장음표시 사용
31쪽
Quae in nominatiuo singulari desinunt in er, in is di in e 3 Conclusa hoc pentasticho,
Siluester, uolucer, celer, & campester, &acer, Atque alacer, celeber, mediocre, saluber, equester, Sic q. patu iter, item sic inclinato sequester. Hic sed&haec alacris, celebris, mediocris , & aeris, Atque per e neutrum dices genus. adde salubris. De quarta & quincta declinatione. Quarta declinatio quot terminationes habeo Duas,
Quincta declinatio quot terminationes habet Vna duntaxat, ut species.
Genitivus primae declinationis quot terminationes habet 3 Quinque, ae diphthongum, quae est frequentissima, ut hic Poeta huius poetae: es a nominativo iue, ut haec Grammatice, huius Grammatices eas, ut lite familia, huius familiae & huius familias, unde adhuc dicitur paterfamilias: haec terra, huius terrae, & terras, ut gigantes filii terras, more Graeco, ut n l cerare et M lium et . v μι θα. Tv. Ateipris: ai, ut haec aula, huius aulae&aulai. Virgil A ulai in medio libabant pocula Bacchi. Quod fit etia in adiecti uis, ut pictus picta pictum, genitivo picti,pict*,et pictai. Virgil. Diues opum,diues
pictai vestis, & auri, pro pictae uestis. ius ut una unius. Genitivus singularis secundae declinationis quot terminationes habet Duas, i, ut dominus huius domini: ius, ut unus unius . nam Theseus huius Theseos, & Androgeus huius Androgeo, Graece declinantur,o θη- τουθ urg c. o cpha Em Toυ cpho eas. Genitivus tertiae declinationis quot terminationes habet Vnam, iv, ut homo hominis . nam Pallas Pallados in Sappho huius Sapphus, Graece declinatur, ut
, Genitivus quarti declinationis quot terminationes habet 3
32쪽
DE DOMI H. DE AER. Is habet 3Tres, iis, ut haec manus huius manus, hic fructus huius fruetus: u is, ut haec manus huius manuis, hic fructus huius fructuis,haec anus huius anuis. Terentius, Eius anuis opinor caussa, quae mortua est. M. Varro in primo de agricultura,Contra,ut Mineruae caprini generis nihil immolarent propter oleam: quod eam, quam laeserit, fieri dicunt sterilem: eius enim saliuam esse fructuis uenenum . A quo genitivo u is,in frequenti usu est dativus u i. nam a genitivo manus, huic manu est dativus . Item v, ut hoc cornu huius cornu.Genitivus quinctae declinationis quot terminationes habet Quattuor, ei, ut dies huius diei: ii, ut huius dii: es, ut huius dies: e, ut huius die. Crg. in. i. Aeneid. Munera,laetitiam q. dii, pro diei. M. Tullius pro Sex.Rosc. Quarii nihil pernicii caussa diuino cosilio,sed ut ipsa,& magnitudine rerum sectum putamus, pro perniciei. Virgilius io Georgicis, Libra dies , somni q. pares ubi fecerit horas,pro diei. Item M. Tul. pro P. Sextio, Equites non daturos illius dies poenas. Sallust. Dubi
tauit acie pars, inquit, pro aciei. Ouidius ran Metamorph. Prima fide, vocisq. ratae tentamina sumpsit,
pro fidei. Idem in sexto , Utque side pignus dextras utriusque poposcit, pro fidei pignus. Caesar in se cudo de analogia,huius die,huius specie dicendum putata
Dativus singularibus primae declinationis quot rerminationes habet 3 Tres, ae diphthongum, ut huic poetae: e sine diphthongo, ut huic Penelope: i, ut dativo uni, toti, soli, nulli. antiqui etiam huic unae, & solae dicebant. Terent. in Eunucho, Mihi solae ridiculo fuit.
Datiuus secundae declinationis quot terminationes habet Duas, o, ut huic domino: i, ut unus unius uni. Huic autem Orphei, est dativus Graecus. Datiuus tertiae declinationis quot terminationes habet 3 Unam, i, ut huic patri. Datiuua
33쪽
His hominem quartum nunquam coiunge notatem Semino, seminas, seminaui,seminatum. per seminare. Tun do,tundis,tuttidi, tunsum. per pistare. 3Aro,araS,araui,aratum . per arare. Colo,colis,colui, cultum. per coitiuaret Sero,seris, hui, satum. .' per seminare. Consero,conseris,consevi,consitum .per seminare, Sepiantare. Planto,plantas, planta ui,plantatu, per plantare. ventilo, uentilas, uentilaui,uentilatum. per uentilare.
Pulso,pulsas, pulsaui, pulsatum. per battere,& sonare. Pinso,pinsis, pinsui,pilium . per pistare,& macinare. Trituro, trituras, trituraui, trituratum . penultima producta. per battere atrara. Pitisso,pitissas,aui,atum . per gustare, tentandi gratia. Condio, condis, condiui, conditum. perser saporito.vello, uellis, uelli, uel uulsi, uulsum. per scarpire. Meto, metis, messui,messum. permettere. Texo,texis,texui, textum. per tessere. AESuo,suis, sui,sutum. percosire. fBissuo,disi uis,dissili,dissutuim perdiscosire. Filo, filas, fila ui, filatum. per filare. Sarcio,sarcis, orsi, sartum. percosire,& repeEEare. Meio,meis, sine praeterito & supino. perori nare.
Puto,putas, putaui,putatum. perpotare. qvanno, vannas,uannaui,vannatu. per cri uellare. ivolo,uis, uolui, sine supino. per uolere. Digero,digeris,digessi,digestum. perpadire. a
Poto, potas,potaui,potatum. per bellere. Prandeo,prandes,prandi,& pransus sum. per disnare Edo,edis,edi,esum. per mangiare. Comedo,comedis,comedi,comesum, uel comestum. per mangiare.
Sorbeo, sorbes, sorbi ui, uel sorpsi, se tum,& sorbitu. per sorbire, unde sorbillo.Terentius. Cyathos sor, hillans,paullatim hunc producam diem.
34쪽
Coquo,eo quis,eoxi,coctum. per cuocere. Concoquo,coco quis,coco Xi,concoctu . per padire. Ceno,cenas,cenaui,cenatum. per cenare, Excerno, excernis,excreui,excretum. perandare dei corpo
Sitio, sitis, sitivi, filitum . per trauer fete. Sapio, sapis, sapiui, sapitu. per sapere di buon, o di reo.
Neo,ne S, ne ui,netum . per filare. Spumo, spumas, spumaui, spumatu per far la schiuma. Merendo, merendas, merendaui,merendatum . per me .rrendare. unde merenda, post meridiem cibus. Decoquo,decoquis,decoxi,decoctu . per consumare,& sallire. unde decoctor qui absumptis bonis non . est soluendo. dicitur uulgo e fallito. Catullus. Decoctoris amica Formiani.
Bibo, bibis, bibi, bibitum. per be uere.
Euado,euadis, euasit, euasum. per euitare. ut euasi periculum. Molo, molis, molui, molitum. per macinare.
V AE sunt uerba exceptae actionis Ea in qui- . bus non punitur nominativus, sed subauditur Deus,propterea no inuemuntur nisi in tertiis personis,& co struuntur cit acto patiente, ut pluit ni, gnos imbres. inuenies apud his oricos pluisti lapidibus,& carnibus: & pluui glandes,et saxa apud poetasi sicut ego pluo,sulniano,cu Deus loques introducitur Dic uerba exceptae actionis pGrandinat,atque pluit,ningit,tonat, atque corruscat, Fulgurat adiungas,et sulminat,atque serenat, Lucescit, noctescit,& ad uesperascit,atque diescit. Hoc est & fit lux,& uespera, noxque, diesque Et quarto, sextoque pluit seruire uidebis. . ESaxa pluit,carnes: saxisque, & carnibus olim.
Saxa pluunt, sed ait, cecinit qui mutua fratrum Vulnera
35쪽
Latinos habent tres casus similes in utroque numero, nominatiuum, accusativum, & vocativum, ut Nominatiuo hoc stemma, accusativo hoc stemma, vocativo o stemma. P. nominatiuo, accusativo, vocativo haec di o stemmata. S. nominatiuo, accusativo , vocativo hoc & o carmen . P. nominatiuo, accusativo, uocativo haec & o carmina .
Quae in im tantum, & in im & in em simul faciunt
acculatiuum Conclusa his carminibus. Ista per i in quartum mittunt tibi nomina tantum rvim,Tigrina & tussim, Tibrim,Tiberimque, sitimque, Maguderimque: & Graeca per is facientia rectum, Sive per os potius patrium mittentia purum, ut syrtis,Tethys, atque implacata Charybdis. In quoque dat Tethys, & cetera talia. dantem, Datq. perim quartum, restis, cum turre, bipennis,
Peluisque, & puppis, torquis quoque, deinde securis,
Et curvamentum quae curui est buris aratri, Et quae mortales tacit impallescere febris. Accusativus quartae declinationis quot terminationes habet Duas, um,ut hanc manu et v, ut hoc cornu.Accusativus quinctae declinationis quot terminationes habet Vnam, em, ut hunc uel hanc diem.
Omnis uocativus quo modo desinit Sicut nominatiuus ut hic poeta, o poeta: hic magister, o magister: hic Cato, o Cato : &sic in ceteris. Haec regula quot habet exceptiones 3 Sex.Quae est prima p Nomina primae declinationis in as& ines, abiecta s littera nominatiui, saciunt uocatiuit, ut hic Alneas, o AEneat hic Anchises, o Anchise . Quae est secunda 3 Nomina secundae declinationis in us, mutant us in e , ut hic dominus,o domine. Excipiuntur haec, quae his versibus comprehenduntur.
O deus, o lucus, popule & populus, fluuiusquere fluuie, & vulge & vulgus, pelagus simul hisce . Et
36쪽
Et pelage adiungas, chorus,& chore,agnus,& agne. Quae est tertia Nomina propria in ius, abiecta usnominatiui, faciunt uocativum: ut hic Virgilius, o Virgili: hic Laurentius, o Laurenti. Quae est quartap Nomina secundae declinationis ineus, ut Theseus , abiecta s faciunt uocativum, ut o Theseu: sic Orpheus, o Orpheu. Quae est quincta In us longam, ut Panthus, Oedipus Oedipodis, in v faciunt uocativis, ut o Panthir, o Oediphu. quia quae in s desiniit praecedente diphthongo, si sint Graeca, abiecta s facitit uocatiuu comuniter, o πλακου ἀπ-Mυ, o si dvιε ,ο αυ α βου. Quae est sexta Graeca tertiae declinationis in as , rein is , plerunque seruant uocatiuum Graecum, ut Pallas Pallantis, o Pallan: Paris , o Pari: Amaryllis , o Amarylli: Alexis, o Alexi.
Ablativus singularis primae declinationis quot ter minationes habet E Duas, a, ut ab hoc poeta : e, ut ab hoc Anchise . Ablativus secundae declinationis quot terminationes habet Vnam, o, ut ab hoc domino, quae est similis dativo, ut huic & ab hoc templo.
Ablativus tertiae declinationis quot terminationes
habet 3 Tres , e solum, i solum, e & i simul. Quae nomina habent i solum in ablativo 3 Quae hoc
pentasticho comprehenduntur. I mare, puluinarque, animatque, & talia cuncta. Adiectiva etiam, si dant per e neutra. December, Aprilisque, per er, per et is tibi mensis& imber.
A stringo strigilis, uel Graeco Modi UM , i dat. Quartus in im pariter dices a gausape solum. Quae emittunt ablativum in e & i simul 3 Quae hiauersibus comprehenduntur,
I uel e cuncta trium generum . sed ab hospite dices, Sospite, degenere, & sic ubere, paupere tantum Vnguis,
37쪽
Vnguis, auis, uectisque, ignisq. &talia cuncta, I, uel e dant, & paene ante is con quaeque sonantes Binae, ceu neptis, si sint in syllaba eadem. 'As quoque gentile, atque in trix uerbale, per emque , Atque per i in quartum mittentiae pulchrior, & quod
Comparat omne. memor memori mage. cetera dant e.
Vel sic, Neutra omnia in e, ut hoc mare a mari. nisi sint propria, ut hoc Reate, Praeneste, Soracte , quae faciunt a Reate, Praeneste , Soracte. Notatur etia ab hoc gausape. Item in al, ut hoc ceruical a ceruicali.&in ar producentia penultimam genitivi, ut hoc calcar,
huius calcaris,a calcari.& nomina mensium in er&inis, ut hic September,ab hoc Septembri: h ic Quinctilis, Sextilina Quinctili, Sextili & similiter, ab hoc imbri.&inim solum mittentia accusatiuu, ut hac tussim, sitim, vim, a tussi,siti, ui. Praeterea adiectiva omnia,quefaciunt neutrum per e, ut hic,& haec omnis,& hoc onine ab omni: hic siluester, haec siluestris , hoc siluestre,a siluestri. Interdum tamen aliter inueniuntur, ut amare, rete, natale, caeleste.
Quae mittunt ablativum in e,& i simul 3 Omnia comunia trium generum,ut hic,& haec, & hoc par,a pare, uel pari: hic,& haec,& hoc uetus,a uerere, uel ueteri: hic,& haec,& hoc artifex, audax, triplex, ab arti sice, uel artifici, ab audace, uel audaci,a triplice, uel triplici,praeter quae sunt in er , non exeuntia etiam in is,
ut pauper, uber,degener: quae faciunt in e tantum, ut a Paupere, ubere,degenere. Sospes etiam & hospes,a soipite,& ab hospire tantum faciunt ablatiuu. Item mittentia accusativum tam in em, quum in im, ut hanc turrem, & turrim, a turre,& turri,& in uis, ut nauis a na-ue,uel naui,& in guis, ut anguis, ab angue, uel angvi,& in nanis ,ut amnis,ab amne, uel amni.& omnia sere,
qui in is desiniat a duabus incipietia cosonatibus,tit pestis a peste uel pesti, uectis a uecte uel uecti, & getiliatas, ut hic,et hic Basanas,et hoc Basanate,hic,etb Sc ut C Privernas,
38쪽
omniat ut maior, a maiore, & maiori. & in x x uer inita rit uictrix , a uictrice, uel uictrici.
termin 1ntine solum Quae non compretiere duntur supradictis regulis et ut hoc poenis , ab hoc habet 3 Unam, u, ut haec manus, ab hac manu . Abiitiuub quinctae declinationis quot terminationes habet 3 Vnam,e, ut haec res, ab hac re.
Nominativus pluralis primae declinationis quot termirtiones habet Vnam,ae diphthongum, ut hi poetae.
'No natiuus tertiae declinationis quot terminatio Tt Duas, es masculinorum, & semininoriam,
'Tit,et hae matres: 1 neutrorum, ut hTc corpo- o uos quartae declinationis
Duas . us in masculinis , exitem Di Di suriri est communis nominatiuo, accusativo, de uoca-
2b sut manus, has manus, o manus: & a m ue V Mis, et u cincti declinationis quot termina
nu in . hi quae e st etiam accusativi, re
voeatiui, ut hi, hos, & o dies .
Genitui us pluralis primae declinationis quot termi- tiones habe Duas, arum,ut horii poetaru, um, Per concisionem,ut Graiugenum pro Graiugenarum, et
39쪽
neadum pro Aeneadarum. ivrigureni, ut, Tilrooπων. Graeca est.
1 Genitivus secundae declinationii quot terminationes habet g Duas, orum, ut horum dominorum . umiper concilionem, ut horum uirum, pro uirorunb. Genitivus tertiae declinationis quot terminationes habet Duas, um , ut horum patrum, ium, .ut horum.
centu in penultima, Graeca est. Mart alis de se, Hic est quena Iegis, ille quem requiris
Toto notus in orbe Martialis, Argutis setri pet rex ap libellis,
Cui lector studiose quod dedisti . .
Viventi decus, atque sentienti Rari post cineres habent poetae. Quae faciunt genitivum pluralem in ium h Quae habent ablatiuum lingularem in i solum, ut ab omni, horum omnium,& in e,& in i, ut ab hoc igne, uel igni,horum ignium. ab amante uel amanti, horum, & har di horum antantium . nisi fat syncopa,'ut amantum, pro amantium. Excipiuntur ab artifice, & artifici,arti iacum, a memore,& memori, memorem,a pugile,& pu
plica, lupplicum,a uetere,& ueteri, ueterUm. Et comparativa omnia, ut a maiore,& maiori,maiorum, praeter
plurium . Item in as latina, ut haec ciuitas, ciuitatium, haec pietas, pietatium: nisi sint per syncopen,ut harii ciuitatum, haru pietatum. Et in es semper pluralia, ut hi penates,lii quinquat res,lii,& hae tres,& haec tria, horupenatium, quinquatrium, horum, & harum, & horum trium, praeter hae Opes, harum opum,hi proceres,lioruprocerum, hi lemures,liorum lemurum. Necnon in is, longum, ut hic sananis, horum lamnitium. Et habentia genitivum nominatiuo aequalem, ut hic collis, huius collis, horum collium,haec aedes, huius aedis,harum aedium . sed ines frequentius prpserun turper synco. C a pen,
40쪽
2, . L I, B . I. - - oen At hic vates, horum uatum. excipiuntur horum canum, panum, harum indolum, sobolum, horum,& harum iuuenum. Et quorsi nominatiuus iri duas terminatur consonantes,ut pars,parrium, fons.'nim, ars,artium.Zrx,arcium,praeter in my,ut hiems hiemu & ps, ut princeps principum . nisi fine a capite composita, ue
tra tricipitium, quod est etiam secundum reges
mittentium ablativum in e , & i. dicimus enim, hic de haec, Sc hoc triceps,a tricipite, & tricipiti. ergo secundum regulam horti,& harum, & horum tricipatu . nisi
Droserantur per concisione. nox quoque, noctiam facit & nix,niuis. Cetera omnia faciunt in um sine i , ut horum patrii,hominum: quia eorum ablativus in e solam erminatura bos, horis boum tacit, & ales alituum apud Virgilium,assumpta u,ut Alituit,pecudumq- gQ-nus. quae breuiter his uersibus comprehenduntur. Dat genitivus ium,quibus i,quibus i uel e sexi', Atque tuo similem patrium retinentia rector Sic & in as Romana, quibus concisio ripe eit. Sie plus, nix, & nox, sed pluri, plurae q. legi. Sie & in es saciunt, si sint pluralia semper. . . Et quaecunque duo retinebunt contona recto. Excipies in ps, aut nas facientia, si non . A capite haec fuerint quod comparat, um tibi praebee I sine ceu melior meliorum. i dant sine & illa. Artificum, uigilum, supplex,memorum, ueterumquet, Et iuuenis, sobolesq. canum, cumq. indole panis. Atque parens etiam generum commune duorum: Attamen hoc per tum tibi Marcus Tullius effert, Et ratione, potest & in is quia Nam genitivi in tum proprium est has dicere paritas. Tu calamos inflare leutas ego dicere uersus, Atque omn&s homines,qua sese, & talia multa. Cetera quae easum sextum tibi dant per e solam Cuncta per um patrium praebebunt nomina casum. Horum ceu patrum, capitum, regumque, ducumque,