Expositio B. Humberti Burgundii generalis 5. magistri Ordinis Praedicatorum super regulam d. Augustini episcopi, ac tria vota substantialia religionis, & in eandem quaedam breuis enarratio Hugonis de S. Victore Can. Reg. Nunc denuo ad communem religi

311쪽

lentibus consert medicinam, & relinquit male habentes , contra quod dicitur Ezech.3 . Q ipd confrachim fuerat alligabo, & quod infirmum conse-lidabo. Sunt etiam i iti sicut ille, qui super faciem poneret Vestem, quae non indiget,&posteriora, quae indigeut, nuda dimitteret, contra quod dicitur I. Cor. I 2. Qtiae putamus ignobiliora esse me-hra eorporis, his honorem abundantiorem circundamus , non est illud opus misericordiae, quae miserias respicit: & ideo dicitur misericordia qliasi miseris dans εἱ dc ideo in disteptatione de operibus misericordie non dicitur . Saturatus sui, es non dedistis michi manducarer vestitus fui, &non operuistis me, & sic de alijs. Matth. 2 s. Item non est hoc officium charitatis, iosius enim est citrare ad necessitates fraternas. Vnde I. Iohan. 3. Qui habu rit substantiam mundi, & viderit fratrem suum n cesse habere, ε clauserit uiscera sua ab eo:quom

do charitis Dei manet in eo 3 Item non est istud fidelitatis; quomodo enim esset fidelis dispensator hospitalis, qui egenis neglectis, bona hospitalis i sus in suis familiaribus large expenderet Sic faciebat Iudas, qui bona egenorum asportabat, dia expendebat in suos . . Cum ergo religio sit hospitale Dei, quomodo ab infidelitate ponimi se exclusa re, qui similia ficiunt in ea.Ber. Ubi nec necessitas. nec utilitas est, non sidelis est dispensatib.

Cap. CXX. CIrca tertium notandum, quM res collata dicitur celari tribus modis . Vno modo, cum ponitur in aliquo loco occulto animo occultandi:

Qui autem sic faciunt, sunt sicut coruus, qui ponit

312쪽

denarium,vel alias res interdum in loco occillio ad caelandum. Alio modo quando quaeritur res, non propalatur : sicut Rachel secit Gen. 3I. Quae strutanti patri suo Laban caelauit adola sua. Alio modo, quando tempore opportuno, seu debitqnon osteliditur: sicut dicitur fur, non solumqtu rem surripuit, sed etiam qui furtum non maniὰ- stat tempore opportuno. Ita non dicitur solum cae- lare rem receptam, qui ponit in occulto, & qui non . prodit quaerenti; sed etiam qui non reuelat tempo- re scrutinij in religione, vel si morose detinet, non ostendat, cui est ostendenda. Verum si quisl religiosus rem collatam accipiat sine licentiar sed tamen proposito ostendendi,& petendi licentiam si, ne mora; quamuis non sit hoc sine culpa, non est tamen dicendum propter hoc solum caelare rem coli latam, nisi aliquod de tribus praedictis intexueniat. Porro religiosus, qui rem collatam caelat, iuste dicitur fur ; quia rem non suam, sed communitatis,& inuito Domino scilicet illo, ad quem pertinet dispensatio, cum de eius rati habitione non prς- sumitur, pertractat occulte; quae tria constituere

solent furtum proprie acceptum, & ideo puniendus. Et sciendum, quod triplici pena puniendus est stir secundum scripturam: Una est confusio, & hoc quo ad animam, cuius est verecundia. Ecel. 3. Super furem confiisior A lia est redditio rei fux tae. Exod. 22. Quod si furto ablatum fuerit, restia tuet damnum Domino: Tertia punitio cor- iporalis. Iosuae.I. Non ero Vobis- cum, donec conteratis eum, i qui huius sceleris reus est.

313쪽

I umenta vestra secundum arbitrium praeposulauentur, siue a vobis, sue a fullonibus I ne inte- iores animae sordes contrahat munda vestis nimius uppetitus. Hoc est septimum, & vltimum mandatum circa vestium necessitatem, scilicet de lotione earum, de qua quidam sub specie sanctitatis possent nimis curare, ideo tradit mandatum praesens continens ria circa lotionem vestium. Viatim est,qubdia-

uentur, cum dicit Indumenta vestra) Aliud a quo lauentur, cum dicit siue a vobis,sive a fullonibus. Tertium quando lauentur, cum dicit secundum arbitrium praepositi) & addit causam dicens s ne interiores animae sordes &c. Circa primum nota, quod non solum spiritualis,sed etiam carnalis mundicia placet Deo Exo.23. Ipsi lavent vestimenta sua, Sc sint parati in diem tertium. Item homines quodammodo naturaliter horrent sordes in cohabitantibus d propter quod per- senarum acceptores pauperi introeunti ad se in sordido habitu dicunt illud Iaco. a. Tu sta illic. Item scut nimius splendor in veste sapit vitium: ita &sordes. Vnde Seneca. Non splendeat toga, nec se deat. Cum ergo religiosi frequenter a re habeant coram Domino :& continue cum alijs conuersando, &ad cauendum vitiosa, inuigilare: curandum est eis de uestium mundicia I & propter Deum, & propter semetipsos, ne vitium incurrant. propter quod bene dicitur eis Indumenta vestraiauent) Sed quia sunt aliqui , qui dedignantur hoc Dcere in propria persona: addit siue a fullonibus

314쪽

condescendendo infirmitati eorum. A vobis vero dicit: quia potius a fratribus est facienda semper, vel saltem frequenter. Et hoc tribus de causis. Primo propter vitandum infirmorum scandalum, interdum enim in vestibus maxime, quae carni adherent inueniuntur immundiciae, etiam quae accidunt sanct is insomnis , quasi res pudedae saeculari-hUs,δ maXime semper mulieribus. Religiosorum est enim tanquam perfectorum cauere etiam a licitis propter scandalum infirmorum. Secundo propter maius praemium: Meritum enim surgit ex Opere proprio, non alieno: quia Unusquisque propriam mercedem accipiet, secundum suum laborem : secundum Apostolum. Tertio propter humilitatis exemplum,ut sanctus Martinus etiam famulo seruiebat. Hinc est etiam, quod in religionibus approbatis, ipsimet lauanet scutellas, eedes, capita e nec per extraneos permittunt ista fieri. Novi ego quendam, qui in saeculo magitae fuit auctoritatis, e vanitatis, qui faetias frater, obseruata hora, re accepta aqua, ibat per cameras mundans sedes deturpatas Quid autem mirum si hoc faciunt honiines Deum timentes, cum ipse filius Dei lauit pedes discipulorum Z Non debent ergo aliqui dedia gnari in religione, si imponitur eis, ut lavent indumenta . Et si aliquando per fullones ista fiant:tamen per lotrices mulieres nunquam est faciendum. p. CXXIIcl . LAuacrum etiam corpori, cum in lamisatis necessitas cogit, minime denegetur. Traditis mandatis circa Vestium necessitatem, tradit mandatum circa necessitatem infirmitarum:

315쪽

Sunt autem quattuor, quibus interdum indigent insirmi; Vnum est balneum, circa quod hic tradit

mandatum, continuans lauacrum corporis cum lauacro vestium: Aliud est medicina, circa quod tradit secundum mandatum: ibi s fiat sine murmure Aliud est itineratio,quam oportet interdum ad balnea, vel ad alia loca subire, occasione infirmitatis, circa quod tradit mandatum: ibi Nec eant ad balnea) Aliud est prouisor, qui de eis curam gerit sol licitam: circa quod tradit quartum inandatum: ibi AEgrotantium cura &c. Nota,quod quidam religiosi nunquam, utuntur balneis pro quacunque necessitate . Tum quia reputant hoc 'mineum, Exo.1o. de Pharaonis filia I Tum quia reputant nimis verecundum: cum non possit fieri sine denudatione ; pudicae vero mentes sic erubescunt huiusmodi nuditatem, quod non solum coram alijs: sed nee etiam soli possunt eam sustinere; propter quod religiosi iacent vestiti: Tum quia reputant hoc poenitentiae posteritati Adae imposita contrarium, non est improbandum, sed venerandum, pr cipue cum Hiero. de illustribus viris, in laudem magnam beati Iacobi dicit, quod nunquam balneis filii usus. Verum beatus Augustinus, sicut beatus Benedichus humanius agens, non prohibet balnea, sed concedit:tamen cum multo temperamento, quia non propter lasciuiam:nec ut abstergantur sordes; sed propter infirmitatem. Ideo dicit scum infirmitatis necessitas cogit minime denegetur in innuens, quod non concedatur nisi pro sola infirmitate, & quae adeo sit grauis, quod cogat: & usque ad petitione infirmi, et medici potest differri.

QDra medicinalia,ct qualiter sint mininomia

316쪽

. D. AUGUSTINI. as 3 p. CXXIII.

Frat sine murmure de consilio medicina, usque m .dicus coxsilatur. Hoc est secundum mandatum penes necessitates infirmitatum, quod tradit circa medicinalia. quod continet tria: Mandat enim, quod prouideatur infirmis de medicinalibus, scilicet quando ars medicinae hoc consulit: ideo dicit Fiat de consilio medicinae in Item qualiter, ideo dicit s sine murmure in Item quomodo diuersimode circa diuersos emhabendum, δ hoc est quod dicit tita quod etiamsi nolit &c.) Nota, quod quidam religiosi ex magno sanctitatis feritore non curant uti medicinalibus, reputantes carnalitatem, & imitari volentes beatam Agatham, quae dixit. Medicinam carnalem nunquam corpori meo exhibui: sed non sent ideo reprobandi, qui utuntur. Ezechias usus est medicina scilicet Esa. Prophe. 38. cap. Item Tobias de consilio angeli Io.ca. Item Eccl.38. Altissimus creauit de terra medicinam. Sunt autem tria, quae incitant ad subueniendum fratri in medicinalibus: Primum est natura compassionis ; Si unum membrum patitur, compatiuntur ei caetera membra:Secundum, communis tilitas, quae impeditur durante infirmitate e Tertium mercedis expectatio. Mat. as. Infirmus fili, & visitastis me ; quanto magis gratum habet, si prouideatur D stoὶ Nota etia,qubd infirmitas est occasio humanae fragilitatis facile murmurandi de ipsa infirmitate: & cum super infirmitatem additur defectus remediorum, facilius murmurat. Et ideo boni praelati est liberaliter prouidere infirmis, etiam si alia causa non esset, uv

317쪽

auferatur ab eis causa murmura li: Exemplo Moysi qui rogauit Dominum,ut daret aliquam aquam miraculose filijs Israel, ut vel sic cessarent a murmure. Num. 2 o. Item sunt aliqui praelati, qui & si interduhoc faciant: tamen faciunt cum dissicultate, dctristitia,&qita si mutanti rando, & sic multum diminuitur de merito suo: quia hilarem datorem diligit Deus. Et ideo vir sanctus volens omne murmur excludere : dicit fiat sine murmure scilicet aegrotantium, ministrantium, & assistentium. Nota etia, quod aliqui prae feruore sanctitatis contenminimedicinalia: aliqui nimis curant: aliqui vero Dequeliter allegant se infirmos, primi sunt compellendi, cu eis expedit: ideo dicit sita ut etiam si nolit &c. in Secundi non sunt audiendi, cum eis non expedit:

ideo dicitis Si autem velit &c.9 Tertijs in parte est credendum de infirmitate, in parte non scilicet de medicinalibus: sed medicus est consulendus. Ideo dicit denique si latens est.) Nota etiam circa pri

mos, quod qui nimis volunt ieiunare, & refugiunt recreationes, siue medicinas , dc huiusmodi, non est eis acquiescendum : Primo ne religiosus , qui propriae voluntati renunciauit,in ea nutriatur, quia ex hoc solet confiindi religio. Prouer. 29. Puer, qui dimittitur voluntati sitae, confundit matrem suana scilicet religionem , in qua quilibet debet esse puer sub virga disciplinae. Secundo ne iumentum corporis sui, quod non solum suo, sed communitatis seruitio deputatum est, inutile reddatur. Psal. Fortitudinem meam ad te custodiam. Hi ero. De rapi na holocaustum olfert, qui Vel ciborum nimia ege state , vel somni penuria corpus immoderate ami-git .i Tertio ne inducatur singularitas ad religione,

quae ipsam devastat Psal. Singularis. ferus. depastus.

318쪽

est eam. Quarto ne cura corporis, qliae tradita est 'aliJ , auferatur, cum Vult religiosus corpus suum regere secundum Voluntatem suam. Bern. Qui vestri curam semel nobis commisistis: quid rursus de vobis intromittitis ὶ Quinto ratione superbiae,

quae oriri solet ex his Z ut patet in pharisaeo, qui ieiunavit bis in sabbatho, reput uit se maiorem publicano. Ber. Quae malo nuperbia, quam ut homo toti congregationi iudicium praeserat, tanquaipse solus spiritum Dei habeat. Sexto quia huius modi sacrificium minus acceptum est Deo. Ber. Si in die ieiuni) inuenitur voluntas vestra, non taIe i qiunium elegit sponsus;nec sapit illi ieiunium, quod non lilium obedientiae, sed vitium propriae voluntatis facit. E conuerso cum praelati sint patres, medici, & rectores subditorum, non debent satisfacere eis in carnalibus, cum non expediat;prohibitum est enim homini ne curam carnis propriae faciat in

desiderijs. Et secundum August. Plus debet diligere quilibet animam proximi, quam carnem: Sed carnalia desideria sunt contra animam: igitur &c. Bene ergo dicit, quod si velit aliqua medicinalia,&non expediunt, suae cupiditati non obediatur. Aliquando enim, etiam si noceat, prodesse creditur, quod delectat, Vt patet de pomo, quod Eua comedit, de edulio lentis Esau, de e scapiscis inha-m', de vino splendente in vitro. Nec etiam omni

spiritui credendum est de infirmitate. Et ideo bene debet famulo Dei dicenti, quid sibi doleat. Nam sunt quidam, qui ex his, quae in eis videntur, apparent veri servi Dei. Sicut dicitur de Simpliciano, qui apparebat Augustino verus seruus Dei,& Iucebat in eo gratia diuina . Signa seruorum Dei sunt seruire Deo die ac nocte, voluntarie, humili-

319쪽

ter,&deuote obedire praelato in his, que nostine

contra Deum, vel regulam ; quaerere bonum commune , & non priuatum, aedificare proximum verbo, dc exemplo. Tali famulo Dei dicenti, quid sibi

doleat, sine dubitatione credatur.

Cap. CXXIIII. NEc eant ad balnea siue quocunque ire neces

fuerit, minus quam duo, vel tres. Et siti, qui habet aliquo eundi necessitatem, cum quibus praepos rus iusserit , ire debet. Hoc est tertium mandatum, quod tradit circa

itinerantes,quod interdum requirunt aliquae infirmitates , & huius occasione ampliat mandatum ad Omnem itinerationem, quacunque necessitate fiat. Sunt autem hic duo mandata. Primum est circa mcietatem in via habendam semper. Secundum est

circa modum habendi socium: ibi Et ille in De primo multa sunt dicta circa hoc mandatums Quando proceditis. ) Sed nunc quaeritur , utrum praelatus possit dare licentiam eundi solitarie Z R. quod excatisa rationabili, licet hoc raro, & non sine magna causa faciendum. Nam decretalis Inno.dicit, quod abbas non potest dispensare in voto paupertatis abdicatae, sicut nec in voto continentiar: quia sunt de substantia ordinis. Ex hoc habetur argumentum a contrario sensu, qubd in his, quae non sunt de substantia ordinis, potest dispensare, dc tale est illud. Circa secundum nota, quod stater itinerans non debet assumere prmpria voluntate socium, sed secundum arbitrium praepositi. Primo propter bonum obedientiae, ut in domo obedientiae omnia secundum obedientiam fiant . Secundo propter di- scretio-

320쪽

scretionem, quia praelatus, qui Oiunia no*ere debet, animas iumetoruna suorum scit melius de hoc ordinare. Tertio propter commune bonum, quia

forte assumptus erat in conuentu pro communitate

necessarius. Ad hoc docent nos exempla sanctoriΤ, Moyses descensurus in AEgyptum assumpsit Aaron sibi a Domino datum Exod. 3. Mariae peregrinaturae prouisum est de Ioseph, iubente Angelo, Mat. 2.&1ic de alijs multis; praelatus vero, qui habet de socio prouidere, cum multa cautela debet hoc facem. Si enim itineraturus est minus religiosus, numquam debet ei associare nisi virum sanctum, ut cum eo proficiat in sanctitate, iuxta illud. Cum sancto sanctus eris : Si minus prudens, assignet prudentem, ut ille discat. Prouerb. I 3. Qui cum sapientibus graditur, fit sapiens, si vero sit iuuenis, difficile debet ei concedi, quod egrediatur, Vel si oportet, assignetur ei grandaevus , debili fortis detur , facili ad peccandum numquam est concedendum, quod vadat cum alio, vel alius cum eo. Item duo superbi non bene iunguntur ; quia unus nescit se alteri humiliare, & ideo de facili se conturbant.Prouerb. I 3. Inter superbos semper iurgia sunt'. Nonne haec tentatio inuasit discipulos Domini, de quibus dicitur, quod inter se disputauerunt in Via, quis eorum esset maior. Qtantum ergo timendum

est aliis magis di spositis ad superbiam ὶ Porro ad

hoc, qubd aliquis sit socius amabilis, valere solent ista. Primo amor. Seneca. Si Vis amari, ama.

Secundo mansuetudo Eccle. 3. Fili in mansuetudine opera tua facito, & super ploriam hominum diligeris. Tertio aflabilitas. Eccles. 2I. Sapiens in verbis amabilem se facit . Quallo lup- portatio fiaternae infirmitatis , quo ad infirmita-