei cui inest couenire nat' si Aut condesitio frigefactio.& motus deorsum.terrae. CQuidvioletus Quid rei cui si inest discouenire natus est,cotraq; ei' natura est:vt rarefactio,calefactio,& mot' absursum.terrae. Et cu omni u & actitu&formaru ta substanalia qua accidetalium ateria ad suscipiendu si indi gerens,& quantu ex parte sui idissererer sese habes omnis couenientia & discouenientia,naturale & violentii a forma sunt perquire da

ira Ut ea conuenietia .naturalia,& secundu naturam dicantur. quae formae conuenire nata sunt. eaque saluare: &ea discouenientia, violenta. praeterque natura . quae

ipsi discouenire nata snt,eaq; labefactare ac expellere. F pipo. Iudicas ergo nihil

a materia censeri debere aut naturale aut violetu. One. Nihil. Quid indiffer ea Qui neque omnino couenire neq; discouenire nasus est: vi lateralis flatuu motus. ετ R enim naturales quae recto tramite agitari natae sunt, sobstaculum offendant,

504쪽

D I CCLVII

quo se minus in re ista agitare Valeant, ad latus sese deuoluul: Vt grauia ad latus deae orsum. Sc leuia altrorsum,& ad latus sursum .s t quia mot' Sc quies opposita sunt. MPeripatetici.oppositi natura per suu oppositu perquirut mos quietes per suos oppo .. sa sitos motus puestigabim'.hoc pacto. a Quid quies priuatio motus in subiecto nato.quando 3c ubi moueri natu est:quar quando est priuatio generationis quies. generationis dicitur.& quando corruptionis quies a corruptione quando augmentatiouniis. quies ab augmentatione.quando diminutionis.a diminutione, quando alteratio,

ni s. ab alteratione, Sc quando lationis.quies alatione. Quae quando subiectum gemateria respicitur quies subiectiva nucupatur: quado forma. terminatiua:&quado totu .copletiva. Et sicut mutatio semper pro forma at* actu accipitur nuc ad subisiectu . nunc ad se nunc ad totu relata: ita quies semper pro subiecto. nuc ad se. nunc ad sorma nunc ad totum relato. Epi. Sentire ergo debeo idem esse, subiectu motu. terminati uti. & copletiuit: itide & esse ide.quiete subiectiva.terminatiua,&copletiva. One. Subiecto videlicet atq; essentia: lunt tam haec tia, qtlla. ratione tria. Et qn est priuatio alicuius per se.quiescit per se. qaado vero alicuius priuatio mot' per accides fuerit.quiescit per accides 8c quado est priuatio motus acquisitiui.quiescit amotu aequisitiuo dc quado deperditivi a deperditivo atq; abiectivo. Sed quies nau' l turalis ea est q rei quiesceti couenit eaq; saluat: ut terrae quies deorsum . CE i violes ta dicit q rei quiesceti discouenire nata sit in terre quies lursu. Indisserete in haud

multu dicere c6sueuim': Uerii ipa esset, q neq; oino couenire. neq; discoucire nata

esset. Hse s tua qualicui i circulo mot' itroductioe satis esse puto: nisi aliud tibi min' detectu fuisse videat. Epi. Nihil. One. Nos i r trafferam' adi finiti circulu.

Ta eκpediendus nobis erit infiniti circulus. Quid infinitu primos est qi quicquid no est quantum : ut mens punctus. f t interpretatur no finitu.

02 h non quantu. Quid infinitum secudo vides notulam illa nigram in ustar sphaerule Epi. Equide. One. Nobis insinuat id cui adiugitur inno stro sensibiliu circulo reperiri no posse nos itaq; quaestioni qua quaeritur quid in fiunt tu secundo .ita satisfacturi sumus. Si quaeritur quid rei, nihil est na vi diximus esse no potest: vi in paraphrasi demostratione perspicuit evadit. Si quid noli est qua tu transitum habes.sed inconsummabile: Ut si aliqua linea extremis Sc diuis bilibus& indivisibilibus careret.diuisibilibus quide, ut si nullum dandum esset eius primupedaneum .aut ultimum aut pars altera quaecunque determinatae quantita is. In diuisibilibus vero.ut punctis. linea haec hoc secundo modo esset infinita. & sempertransitum haberet, sed inconsummabile : Ut quae nunq. tota posset esse piransita. dc ita de discretorum multitudine: cuius nulla viail prima dari posset unitas aut ultique ma illa. siquide numerado esset i pertrasibilis Schoc secudo modo infinita. Quos ψ pacto diducitur infinitu secundo in infinitum agnitudine,3 multitudie. Quid infinitum magnitudine est quod suae magnitudinis caret extremis: ut linea quς sue longitudinis careret extremis diceretur infinita:&superficies infinita .quae suae longitudinis 3 latitudinis: sc corpus infinitum quod pariter longitudinis.latitudinis&J spissitudinis extremorum esset expers. Quid infinitum multitudines' est quod suae quide in discretae diuisael multitudinis caret extremis. Discretae quide oppositum est.ad multitudinem partium continui adinvicem continuatarum excludenis

q6 dam. Et hae diffinitione; quid nominis sunt. Quomodo interpretatur infinitus eq7 cudo infinitum actu. Quid infinitum tertio est spatium cuius cu pars Una strasita sit nondsi pertransitum est: in si proficisceris Romam Sc posteaquam Medio, sanum peruenisses aut aliquo alio.aliquis te percontaretur: fili cum tu petas Ro, mam ' an tuum iter et susceptum spatium iam finitum sit an infinitum responde res infinitum : et bene quidem hoc tertio modo. Quid insitum quartos est quod cu transibile st, difficilem tamen habet transitum:magnitudine,ut orientis et oces

505쪽

detis ibi tercapedo:& multitudine, ut multitudo capillor si tuoru mi inerado. Quid infinitu quinto est cui semper additio substractiove fieri potest ut cuilibet cotinui numero sem p additio fieri potest,super atq; semper aliquid addendu . Et cuilibet cotinuo semper fieri potest substractio.sempere relinquis aliqd subtrahedu. Idcirco

quodlibet cotinuum,dc continui multitudo,hoc quinto modo cognoscitur infinita. eQuo pacto diducit in infinitu additione.cui sem p aliquid superat addendu: ut multitudo cotinui.& tepus: dc infinitu substractione cui semper aliqd relinquitur ibi demendu .gQuomodo interpretas subtractio diuisio. Quomodo infinitum 1eΣ quinto infinitu poteria. Et cu infiniti quintiq; sint modi de significationes: duarsi in secunda: dc quintae, philosophoru pcipua cura est. E pi. Memini me alias audiuisse: Ut infinitu categorcinaticum,& syncategorematicu.8c infiniti syncategorematici multiplices variosque modos. One. Fili mitte sophistis suas.&philosophis suas:quas dicis, sophisticς sunt aptae, philosophiae parv.f t cotra:q philosaphiae sunta ic perparu sophisticae prosunt. Sed sne ad circulu loci veniamus. Eri. Sino. Vid locus Ita respondedum est. Locus est extrinsecus terminus corporis

alterum cotinentis. Additum est extrinsecus, inon quidem corpori contia i Q, i. Minenti sed contento: q, etsi contenti superficies circundans ipsum contiud Vae mineat vite tuae cuticulae superficies extrema ea tamen eius locus non est. Ipsi conteio non terminus extrinsecus, sed potius intrinsecus existat. CEt diduci Qq

tur locus in locum communem, et proprium. CQuid locus comunis est qui multa ''

continet quibus immediatus non est ut caesi lunae concauum .aerem, aqua terram Sex lus contemperata continet:quibus immediatum non es :&corum locus ccmmu σnis dicitur. 4 Quid locus proprius est terminus corporis continentis contentio imα δ'' mediatus: ut concauum lunae, ignis locus est proprius. nam est terminus & extre: mum coeli, ignem continentis,& igni immediatu. Nam inter caesi lunae cocauti. dc 'Rignis couexum,nullum omnino intercipitur interhiatq; medium. Quid te iminuhic Uocamus corporis superficiem concaua . Corpol Lm enim cotinentium supersi αcies duae sunt cocaua videlicet,&conuexa. Quid cocaua est corporis continetis ios interior vltima. Quid convexa ea est quae est corporis omnium circundans vlα io tima. Vidisti. ut arbitror,rotundu vitrtu pomum. Epi .f tyleruire habui. Cnero. Cum plenum est aqua. aut piginentario aliquo liquore. illa eius interior superficiesque liquore illu contingit.concaua est ulla vero cui manum admoues, quai Tq; tansgis,c exa. Epi. Nec haec mihi captu dissicilia sunt. Cne. O Quid locus natu talis est in quo res naturales natura quiescunt: ut ignis in caesi lunae concet , Per in conca: irouo ignis aqua in concavo aeris.& terra in concavo aqua .F t solum hic rei u naturaulium naturale locum distinimus. Sunt enim singula secundum subieetim materia passim expeteda. In quo loco res naturales natura quiesciit in eo natura quiescut in quo saluari eoseruari natae sunt. Quid locus violentus est in quo res natura, iulis minime natura quiescit: ut locus sursum .utcsti εc ignis concauu .locus Vi lemus esset d aquae 3 terrae.Nam in eo minime natura quiescerent: Verti unaquaq; res

naturalis ubi saluati conseruari et nata est natura quiescit. An plura de hoc loci ciraculo requiris Epi. Abunde dictum esse puto. One. Vacuum igitur transigamus. Vid vacuit primo si quaeratur quid rei nihil est,si sid nominis, respol sionem abhibem'. Q sit locus non repletus corpore natus repleri. Corul pus hic corporea substantiam dimensionibus praeditam, lorgitudinet scilicet.latitudine.& prosunditate intelligim'. Si itaq; es irgas c mes Inosti coraui corporeas substantias inno esse redigi aut ab ipsis dimesones auferri.tunc illa caesi concaua superficies inter cuius latera non interiacet corupus,dimensave substantia ulla vacua esse hoc priino modo sieta est: neque Vacuuesse intendimus,quod omni sustanti omniq; plenitudine vacet. Nam insitata illa

506쪽

D I CCCLVIII.

plenitudo qua Pytagnrici volunt esse infinita plenitudlisubstatis sphera, cui cen Pythae tru sit ubiq; &circunferentia nussi excludi nunq potest .Epi. Si igit mea substan imitia manete.a me subtraheretur dimenones velles tunc eu qui mihi nuc locus est, esse vacuu. taetsi mea substatia superficie illa repleret. On. Scilicet.du in aeris te cotinetis latera seno coiugeret. Epi. An se colungeret One,proculdubio. Natuamplius no occupares.neq; obstaculo illis aeris dimesionibus ullo pacto esses quo min' 3 se coiugeret. 8c simul una*tem repleret. Quo pacto interpretat vacuti primos Uacuu priuatione: no quide cuiuslibet oino,sed corporis dimes. Q u:d vacuum secudos si qustatur O rei.nihil est. Si quid nois,dimeso est corpora intra se no cesdendo recipiens: ut si intelligas una dimesione,longitudine scilicet.latitudinem.&spissitudine nostru sensibiliu concauu replentem: qno cedens corporibus, ipsa intra se recipiat, Sciantu suaru dimensionii simul cu corporii dimensionibus,quantae ip, sarcorporum dimensiones fuerint,semper habeat: talis dimenso, vacuu secundo

DF diceretur. Quomodo interpretatur vacuum secudo spatium separatu. Quidii. vacuu tertio quid rei,nihil est, si quid nominis,est quod corporibus immersum .ple I num non est. Quo pacto diducitur in vacuum tertio priuatione squod quidem

esset quaeda parua vacua, inania corpore,nata repleri & in vacuu tertio dimensioe.& hoc quidem esset paruae dimensiones corporibus immersae,aduenientibus corporibus non cedentes. An aliud quicquam de vacuo desiderasa pi . Nihil. Sed dicta

modo,mcnte reuoluo, quo singula rectius intelligam,Sc firmius teneam. One.VLtimus igitur superest labor, circulum scilicet teporis tibi declarare. Epi. Superest. 143 Oner. Ordiamur ergo hunc in modum ipsum tibi recludere. Vid tempus Epi. Me interrogas One. Interrogo,ego hue circulute interrogando absolua. F pi. Respodeo igitur tempus numerii esse pril mi motus secundu prius Sc posterius. One.Vt annus numerus est mestiam Sc mensis numerus dieru, Sc dies numerus horarii prioru& po, sterioru .Quem primu motu vocamus ' E pl. Motum primi mobilis. 0 One. Veru ais.F t primu mobile. vltima supremat mobilis sphaera est. 2Quo ordine sita sunt mobilia, semper a ppinquioribus nobis ad remotiora procedendos Epi. Hoc ordine. Τerra,aqua, aer, ignis,caelum, Luns caelum Mercutii caelum Veneris, caelu Solis coelum Martis,cae lum Iouis caelum Saturni: firmametum Sc primu mobile. Oner. Vides ergo primu mobile oim mobilium esse supremum. quod iaci Sc tu numerando fecisti ultimum ipsum tamen natura, persectione. 8c dignitate omnium primum est. Sed quo motu mutatur hoc primum mobile nunquid gi, gnitur, corrumpitur,augetur,minuitur. alterascitve Epipo. Non mihi de illis vi, detur intelligi debere: verum de eo motu qui latio est. Onero.De eo scilicet, Sc quemotum circulationem nuncupamus. Sed ubi est ille motus Epipo. In primo mobili vi arbitror. Onero.Vbi nam ergo Quandoquidem omnis motus in suo sit moebili,& sicut vox in aere .Epipo. Hoc modo. Onero. Vox ne aeri cui inest coextensa est,quemadmodum albedo parietis P pipo. Hunc in modum. Onero. Per accidens videlicet: quia non extensione quae in ipsa sit,sed sui subiecti. Quanta vox quataq; parietis albedo Epipo. Quantus aer cui vox adest: & quantus paries cui adest ades haeretq; albedo. One. Per accidens tame. Quantum ergo tempus Epi. Respondendu mihi est quantu primum mobile cui inest,sed addo,sicut Sc tu, per accides. Q dimest δ- One. Cautius respondisti. Habetne dimensio extensionem Epipo. Suapte natu qMaxu pq ra. One. Et albedo intensionem E pipo. Cosmiliter. One. Ε t latio successionem ' μ ' 'Epi.Identide. One. Animaduerte igitur,quod in quantitate extenso est,in qualitate est intensio.& in latione successio. An quatitas vidi meTso,suapte natura extesonem habeare Epi. Iam diximus ita esse. Onero. An suapte natura intensione. 8e

507쪽

habeat. Epi. Falsi sumus. One. An suapte natura extensione aut successiones Epi. No nisi paccides. One. Rationabiliter loqris diuisibilisne albedo scaem intesio ne Epi. Maxie ut mea fori opinio. One. Sane respodes. partes ergo sed in intesio, ne habet. Sed quas eas Vocas Epi. Nescio nisi ut tu modo. One. B t gradus Jc parates intensiois eas nucapam'. Cosidera igi quod diuisiones parietis albedo recipiat. Daas.Ut puto. una videlicet scdm ptes extensois,ad sui subiecti & dimesios cui adiungir: diuisione. ei ipropriam & accidentaria: altera vero scdm intensionis partes.ei quide .ppria,per se, suaeq; naturae accomoda. One. Peritius si ipse expectebare spodisti. Cosidera i gr.Ut ita apte de tepore respodeas quod diuisoibus seces . E pl. Cosimiliter duab': una scam extensionis partes,ad sui subiecti dc dimesionis cui insipsbi coiugit.diuisione,q tepori impropria,Sc per accidens est: altera vero secundu succesis mi sionis partes ei propria.per se eiusq; naturae accommoda. O ne. Optime,& haru di'' uisionu prima. primae albedinis diuisioni respondet.&secunda Iecudae. Seda, ge. dic mihi: duo unius dimensionis pedalia partesne dimesionis Vocas Epi.Voco. One. Et oes vorat. Sed nuned possut secundu extensionem simul esse Epi. No. One. N a se occuparent:qS minime natura sinit.in illa duo pedalia simul esse pos, sunt secundu successionem. Epi. Possunt. One. Nun sid primae lationis. successio, nis partes simul esse pos uni secundum successionem Epi. Noo,ut mihi videtur, sed una sem p prius est.&altera posterius,semperq; priori succedens. One. Hinc merito successionis partes appellari videntur. Et diximus qcr in qualitate ut dimenone extensio est in latione successio notatur. Epi. Dixina'. One. In analogia videli P rt 3 tῆ cet.& p portione. Ideo quata pugnantia est duo pedalia secundu extensionem simul aciis L esse. tanta.est duas successionis partes Vt duas horas,aut duo minuta, secundum lucis iliori in cessionem simul esse. Et sicut si uo pedanea simul essent secundu extensonem. nosimul esse plus cotinerent.occuparent atq; replerent,si Unu pedaneum: ita quoq; duae horae su QR PQ ἰς mul secundum successionem non plus atq; una hora durarent. De partibus autem extensionis secus euenit. Nam bene simul sunt secundum successionem. Epipo. Et loqueris de partibus extensoriis primae lationis Oneropo. Loquor equidem. Sed procedamus ulterius. Quem numeru partium prmi motus arbitraris esset ps an primae diuisionis partium videlicet sediri dimensionem sumptarusan poli' se cudar.& partiu succedent illa quas successionis partes nuncupauim'Spi p. Secundsprose sto,q ipsi&ppria.& per se secunduque ei ' natura existit. O ne.Ideo pulchre in diffinitione adiectu est secandum prius &posteri ad discrimen numeri partiuextensionis Sc secundum dimensionem sumptarum lationi ipropriarum.& secundum alterum couenientium. Epi. Pulchre adiectum est:& videor mihi plane intelligire: diffinitionisque intellectum hunc haberi .ips numerus est primi motus secuQυ dstri dum successionis partes sumptus. One. Sane admodum. Quiὸ praesens primos in suo prio. Epi .Estipartibile,praeteritum futuro connectens . One. Quemadmodum mediupunctium in lineaptem ex testonis priorem linec coiungit,&posteriorem: ita id impar tibile.qS nobis alia cet. ipis successionis partes,priorem scilicet dc posteriorem simul nectit: quarum quidem partium ips prius diximus esse numerum,& id ipara

tibile.Praesens primo nuncupamus. eQuomodo interpretaberis praesens primo

Q Vid p ε F pi. Nunc . instas adiacens. One. Quid presens secundo Epi .sst ips a dicto im Q partituli vitinmie non inultum distans. O ne Vt hora,vt minutu. Et praesens hoc ussecundo modo ipis nomen est,primo autem modo non. Quo modo Interpreta,

uid prs tur praesens secundo Epi.Nunc . One. f stenim nunc homonymum Vt praesensi irq modo impartibile.modo tempus significans. Qui praeteritum Epi Est tempo i olui m. ris praesentis pars prior. One. Quid futurum. Epi. Est rpis praesentis pars poste, rior . Onero . Id prosecto temporis praesentis quod nunc,& impartibile nobis adiacens antecedit,praeteritu dicitur,& temporis praesentis pars prior. I t qae idem

508쪽

nunc& impartibile prs sentis teporta seqvitur futura dicitur, & tempolis pissetimui pares 'sterior. Te id tame aduertere licet, bifariam dici & preteritu & futurum,

i , actu videlicet.& potentia. Et prsteritum actu,& futurum actu nuc diffinita sunt Asunt, quemadmodum praesens cuius sunt partes. Epi. CHabet ne ergo praesens suas successionis partes simul. quas prius simul esse posse nega mus. One. Habet simul ne sili, i in toto: non autem simul secundu sucressionem. quemadmodum aliqua dimensio. 'uo media ipsam constituentia simul ut in toto habet: non tamen illa sitimul habet secundum extensionem. sed extra se sunt, &se non occupantia. ita suciscessionis partes praesentis secundum successionem extra se sunt,& quasi se non occupantes. E pi .Recte iam concipio. aperi modo quid praeteritum potentia, quidve posii. tentia futuru. One. 12Omnino praeteritum potentia tempus id dicimus, quod fuit. Quid piet, . ε cuius nihil omnino est. CEtia futurum potetia quod erit sed nihil eius adhuc est. r si ic Epi. Et quid si cepero totum tempus a tuo natali ad nunc usque quod nobis adiacet xi One. Tempus id non omnino praeteritu aetii , neq; omnino praeteritum potetia, sed Q fg ipsum dicere deberes pauim aetu & partim potentia praeteritu. E vi. I ntellinere υ Visus tuus ex utraque partu in aliquo signo porrecte lineae deficit: vi in a & b. Sirique e in visus medio ab utroque percepti spatii extremo aequidistans. ipsum cest ut . praesens primo. a b ut praesens secundo .c a vi preteritum actu .c b viami futurum. a f praeteritum potentia. S b e potentia suturum. Et si intelligas lineam moueri fuersus quou i que signum e perueniat ad punctum b lineae oculi tunc b e fietactu suesturum. quod prius futurum erat potentia:& a d potentia praeteritum quod prius eratachii praeteritum. Epi. Descriptionem intelligere videor. e. Fili, si comprehentidere posses prompta dictorum de tempore cognoscendorum analogia est: suam taux, men Aristoteles assignaret in circulo. Epipo. Haud satis intelligo. Onero. Ne cura . modo. sed sine nos procedere. Quς sunt in tempore Epi. Q us mensurantur tempore. One. Quae sunt ea quae mensurantur tempore Epi. E a ipsa sunt quae ines,

piunt & desinunt in tempore: aut quorum ipsum tempusduratio est.One. Vt res sensibiles.& rerum sensibilium motus incipiunt ac desinunt in tempore:& orbium c audalestium suorumque motuum tempus duratio Sc mensura est. Idcirco haec omnia εc uerso mo' sunt in tempore & mensurantur tempore, haec quidem ut mensura aequante,illa ves do sintro Vt mensura superante. Epi. Vis ergo omnium & caeli& terrae & sensibilium durationem esse tempus:quod tamen extra terram & sensibilia omnia existit.Onero. Diserarum omnium,omnisque corpor substantiae, soli primo mobili intrinseca duratio caeteris autem omnibus extrinseca: quemadmodum tua dimenso tuae materiae,r37 coloris, caloris.et reliquorum tuorum sensibilium accidentium extenso est, soli tus materiae i ntrinseca.nam soli materiae inest : caeteris autem extrinseca est. i. Sed λan omnia sint in tempore One.Multum o fili refert: scut non omnia dimensa sunt extensone. sed meministinos dimensiones rebus ad occupandu et desecandum additas esse dixisse Epi. Memini. O ne .h t dimensiones replentiae impedimento esse: et

quae a dimensionum conditione et natura recederent magis replere, magisque plena

lues esse Epi . Et hoc memini. O ne. Quia una dimenso cum alia dimesone simu lesse snon potest Epi. Secundum extensionem videlicet. One. CNequeuna successio si mul cum altera secudum successionem: ut dies hesterna simul cum hodierna nullo

509쪽

Ingenio esse potest.Epi. Verissimum est. Onero. Tota igitur temporalis duratios,

mul esse non potest aut alicuius temporis duae sinui medietates: ut nequedus sinulcorporis medietatesssi pi. Verum.O ne. Orporis scilicet secundum exlesonem, dotemporis secundum successionem, Impedit igitur tempus durationem : perinde atq; corpus replentiam. FPi. Videtur One. Videturquepus rebus concessum, quo ψ,

sarum una duratio ita occupet, in alteram secum nunquam admittat, utque secetur in partes, Ut in annos. menso,dies horas, minuta: quemadmodum csitis dimensio miniinitum secabilis est. Epi. Omnino. One. Ad durandum ergo successio de tempus minime requiruntur, ut neque ad replendum dimenso. Epi . Minime requiruntur.

one. Nonne ergo quorum duratio a successionis 3c temporis coditione de natura re cedit magis durabunt, quandoquidem successio εἰ tempus durationem impediant E pl. Videtur,ut de luminum replentia, et dimensione. O ne. Et si magis adhuc recedunt.magis suapte natura durabul. Epi. Magis. One. Et s in infiniti indutatio illa a successionis et temporis natura et coditione Ps durationi ut diximus,impedimeto obsticuloque sunt recedit, euaditque semotata pi.In infinitum durabit. Onero. Enimuero oem duratione cotinebit: et cuilibet durationi semper aderit nci ulla duratione contineri poterit:Vt neq; infinita plenitudo dimensione meq abvlla excludivnqua.st amice si scire cupis et cupis ut arbitror) quae easntentia suadurationea successione et tepore recedentia,sunt illa beata et supra mundanaentia: oru duratio et aevum sic se ad nostra temporanea durationem habet, sicut sua plenitudo ad nostra dimensam et corporea plenitudinem. Et id quod initinitum ab omni successione.tempore, et aevo semotum recedit, de ipse est omnis aeui,successionis,et temporis fons et origo, infinita durationis immensitas et aeternitas: cui omnia et praeterita et futura praesentia sunt, ut omni dimensioni praesens adest: qui nulla duratione, aut tempore aut duo contineri potest,neq; a quoquam excludi: cuius quidem infinitam sempiternitatem, res caducae et censbiles in hac paucula squam vides) leporalis dua rationis funetione imitantur,et cflestes corporeae substantiae in toto tempore, totaq; temporis successione etentia illa beata et supranandana in toto supertemporali suo, maiore aeternitatis similitudine. I pi. Gratissima sunt haec:sed quae non facillime infirmus vide plenitudine dixi is capiat mentis obtutus. Oner. Gratissima fili, et ad quς,et altiora multo nostrae philosophiae contendit conatus. Adlisc nunc pro tua mediocri introductione sati sesse videtur.Τu hae interim digere,etdigesta memorie manda. Et cum voles abito, nisi quicquam tibi relictum est qu endum. i. Nihil ominino .abeo: et quae mones,memoriae mundare curabo.

CDialogi physicae introductionis, sinis

CDIALOGI DIFFICILIUM PHY,

scalium introductorij. annotat. Analogia,certarei ad rem proportio, quae incerta certis probatia Platone inii 'Prot u ce inchoata, ab Aristotele completa. multis ignota, et a plerisque philosophorum Oce ' occultata. proteus filius Oceani et Tethyos vates maximus, non nisi coaetiis vis Tethyi istusque volens ora vindica soluere. 4 Milo Crotoniensis athleta sortissimus: qui Mil nudae manus imi in certamine olympico taurum uateriacit:stadio Vno, spiritur tento portauit: quem totum die illo comedit.

2DIALOGUS IACOBI FABRI STA,

pulensis dissicilium Physicali cm introductisus, adiecti, Io ei Clichthouei Neopora

510쪽

CCLX.

., Uam mel uane hospitio susceperas,o Homophrcn deo semper aeterna gratias ago,habeoque tibi. N semper haestabo gratiam :maiorem quidem semper habiturus, im overo maximam , si priusquam a tua domo reces ero. αme meae domi recepero, ore tua oneropolum videam .Ho. Non modo videas sed & eius familiaritate ut voles Utaris. Vir enam humanissimus est.& me ut Hei meneli fratrem quidem grandiorem natu,stmma beneuolentia prosequitur&amat. Enan. O opportune. sed scis cur id tantopere optarim . quia si domum concessero,vix aliquando ad vos sum rc diturus. sic granda ua sum aetate,& me ad remotiora loca saepius transferre defessa a tets ncia

patitur. fragile mihi domicilium est, ut quod propediem mihi ruin zm minetur.&quod ubi me transferendo saepius agitarent,veluti valido persat Pmvento statim illisum corrueret. Homo. Verum ais.ego & tuo Enanti fragile & veti sute caduccm corpus habemus.anima autem ipsa non senescit,nosque corporis maleficic & dcir olitione aliquando mori oportet. quando autem,nescimus: nisi quod vos. qui re ultos

iam viximus annos, Sc veluti currentes, ut spatium transegimus .multos nobis no superesse cognoscimus quos in futurum Vivamus. Enan. Ita natura vult & rcffa ratio

iubet. Sed audi potius quid dictitrus sm. J n hac tam grandaua octate nonvidi quin e maiore voluptate affecerit tuo filio neque id assentandi gratia dictu puta. quia eluupater sis Metus probam indolem libenter ludias. Ego pi opter a latcm ipsum accertisens dixi O fili Neania ad me Venias, plane dic mihi quaesos pulchratu literatum ludo indulgeas.si ipsum colis. Colo inquit.probe itu facis si hanc tua pulchra iube, tam virtutibus& scientiis adornare conaris. sed qua disciplinarum inq profiteris an grammatica . rhetorica,poeticas Quid ' quada benignitate respodit in his o Enanis no amplius versor, aliquado sum Versatus. meu siquidem nunc studiu circa philoso, phiam intentu est. Ipsum ulterius interrogo ad singula modo quoda mirabili et mi, ni insueto proptissime respodit, meq; suis responsionibus attonitu reddidit. Quod

cum persensit puer,o. inquit Enanti,si Cneropolu prsseus audias pi aceptor nomispe meus est Oneropolus te in maiorem admiratione conuersutus est. Ex illa certe

hora videndi oneropoli validu et admirabile desiderisi concepi . Turpe mihi vide.

tur,senem virum , pueIu admirari. siquide admiratio ex ignorantia nascitur, eoi umetiam quς pueri mihi cognoscere videntur, Sed turpius suam ingnorantia d sua sepulchra seruare mihi visum est. Puersi tamen fateor,sum admiratus. Tu igitur cuOnero polum cognoscas,maturemus gressum ad ipsum, ut et videamus, et pariter ut pollicitus es ipsurn audiamus. Ho. Maturemus. Enan. Iube pueluvna nobiscuvenire. Ho. Heus Neania. Ne.Presto adsum pater.Ho. I celer precurre,cucia. Osneropolo me una cu amico hospite Enatio nsic ipsi in visitaturos. Ne . Nuntiabo. Ho. Iam puer nuntiauit. Eccum Oneropolum egredientem huc facie macilentum. One. O vos Homophron & Enati.gaudio me assicitis multo,& multum facitis ut amici quando ad hoc meum domiciliu vos couertitis: haec mihi profecto animotu beneuolentia,nullo auro nullo pretio aestimanda est. Ho. Voluit te o Oneropo se, Enantius videre. quicum doctus sit omnes doctos viros amat, atq; cum doctis ii, bens conuersatur.One. Eum ipsum a multo tempore itide videre cupiebam:& tibi

debeo gratiam referre qui hunc ipsum ad me adduxei is: qui cum doctus sit, ab ipso poterimus aliquid obtinere. Ena. Quale te absente Hotan ophio pdicabat tale piae, sens in tueor. Sed o Oneropole nequa si a me quis si discere possis. Hom ophroni nu per narrabam quo pacto puer qui te audiuerat, admiratione me per e stupidum Nattonitum reddiderit: tanto magis id factitrus ea. o Onero te,& me de ignorantia

K iiii

SEARCH

MENU NAVIGATION