장음표시 사용
181쪽
dicitur Iob Σ6. Spiritus eius ornauit coelos. Quod intelligitur non solum ad litteram, sed mystice desam his secundum Gregor. quorum ornamenta sunt gratiae exterius fiat gentes a spiritu sancto eis datae. Item templum Dei no solum debet ornari interius, sed etiam exterius, propter fiunt imagines sanctorum,& similia in parietibus: cum ergo uiri sancti sint templum Dei uerius, quam templum lapideum,iuxta illud Templum Dei sanctum est, quod estis uos I .Cor. s. Non est sine indecentia,nisi exterius sint ornati.Ideo dicitur I.Mach.Α Ornauerunt faciem templi, quod intelligendum est essemctum de uno,& flendum de alio. Item uiri sancti sunt uasa, non in contumeliam, sed in honorem, in quibus ministrantur Domino uaria genera potuum, ciborum,aromatum, luminum,& huiusmodi. Vasa ue ro templi,& tabernaculi erant omnia pulcherrima, non solum interius,sed exterius etiam: Sic est etiam in uasis, in quibus nunc ministratur regibus: Decet igitur, ut uiri sancti, tanquam in quibus Regi reguministratur, sint decenter ornati, & ideo dicitur de uiro sancto Eccles.so.Tanquam uas Ornatum omita de pretioso. Quia igitur sanisti uiri ratione sanctitatis sunt coelum, & templum Dei, & uasa in honorem aeterni Regis, decet eorum sanctitatem,ut exterius per disciplinam sint ornati. Praeterea conuersatio exterior dicitur uestis. Eph. . Deponite ueterem hominem secundum pristinam conuersationem,&post. Induite nouum hominem. Ex quo innuitur,qubd conuersatio uetus,& noua, sunt quasi uestis uetus,&noua. Et sic omnis conuersatio
exterior est quasi uestis: porro pulchrae uestes decent curiales,quia sicut dicitur Hester .Induto sacco non licebat iptrare aulam regiam,& regina Sab-
182쪽
i ha admirata est uestes assistenti a Salomoni 3. R gum I o. Cum ergo uiri sancti soli sint de curia RG gis aeterni, quia omnes alij sunt de curia diaboli;
quantum decet eos uestis pulchra conuersationis exterius λ Ideo dicit Paulus Colos3. Induite uos sicut electi Dei sancti, & dilecti: quasi dicat. Cum sitis a Deo electi, & onctificati, & specialiter dile-
sti, & ideo sui eciali ter indui te uos, non sicut ribaldi, sed sicut decet familiam tanti regis, uiscera
misericordiae, benignitatem,ita scilicet ut appareat exterius in uobis uiscera misericordiae ; benignitas scilicet, & alia, quae sequuntur, quae omnia faciunt ad gloriam conuersationis exterius. Item sacerdotes decent pulchrae uestes, unde Aaron habuit uestem poderis,in qua depicius erat totus orbiS terrarum,& dicitur de uestibus eius. Eccles 1. quod sic pulchrae ante eum non fuerunt . Cum ergo uiri sanisti sint Domini Sacerdotes, & sacrificantes ei die, ac noeta hostias laudis, multum decet eos pulchritudo uestis huiusmodi. Et ideo dicitur in Psalmis. Sacerdotes tui induantur iustitiam,idest sic induantur, quod exterius appareat in eis per totum iusti- tia, quae est nomen uirtutum. Item mulieres nobiles solent indui pulchrius. Cum ergo anima sanctae omnes sint fi liae Regis aeterni; quantum decet eas pulchra uestis λ Ideo dicitur in Psalmis de filia Regis coelestis. Circundata uarietatibus. Patet e go,quod uiros sanetas,& ratione curis de qua sunt, ec xatione sacerdotalis officij , dc ratione nobilitatis,decet pulchritudo, non solum intrinseca in ut tutum habitibus, sed extrinseca in morum disciplina, ut sicut scriptum est. Prouerb.3. de domesticis
Ecclesiae sint uestiti duplicibus interius scilicet, de exterius. Praeterea disciplina eaterior est signina
183쪽
interioris status, videlicet bona boni, & mala mali. . Eccles I9. Amichias corporis, & risus dentium, o ingressias hominis enunciant de illo. Indecens veri est non modicunt miro sancto habere la gna viri mali: sicut indecens est honestae matronae habere si ona prostitutae. Ideo debet laborare ad disciplinani exteriorem, vino solum sit; sed etiam appareat Dei seruus. Ideo dicitur I .Cor. . Sic nos exi stimet mo , t ministros Christi, quasi dicat. Sic nos ha-l amus,ut videntes conuersationem nostram exte- irius, talem de nobis habeant homines opinionem. Item sicut alias pelles habent lupi, alias oves ita iussum est, ut alia conuersatio iustorum, silue bonorum exterior, alia malorum, sed malorum est . sicut Athiopum. Threnorum . Denigrata est m-. per carbones facies eorum, &ideo bonorum debet eme alba. Eccles ist. Omni tempore vestimenta tua: snt candida . Quamuis hypocritae induant sequanadoque talibus: non ideo dimittenda est vestis huiusmodi ii bonis; quia sicut dicit Glos super Matth.
7. Oves non debent deponere vestimenta sua, &lupi quandoque eis induantur. Item opera hominis exteriora sunt fructus eius. Arbor autem bona, istuctus honos facit, & mala malos: sicut dicitur Matth.7.quam inconueniens ergo esset,si arbor ali-- luua plantata a Domino in horto fio tanquam ele- iecta non faceret sibi fructum competentem Ideo dicitur Gen. I. Germinet terra lignum pomistrum, fac ens fiuctum iuxta genus suum. Debent ergo, boni viri tanquam bonae arbores In exterioribus Hhonis conuersationis fiuctibus abundare. Et sic pariret, quantum deceat hanctitatem bonorum exterior
184쪽
Datum est mandatum praecedens circa disciplinam motuum in Mnerali: Hic autem tradit mandatum circa disciplinam singularis sensus; non autem circa qu6sibet sensus,sed solum circa oculos: Nec circa quislibet obiecta visus, sed solum circa foeminas. Primo enim ponit mandarum.Secundo causam traditionis mandati : ibi. Nec dicatis vos habere.&c.) Ut autem sciatu quare potius prosequitur declisciplinis oculorum, e aliorum sensuum. Et quare 'potius circa foeminas , quam circa alia visibilia. t Notandum est primo, quod oculi sunt magis habiles ad actionem peccandi, quam alij sensus. Secundo; v impudicitiae apparet in eis corruptici maior, quam' in aliis sensi as. 'Tertio, impudici . tia est magis contraria hae stati, quam alia vitia: Circa primum visus irritat gulandi Gen.3. Vidit mu i ier ligmina, esset bonum ad ve-icedum,&pulchrum oculis, aspectuq; delectabile; tulit de fiuctu illius,&'con'edit. Item incitat cupi
ditatem. Matth.A. Ostendit et oitinia regna mundi, in gloriam eorum, Vt.Lincit et eum ad cupiditate
illorum. Itern inflammat lisidinem EccLs. Propters ciem mulieris multi perieriint, Ecex hoc neu pi scentia, quasi ignis exardescit. Item prouocat ad superbiam. Vnde drin fabula,q, bussi se inflauit in prato;quia ibi vidit bovem magnu pascente, de voluit ei assimilari in magnitudine. Sic et dicitBer de Lucifero,v vides filiu Dei aequale Patri,voluit assi-
185쪽
de suo.Similis ero altissinio .Esa. I .Itecsimouet ira. Matth. I 8. Videntes conserui eius quae fiebant, contri stati sunt valde. Item concitat inuidiam. I. Reg.3. Videbis aemulum tuum in templo,in uniuersis prosperis Israel.Et post. Vt deficiant oculi titi,M tabescat anima tua,scilicet inuidia, haec inuidendo. Et Socrates optabat oculos invidorum dignos esse in singulis ciuitatibus, ut de profectibus omnium
torquerentur. Item fovet accidiam: Acidiosi est enim, visa intemperie corporis, non exire ad opus , sed torpescere in domo. Eccles et r. Qtu considerat nubes,nunquam metet. Sic igitur omne genus peccati per oculos generatur. Et ideo dicitur Matth.c.
Si oculus tuus fuerit tenebrosus, totum corpus tuutenebrosium erit ; quia omnes tenebrae peccatorum,
per malos oculos inducuntur. Iuxta illud Philosophi. Oculi vos in omnia qnotidie vitia praecipitant. Item alij sensus non semper habent obiecta in pronaptu,Vt patet in olfactu, auditu,gustu,&tactu . Sed missis semper habet aliquid,quod videat,si velis,in quo potest peccare: de ideo potest quasi incessanter peccare 2.Pet.2. Oculos habentes plenos incessabilis delicti. Item vistus oculi velocior est,quain aliorum sensuum, propter quod Apostolus adiungit ea
cum momento Icor. I S. In momento,in ictu oculi.
Et ideo facile per ipsum peccatur. Iudith ro. Cum lintrasset ante faciem eius; statim eaptus est in oculis suis. Patet ex his,quod per oculos committi potest peccatum multipliciter, & incessanter, & nciliter. Et ideo dicitur Eccl.31. Nequius oculo quid creatum est Z per quem scilicet tot peccata committuntur, & tam assidue, & tam facile ρCirca secundum notandum , quod impudicitia
Figet in omnibus sensibus. Viget enim inolfactu ,
186쪽
, cum in odoribus meretricis delectatur, de quibus
dixit meretrix Prouer.6. Aspersi cubile meum mi rha,&aloe,&cinamomo. Item in auditu, m au -' ditu uerborum mulieris cor inflammatur. Eccles9. Colloquium illius , quas ignis exardescit. Item ia, gustu: cum ex conuiuando cum ea libido prouoc tur. Propter quod dicitur Ecclessi. Cum muliere aliena ne sederis omnino; nec accumbas cum ea super cubitu:& non alterceris cum ea in vinome forte declinet cor tuum in illam. Item in taehu. Prouerb. Qua ingreditur ad uxorem proximi sui, non erit mundus, cum tetigerit eam. Item in oculis 2. Pet. . Oculos habentes plenos adulterij. Verum licet vi geat hec corruptio in omnibus sensibus itamen in
gis in visu. Tactus enim simplex solam suauitatem carnis; Auditus solam dulcedinem eloquij; Olf chus solam fragratiam odoris meretricij percipiunt sis niuliere: Gustus verb in conuiuando nihil de ea
percipit proprie, sed solum de his, in quibus cum
ea communicat,contrahit scilicet saporis effectum: Visus verb de ea percipit figuram, colorem, gestus, ornatum,membra singula,& totius corporis dispo stionem; quae tantis ni agis infammant concia pisceatiam : sicut ligna, quanto plura sunt, tanto Giunt maiotem ignem. Ideo bene dicitur Ecclesis. Et ex hoc, scilicet missi mulie is concupiscentia, uasi
ignis, ἡ, ardescit, qui scilicet plus ardet. quando plura sunt ligna. Sic igitur pHetu quod vis ma uis inflammat ad libidinem; quam alij senis. Jtenictequentius potest habere copiam sui obiecti in muliere visus, quani ayj senis ; quia frequentius' potest videri, quam tangi, vel audiri et quam habe- ri possit solatium ae eius conuissio, vel aromatibus.
Dan. 13 Videbant quo . eam,scilicetSusa ana,
187쪽
seniores ingredientem,& deambulantem. Esideo freq ntius committitur impudicitia per visum, quam per alios sensus . Item omnes mulieres unius ciuitatis possunt interdum videri, nobiles,& igia hiles,coniugatae & virgines,religiosae,& taculares, re sic de alijs. Non autem sic possiunt omnes tanm, vel audiri, vel haberi in conuiuio, vel de prope re dolere. Et ideo oculus cum pluribus facit peccata, quam alij sensus: quia in omnibus, quas Videt, potest peccare. Vnde impletur in eis illud Threnor.3. Oculus meus depr datus est animam meam in cunctis filiabus urbis meae. Item oculus audacius peccat in muliere, quam alij sensus. Audet enim quis
videre multas, quas non auderet tangere, Vel cum
eis comedere, vel ad loquendum, vel alias aliquatenus appropinquare. Vnde longo tempore dep xijt Amon in amorem Thamar, quam videbat speciosissimam: nec tamen audebat eam tangere es Yqi
impetere de turpitudine. sicut dicitur a.Reg. I 3, Ite oculi impudicitia non ita percipitur ab alijs, scut' verborum, vel tactuu; aliorumve sensuum ; Et ideo sicut ille, qui non putat se uideri, securius Grnica
tur,ita&oculus securius, quam sensius alij,agitim. .
rudice. Et ideo dicit. g. infra. Nec putare debet, sui in 'minam figit oculum,ab alijs se non uideri r innues per hoc, quod multi sunt tales,qui sic putat: ει ideo securius figunt. Item alij sensus postunt has
here impedimetum de facit, b exteriori,circ mulieres: quia completio ach s eorum dependet enc f eho alieno. Vnde non potest quis lagere mugierem,
uel loqui cum ea, uel comedere,vel commonisi prope eam, sine eius assensis. Visius uero non dependet ex ficto alieno; sed solurn ex uoluntate uidentis, sid Leva ocolos tu
188쪽
&uide. Et ideo liberius peccat in muliere: quia non potest ita impediri, sicut alij sensus. Item insatiabilius peccat ; citius enim fastidiunt tactus, o auditus,&alij sensus in muliere illud, in quo delectantiar, quam uisus Eccl. 1. Non satiatur oculus
uisu. Cum igitur sicut patet ex iam dictis) uisus
uehementius inflammet ad libidinem, & stequentius, S circa plures personas,& peccet audacius, liberius , d insatiabilius: constat quod in ipsis oculis est maior corruptio circa impudicitiam;propter hoc dicit philosophus. Vestra luxuria sunt oculi. Circa tertium notandum, quod uir religiosus est quasi res Deo uald 3 sacrata: sicut reputabatur tacrum, quod separabatur abusibus communibus,&Deo offerebatur: & ideo significantur religiosi per Nazaraeos. Nazaraeus idem est,qubd sanctus, quia ipsi religiosi debent esse ipsa sanctitas. Item in seruitio, quod exhibetur magnatis, nihil est ita indecens, sicut immunditia: Propter quod dicit David in Psal. Ambulans: in uia immaculata hic mihi ministrahat. Item licet omne peccatum sit immunditia , iiixta illud. Quae autem de corde exeunt, haec coinqUinant hominem,Matth. II.tamen luxuria est maior immunditia. Propter quod multet fornica ria comparatur stercori Eccles. 9. quod est maxim ire munditia. Cum ergo immunditia quaecumquEualde inhoneste sedeat in re sacrata quacumque, in seruitio homini terreno exhibitor quanto magis immunditia impudiciti indecens est uiro tam specialiter Deo consecrato , ct eidem seruienti die, ac iacete λ Et sic patet quantum sit contraria impudia: citia honestati. Proinde cum intendat August. tradere mandata motuum ad disciplina pertinentia ad honestatem, non Rit contentus de motibus huius
189쪽
modi tradere inadata in genere,nisi specialiter prc-- sequeretur de oculis, in quibus est maxima corruptio circa pudicitiae honestatem dicens sociali vestri & si iaciantur in aliquam sterinarum, in nullam figantur.) i
sT est sciendum,quod multa mala euenire soIent ex mulierum a speci u : Gen. ,. Videntes filij Dei filias hominum, quod esstent pulchrae, acceperunt uxores sibi ex omnibus,quas elegerant: Et haec fuit primaria causa diluuij, in quo fuerunt omnes praeter paucos submersi. Item 12. eiusdem. Videi usu AEgyptij uxore Abrahς, quod esset pulchra nimis,& nunclauerunt principes Pharaoni, & laudaueruleam apud eum,& sublata est mulier in domum Pharaonis; propter quod flagellauit Dominus Pharaonem plagis maximis, & domum eius . Item eiusdem 33. Cum vidisset Sichen filius Emor princeps terrae illius Dinam,adamavit,& rapuit,& dormi uit cum ea: propter quod interfectus est postea Emor,& omnes masculi ciuitatis illius. Item Iudicum et . Descendit Sanson in Thannatham, vidensque ibi mulierem de filiabus Philistijm accepit eam: N postmodum ipsa tradidit eum-fuit occasio mo tis sitiae. Item 2.Reg. I I. Vidit David mulierem lauantem se ex aduerso su per solarium suum,erat a rem pulchra valde: & post missis nuncijs tulit eam.
Et hoc fuit postea sibi occasio homicidij, & proditionis, & maximae irae Domini contra eum . Item Iudith Io. Sandalia eius rapuerunt oculos eius,scilicet Holofernis: pulchritudo eius captiua fecit animam eius: & hac occasione fuit capite truncatus. Item
190쪽
Item Dan. 1 3. Videbat Susannam seniores quotidie ingredientem, & deambulantem: & exarserunt in concupiscentia eius. md eis postmodum filii occasio lapidationis. Haec si quidem, & alia multa
mala leguntur euenisse propter mulierum concupiscentia; i ex oculorum intuitu generatam. Ideo cauendum est bono viro, ne ex proposito respiciat mulierem: quod si forte in casu videt, cauendum est ei, ne oculos figat in eam. Porro oculos dicitur figere.quis tripliciter. Vno modo cum morose respicit quasi iudicans de figura,& pulchritudine: sic faciebant illi, de quibus dicitur Iudith i o. Et erat
in oculis eorum stupor: quoniam admirabatur pulchritudinem eius. Et post m.dicebat alter ad alterum . Non est talis mulier super terram in aspectu pulchritudinis. Numquid non bene morose respexerant illam, cuius pulchritudinem omnibus alijs f minis praeferebant Θ Alio modo cum inspicitur ad . concupiscentiam incitandum: iuxta illud Matth. s. Omnis, qui viderit mulierem ad concupiscedum eam, iam maechatus est in corde suo. Alio modo lcum Videtur cum concupiscentia: iuxta illud quod dixerunt senes Susannae ante se positae. In concupiscentia tui sumus: Licet autem primus modus non videatur in se esse mortale,sicut aiij duo: tame quia est occasio valde proxima ad mortale, prohibetur omnis huiusmodi fixio oculorum, non per modum prςceptorium, quo ad primum modum: sed per mo
dum valde drssuasorium: sicut in multis similibus in regula inuenitur. Vnde reddetis causam huius mandati subdit dicens. Neque enim quando processitis, feminas videre
prohibemini , d appetere, vel ab ipsis appeti veste , criminosum m. Nec solo tacito cssi, seda ferita,ct