장음표시 사용
184쪽
Tabula meae 1 motus Mart. in longitudinem.
185쪽
conmuctio, ευμ Tabula praecedentis.
CVm igitur ad datum tempus, quaerendus est locus Martis in Zodiaco debemus, aeeommodato priuatempore vulgari ad vium Astronomicum, ut alias docuimus; accipere per singulas tempoί si pecies motus medios eis respondentes ex p senti Tabula; necnon motum Radicis, eosque motus in summa tria unam colligere. Haec enim dabit motura longitudinis Martiae cidest, distantiam ceutri epicycli ab aequin clio, seu locum eius in Zodiaco qui etiam dicitur medius motus Martis. Secundo oportet habere Soli sic, cum in Zodiaco ad idem tempus natum, siue ex calculo, siue aliunte. Tertio derea tendus est motus Masetis iam timentus, ex motu Solis inuento, residuus enim motus, cui est distantia Solis a centro epicycli, etiam simul diitantia Martis ab apogaeo epicycli. vii iuperim dictum est; quare absque alio calculo sich hebimus motum anomaliae Martis. unde cognoscitur locus eius in periphuria epicycli. ex quo locum eius in Zodiaco plus minus coniicere liceb t. non enim hic exactum calculum intendimus, ted eum, qui nobis tantummodo locum Martis in cauo ali Quomodo demonstret, unde sydus ipsum noctu cognoscere valeam mus. Exemplo res fiet illustrior: sit ad Meridianum Venetum, data hora prima noctis diei a Decem-hris anni toto. qua haec scribo, quae est hora prima noctis quae praecedit vigiliam Nativi tatis Domini. liae igitur hora abloluta icirc l:beat locula Martis in Lodi sQ. tempus datum Astronomice accomin ac mistic se habet.
ridie diei a3. ciuilis . Horae IS
in fine Cancri s. Primo igitur pro annis Icoo. accipio ex Tabula. Radicem signa io. grad. I. quam eis in directum scribo. idem facio pro annis Is .coiaipietis,&c. Vt apparet in formula: quorum inocuum sum na est signa '. tantum. Unde colligitur centrum epicycli nunc distare signis a. ab ae uinoctio verno, idest, este in principio Leonis. omissae sunt horae in hac calculatione, quod parum diicriminis interant. Secundo habeatur locus Solis in Zodiaco, est autem nunc in primo gradu Capricorni: quare motus elus est fg.9. grad. I. a quo si dematur motus Martis prae fctiis , remanet eorum distantia signorum s. grad. I. quae distantia aequalis est anomaliae, idest, totidem signis, & grad. distat stella Martis ab apogaeo sui epicycii. unde colligitur Martem esse in semicirculo Orteia tali epicycli: distareque ab apogaeo signis s. Ex quibus locum eius in Lodiaco sic ablque Tabula aeuuationum venabimur. Sciendum enim est, tantam eseepLycli Martis amplitudinem, ut quando terris ni propinquior, eius semidiameter subtendat in caelo grad. Iere 47. quando autem remotior est subtendat grad.37 tunc autem terris propior est, cum Soli magis opponitur; tunc lubdimior, cum Solem magis accedi t. nunc autem cum distet a bole signis s. grad. I. sequi tur ei fere opponi, ac proinde subtendere in caelo gradus paulo pauciores,quam 47. praeterea notandum Martem tunc maxime distare a centro epi- cli , secundum longitudinem Zodiaci, quando distat ab apogaeo epicycli signis A. cum pambu, II. cum igitur nunc anomalia sit sig. s. sequitur Martem minus distare a cenrro epicyci quam grad. 7. consideranis cum etiam Martem in apogaeo, & perigaeo epicycli nihil d stare a centro epi Lycii, quare cum maxime di-set , quando distat ab apogaeo utrinque signis 4. grad. II. nunc autem distat a perigino unico signo licet existimare eum distare a centio epicycli verius orientem circiter grad.4 8. centrum aucem epicycli erat in prin, cipio Leonisi quare Mars ipse erit circa grad. i. Virginis . eadem intelligas de altero semicirculo epicycli occidentali, in quo planetu distata centro epicycli verius Occidentem. est autem stella Martis rubicumda, magnaque apparebat, cum euet perigaea in epicyclo,&Opposita boli, quare eam facile dig. oscebam. Velum hoc loco mouendus est mini Lector, pro exactiori, ac facillimo nolis, ac Martis calculo, D. C. sarem Marsilium patricium Bononiensem, nobili itimum aeque, ac doctissimum, rerumq; praecipue Astr Romicarum perluiiunum. propediem nouas, qu- talia subρ a. suar, Tabulas editurum. L,
186쪽
Locus , seu distantia suis a terra . cap. I.
SVpra Martis reuolutiones,communis Astronomoru sententia, Iouis circulationes statuit. Primo quia iamutuis eorum bynodis tydus Martis occultat sydus Iovis; quod euincit Iouem supra Ma rtem incedere. Eadem natione ipse Iupiter infra Saturnum collocatur. Secundo Iupiter minorem exhibet parallaXim , quam Mars maiorem vero quam Saturnus, ex Tychone:igitqr medius intra eos residebit. Tertio ex motuit velocitate idem coni j citur, est enim Marte velocior, Saturno vero tardior; medius igitur ei locus conccd tur. distantiam vero Iouis a terra mediocrem,ex Tychone, pono esse semid.terrς 799o.quam isse cx depri'hensa accuratε eius parallaxi,deduxit.sed alio modo,& suidem peracuto.quem nuper pater ChristCphorus Scheiner in suis Mathem. disquisitionibus exposuit, distantia huius planetae a terra inuestigari potest : qui modus nititur motibus satellitum Iouis , quos Ope Telescopi, acutissimus Galilaeus omnium primus mundo reuelauit, ut suo loco dicetur. sunt autem quatuor paruae stellulae, quaeperpetuo circa Iouem circum feruntur, eo modo quo Mercurius, & Venus circa Solem. Verum praesens figura inspiciatur, in qua sidus A. sit Iupiter. B, erram Sol iamdemersus 3 abigitur, Pigonum AB C, cuius latus R B. referat distantiam Iouis a terra,cuius 'ustistitas indaganda pros on itur. ci rcel lim circa Iouem e scripti,sunt ij,quos eius comites N G D K. circa eum describunt,quorum Ioui propinquior D , L R percurritur asella
D, quam nune assu inimus conus A Y, niger, est umbra Iouisquam ipsiusini comites mani cstam reddi de run t,d L mi linea OOn secus ac Imna in umbra terra) latitantes,suos quandUq; inspectores deludunt. Psa notaticu etiam est stellam seu planetiam D, si arti circa tot e reuolutionem absoliuere hor. qa eundemq; bis su na lotium latare; latet enim primo di redia. supra Iouem apud S. Ob Iouisanterpositionem,& fulgorem. secvcio quando in v bram prope U,incurrit. Oportet igit M'diligenter C bseruare te puSquod a prima latebra S, ad secundam V intercedit muta itan ore conficit arcum S IRex noti ita enim lautus temporis limotescet arcus S V,& consequenter angulυs , A U ei insistens; hoc modo ponamus tempus illud ex obierua ione deprcelieulurn, duarum esse horarum; iam sic per auream Arithm. regulam ratiocinandu est; si hor. 42 h. stella D,persci; totuin gyrum, seu gr.36o. duabus horisquUt gradi Spercurret,uaue utemus gr. 17 . ergo arcus S V, &ὶ proinde angums , 21 V, erit dialid in graduuina quare & amgulus B Α ei ad vertieem,S aequalis per Is . primi, erit pa riter gr. 17 est autem anguis ta languli B A B, sed angulus quoque B, cra noscitur, cod inet enim distantiam inter Iouem , & Solem in Lodiaco, qLa refert arcus R QC, ex B, de
scriptus;quem Astronomos tum ex Obseruatione, tum ex calfi - . culo cognoscere posse certum est. Latus praeterea B C, cum sit distans, Solis a terra,notum est. Cum igitur in hoc triangulo A B C, noti itini duo anguli cum vno lat Ie,patet ex Apparatu nostro,nos posse cognoscere lateria proportiones. quare non latebit quoties latus B C, notum,coia tineatur in B A, unde nota euadet B A, distantia Iouis a terra,quod erat inquirendum. Ucrum
Opus est pluribus accuratisin; obseruationibus, ijsque optimo I elescopio pcractis.
V Υ Astronomi obseruationes, quam in motibus Iouis habuerunt, saluare possent, supposuerunt gyrum,
siue regiCnem eius, esse centro mundi eccentricam; sed habere pro centro Solem,quemadmodu etiam Mars quare eandem figuram,quarn pro Marte construximus, nuc Ioui applicare possumus,Variatis tantummodo distanti js, magnitudinibus. Ea igitur nunc repetatur,in qua epicyclus,& eccentricus modi Ioui inserviant . linea igitur 4 M, quae refert mediocrem planetae distantiam a terra, continebit nunc semid. terrae 399o. linea vero I Ρ,multo longior qua in Marte erit;quippe quod Iupiter non descendat intra Solis regionem, quanta autem sit, non definio. debet tamen esse breuior,quam d M, idest, continere pauciores semid. quam 399o.linea autem T E A,quae maximam,& aptainam remorionem planetq reserti maior quidem erit quam
187쪽
.quam semid.terrae 3ς o. veruntamen quanta sit nihil certi assero. semid.vero epicyeli in minima distanti: Vbtendit arcum gr. II S. in Zodiaco,dum a nobis e terra Obseruatur; in maxima autem subtendit gr. Io . quibus se positis eius circulationes concipiendae sunt, hoc ordine. primo ipsum ouis astrum in peripheria epicycli circa centrum epicycli eodem modo ac Martis astrum reuoluitur: nam mirabili ad Solem analogia ita circumcurrit,ut cum ei Sol coniungitur, seu cum Sol eum in Zodiaco assequitur, tunc planeta epicycli apogaeum A, sichais postea Sole eum praetereunte planeta proportionaliter in epicyclo descendit versus C, cuinq; Sol et e diametro adueis atqr,ipse iam ira periraeum epicycli Μ, delapsus fuerit. inde scandens alteruepicycli semicirculum,erit iterum in Houa cu sine coni unctione in apogaeo A.hic pariter motus dicitur anomalia,eadem de causa qua in ali . eiusq; numeratio incipit ab apogaeo A, diarius eius motus est min.si V annuus sig. Iogr.ao.quare totum epicyelum percurrit anno Vno simplici,cum diebus gr. hor.a I. Porro du planeta hunc epicycli gyrum terit, interim Lentrum E, epicycli transfertur secundum Zodiaci longitudinem seu in consequentia, qui dicitur motus longitudinis, incipitq; eius numeratio ab initio Arietis, seu ab aequunoctio ver 3. moueturq; in eo quotidie motri medio min: I9' '. in anno vero gr.3o. I9'. 'r' di quare totu Zodiacum recurrit annis undeclin-Aegyptijs, diebus a IA.hor.31. hic autem planetae motus in longitudinem,re ipsa inaequilis est,ob motum anoataliaemula ut in alijs,ob hanc anomaliam planeta sit directus,stationarius, retrogradui unde lecesse est eum in Zodiaco inequaliter progredi. imo reliquas Martis assectiones ricipit, - idest, eosdem aspectus uiti ad solem, tum ad cita sydera. item eosdem ortus, & occasus: sunt enm hi tres su-Jperiores planet-inuicem persimiles, tandem ex motus anomaliae cum motu longitudinis connexione,fit vestupite estribat aliaui figuram spiralem similem, ei quam pro Marte descripsimus capi de Motu, eodemq; modo explicari debet ι quamuis autem ei sit similis,ab ea tamen differi haec,quia lineas spirales plureshabe
bit; cithis enim in anno Iupiter anomaliam absoluit,quam Mars. v 'Amplius planeta in latitudinem mouetur;non enim sub eclietica alij planetae praeter solem incedunt,sed huc illuc in Boream,& Austrum ab ea excurrunt:qudo excursio in Ioue continet ad summum gr.a. 7'. hic igitur dicetur motus i titudinis. Postremo dum planeta suos hosce circuitus in sua regione peragit, non ita anuhis est a diurna totius mundi conuersione , Ob quam spiralem lineam ab uno tropico ad alterum a glo merare, quodammodo cogitur; quae non unis. Io erit, sed alibi laxior, alibi angustior, prout sydua apo. Saeum k vel Perigaeum occupauerit.
Non secus ac Lunam, & Venerem a Sole illustrari erediderim;praesertim cum uti supra dictum est, umbram a sole efficiat, eam nam; in auersam a sole partem proijcit; nam nobis manifestam ipsius qua tuor comites reddiderunt, dum ea ipsos nobis occultare solet,sicuti infra ottendetur. Est igitur corpus opacum, Iuruens; a sole recipit, quod flauo colore refulget. Longitudinem umbrae Iouis sic in uestigabis, ut in praeced tibus,detrahe minimam distantiam solis I IOI .a maxima Iouis 47s3.relinqueturque distantia maxima Iouis a Sole 39sa. semid. terrae. praeterea quia diameter Solis ad diameter Iouis est sicuti a6. ad s. ut igitur excessus illivs,qui est a r. ad s. ita distantia eorum 36s z. ad aliud;& inuenies 839.prope semid.terrae. tanta igitur est ad hanc distantiam Iovialis umbra;cuius operationis ratio demonstrata estin inuentione terrestris umbrae. umbra igitur Iouis non eclipsabit Saturnum, quia ipse distat a Sole,minimum 3363. umbra autei Jovis una cum instantia eius a Sole, eXtenditur tantummodo Asa I.
FIguram eius esse sphaericam existimo, non tamen, ut in alijs, omnino persectam; sed asperam, ut melius lumen ad terras depellat. si enim perfecte rotunda esset, imperfecte admodum, vel potius minime videri, contingeret,Vnus quippe eius tantum radiolus ad oculos nostros tenderet.
MAgnitudo Iouis eodem modo ac caeterorum resciri potest, videlicet ex cognita eius distantia necnon semidiametro eius apparente, ad eandem distantiam. vi quoniam eius mediocris distantia posita est: semid.; so.in qua eius diameter apparens subtendit angulum min.al. si igitur construatur triangulum Is
sceles,cuius crura referant distantiam,angulus autem contineat min.al. in eo apparebit basim habere eam proportionem ad diametrum terre,quam habeat Ia.ad s.unde sphaeraru ratio erit sicuti 1 .ad I.Iupiter igiatur quaterdecies Tellurem adaequabiti cum autem constent rationes terrae ad Merc. Vener Mart.ex iis deducemus Iou. ad-esse ut 36o. ad L. ad Mercurivia8.. ad Icid VensnutSq. ad 1.ad Mart.ut IS a .ad I.
ppendix de calculo Iouis . cap. VI .
Eodem modo absolvemus calculum Iouis, & Saturni, quo antea Martis absoluimus; sunt enim tres sinperiores planetae persimilςs: pro quo sit Tabula sequeos . .
188쪽
ἀI. De Mundi Fabris, Tabula medii motus Du. in longitudinem .
189쪽
AD datum igitur tempus,ex praecedenti Tabula motus Iouis, inuenias motum eius in longitudine quem detrahes a motu solis residuum erim erit motus anomaliae,ut in Μarte . iExemplum. Hodie quae haec scribo, idest anno iois. die 26. Decembris exacto in meridie,ad meridiesnum Venetum, qui dies S. Stephani
Is 1s.Capri erit centrum epic. Motus autem Solis est yr A. cui addo sig. I a. ut demere ab eo possim motus IouiS 9. IS. dicta detractione remanent in , tantum distarit bapogaeo sui epicycli, numerandove I sus orientem per perin πῶquare distabit tantumofluer. II. ab eodem a gso in femi- 'circulo occidentali , idest, ex parte Occidentis. quare stella Iouis eri in Zodiaco an te locum epicycli aliquot gradibus. quos ut conij ciamus,sciendum est, tanta esse epicycli semidiametrum ut subtendat in Zodiaco gr.fexe I I.quare planeta maxime ab eo recedere potest utrinque gr. I I. fere, idq; quando distat ab apogaeo epicycli sig.3.gro II .fere,nunc autem cum disseetamlimgIVI I. licet conij cere parum ab eo distare;praesertim quia in apogaeo,&perigaeo epicycli nihil distat adoco centri eius in Zodiaco,recedet igitur nun grad.eircrter6. in praecedentia. quare versabitur circa grue Capricorni,eritq; soli vicinus gr. s.cum, sequens. quare videri non poterit obsolis vIcinitatem . .
De quatuor nouis planeti ovis Onvisibus. cap. U I I.
Locus inter ea, quae ope Telescopu in caelo sunt patefacta, mirus aeque,ac iucundus est hic Iouis Comitatus,eum enim perpetuo quatuor stellulae seu exigui quatuor planetae comitantur,circa eum circumcursantes,de quibus supra nonnulla tetigimus,figuramq; nunc repetendam exhibuimus, in qua Iouis sydus A, residet in centro quatuor circelloru,quos quatuor stellulae D G'Κ N; circinant. qtias ut videamus opus est optimo Telescopio,nocte serenissima in Iouem directo,& obfirmato. per quod intuentes,inspiciemus prope Iouem Vnam,aut duas,aut tres,aliquando etiam quatuor, huiusmodi stellas eum comitari; quod non facerent si assixa,& non errantia essent sydera. seruant autem inuice D& ad Iouem hunc situm,ut temper sint fere iam, ecliptica NAΚ, aut in linea eclypticae paralella. neq; easdem seruant ad inuicem, nec ad Iouem apparentes distantias;sed modo remotiores,modo propiores ei fiunt quod eis accidere potest, si ponamus eos circa Ioue eirculogducere,non aliter ac circa Solem Mercurius,& Venus reu6hiuntur Atq; haec de loco. Motus. eorum autem motus sic peragitur, Ut in superiori parte suorum epicyclorum versus orientem; in inseriori versus occidentem ferantur. quod manifeste hinc colligiturquia cum tendut ad ori entem,saepe bis occultantur,semel quidem in S, supra Iovem;& iterum in umbra; quae occultatio proprie eorum eclipss est appellanda: cuius rei manifestum signum est, quod ibi semper eclipiantur,ubi haec umbra porrigi tur . nam quando Iupiter vespertinus apparet, prius latent Ob coniunctione cum Ioue. deinde iterum eclipsantur in parte orientali, ad quam umbra ex tendi tur . quando autem mane apparent elipiantur prius in parte lovis Occidentali,ad quam videlicet umbra extenditur, & postea Ob Iouis conluctionem in S, quod neutiquam accideret nisi in superiori parte mouerentur ad orientem rcum autem retrogradi sunt, idest, tendunt ad occidentem, tunc semel tantum,& quidem sub Ioue,v.g. in F, abse6nduntur: quod iudicium est,eos infra Iouem repedare, uti diximus. Neq; vero eadem velocitate omnes feruntur, sed remotior quisq; propiore tard orest;nam D, Ioui proximus suum gyrum absoluit die uno,&hor. I 8S. secundus G, diebus tribus horisq; 1; . Tertius Κ,diebus 7.culia hor.4.quartuS N, diebus I 6. hor. 8. Illuminatio. Quod attinet ad illuminationem,manifestum est eos a Sole illuminari,cuius signum euidens est,eorum eclipses non contingere nisi quando inter eos,& Solem Iupiter interponitur,uti diximus; ex qua interpositione Solis lumine priuantur; sicuti Luna ex terrae interpositione eodem lumine priuatur. Figura. Tandem figuras eorum esse sphaericas putandum est . Magnitudo dissicilis est cognitu: apparentes tamen eorum magnitudo exiguae admodum sunt. Vide nuncium 1ydereum,& historiam Galilaei de maculis solaribus,necnon Disquisitiones Mathem. Ρ. Christopliori Sheiner nostrae Soc. ubi plura scitu iucundissima fuse pertractant , quippe qui primi haec omnia mundo manifestarunt. has quatuor stellulas Galilaeuo iure inuentiOaii medica sydera nuncupavid.
190쪽
SAturni Hiero iphicum falx est, qua earnes lanius seeat , quod poetae saturnum omnium rerum lanium faciant. binus notae αδnubrium superius est; planetarum uotas habes in Pictioquetiano.
Locus , di diadntia Saturni. ' cap. r.
SAturnum suos eircuitus supra Iouis regionem exercere, qui solem uti centrum respiciant, a statis rationidus Astronomi confirmant, videlicet primo ab Occultationibus, quod a li 'me quandoque occulte tur, unde supra eum nectae est incedat . Secundo a parallaxi quam Tycho minore . stetit, quam Iovis,eam que quartam partem minuti facit. Tertio a motuum comparatione: nam cum sit tardi ssimus om. num pia netarum, ei etiam competit amplior gyrus , uui Videlicet maioria pore, siue turdius perauibus et in Diananxiam vem eius a terra mediocrem esse IO3 so . semidiameter terrae idem Tychb triad i. dς minima, maxiina nihil nunc certi habeo. qua propter eadem figura, quae pro Marte, ac Ioue inlc ruit conins Odata etiam Saturno potest; si linea T M, quae mediocrem distantum refert, ponamus conti e semidiametertur io's io. ea igitux nunc reuisatur . . - -
1 Lluminari a sole uti caeteros pars est credere. est autem lux eius plumbea . quantitas eius umbrae in maxilina eius distantia a Sole, indagata est eadem ratione ut in superioribus,inuentaque est extendi penEsemiadiam. terrae ra's 27'. quae cum maxima eius distantia a Sole Ios9 a. efficit aῖ 124. quare si stellae ponantur di- fare a Sole tantummodo Irmo. poterunt eclipsacia Saturno. quapropter valde dignum est obseruationsim steli fixae ab hac Saturni umbra obscurentur. hinc enim plura icita admodu iucqnda possunt inuestigari.
FIguram eius uti in aliis esse sphaerieam par est existimare. veruntamen si per Telescopium inspiciari
tur non semper rotunda apparet, sed aliquando Quasis, aliquando etiam tricorporeus spectatur. qua de re istorsim postea agemus.. 3 ni :
IN mediocri distantia semidiametrorum teme ιo'sso. exhibet diametrum apparentem min. prope Lunde constructo de more triangulo, eliciemus rationem diamet. Saturni ad diametrum teriae, di bos se quenter sphaerarum rationes. d iai Neter eius continet diametrum terrae bis, cum ij. in ratione videlicet priad II. unde sphaerarum proportio erit ut 33. ad 1. quare Saturnus terram adaequatat vicies, O bis: cum autem notae sint caeteroruin planetarum magnitudities ad eandem terram , notae quoque euadem ad Saturis num; eritque Saturnus ad Iouem ut ι'. ad I. ad Solem uti 1. adoli. ad Martem uti ado. ad I. ad Luma voi 1 So. ad i. ad Venerem sicuti ad a.
Motus Saturni. cap. V . Motus Sarurni persimiles sunt motibus Iouis, & Martis; nam & eodem modo epicyclus mouetur in
longitudinem; & eodem modo planeta hic motu anomaliae cietur in peripheria epicycli, ut mirabili illo ad Solem rei pectu reuoluatur: pariter etiam in latitudinem exorbi tet: dr ab itidem principi js numeretur. Solummodo differunt in quantitate, nam motus Saturni diarius est longitudine min. 2'. IV. annuus gr. 32. 19'. quare totum diacum absoluit annis Aegyptijs 29. diebus I 8 . hor 8- motus anomaliae quot, oianus est 37'. 8 . annuus sign. I I. gr. 17. in incla . totaq; absoluitur anno uno simplici, diebus I 2. hor.2i .motus deniq; in latitudinem tam in Boream, quam in Austrum ab ecliptica excurri t plusquam ircs gradus. interim motu diurno reuoluitur,unde ab uno tropico ad alterum spiratim procedit. quod si ab eo immunis esset, describeret spiralem implexam similem martiali ; sed quae frequentiores haberet lineas; Lepius enisi Saturnum Sol assequitur, quam Martem .& Iouem. 88 -