장음표시 사용
171쪽
omnia debet seruus Dei despicere, cum videat nullos nisi irrisione dignos talibus deseruire;h c enim omnia verae religioni contraria sunt, dc qui his studium adhibent, nominibus magis viles & contemptibiles fiunt, qui vero haec despiciunt comita Deo, di hominibus chariores,& honorabiliores fiunt, ae sunt.
p. LXXVI. CIrca illud quod dicitur de motibus sciendum,
quod non accipitur hic motus,yrout contraria tur qu&ti,sed prout dicitur actus alicuius membri, vel plurium,qui quandoque Vocatur gestus.Est autem gestus secundum Hugonem modus, & figuratio membrorum corporis ad omnem agendi, vel se habendi modum, & ideo conuenit viro sancto,qubd videat attente, qualiter in omni motu mem-hrorum , & in omni modo se habendi appareat dia
sciplinatus. Porro disciplina in motibus membro- lxum consistit in hoc, Vt unum membrum alterius ossicium non accipiat, Vt unumquod'ue decenter exerceat aetiam suum,contra quod dicitur Prouerb.αde apostata, cuius mens auersa est 1 Deo: Gradio tur ore peruerso, annuit oculis, terit pede, digito 'Ioquitur. Vndc Hugo de hac materia sic dicit.Sunt Quidam, qui sine buecis patentibus auscultare nesciunt, & quasi ad cibum, ita palatum ad verba aperiunt. Sirant alis, qui in agendo, vel audiend6
quasi canes sitientes linguam praetendunt,&ad si gulas actiones labia, Velut molam contorquendo, circunducunt . Alij loquentes digitum extendunt, stipercilia erigunt, & oculos in orbem rotantes cuiusdam intrinsecus magnificentiae conatus osten- dunt.
172쪽
dunt. caput iactant, comam excutiunt, Vestimenta coaptando componunt, & latera quasi cubitando , pedesque ostendendo ridiculosam formam suae responsionis ficiunt. Alij alteram tantum aurium Voci apponunt,quasi ambe non fuerint factae ad audiendum. Alij interdia m ad videndum alterum tantum oculorum aperiunt. Alij maiori ridiculo cum
medietate oris loquuntur. Sunt praeterea mille laruae, mille corrugationes narium,mille contorsiones
labiorum, quae decorem disciplinae deturpant, o faciei pulchritudinem, quae est speculum disciplinae, cui tanto maior custodia est adhibenda, quan-th minus quod in ea peccatum fuerit, cςlari potest. Vsque huc de Hugone. Qualiter autem perdisciplinam caueant, quae huiuimodi sunt, docet Bernis dicens. Disciplina ceruicem summittit,deponit siI- percilia, componit vultum, ligat oculos, cohibet cachinnos, moderatur linguam, gulam fi nat,iram sedat, format incessum. Licet autem viro disciplinato cauendum sit ab omnibus praedictis,tamen magis cauendum est ei a gestibus risorijs, qui scilicet incitant ad ridendum; vel turbatiuis, qui alios turbant; vel derisorijs, per quos alij deri dentur; vel
miaticis, per quos aliorum gestus repraesentantur,
sicut simiae faciunt; vel turpibus,ut ribaldi faciunt, vel ioculatorijs, ut faciunt histriones. Haec enim quanto maioris sunt indecentiar, tantis gis ded cent viros deditos honestati. Patet ex iam dictis, quid cauendum sit in actibus membrorum. Sed quia gestus vltra hoc se extendit ad modum habendi, ideo videndum est,qualiter vir disciplinatus sedebat habere omni tempore,omni loco,in omni statu, cum omnibus, & in quibusdam actionibus
uis alijs , Sciendum igitur, quod
173쪽
aliter se debet habere in die; quia active operibus pi)s erga proximum insistedum aliter in nocte;quia
contemplative Deo vacandum. Psal. In die mandauit Dominus misericordiam suam, & nocte canticu eius. Aliter in ferijs; quia tunc est magis corporalibus necessitatibus intendendum. Exod.2o. Sex diebus operaberis , quod intelligitur de pertinentibus ad corpus. Aliter in sestis; quia tunc spiri tua i ibus
est omnino vacandum,eodem capitulo: Memento,
ut diem sabbathi sanctifices , idest ipsum sanctum
habendo operibus sanctitatis intendas. Aliter in tempore tribu lationis,quia gaudenter. Luc.6.Gaudete in illa die scilices tribulationis. Aliter in tena pore prosperitatis, quia timorate. Greg. Magis timenda est fortuna prospera, quam aduersa . Item in tempore silentij se debet habere tacite, Eccles. 3. Tempus tacendi scilicet silentij. Item surgendum strenue. Eccles. 32. Hora surgendi non te trices,tdest pigre te habeas,sicut illa hora mulieres se tricantes. Item tempore ieiunijl te. Matth.6. Cum ieiunatis,nω eritis sicut Hyprocritae tristes, & si de alijs
vari)s modis secundum exigentiam temporum diuersorum,& secundum congruentiam temporis diuersimode se debet habere. Eccles. 3. Omnia tempus habent suum,idest distinctum. Qtuintum ad locum Vero notandum, φ in religione sunt diuersa loca, quidam locus orationis, ut Oratorium: quidam disciplinae, ut Capitulum:quidam doctrinae,ut scholae,& locus sermonum: quida studij, ut cella: quidam necessitatis humanae, ut re fictorium, infirmi tori um, hospitium, camerae, aliae officinae. Quaedam ad diuersarum necessitatum ossicia deputata', quaedam ad recreationis solati pertinentia, ut locutorium, pratellum, & hortus, in
174쪽
quibus omnibus vir sanctus in modo se habedi debet ostendere disciplinam. In Oratorio siquidem existens se debet habere mature. Greg. Abusio claufri una est dissolutio in choro . Iuxta altare reuerenter. Idem. Alia abusio irreuerentia iuxta altare. Iuxta reliquias timorate. Leu.26. Pavete ad sanctuarium meum. In capitulo stans in loco iudicij corri- gedus debet se habere,sicut Dominus ante Pilatum praesidem: de quo uern. Stabat Iesus ante praesiden demissis aspectibus, vultu hilari, rarus ad verba, paratus ad opprobria, paratus ad verbera. In scholis, & loco sermonis attente: Pal. Attendite popule meus legem meam, hoc est attente audite. In cerula utiliter, vacando scilicet utilibus. Hier.7. Bona facite studia vestra, idest utilia. In refectione, inmensa, dc in omni comestione, sic religiose, ut secundiam doctrinam Hugonis linguam a loquendo
restringat, oculos non circumducat, sed omnia me-hracum omni modestia contineat ; super escam stinon effundat ; sic mundὸ comedat, P caeteris abho- minationen vel di splicentiam in aliquo non faciat. In dormitorio sic quiete,Vt alios no inquietet umenim seruire Deo regnare sit: quotquot sunt eiusserui, serui ut ei die, ac nocte. Dicitur autem I .Reg.
23. Tu quis es, qui inquietas regem scilicet Saul dormieutem λ Si autem hoc ascriptum est audaci et quanto magis sunt reprehensibiles, qui tot reges coeli quiescentes inquietant. In infirmitorio non querulose . Exemplum de Lazaro, qui plenus via ceribus, dc iacens ad ianuam diuitis, cupiens saturari de micis, quae cadebant de mensa diuitis, sed
nemo ei dabat: tamen non legitur murmurasse .
Lucae I 6. In hospitio lςtὸ: unde abbas Ioseph in viti spatrum dixit. Reddenda sunt, quae sunt Cςsaris K Caesari:
175쪽
C fari: & quae sum Dei Deo: Q iando ergo est prς-
sentia fratrum,cum gaudio debemus eos susti pere: quando autem soli sumus, opus habemus lugere .
Exemplum de Zacheo,qui lςtus in hospitio gaudes
suscepit Dominum. Luc. 19. In cameris verecunde:& ideo fiunt in absconditor vel quia itur ad locum ab siconditum pro necessitate ventris I. Reg. 2 . Ingressius est Saul, Ut purgaret Ventrem. Porro in alijs
ossicinis necessitatum, sic est disiciplina seruanda, qPod nunquam quis in eis compareat,nisi pro iusta necessitate, ne sit similis mulieribus illis, de quibus
dicitur Iaim. s. Curiose discunt circumire dumiis non solum citriose, sed etiam verbose loquentes,' quae non oportet. In locutorio vero debet sic se habere,quod non otiosa, vel peiora, sed vera loquaturr .Per. . Si quis loquitur, quas sermones Dei. In horto vero, et prato sic meditatiue, quod dein- spectis trahat aliquam aedificationem exemplo Domini dicentis Matth.6. Considerate lilia agri, quomodo crescunt &c. Et iterum Luc.a I. Videte ficulneam omneS arbores , cum producunt iam ex se
fructuin, scitis quia prope est qstas : ita dc vos, cum vi deritis hςc fieri, scitote, quoniam prope est regnuDei. Secundum igitur diuersitatem locorum prae- 'dictam , &alia quςdam loca , diuersi sunt modi se habendi pertinentes ad disciplinam. Porro quantum ad statum, sciendiim quod in statu prelati se debet habere vir bonus sollicite. Rom. Iz. qui praeest in sollicitudine. In statu sit bditi subiective. Hebria. Subiacete praepositis vestris, quod est, quando non erigitur subiectus in prς latum. In statu sanitatis laborios8. Matth. I 8. Duni sit eam febris, & siurrexit,&ministrabat eis. In statu infirmitatis consolato- rie. Tob.3. Forti an mao esto.; dixit angelus ad To- . biam .
176쪽
biam infirmum; quod est contra illos, qui in infirmitate nimis dei,ciuia tuta Item in statu iunioris, ut sunt Noviiij, qtiasi ignoranter. Eceles 32. Adole scens loquere in tua causa vix, cum necesse fuerit . Si bis interrogatus fueris , habeat caput responsam tuum. In multis esto quasi inscius,& audi tacens, simul & quaerens , & loqui in medio magnatorum non praesumas, bi sunt senes, non multum loquaris . Omnia quidem haec sunt ignorantiae signa. In statu senioris sapienter, utilitati scilicet communi Vacando I.Mach. I Senes de bonis terrae tractabunt, quod pertinet ad se pientes . In statu sublimi humiliter. Eccles . Quanto maior es, in omnibus te humilia. In statu inferiori constanter, ut scilicet tali statu contentus non aspiret ad stiblimiorem I. Cor.7. Seruus vocatus es, non sit tibi curae , sed, si
potes liber fieri,magis mtere. Si autem hoc in statu seruitutis est seruandiam, qui est vilissimus status inter infirmos,quanto magis in alijs Θ Huius autem glo.reddit rationem dicens. Quia quanto quis d ipectior est in hoc seculo propter Deum, tanto magis exaltabitur in futuro. Sic & in alijs multis diuersis statibus diuerse competunt,in quibus Vir disciplinatus diuersimode se debet habere, sicut
Christus, inquantum Deus, inquantum homo i quantum reX,inquantum sacerdos,in quantum Dominus , inquantum magister, inquantum iudicandus , inquantum iudex, aliter cum pexsbnis se habuit, & habebat. Notandum est iterum,quod diuersm ὀ se dehet cum diuersis habere Dei seruus; Ad praelatos obedienter Heb. I a. Obedite praepositis vestris. Ad
socios coaequales amabiliter.Ber. Socialiter,ut ama
re appeta5, α amari. Ad minores paternὸ, eor
177쪽
scilicet aedificationi intendendo,sicut Christus d
cebat discipulos suos, &Tobias filium, Apostolus,cui dicit rcor.3.Tanquam paruulis in Christo lac dedi vobis. Cum officialibus tranquillξ,non perturbando eos I. Thecs. propter opus illorum , pacem habete cum illis. Cum discolis pacifico Psal. Cum his qui oderunt pacem,eram pacificus. Cum viris sanctis sancte.Pal.Cu senecto sanctiis eris,idest sancte te habebis nihil coram eis faciens contrariusanctitati. Item cum serinsecis sapienter, quia nescitur,quid intendant. Col. . In sapientia ambulate ad eos , qui λris sunt. Cum mulieribus pudicEI .Dm.1. Anus obsecra ut matres, iuuenculas ut λ-
rores in omni castitate uidelicet ut sint cum eis,&inter eas uerba scilicet casta. intuitus castus, gestus casti, ita quod in omnibus appareat pudicitia.Cum pauperibus affabiliter. Eccles . Pauperum congregationi affabiIem te facito. Cum diuitibus curialiter, nesciIicet exasperentur,sed quadam sagaci
curialitate attrahantur ad bonum. Nonne curialiter se habuit Dominus ad Zachaeum diuitem, inuitando seipsum ad comedendum cum eo E. sicut dicitur Luc. I9. Et comedendo cum publicanis, qui erant diuites& peccatores sicut dicitur Matth. I. Cum domesti is secundum carnem spiritualiter:sicut Bern. qui nouem fratres suos attraxit ad ordine suum,&sicut Paulus qui dixit Rom. 9. Optabam ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus meis, sui sunt cognati mei secundum carnem, quod dixit secundum gIo.ad exprimendum magnum d siderium,q, habebat de salute eorum, qui ubi secundum carnem attinebant.Cum aduersarijs patienter, sicut oves inter lupos.Ro.r a. Non uosmetipsos de- Ωndentes charissimi. Denique debet in conuers tione
178쪽
tione sua bonum exemplum ostendere omnibus. Ro. I 2. Prouidentes bona non tantum coram Deo, sed etiam coram omnibus hominibus. In suis actibus ad omnes se mansuete habere 2.Tuaa. 2. Seruum Domini oportet masuetum esse ad omnes. Cum omnibus de eorum utilitate agere, ut omnes Deo lucri facere labore r. Eccles. 37. Cum uiro irreligioso tracta de sanctitate, dc cum iniusto de iustitia, cum muliere de his, quae aemulatur; cum timido debel lo,& cu negotiatore de traiectione, cum emptore de uenditione, cum liuido de gratijs agendis , cum impio de pietate, cum in honesto de honestate, cum operario agrario de omni opere, cum Operario annuali de consuetudine anni, cum seruo pigro de multa operatione,& sic de alijs secundum doctrinam Greg. in pastorale dicentis, qu bd aliter,& aliter sunt docendi diuersi. Et Paulus diuersimode instruebat diuersos,ut seruos, DominoS,mulieres, &uiros, senes,&adolescentes, uirgines, &coniugatas, Episcopos, Presbyteros, & Diaconos ,& alias diuersitates hominum. Postremo notandum, φ sunt actus quidam, quibus homo stat in se: Alij, quibus ordinatur ad Deli: Alij, quibus habet agere cum proximo, in quibus omnibus est seruandus modus se habendi disciplinatus. Primi sunt stare, iacere, sedere; stando autem debet oculos dimissos habere, exemplo publicani stantis a longe, in cuius laudem dicitur, P nec oculos audebat ad coelum leuare Luc. I 8.Sedendo uerono debet lybias diuariare, seu pedes diuidere : sacut tradunt antiqui religiosi in suis statutis; cum ii 'ceriam in meretrice reprehendatur Ezech. I 6. Diuisisti pedes tuos . Iacendo cauere,ne se discooperiat,
sicut Noe ebrius Gen. s. Inebriatus est, & nudatus in
179쪽
in tabernaculo suo. Secundi si1nt illi,quibus seruitur Deo,& maxime in officijs diuinis in quibus obseritandum est, ut fiant reuerenter. Hebr. I 2. Serviamus ei cum metu, & reuerentia, hoc est cum iulo metu, qui dicitur reuerentia. Item quod fiant diligente contra quos Hiere.Α8. Maledictus, qui facit opus Domini Dei negligenter, secundu quandam litteram, licet secundum aliam dicatur Daudulenter . Item quod fiant timide. Psal. Servite Domino in timore, sicut famuli regis astantes, & semper timentes,ne aliquando minus benesectantaer- iij sunt quidam corporales, ut cum hominibus in temporalibus ministratur, quod faciendum est sedule A.Regum . Ecce sedulὰ in omnibus ministrasti nobis. Alii spirituales, Ut est docere, in quo camuendum est bono viro, ne se in aliquo magnificare
videatur ; sicut faciebat Eliu Iob 3 a. & in quattuor sequentibus capitulis: quia imprecatur Palmus,Vt disperdat Dominus linguam magniloquam. Item corrigere, siue ad partem, siue publicὸ accubndo ;quod faciendum est modeste seruo Dei z.ad Tim. 2.Modeste corripientem;quod filicum non exceditur modus in aggravatione, vel asperitate loquendi, Scsimilibus . Item iudicare, ut cum oportet aliquem propter culpam in aliquo condemnare, in quo semper est seruanda misericordia exemplo Domini,qui semper punit citra condignum Eccles. In iudicando esto misericors. Item conferre, siue di*utando, siue alio modo, in quo cauendum est 1 lit a. Tim. a. Seruum Dei non oportet litigare. Item
consilere interdum, in quo agendum est prouid Vnde de sancto Sebastiano dicitur. In consilio prouidiis. Talis etiam fuit Ioseph, qui tamquam pr- uidus in consilio, lixit Pharaoni, Provideat rex Vi,
180쪽
rum lapientem,& industrium,& praeficiat eum lese Genes 4 I. Item aliquando aliqua sibi commissa agere, quod faciendum est prudenter T. Egrediebatur David ad omnia, quaecumque miliasset eum Saul, & prudenter se agebat. Sie ergo debet se habere Dei seruus in his actionibus spiritualibus ad proximum, ut in docendo se magnincet; in corrigendo seruet modestiam ; in iudicando ad poenam non derelinquat misericordiam; in
conferendo sit sine lite ; in consilijs prouidus ; in agendis udens , & sic patet de disci plina seruanda
an gestibus, & quantum ad actiones,& quantum admodum se habendi in omnibus, & quo ad tempus,& quo ad locum,& quoad statum,& quo ad homines, & quo ad quasdam specialiter actiones, per quas cauetur offensa hominum intuentium seruos Dei; & nt, quod decet sanctitatem eorum .
Circa quod notandum, quod disciplina in exteriori conuersatione multum decet viros sanctos, est enim exterioris conuersationis disciplina, quasi quidam ornatus I. Petr.3. Sicut enim sanctae mulieres in Deo sperantes ornabant se aliquando,& loquitur ibi de morum ornatu, sicut patet ex eo
Yd subiungit dicens. Sicut & Sara obediebat
Abrahae dominum eum vocans, ex quo relinquitur, quod mores disciplinatistini quidam ornatus. Dominus mero, qui omnes partes uniuersi ornauit praeter infernum, pulchrius ornatii t coelum. Cum
go viri 'ncti frequenter in scriptura dicantur cetii , quam indecens esset, fi non essent ornati λ Ideo dici-