장음표시 사용
251쪽
tum corrumpit totam massam. Item reddit 'tore,
ita dc peccatum non potest diu esse in corde , quin aliquis 'tor egrediatur . Grego. Sicut bonus odor ex uirtute est: sic stror ex uitio. Item fit grauius quasi insanabile per putrefaetionem: ita & peccatum tanto grauius est, quanto diutius detinet ani- .mam in icem : sicut dicit decretalis Exemplum de his tribus habetur a. Mach. 9. de Antiocho; qui sicut dicitur ibi) ita fuit corruptus, quod uermes scaturiebant de carne sua: Ita fetidus, quod intolerabilis erat 'tor eius: Ita percussus, qu5dfuit plaga eius insanabilis. Mira ergo fatuitas est, uulnerato sic celare plagam. Propter quod dicit Psal.
Putruerunt,& corruptae sent cicatrices meae a faciainsipientiae meae. Mira crudelitas: scire huiusmodi uulnera, dc non indicare sananda. Propter quod
dicit Augustinus crudeliter hoc celari, &misericorditer indicari.
SEd antequam aliqs demonstretur, per quos con-- uincendus eis, sinegauerit: prius praeposito debeo ostendi, si admomtus neglexerit corrigi: ne forte pol
fit secretius corre rus , non innotescere caeteris. Tradita sunt duo mandata praedicta circa testes procurandos, quod est unum praecedens conuictionem. Hic losuitur de ostensione facienda
praelato, quod est aliud antecedens ad idem. Et
nota, quδd secundum expositionem regulae, sensus huius clausulae est,quod post admonitionem se-eretam, cum sit admonitus, non uult corrigi: d het fieri aliqua admonitio praelato, antequam pro-eedatur ad conui risenem, coram multis : ut si forte sis
252쪽
te sic frater corrigi uoluerit,supersedeatura publicatione culpae eius coram multis. SHquaeritur. modo iste sensus eliciatur ex litera,cum potius contrarium uideatur contineri:cum haec dictio,ne, includat in se negationem :& ita negatio ista, cum sequenti scilicet no innotescere aequi pollent uni affirmative: Et ita uideatur reddere talem sensum, quod secretius correctus possit innotescere cςteris R. Haec dictio, ne, est aequivoca: quia quandoque idem est, quod ut non, & sic non possit elici sensus praedictus ex littera, immo contrarius, Ut dictum. est. Quandoque idem est,.quod si a. Tinao.2. Cum modestia corripientem eos, qui resistunt veritati, ne quando det illis Deus penitentiam. Glo.ne quando id est si aliquando, dc ita accipitur hic, ut sit sen- sus ne forte possit) idest si mrte possit. Et huic sensui concordat suaedam litera, quae inuenitur, cum Vna aliaetegative. di. nequando non possit. Et pro ista litera accipitur ne in primo sensu: Et iste sensus
ne forte non possit) id est ut forte possit. 8 Circa
istam ergo ostensionem tria tangit scilicet. Cui facienda : quia praelato. ordine: quia post admonitionem secretam, dc neglectam:& ante procurationem restium: propter quod dicit si admonitus) scilicet secretius sneglexerit corrigi,&ant
suam alijs demon stretur per quos Sc.) QM de causa Z videlicet ut si noluerit adhuc secreto corrigi in per praelatum , non publicetur alijs Et hoc est ne teste possit dcc. ) Et nota circa primum, quod illam
secundam correctionem, quam dominus docet faciendam coram Vno, vel duobus. Math. I 8. Augustinus hic restringit in religiosis, qui sunt non plene sui iuris ad praelatum tanquam ad illum, de ovo
potest magis praesumi, quod possit prodesse, de P 3 non
253쪽
non obesse. Triplex autem est utilitas , quae potest sperari ex ostensione huiusmodi ficta prς lato.Vtilitas scilicet delinquentis : quia multae sunt causi, quare potius debet prelati correctioni acquiescere, quam alterius. Item tilitas praelati, cui expedit agnoscere vultum pecoris sui. Item utilitas indicatis: quia per praelatum melius dirigi poterit, quid sit ei ulterius faciendum. Notandum tamen, Vt quihusdam videtur, quod huiushiodi ostensio non est
facienda praelato, coram reo de re graui, ne forte reus agat iniuriam contra denunciantem, si illud
non possit probare. Item Nota circa secundum, quod est facienda ostensio huiusmodi, ante procurationem testium supra di m : ut habito praelati consilio, discretius procedatur ultra, si necesse fuerit in testibus procurandis. Item ut procedi possit
efficacius, auctoritate interueniente: vel etiam c5- pellente, ad testes habendos. Item ut maior charitas ostendatur, cum tentatur si praelati solius correctio possit prodesse, antequam etiam testibus culpa publicetur. 8 Item notandum circa factum, laedere alterum infamia, est valde graue scilicet faciendo indebite . Melius est enim nomen bΘnum , quam diuitiae multae: sicut dicitur. Prouerb. 22. Ex quo sequitur, quod plus nocet, qui aufert famam, quam qui aufert diuitias:multas. Praeterea diuitiae ablatae possunt restitui, sed fama vix ;quia forete non crederetur illi, qui post laesionem vellet excusare. Potest etiam iam verbum delatum esse ad tot, quod quasi impossibile esset, ad tot deuenire excusationem : Et ideo bene dicitur in glosa super Lucam istinam esse rem lubricam: quia sicut aqua aeris lubrica de facili effunditiir, dc quasi im
pcssibile est eam recolligi cita & famae 'aeterea
254쪽
Ia dens simam alterius, non solum illum laedit, cui detrahit, sicut fur illum solum, cui furatur: sed omnes quibus loquitur. Sic ille, qui movet lutum', laedit per sttorem omnes, coram quibus mouet. Augustinus de verbis domini. Peccat in nos frater, si nobis scientibus peccat : quia quantum in eo est, nos in exemplo corrumpit. Ex quo patet, quod audire peccatum alterius, nocivum est audienti. Propter hoc dicit Ambrosius. Tollerabiliores sunt fares, Cui vestes, d alia bona nostra diripiunt: quam qui famam nostram lacerant. Et vere lice stranain seni ira est, quod isti diripiunt: nec unquam direpturestiti unt, nec uni soli, sed multis nocent. Item dicit Apostolus. a. Tim . . Opus fac euangelistae, quod est bonum nunciare: Isti autem, qui infamant
semper mala nunciant: ergo sunt contraraj euangelistis. Praeterea super illud Luc. 3. Ad virginem desponsatam viro: dicit glosa. Maluit Dominus
de suo ortu aliquos, quam de matris pudore dubitare. Cum ergo Christus tantum curauerit de fama aliena, ne sui occasione ortus, qui fuit tantum beneficium, lederetur: quantum stant Christo contrarij, qui non curant diligenter cauere a laesione famae alterius Praeterea ledere famam alterius est opus dyabolicum. Grego.Habet hoc proprium hostis antiqui inuidia, mi quos in prauorum achium perpetratione, Deo sibi resistente superare non valet: opiniones corum dilacerat. Patet ex his, φlaedere famam alienam est contrarium euangelistis,
dc contrarium Christo, & malicia duabolica. Et ideo ouantum p ssibile est, salua iusticia, cauenduest ab huiusmodi laesione. Et ideo dicit Augusti mis si forte posset secretius correctus non in nor scere cateris j scilicet parcatur eius famae, S
255쪽
vero quaeratur. Vtrum peccet, qui omissa huiuz lmodi ostensioue coram praelato, procedit ad testes habendos 3 Potest dici, sicut dicium est stipra de omissione correctionis staternae secreta;in titulo de ordine staternae correctionis. quod in casibus ali- iquibus est malum,& in aliquibus est bonum seculidum distinctionem ibi positam. p. XCVIII. n . SI autem negaMerit, tunc neganti adhibendi suis ali', etiam coram omnibus, ut possit non solum, ab uno teste amisi: sed a duobus, vel tribus conuinci.
Datis mandatis circa antecedentem admonitionem : tradit hic mandata circa ipsam conuict ionem, &innuuntur quattuor in hoc mandato scilicet. Quis conuincendus , quia negans. Propter
quod dicit. Si negauerit) Item quando conuincendus est: quia post negationem factam coram praelato , Propter quod dicit stunc in idest post negati nem. Et est intelligendum, quod statim si habentur testes cons ij culpae, vel post, quando non habentur statim sci licet postquam fuerint procurati.
Item coram quibus : quia etiam coram omnibus, nisi forte videatur praelato , qu bd coram paucioribus fiat :& ideo dicit setiam coram) Et per quot ;quia a pluribus. Et ideo dicit ut possit.) Non lab vpo solo scilicet denunciante argui, sed a duobus, vel tribus conuinci. Et nota, quδd tria intquae solent hominem retrahere a malo. Primumestamor : propter quod Volens Dominus retrahere Iudam a peccato concepto per hunc modum dixit ei. Amice ad quid venisti 3 Mat. 16. Secunduin est
rudor : propter quod dixit. Qui intingit mecum
256쪽
manum in paropside, hic me tradet: ad ingeren qhuiusmodi pudorem retractivum in eodem.Tertia
est timor, propter quod dixit. Veli homini illi per
quem tradetur. In eodem. Secundum haec tria,
Augustinus, tradit tria ad retrahendum a peccato stilicet correctionem secretam, quae pertine i ad amorem, .& hoc quo ad primum : Correctionem coram praelato, quae habet pudorem, & hoc quoad secundum : Convictionem in iudicio , quae habet timorem, & hoc quo ad terrium . Primum ubi
dixit si peritis Admonete ne cςpta progrediantur Secundum ubi prius dixit praeposito debet ostendi.) Tertium hic. Sunt autem multa, de quibus
dubitatur circa istam materiam, quae pertinent ad conuincenda peccata fraterna in publico coram praelato. Et primo videtur, qudd hoc nunquam liceat . Infamare enim fiatrem coram unico est semper malum, multo magis coram multitudine: Hoc autem fit cum in publico cui pa eius nunciatur,&conuincitur . Praeterea non sunt facienda mala, Vt
Veniant bona; ergo cum infamare fratrem sit matu, non est faciendum hoc, etiam propter correctione illius, vel aliud qualecunque bonum illius . Plaeterea non licet laedere fratram in temporalibus bonis suis, propter bonum animae illius: ergo cum maior sit fama, quam quodlibet bonum temporale: non
licet laedere fratrem in fama propter bonum Illius spirituale. Contra vero est illud Mat. 18. dic ecclenae . Ex quo patet, quhd culpa fratris potest dici coram multitudine. ψ.Dicere malum statris est malum in se, non secundum se. Quantum enim de se, semper est malum: sed ex circunstantia potest euebonum. sciat affligere proximum est in se malum:
.edii affligitur in carne proximus infirmus, ut sa-
257쪽
netur, bonum. Ita dicem malum alicu
rus propter bonum aliquod potest esse bonum e quantum est de s semper est malum. Dicenda
est 2go, quod infimare dupliciter dicitur scilicet
atricae,& large. Stricte idem est, quod malum alterius recitare sine causa bona, & sic semper est malum: Large idem est, quod malum alterius publicare, quacunque ex causa fiat hoc, hoc semper non est malum. quia si fiat ex causa bona, potest
este bonum;& si fiat pro salute illius: quia salus preponenda est semar. 6 Ad primum ergo dicendum, filod coram uno, SI coram multis potest aliquis
an tarnara, secundum acceptionem secundam, quando Icilicet, sit ex causa bona. Ad secundum dicendum, quod illa, quae sunt mala secundum se: ut furari , mi nicari, nunquam sunt facienda propter aliquod bonum: sed il la, quae sunt mala in se, non secundum se sui occidere. possunt fieri propter aliquod bonum, S tale est recitare proximi mala. Adtertuim dicendum, qithd laesio proximi in temporalibus, Ut cum aliquis furatur, uel aufert ei bona sua,& huiusmodi, est malum secundum se: Et ideo non licet illud facere propter aliquod bonum prOzimi: sed recitare malum proximi non est malum secundum se, Et ideo potest fieri propter bonam cauram ; sicut licet ostendere infirmitatem infimi, ut Ianetur. Secundo quaeritur. Vtrum liceat proclamare de criminosis, cum non possunt probari,&va tiar, quod sic. Licet enim talia dicere i liis, qui possunt prodesse, & non obesse, ellam sine testibus: ergo si omnes de collestio sunt tales; licet coram i l-lis sic proclamare. 6 Contra. Iura dicunt, quod cenunclans, qtii non potest prCbare crimen denun-lciatum, puniendus eri sicut dicitur extra de ca-
258쪽
lum. Cum dilectus, nullus autem puniendus est sine culpa , ergo talis peccat ZR. Concedendum est,
quando sit io Qrma iuris . Ex quo patet Q lutio ad
contrarium. Quando enim charitatiue dicitur extra sirmam tur is, potest dici ali quibus, qui pyssunt prodeste , EM non obesse, etiam si sint multi. Sed non se Tititur, quod ideo possit dici coram multis in Drma iudicij; quia grauius est agere in iure contra aliquem, quam charitatiue monere, uel facere
moneri. Tertio quaeritur. Si aliquis ex simplici rate bono zelo motus proclamat de crimine, quod non potest probare, uel credebat, quod prCbare poterat, dc deficit in probatione, , trum sit puniendiis, vel excusetur per decretalem praedicto am , in qua dicitur , quod denti iactans, qui non probauit crimen, suspendatur, donec canonice prCba uetit innocentigin suam, quod non animo calumniandi ad huiusmodi crimina prci cessit proponenda. Ex quo relinquitur. quod qui non facit animo calumniandi , non videtur puniendus, ita nec peccare videri, r. Sed, si. hoc dicatur, tunc videtur, 'ia stulti, & simplices sint melici is conditionis, quam sapientes: cum ex stulta smplicitate reportant commodum Z F. Tales non excusant tira toto, sed a tanto, & puniendi sunt arbitrio iudicis plus, Vel minus secundum quantitatem excessus. Ex hcc autem quod dicit decretalis , quod suspendatur donec probet suam innocentiam ; non sequitur, quCd nullo modo sit pliniendus; sed tanta pena sit relaXanda. Qu arto quaeritur. Vtrum proclamante parato pr'-bare crimen, quod de nunciat, iudex pi sit inquitae re a dentiliciato super iniuria ante restium productionem, qudd respondear: utrum sit verum,quod ei imponitur, vel non. Si enim veruini est, & respondere
259쪽
dere cogatur, aut mentiri cogetur, aut se ipsum infamare. Si autem non cogatur ad respondendum, quomodo producantur testes , qui non solent produci ante negationem rei λ Et hoc ipsium videtur Rugustinus dicere in hoc mandato,cum dicit stunc
neganti adhibendi stini etiam alij &c.) M. ouod si
sinapIex de peccato,de quo non processit inramia inducens inquisitionem, non est cogendus denunciatus ad respondendum de veritate:
Neq; enim durius debet agere pater spiritualiscu1ubdito, quam princeps facerdotum, vel Pylatus, egerit cum, Christo. De quorum utroque legitur, quod Christo accusato coram se, neuter inquisiuit dicenda. Sed princeps dixit Mat. 26. Plinil rei pondes ad ea, suς isti aduersum te testificantur λ Pilatus vero dixit ibidem. 27. Non audis quanta aduersum te dicunt testimonia 3 Est autem ad hoc argumentum ex eo, quod dicunt iuristae, quod quando proceditur cotra aliquem de crimi- . ne per inprium inquisitionis, quam aliquis promo uet, non est imponendum iuramentum de dicendaveritate illi, contra quem est inquisitio, ne ex hoc aduersarius instruatur: fortiori ratione, nec in isto castu. Eadem autem est vis, quo ad Deum, in iuramento, dc in verbo simplici. Et ideo non est cundum Deum, quod cogatur aliquis in hoc casu dicere, vel negare; sed potest dicere iudex sc pr clamando. Ecce vos auditis, quid dicitur devo . his, quid dicitis vos ad haec λ Et est relinquendum Voluntati suae, ut vel deneget, vel concedat, vel Ἀlacat . Non recognosco, quod dicitur, vel paratus audire probationem, & similia. Quod autem diu ne Eanti adhibendi in t testes, intelligi potest, quod vocat negantem, non confitentem:
260쪽
tentem: dc in isto casu sussicit huiusinodi negatio
ad procedendum ad testes. Si vero quaeratur,qua- re in processu per modum denunciationis non compellatur reus ad dicendam veri tatem, sicut per modum inquisitionis in processii ex ossicio;uel per modum accusationis λ Potest dici, quisdin inquisitione tali, in qua agitur ad remouendum ab adminiuratione, & in accusatione, in qua agitur ad degradationem, quaeritur, quod tangit bonum non silum rei, sed aliorum. In denunciatione uero, in qua agitur ad corres iovem solum, quaeritur bonurei: Et ideo districtius agunt contra reum, in duOhus illis processi , quam in isto tertio. Et distri. Gus agi potest secundum Deum, ne ex remissione laedatur utilitas aliorum s yntia suaeritur.Vtrum subditiis in isto cassi teneatur obedire praelato, sis te praecipiat ei, quamuis male, quod dicat ueritatem de crimine, de quo est proclamatus. yd.Potest dici, quod non, Sicut non teneretur Qbditus obedi praelato, si praeciperet, quod diceret ei peccata sua extra forum confessionis ; quamuis hoc secere sine peccato posset. Multa enim int, qua non Iiant peccata, in quibus tamen non tenetur religiosus obedire praelato, ut sunt aliqua, quae sint sepra regulam, &uotum situm: & annexa his, cum ipse non promiserit obedientiam simpliciter, sed secundum regulam, dc statuta aliqua. Quis enim auderet dicere, quδd sabditus teneatur confiteri su a peccata omnibus sacerdotibus de c'nuentu suo, si abbas hoc ei praecipiat, de multa similia, quae tamen possunt fieri sine peccato Sexto quaeritur. Vtrum liceat procedere ad huiusmodi proclamationem,&conuietionem per testes, quando non speratur de