장음표시 사용
81쪽
tis superficiem esse sphaericam, cums eentrum est idem ac centrum terrae:quod erat demonstrandum. atque
haec desuperficie maris convexa,&suprema . .
Quod vero attinet ad inferiorem maris superficiem quae concaua est,qua scilicet marisundum contingit, variam admodum atque irregularem eam esse oportet; terminatur enim a terra,quae fundum,& alueum ma-- ri praebet, quam in qualem admodum esse appariet, plenam nimirum scopulis, insulis, vorticibus, & modo al tiorem, modo depressiorem, quare ad earumdem inequalitates, necesse est configurari maris inferi
Cum vero mare non totam terrae faciem tegat, sed eam interrupte modo hac, modo illac inuadat, sequitur eius figuram esse corpus solidum orbiculare, sed valde interruptum,&confractum, cuius crassities sit ad summum sesqui milliaris, ut sequenti capite videbimus. . Ex ijs quae cle terra,& aqua demonstrata sunt, manifeste consequitur Terram,& Aquam unicum globum constituere, cuius sit idem eentrum cum Mundi centro ac medio.
De quantitate O qua Marisue . cap. IIII.
TRiplex in mari quantitas inuestiganda est. Prima est eius altitudo,seu profunditas. Secunda superficies
secundum milliaria quadrata. Tertia, soliditas eius tota secundum milliaria cubica. Quod igitur ad profunditatem attinet, eam existimo esse ad summum unius sesqui milliaris, idque paucis in locis: ordinariam vero esse semimilliaris; nautae enim nostrae tempestatis, qui totum fere Oceanum Boli. de perscrutati sunt, ubique fundum repererunt, illudque ad summum, & perraro sesqui milliare tantum descendere. ordinarie vero, &fere ubique ad dimidii profunditatem circiter prouenire. - Idem confirmatur ex sententia eorum Theologorum,qui verisimiliter valde existimant,maris profunditatem,& montium altitudinem aequales esse, sibique inuicem respondere; uti superius explicatum est. Modus autem mensurandi hanc profunditatem ordinarius est per Bolidem, instrumentum nauticum. Alium vero modum, & quidem subtiliorem Leo Baptista Albertus nobilis Architector, in suo de Archi tectura opere excogitauit ad hana maris profunditatem expiscandam, qui sic se habet: Primo paratum sit vas aqua plenum in cuius fundo sit exiguum soramem, per qu9d aqua in aliud subiectum vas cum oportuerit, essiuat. Secundo adsit galla, veriphaerula ex subere, cui infixa sit acus uncinata, ut in figura apparet. Tertio habeas nonnulla coreora plumbea, qu hac 7. septenari j figuram referant, sintque Omnia aequalis inuicem ponderis, & tanti, ut gal lam , vel suber valeant secum sub mare demergere , debet enim galla breuiori parti corporis plumbei per uncinum in seriued laxe vi exire postea fossit. 4 Adsit ladem mare quodpiam, cuius profunditatem habeas probe per fune aut bolidem
e38lorata , sitque, V. g. passus 'oo. post haec eodem temporis momento duo debes facere,
unum est plumbum cum galla demergere, ita ut ad fundum descendat it alterum est aquae ii
ramem exiguum aperire, ut eodem tempore
fluere incipiat,quo plumbum delcendere pariter incipit. interim dum etfluit aqua plumbum descendit , fundumq; tanget parte ima B. quia altera leuior est propter galla; ad fundi tactum
prosternetur, ita ut angulus eius deorsum vergat , pars vero in qua est galla, sursum quia leuior est eleuabituriquapropter poterit galla facile ab ea liberari, & sursum exilire. statim igitur ae videris gallam emergentem, claude vasis foramen: & aquam quae interim efluxit diligenter pondera, sitque v. g. unciarum 4.eiusque pondus unc. q. necnon maris huius altitudinem passuum 3oO. memoriae,
aut scripto commenda. haec igitur omnia erunt veluti apparatus quidam ad cuiusuis profundi dimi Oceani altitudinem perscrutandam. sit iam igitur aliquod mare valde profundum men surandum. eo adi to, eodein tempore,&aliud plumbum priori aequale cum galla demerge, & simul aquae fluxum relera; galla vi prius relicto deorsum plumbo enatabit: qua statim conspecta fluxum aquae siste, diligenterque aquam in terim d duXam pondera sit, v. g. vne. Io. postea sic ratiocinare,Vt se habet pondus prioris aquae unc. A. ad passus 3 oo. altitudinis prioris mari; ita se debet habere pondus unc. IO. ad altitudinem huius maris; quare per auream trium regulam ex cognitis iam tribus analogiae, quartus inueniri poterit hoc modo , si unc. 4. dant altitudinem ico. ergo unc. Io dabunt altitudinem 73 o. igitur maris vlti mi profunditas erit passuum 7so . Quod vero ad superficialem eius quanti talem spectat, eae X Geographia petenda est: recentiores autera
Geographi,, qui totum ferE terrae orbem in globo depingunt, supersiciem aquae aequalem prope superficiei mrrae iaciuntiquamuis hoc exacteuoadu peripici potueri Gob aliquam ad ac Geographiae imperfectionem.
82쪽
Cum igitur tota totius terrestris globi ex aqua , & terra conflati superficies supra in tractam de quantitate terrae innotuerit, videlicet quadrata milliaria I 8eqs6.8oo. si eius dimidium accipiatur, videlicet 7 .eta oo. id erit marinae superficiei in quadratis milliaribus quantitas. antiqui vers scri prores omnes,etiam Ge graphi, hanc maris superficiem multo quam terrae maiorem Opinantur, verum id eis ob magnam veteris Geographiae imperfectionem condonandum est; tunc enim vix quarta pars terreni huius globi Geographis peripecta erat. Tandem maris soliditatem metiri conuenit. cum igitur Ostensum sit superficiem eius continere quadrata milliaria 7 . 228. qco. constet etiam eius profunditatem raro maiorem esse uno milliari, sed ubique fere esse semimilliariam , ponamus tamen, ut sic etiam omnium paludum, lacuum, ac fiunt num aquas computemus, eam esse ubique milliariam : hoc enim posito mani testum ita tim fit maris Ioliditatem continere milliaria cubica totidem, videlicet 74,228.4oo. quodlibet enim imilliare luperficiale continet sub te unum se, re milliare cubicum .
EX demonstratis facile innotescit proportio terrae, & aquae.
Terra enim continet milliaria cubica IJOizia. a I s P. Aqua continet milliaria cubica IΤΟ. 22 qoo. Horum numerorum ratio est sicuti fere a. r9oM I.ut patet diuidendo maiorem per minorem,ciri sertio fractionem in quotiente ommissam. Terra igitur totius continet aquam, quoties numerus 2.29 . cOC .
De Maris illuminatione , & umbra nihil superest dicendum, praeter id, quod dictum est de illuminatione, & umbra totius terreni globi, quem integrat simul cum terra, ac proinde simul ad eiusdem globi d minationem, & umbram concurrit.
SEnse manifestum est aerem proxime terrenum globum, ex aqua, & terra constantem circumfundi, eumque complecti. qui locus ei iure naturae debetur, cum sit terra, aqua leuior, ut patet in bullis aeris sursum in aqua ascendentibus, de quibus sequenti cap. dicitur; quare cum aer sit illis leuior, consequens est etiam altiorem locum, quam illis comvenire Pulchre autem mutuus hic aquae, & aeris ascensus, & descentisi cernitur in vitrea quadam ampulla undique clausa, cuius collum sit oblungum, & gracile, in qua aer, & aqua simul sint occlusa: figuram ei sis aspice, aqua sit AB C. reliquum aer occupet, ne vacuum sit; iams in uertatur, ut pars ABC. sisrsum , collum vero deorsuin vergat, illico videre est aquam . per latera fistulae descendere, aerem vero contra eodem tempore per medium aquae, &sisti lae, idest, undique aqua circundatum, ascendere.
I Er natura sua mouetur motu recto sursum, qui ascensus dicitur, ut patet in bullis aeris infra aquam' aliquando vi illatis,quae statim ac libertate donantur sursum celeriter, ac directe petunt; ut euam sinperius explicatum est in loco aquae. a Par est credere aerem diurno motu aliquatenus circumuolui praesertim sub torrida Zona; si enim verum est Oceanum eodem motu promoueri, multo magis verum erit aerem, qui fluidior est quam aqua, non solutu moveri verum etiam velocius,quod confirmat 1 n. Baptista Porta, de aeris transm.quia asserit hunc motum ab experienti js nautarum, qui auxilio huius motus aeris, seu venti,citius nauigant versus occidentequam versuS Urientem. Nonnulli ex diurno Cometarum motu, quos in supremo aere collocabant, hunc aeris motum recte colligi opinabantur; verum Cometas multo altius incedere postea compertum est, ut suo loco videbimus, & in opere de locis Mathematicis apud Arist.iam explicauimus. 3 Isnest alius aeri motus, quo idem aer aliquando minor, aliquando maior euadit, seu suam auget, minuit magnitudinem, idque nullo extrinsecus additamento; hunc physici rarefactionem ,&condens γtionem appellant. quod eli: multis constet experientijs, libet tamen pulcherrimam nunc aeque ac euiden
tissimam afferre: construatur,vitrea ampulla, uti in Mura vides; cuius venter B. collum vero E A. sit gracilisi
83쪽
Elissima fistula: in hae igitur ampulla nihil sit praeter aerem, in parte tamen inseriori δε C. sit
aqua colore aliquo satis perspicuo tincta, quae ex supposito vase D. sursum ascendat, ac descendat. Iam sp dictaea ullae capiti B. manum aut digitum admoueris, illico videbis aquam . A C. descenaere: causa est calor manus, quo aer inclusus citissime rarescit, fitque maior, ac proinde dilatatur per fistulam E C. sicque aquam deorsum pellit. quod si ampulis aliquod frigidum admoueris, aer inclutus statim condentabitur, ac sese contrahet, ac propterea ne vacuum e Xi stat, aqua A C. aeris recessum supplens, stirium ascendet. auxilio huius instrumenti, quod ego Thermoscopium libenter appellarem, multa ad aeris naturam spectantia, indagari pollunt. audies Doctorem quendam Medicum. Pataui; degentem, qui Santorius cognominatur huius elle
4 Ventorum agitatio nihil Astronomicum sapit, ideo Philosophicis disquisitionibus reliquanda est.
I Am dictum superius est in quo sphaera, & orbis discrepent; quod nunc in metmoriam reuoeandum est . Aio igitur aerem orbis figurae praeditum esse: cum enim circa terrenum globum e fusus sit, eumque undique ambiat,necessario concauam superficiem habebit,eam que sphaericatu iuxta sphaericitatem terreni glosi, circa quem configuratur. pariter eum habere luperficiem supremam,&conuexam,quae haerica sit, inde colligi potest quia aer cum siti fluidus, ac leuis, &Proinde surtum ad omnes partes aequaliter ascendat, necessario in sphaericam figuram deliinit, quia a centro Mundi aequaliter undique ascendens recedit: sicuti enim e contrario aqua quia fluida est, & grauis descendendo sphaericitatem acquirit, ita etiam aerem, quia fluidus, & leuis est, par est sphaerici tatem ascendendo consequi.
De Aeris illuminatione. cap. IIII.
A Er purus, idest, absque ulla exhalatione, aut vapore est omnino diaphanus, & transparens, quare lumen Solis nullo modo sisti t,sed illud praeterire permittit: unde sequitur eum nullis modo,quamuis toto lumine profundatur,fieri cons picuum,seu videri posse. Αer vero impurus qui terrae proximior est,ob terrestres halitus,qui ei perpetuo admiscentur. impurior ac crassior euadit, unde apte Atmosphaera, idest, halituum sphaera nominatur; haec inquam Atmosphaera, cum imperfecte trans pareat,abundetque praedictis halitibus, quiae opacitatem aliquam illi inferunt,fit ut lumen Solis per ipsam diffusum, partim transmittat, parti in detineat ac reflectat,eoque illustretur,ac proinde reddatur conspicuus ducemque Solis, quae diemessicit,uniuersae terrae communicet. imo crepusculum, quod diei initiu est, nihil aliud est quam uiusmodi halitus in extremo, orientalique horizonte illuminati,ut sequenti cap.patebit. quae ex Opticorudoctrina desumpta sunt.
ALhaaenus vir Arabs acutissime ex crepusculorum contemplatione aeris,seu potius Atamolphaerae altitudinem rimatus est . crepusculum autem est lux illa crepera, seu dubia,quς ante Solis ortum,& post Solis occasum,videtur: illud matutinum, istud vespertinum appellatur. Causa autem crepusculi haec est; circa terram elevantur variae evaporationes, quae sola in aere spectantur, aer enim purus, ut ante dictum est,
videri nequit. quapropter prima illa lux subalbida,quam initio crepusculi videmus,quamque Albam vulgo,& paulo post Aurora nuncupant, nihil est aliud, quam halitus illi qui sunt in nostri horigontis physici, & orientalis ex tremi ta-te,quos primum radij Solis attingunt,S illuminant, ac proinde a nobis videri possunt. quae ut planius percipiantur, sit sequens fgura, in qua circulus FE G. sit terra, circulus vero M X N. transeat per summas vaporum altitudines, horizo physicus Q F R. iastronomicus O Η Ρ.Oculus igitur erit in F. medio horizotis physici. circulus autem maior OS P A. sit verticalis circinius transiens per verticem S.& Solem D. radius 4olis incipiens illustrare extremos nostri horu
84쪽
adnti, halitus qui sunt apud X. sit CI V.qui terram tangat in I. iam sic discurrendum ante crepet.1culum vapore,,qui sunt Iupra horizontem F Κ. non videbantur quia nondum illustrabantur, primus enim Iasius C 1 K. non proueneriat nec ad Ι. nec ad K. sed infra I. tangebat terram; & vltra Κ. perderem purum extende natur . ni nil etiam videbatur ultra punctura Κ. quamuis ibi radia Solis plures excurrerent, ob aeris meram diaphaneitatem,suae nullam esticit visionem.tunc igitur tantum necessario incipimus aliquid in hori Eonte videre , cum radius primus C IK. ad punctum Κ.ubi sunt extremi vapores, & ubi circumferentia Atmosphaerae secatur ab liOrigonte physico F l quae prima visio dicitur crepusculum. Notandum postea ex Astronomorum obseruationibus, in initio crepuiculi, Solem esse insta Astronomicum horizontem gr. 18. in circulo verticali O S Ρ D.vel in arcu terrae G l . v.g. si arcus P D. iuerit gr. 18.tue incipit crepusculu. vltimo notandum Solem illuminare plusquam terrς dimidium,ut in cap.de terne illuminatione ostensum est; illumina telaim ultra gr. I 8o.etiam min. 28.cuius dimidium est gr9o .m m. Iq. S repra sentatur in arcu TI. intelligantur etiam lineae H F X F. HL Κ. HI. H C. proposuum cst igitur inuestiga. re quantitatem lineae L Ε . haec enim est maxima halituum altitudo: arcus itaque F G. est quadrans, scilicet gr.9o. arcus veto G T. est gr. 18. tot enim gradibus Sol in crepuscita initio intra horizontem OH P. deprio mitur: qui arcus tot gradus continet, quot etiam sunt in arcu PD. ex pruna propositione appari totus igitur arcus F1 T. est gr. io8. a quo si dumaturiarcus 4 I. quem diximus esse gr.9O. I. .remanet arcus P 1 .I7.46'. cuius dimidium est arcus F L. eri tq; gr.8. 33'. quare e Liam angulus F H L. quem subtendit, erit eorumdem
latus H F. cu sit terrae semidiameter,quam supra in milliari s metiti tumus: quare Eer 3 .& 6. propos. Appar. veniemus in cognitionem reliqui lateris Η Κ. eumque reperiemus milliariorum fere 3'479. iuxta nostram terrenae semidiametri mensuram. iam ex linea H Κ. detracta terrae lemidiametro H L. quae est 26. remanet L Κ. milliaria ηῖ. fere. alij aliam quantitatem reperiunt, ut Athaaenus, qui eam reperit 3 a. quod oritur ex varia suppositione diametrorum Solis,& terrae,& distantia eorum,necnon depressionis Solis infra horizontem initio crepusculi. Caeterum cum ex communi Philosophorum sententia verisimile si taeream regionem,eam esse tantummodo in qua evaporationes,& halitus,vel subtilissimi,ex terrestri globo ascendentes spatiantur non enim ratio ulla apparet cur non altius ascendant,si altius aer attollatur) videretur iuxta hanc opinionem Elemetum aeris attolli tantummodo milliaria θῖ. vel si dixerimus aerem adhuc altius euehi, saltem manitate Ostensum erit Atmosphaerae altitudinem circa terram elle praedicta milliaria I. circi ter; ita ut tanto interuallo a terra fit aeris, aut Atmosphaerae suprema, S convexa superscies. ex hac altit dine facile est totius aeris soliditatem rudi saltem Minerua cohigere secundum milliaria cubica; hac ratio-De,aqua to Ia ut visum est,ad totam terram habet eam rationem,quam I .ad 2.29o. & tamen dimidium tantusupersiciei terra cooperit; si igitur totam terram cooperi ret, haberet rationem ad terram, quam 2. ad a '29o. sui a vero aer est altior quam aqua quadragies, & ter, erit etia tota ipsius corpore itas, quadragies,& ter maior,quam esset aqua,quae totam terram Occuparet in altitudine unius militarijs atqui talis aqua esset ad terra Vt a .ad 2.29o. eryo aer qui est ad talem aquam ut 42.ad 2.erit ad ve in aquam ut 8o. ad I. ad terram vero v. 86.ad 2.290. seu fere r.ad zy. .
Aliter superficies totius globi terrenae habet milliaria quadrata I 48hs6'8oo. hunc l Terra a.29 . . numerum multiplica per q3. altitudinem aeris, & producentur militiaria cubi catin t Aqua I.
tius aeris, sed vero pauciora, quia altiora magis ampI antur, &'tiunt malo ia, quodl- l Aer 86.tiora. numerus autem p ductus est 6.ῖ73. qaiqoo. qui ad numerum cuborum totius terrenae soliditatis habet rationem quam I. ad 27. quare terrestris globus iuncinet totam Atmosphaeriar vicies, & septies. tantus igitur est aer.
De AEthere seu mauis putato Igne .
A mundi pars quae inter aerem vel Atmosphaeram, caelumq; interest,a plurimis scriptoribustiam prophanis, quam Sacris appellatur Atiliter; sic. S. Gregorius Papa, Hom.29. ait aliud essc u aereum,aliud aethereum; ubi perspicue supra aerem statim collocat aethera. all) ignem ibi quemdam collocant. nonnulli aerem utque ad lunares circuitus extollunt. quid'uid sis non est nostrum definire,sed eius locum, figuram,magnitudinem,motum,illuminationem,
Vc in praecedentibus factum est, explicare. distinctionis tamen gratia illud aethera libenter aspellarem, cum id quod superius est, & in quo planetae ac sydera versantur, caelum dicatur.
Locus eiur ex praemisiis satis manifestus est, videlicet supra aerem, &insta lunares regiones.
85쪽
Septimat. I TD, Rura Aetherii. , A. M.
FIguram eius orbicularem esse oportet, habet enim concauam superfietem, qua aeri conterminus est; habet etiam conuexam luperficiem quac O Lunae subijcitur,ac coniicitur: iEtheris igLurtigura orbis est.
te Atiberis motu . cap. . III.
SI verum est oceanum turno motu affici, ob quandam a cςlo sibi inditam circumductio m; etiam par est
credere non solum aerem, sed etiam aethera eadem conuersione cieri prisertim vero cum ae clier si . Lungcsto contiguus; quod etiam vetismile est eadem motione Lissumudat, secumque proinde Aetnerta raptare.
De illuminatione Aelberis, cap. IIII.
CVm Aether sit supra Atmosphqram,quo halitus non ascendunt,erit omnino defaecatus,ac purus,ac pro inde omnino diaphanus quam nullo modo etiamsi totus lumine perfunda curi coiit picuus redditur,
nihilque in toto hoc Aethere reperitur quod splendeat, nisi in suprema eius parte aliquando Cometae effulgeant, quod sieri posse existimo ; ut suo loco derrionstrabo. - . Dequantitate Gelberis . Cap. VT Aetheris quantitatem assequamur, nMissi pus est prius distatiam concaui regionis Lunae a centro te
rae perscrutari: quae quidem perscrutatio Omnibus adeo sempermirabilis visa est, ut etiam eorum complures,qui lapientes naberi volunt eam humani Viribus ingenij imparem putent;prςsertim cum sacrae etiam, litterae eam admirari videantur; altitudinem enim caeli quis dj mensus est, ait sapiens. Verum enim vero b euiter ac fagile stendi potest qua rationς Astronomi,solertia utique magna, eam dimensi fuerint . primo itaque praescire oportet Lunam Hontemper eandem distantiam a centro terrae seruare; quod Astronomi ex colligunt, quod ipsa aliquando maior aliquaudo minor ., caeteris paribς , appareat. obseruant igitur eam cum maxima apparet, quud accidit in quadr4ro eius ad solem aspectu, tunc enma terris proximiorni; ae proinde probabile eu eam Nope confinium ii, uxque aethpti attiogere. a. assumunt eam quando est in aliquo certo Eclypticae gradu, V. g. tempore alicuius siclypsis lunaris, tunc enim certum est eam esse in opposito solis gradu: quod si hoc Icire non possent, numquam adeo exactς lunares Eclypsius Praedicerent.
Gradus igitur ille cum sit notus,notam etiam habebit distanti in a vertice illius loci, i n quo debet seri hec' inuestigatio; quam distantiam suppono facilitati4 gratia ess inmetridiano illius loci quandoqhidem hoc feri porest, ut scilicet Luna sit simul, & in meridiano, & in gradii Eclyp. certo. sit igitur figura in qua terra A C. concauum Lunae citimae sit D E. simulque idemAxcvs D E referat meridianum cin quo Lungui poni
1 inus apud E, sicque, expmpli gratia , in primo gradu V. ac proin- deiu quatore, intellig. intellam triangulumLC 4 E in quo con- sidetis angulum C qui potus euadit ex nota distantia puncti E. . aequa risis vertice D. iij ius loci, i. ex noto arcu D E. cognoscitur angulus C. illi ex ce tro insissens, ex I . propos Appar. deinde con
e poten petanstranentum, quo utetur in hac obseruatione, v g. per Quadrantem; latius enim A D. Quadrantis nostri congruet li- i. D.quJ tempore Dioptra,per quam collimabitur in Lunam diureotin linea A E. quare arcuS Quadrancis inter Dioptram,& latus i - te. iii Lot. 9 ziu 2A D incliasius,qualis esset B E manifest bi t anguium D A E. trianguli extrinseciam ; quo cognito cognoscitur etiam angulus intrinsecus C A E. illi deinceps; ambo enim simul aequales sunt duobus rectis , seu contineacgr. ISO. si igitur angulus extrinlectis detrahatur a gr. 18 . remanebit quantitas linguli interni CA Emma. notu praeterea est latus A C.cum sitiemidiameter terrae,quam supra indagavimus, qui re ροὶ propoL Appar. notum etiam erit latus C E. quia patebit suoties latus A C. cognitiun contineatur in CSquaeest distantia Lunae a centro terrae. quam Copernicus;& 1 ycho exquisitis instrumetitis repurere conti Rere semidiametr s terrae s a. t avis enim latu A C. in iij angulo simi li ingreditur id allis C BI semidiameterigitur totius, sphaerae ele. Mummius usu. σου. tanta est λ .i qua si detrahatur semiuiameter teme necnon altitudo aeris , remanebit dilia Mia an aere a iti uiam Lun Hii, quae est Aethens altitudo, quam inuestigare proposui. ns, temidi Mezri fero terrae s z.essiciunt i nilliaria Astronomica m.698. quod intet multiplicando numerum milliariorurn unius semidiametri per sa. ab hisce milliarijs lidetrilitatur semidiameter terrae. unacuaeris altitudine, quae simul efficiunt, ut vidimus imilliaria fere A 79.
relinquetur hic numerus I 7s .et i s. militariorum, intei uallum videlice . a conuexo aeris ad concauum ccci Lunae; quae est altitudo Aetheris quam indagare volebamus. H. bitu sphaerae totius elemhntaris lem id tametro, coga Usc Rurni iam qu0ties sphAa elementaris sphaeram serrae commeat: cognitia enim diametris duarum ipb rarum , cognOlcivar etiim earumdem proportio te'
86쪽
undum soliditates,hoc modo, numeri in quibus noti sunt diametri scribuntur sic I. 2. horta proportio coli. tinuatur usque ad quatuor terminos sic I .s r.et. 7oq. I i6o8.idest ita Visit eade ratio primi ad secundum, qui secundi ad tertium,& tertii ad quartum,sicuti est in istis. Iam ut Euclides propos. I /2. Elem.demonstrat, eadem cst proportio primi, I .ad ultimum I o. 8.quae minoris sphaeri ad maiorem,idest quartum semidi anteiri sunt vi I .ad 2.quare tota sphaerasiablunaris toties continet term globum, quoties num. I Fgo 8. comtinet unitatem. eodem modo ad reliqua elementa,aquam,aerem,&c. comparationes haberi possunt supra innuimus terram, aquam, & aerem esse inter se, ut synt appositi num. nunc vero ostedimus Aetherem qui ferε totam sphaeram es mentarem occupat. esse ad terram fere ut ΙΑΟ.6o8. ad I. si igitur multiplicauerim VS hunc num .per 2.29 . producetur num.ya I.992.3aci.'ui erit in eadem rati ne ad 2.2so. in qua est Aether ad terram; exponantur igiturnum, quatuor, prinportiones quatuor elementorum inuicem habentes.
EX demonstratis de horum quatuor corporum elementarem sphaeram eonflantium, quantitatibuς, mani festum est decuplam illam elementorum analogiam, quam nonnulli Aristoteli imponere contendund Dius ino commentitiam esse,ac proinde reijciendam.
cap . VI. ε'pendis, in qua problemata aliques non intumoda, ex hactenus traditis soluenda
proponuntur, quibus ingenium mittiter,ac marte excreetur, atq; acuitur. x D Onamus Deum abstulisse totum illud term hemispi fiu, quod est hapra nostrum horizontem Astr
1 nomicum,quod nos vulgo superhas appellamus, altero inferiori antipodum hemisphaero nihil imm rato: hoc enim facto remaneret plana,ac rotunda terrae superficies. Iam quaeritur an homines possent in trula magna planitie degere,& inhabitare Respondeo negando inibi homines uno excepto consistere posse, solus enim ille unus qui pedibus centrii illius plani, quod est centrum pariter deme calcaret, in illo plano exi sere posset. caeteri vero Omnes, quos alibi extra illud centrum stare posse imaginamur, nullo imodo ibi inmsere possent sed versus centrum illius plani undiq; delabarentur;quia Omne graue deorsum tendit nisi quid robstet. planior autem solutib euadit,s cogi temus ablatum esse non nostrum haemisphqrium, sed misphae rium, v.g. orientala , sic enim planities illa terrae tranfret sub nostris pedibus, eamque intuentes videremus abyssum, aut praecipitium horrendum, usque ad antiqodas recta descendere, in cuius medio esset centrum mundi,quo intuitu statim intelligeremus nulli homines ei pedibus assixos,acperpediculares inhaerere posese, praeter illum qui centro infisteret. Hinopatet fieri nullo modo posse,ut terra sit superficies quaedam qua drata,vti Sinae opinantur, unicum enina tantum pateretur habitatorem . et Qua ratione pons lapideus aut latericius architectari posset,qui nullis pylis, aut fulcimentis terra comtingeret,sed totus in aere pendulus existeret. Resp. si circa ambitum terrie maximum pons viri scrinis cramite, ac ponderis prius super fulcris ligneis per parte extrueretur , eoq; absoluto fulcra omnia subtraherentur, nullo modo pons corrueret, quia undiq; ad centrum mundi aequaliter grauitaret, atq; 'rgeret, VHie sibi ipsi esset impedimento,ne ex una parie potius,quam ex altera subsiueret. eadem de causa roi niccs, ct concamera
um per illud qi tu libet aalhulare pone MS.
Respondso, nequaquam quantumlibet ambu Iaremus, sed ad aliquod tantum interualium .
alitio est, quia sic homines ascenderet, feretquet semper magis ascensus ille acliuit, ita ut aliquis do non amplius recti illi insistentat, sed proni& inclinati reperent, non enim c'nsistere pos-- sumus nisi logitudo corporis nostri, sit in linea directionis quaretendit ad centrum, & de qua superius dixi in cap. de mqtuspbς xlemcnta'. ris, melius id percipitur si in ginemur tale pamui entum extructum etsse in horiEOnte distis . a nostra habitationc per terrestris circuli quae drantem , quale est in figura C D. vitelligimus enim statim id esse turris instar Riu 'sq; asce 'ridentis, in cu us parietibus hominus uuitra co
Sit tabula plana perfecte,atque in nostrShorizonte ad aequilibrium constituta qualem linea A B res rati supra Gu .m.ponatur sph ra perfecte rotuuda ata sphaera manebitue an rcuoluetur Respondeo, si pinnatur
87쪽
natur in medio, v. g. in D. ibi 'uiescet, quia punctum illud est centro mundi propinquius,quam sit aliud quiduis punctum;& ideo caeteris punctis inferius est . alibi vero posita deuoluetur ad D. quia decimius est, v.g. possita in B. deuoluetur ad D.quia linea eius directionis est, nec C E. E. vero est centrum grauitatis eius infra quod nullum directe subest fulcimentum, quare centrum E. deuoluetur Uersus D. 3 Cur homines,turres, plantae,&c. quq recta ut plurimum assii gunt,si inclinentur,aliuuando cadunt,aliquando vero minime. Bononiae videre est communi omnium admiratione turrem illa quam
vocant Garisendam admodum inclinatam, quae tamen a s OO. lam
annis immota non cadit. Respondeo haec omnia no prosterni quoile, linea directionis transit per basim eorum, v.g. turris illa non cadit quia linea directionis E C. quae a cen-uo grauitatis eius ad centrum mundi ducitur, transit per basim turxis A D. idest, quia centrum grauit E. i cundum Quod grauia mouentur,s itinetur a partibus turris infra ipsum pomis iuxta lineam directionis, quare tota turris grauitas, quae circa centrum illud ςque ponderat, ipso fulto moueri nequit; nam ponderibus librata, suis immobilis haeret, quod si linea E C. extra basim A D. exiret, nimia esset inclinati O , ac proinde turris .erneretur. Eadem de causa homines,secundum quandam inelinationem stant; quod si eorum linea directionis extra planitas caridat, &ipsi cadunt. Sic super parietes scandere nequimus, quia nullum ibi est en
stinctu extendimus Θ Respondeo, ut scilicet brachij extensione, ει remotione a reliquo corpore fiat aequilibrium; brachium enim extensum plus grauitat, quam contractum; sicut in statera aequi-pondium plus grauitat a trutina remotu; quam proximum. in casum homine linea directionis extra basim fertur,sed brachi j extensione centrum grauitatis acςedit ad partegamdem,ac proinde linea directionis inter plantas retrahitur. 7 Cur gibbosi senes genua antrorsum valde incuruant λ Respondeo, ut nimirum crura gibbo aequipondium faciant: aliter stare non possent,sed antrorsum deciderent, trahente eos parte corporis prona. 8 Cur sedentes cum sessu surgere volunt retrorsum crura, an prorsum caput ac pectus inclinant respondeo. similis est ratio ut in praedictis- .s Cum montium convexa superficies sit multo maior quam sit plana,illa supersicies cui insistunt, quaeq;corum basis dicitur, possunt ne plures homines habitare in superficie illa convexa, an in basi λ Relpondeo totidem,& non plures in illa,quam in hac consistere poste, cuius ratio est, quia hominum corpora debent semper constitui in rectitudine lineae directi OsaiS, quae ad centrum ten. Z ι dit,unde fit ut singulis habitatoribus basis, singuli habitatores conuexis respondeant, ut ex contemplatione figurae intelligi potes . plures in conuexo degerent,si possent illi conuexo perpendiculariter insistere.
eruntiae eorum parietes aut latera paralella Z Respondeo turres essent in summo latiores, in imo vero contractiores: idem puteis accideret.
perpendicula enim quibus parietes diriguntur non lunt linea: aequidistantes, sed concurrentes ad cent in mundi, si eo usq; producerentur. Ii Qua ratione quispiam solius unius agelli ABC D. dominus sit verε potest dic B P re se posse per suum agellum ambulare, & quidem temper in directum pluiquam 3 ooo milliariorum . Rei p. considerandum est nos non solum agri superilatem polsidere, ted etiam totam illam terram, quae superficiei illi ut directe suoest vique ad centrum teriae ;omnes agri hoc modo accepti sunt totidem pyramides, quorum culbides ad centrum terrae coeunt, basis vero eorum est agri superncies:a basi igitur usq; aa verticem seu centrum terrae intersunt milliariorum plusquam Ac . tota enim terrae semidiameter euadit harum pyramidum longitudo. sit in ligura ager superficialis A B C D.iolidus autem erit pyramis protensa vercice E. ad terra: medium E. iille igitur huius posset 'br agelli nequaquam impossibilia comminiscebatur. quid si inibi Thetaurus inuenire tui P consulendi sunt legulei,qui cum Ρrincipi ad: udicant.
quamuis parua pauimenta ad sensum plana videantur, si tamen ma*na fierent rotunditatem prae se ferrent aliquam, cogi temus enim totam terrae superficiem pauimen to ad libellam facto possis p uiri: Labella enim ubique terrarum terrae sphaericitatem in puncto tangit, eiusque perpendiculum ὀd
88쪽
terrae centrum pendena uapropter sphaericum fieret libellando ubique pauimentum,cuius portiones parua
I γ Cur dici solet caput plusquam pedes ambulare8 Resp. si quis totius terrae gyru peregisset, duas simul
peripherias, unam pedi ius, alteram capite descripsisset: quaru proculdubio illa maior ellet, quam caput ci cinauit,quippe qui magis a centro distat: unde solutio quaestionis habetur. 1ή Cur dicunt Cyathum plus vini continere in cellario, qua
in tecti culmine. Reip.quia humores omnes ubicumque fuerint, dum qui eicunt, secundum supreta a superficiem contrahunt tunditatem, cuius centrum est centru terrae. quanto autem CVa thus fuerit inferior, tanto erit rotunditas numidi portio min ris sphaerae; minor autem sphaera curuiorem nabet convexitate,& proinde capaci areari quia magis iupra Cyathi ora incuruatur: ut in figuris videre est; in qua Gest Centrum te me, circa quod humidum Cyathi inferioris C D, magis; curuatiar,&Proinde capacius est: altioris verD Cyathi humi aum A B. minus curuatur,&ideo minus contineriis V e lacus quispiam, aut mare consistat opusne est spondis,
aut cauitatibus vliisὸ Res p. minime opus esse, nam si cogitemus portionem aliquam terre a plano quodam secante, esse resectam,
ιμἰ nquetur quaeda m planities: in hane planitiem si auuae tantumdem loco terre auulsae inferatur,extra eam Pthnitiem non effluet, sed configuratur superiori supcrlicie sphaerica respectu ccncri mundi, quare naturale Vii mare Abique altis istoribus, se ii spondis consistere . 6 sunt duo montcs proximi, & in vertice unius est fons vivus, in vertice alterius sunt quidam habita- enim aqua deicendet , ct iterum tantumdem ascendet ἡ. λ7 Est mons ad cuius radices est fons scaturiens, ex altera vero parteS pariter ad radices sunt habitatores lia aqua indigentes, qui solum' odo per montis verticem fontem adire possunt,quid illis facicdum 8 Res p. COD struatur tubus plumbeus ascendens a fonte superverticem montis, inde , ad habitatores illos descendes ilium eius fonti immergi debet, sinis eius paulo depraelsior sit quam initium, Utrumque Os Obturetur; do: Bde tubus in summitate niontis perforetur, ac per soramen semel totus aqua impleatur; postea foramen diligenter oblucetur. vitiino utrumque os tubi eode in tempore aperiantur, vel certe primo aperiatur os fonti immersum, hoc enim modo aqua perpetuo praedictis habitatoribus ei fluere debet: ut constat ex dictis de
18 Est dolium humido non omnino plenum, scire libet quantum humidi contineat absque apertione superioris,atque ulla dolii perso ratione. Res p. fiat canna vitrea gracilis, in imo curua, secudum quam partem ammi satur in doli j fistulam, per quam ordinarie solet humidum hauriri. reliqua pars lurium erigatur iuxta dolium, statim enim per cannam vitream tantum liquor ascendet,quantum intra dolium attollitur. I9 Eodem instrumento, & modo, liccbit dolium implere, aut humidum addere, non per os superius, ve
Sit puteus usque ad antipodas excavatus ac necessario per centrum terrae transiens, quaeri tur primo ,
graue per ipsum descendens, quid tandem ageret 8 Res p. ob impetum in descensu acquisitum, ultra citraq; mundi centrum aliquoties reciprocaretur, sed tandem centru eius grauitat S centro mundi congrueret,sicq;
as Ignis in centro praedicto accensus flammam in orbem conglobaret: fumum vero partim ad nos, par et lini ad antipodas exhalaret. a Aqua in praedictum puteum proiecta,tandem circa centrum in globum conquiesceret. zῖ Bilianae per hunc puteum demissa dum descenderent magis temper, lances contraheret . quousque ad centrum mundi deueniret, ubi lances brachio bilancis adhaererent. 24 Ponamus hastam plumbcam uniformis ponderis A B. in figura, c ius centrum grauit C. ex quo suspenta maneat non in aequilibrio , sed obliquata una haec deuenerit ad horizontem astronomicum D E. transcunt eruper centrum mundi F. ita ut pam eius i sterior attingat hunc horizontem , aut iam aliquantillum pertransierit, quid set Z dcscendens ne seruat eadem postionem,an aliquatenus reuoluetur. Resi'. me nunc tantum alijs Mathe malicis hoc problema soluendum proponere , nondum enim apud me eius solutio absoluta est.2s iasia i id. istria construere oportet scala, ita ut peream duo pariter ascendant, & tamen, simul in con-t Ar Spar c, Lendonc8 Rei p. Icala quaepiam in praedi puteo ita collocetur Vt dimidia sit citra , dimidiaq; vita a ccnerum muridi; iam duo a centro, simulque a medio scals scandere incipiant,VLus ad nos,al ter ad atiu-VOd Stam do znim alcendent, sed tamen ad partes oppositas in eadem scala. Puer
89쪽
I 6 puer per iocum interrogatus utra grauior esset, librane una plumbi, an una aquae,Vel stupae; respondit grauiorem esse caeteris libram plumbi, ob idque adstantes subrisere: Uerum enim vero responsionem eius tueri hac ratione possumus. sciendum enim est duplicem esse alicuius corporis grauitatem ; unam ipsius particularem, & propriam, iecundum quam dicimus haec plumbea sphaera pendet libras I Orvel unam,& Alteram vero non sius corporis propriam sed totius generis, aut naturae communem, secundum quam dici solet plumbum est grauius ligno, ferro, aqua, &c. tunc autem genus unum grauius altero censetur, cum accepta ex utroque aequali mole, altera grauior sit: sic quia ex duabus aequalibus sphaeris, una plumbea,t ignea altera, plus pendit siue grauior est plumbea, ideo dicimus naturam plumbi grauiorem esse natura ligni, ferri, aquae,&c.qua di stinctione allata dicam Puerum loquutum esse de grauitate generica, non autem de particulari. praetera si in eodem vase simul una libra aquae, &vna libra plumbi ponantur, nonne plumbum infra aquam descendet y nonne igitur libra plumbi libra aquae grauior Θ 27 Est ne idem corpus aeque graue in aere, & in aqua, alioue humido Θ Resp. grauius esse in aere leuius
in aqua,in aqua enim demersa leuiora sunt quam in aere,quantum e sit pondus tantu dem aquae, siue quantum est pondus aquae aequalis molis cum illo corpore graui,siue quae Occuparet eundem locum,quem graue illud Occupat. porro grauia triplicia sunt; alia in aqua omnino demerguntur,atque haec sunt natura grauiora quam aqua ; alia in aqua nec descendunt ad fundum, neque parte vllas upra aquam eminent, Ubicumque posita fuerint; quae quidem aeque graula esse, atque aqua necesse est. tertia partim eminent atque in genere leuiora sunt aqua : hisce tamen tantumdem aquae, quanta est pars corporis demersa, siue quantum est totum corpus totaliter demersutia, toti graui aequeponderat. hqc omnia quamuis Archimedes in lib. de i js quae vehuntur in aqua acutissime demonstrauerit, possumus tamen nos eadem practice comprobare, ponderando vide licet 1 MLec grauia solida in aqua hoc modo. Corpus quod ponderandum est lata equina ex altera librς lance appendatur, in altera vero lance ponantur pondera; sic corpus appensum demittatur in aquam, ita ut libere pendeat, reliqua vero tota libra aquam minime contingat, in quo statu diligenter corpus illud ponderetur ac si in aere esset; manifestu enim apparebit illud minus quam in aere pendere, quantum est pondus aquq aequalis molis. si totum demergatur,& tamen nihil pendat,signum est esse in genere aeque graue, atq; humidum. si partim extiterit, pariter lancem non trahet deorsum. ex Marino Ghetaldo in Promoto Archimede .seta equina aeque grauis est atq; aqua, ideo nihil variabit corporis ponderandi grauitatem . 28 Qua ratione scii i potest cuiusuis humidi pondus, etiamsi ipsum non ponderetur λ Respondeo corpus solidum dato humido grauius ponderetur in aere prius, deinde in humido: quanto enim in humido minus pendet, tantumdem etiam pendet alterum tantum illius humidi, quantum est ipsum . hac ratione possumus plurium aquarum pondus experiri, ut quae sit leuior, ac proinde sanior constet, ea enim leuior erit in qua idem pondus plusquam in alijs grauitabit. a. Sic corpus aqua leuius in pluribus aquis immittatur, in qua enim magis demergetur, ea leuior caeteris erit; in qua vero plus emerget, ea grauior. 1ic & quidem exactissime, adiit primo vas humido quopiam plenum : globulo deinde cereo tantum plumbi addatur, ut in eo humido nec supernatet, nec descendat, sed ubiq; in eo quiescat; siic enim eri t aeque grauis ac humidum . iam si in alio quovis humore positus, descenderi t, is erit priori humido leuior; si vero iupernata uerit
grauior, si quieuerit, aeque grauis. imo hac ratione experiri poteris eandem aquam, modo grauiorem ess , modo leuiorem, pro ambientis aeris frigore, aut calore. Ex praedictis manifesta est causa, cur Hydria dum ex puteo aqua hauritur non grauitet, quousque extra aquam emerserit . 29 Cur vas plumbeum, & concauum, quamuis sit aqua grauius, tamen supernatat. Respondeo quia aer in concavo contentus leuior est aqua, quare ex plumbo grauiori, aere vero leuiori, fit composi cum aqua leuiuS.ao Sit columna marmorea e lacunari perpendiculari ter pendens, ei vas aliquod manibus suppone, M sustine tantae capacitatis, ut imum columnae intra te contineat, ita tamen ut eam non tangat, pro X imum tamen ei undique sit: in i jciatur intra vas tantum aquae,ut vacuum inter vas,& columnam repleat; haec igitur aqua quamuis modica sit,mirum tamen quantu pendeat,& grauitet. Respondeo ex dictis num. 27. solutio ha- heri potest,cum enim ea pars columnae, quae immergitur, tanto leuior fiat, quantum est grauitas tantundem aquae,cumque ea grauitas non habeat in nihilum, necesse est eam grauitati reliquς aquae commisceri,ac prininde ac si totum vas esset aqua plenum,in ipsum vas grauitare, ab eoque iustineri. i Qua industria feri potest, ut aquae modicum, V. g. una libra,attollat, ac sustineat quod uis ingens pondus, V. g. librarum IiCoo. Res p. accipiatur corpus solidum cuiusuis fionderis, quod tamen sit de genere eorum quae aqua sunt euiora; ac propterea in ea supernestant. corpus hoc ponatur in aliquo vale talis sigurae , Ut Concauum eius congruat fere conuexo corporis 1 alidi: tamen inter vas, & solidum, aqua infundatur, quae exigua admodum erit; haec tamen
deorsum descendens infra , ac circa solidum circunfula, illud elevabit, ac natare faciet. 3 a Qua arte cilicitur ut libra una aquae, libri S IO. aut I 2. in pari lance aequi ponderct Θ Respondeo , cX clauo A. parieti amaeo suspende Bilancem B C. cui impone bina va-icula DE. aequalia, capacia, vig. Ia .vnciarum aquae . deis
90쪽
de ex altero clauo G. parieti eidem infixo suspendatur solidum E.aqua grauius, v. g.ex metallo quopiam,eius
rea nitudinis ac fgur , ut in vasculum D. immissum, illud te re impinat, sed .amen nullo modo illud con tingat quare inter illud ,&concauum Vasis relinquetur exiguum interuallum. lam vasculum E. repleatur totum unciis ia .alterum etiam D, repleatur aqua secundum illud vacuum, quod in eo est, quodq; unius tantum unciae capax est:& mirum Omnino Videbis, bancicilicςt aquae unciam unc js duodecim aeque ponder, re, atque aequilibrium tacere. ratio Palec ex praedicit S. ., 1 Qua industria effici potest, ut quod uis corpus e 1 11s,quae solet in humido demergi , uti sunt metalla,&lapides, in ea supernatet,etia si superius minime sit concauu,sed rectum,& planum,cutulinodi sunt acus ferreae, lamine aureae, plumbede,&c. ramenta etia horum metalloru minutissima. Res p. primo necesse esse prae diei eo oora habere quanda tenuitatem determinata, qua si excellarint nu quam innare poterunt. a. oportere ut sint omnino arida & sicca, aliter aqua super ea effundetur, Vnde & demergetur. I. magna dexteritate in aquae superficie secundu aquae aequilibriu sunt collocanda,idest, ne ex vLa parte prius, quam ex altera aquam contineant: hac enim diligentia adhibita omnia natareque ut, Vt PlurimiS experient ijs contat. debent auteesse tenuuia leu minimam habere altitudinem, quia aliter non possunt concurrere ad leuitatem huic nego tio necessariam, ut mox constabit ex maiori enim crassitie sequi tur & maius pondus. debent esse sicca, secus enim aqua in quam ponuntur super ea accurrit, ac aerem illis adhaerentem ac leui talem expellens, causa est ut demereantur. si vero sicca sint, aqua su Per ea non effunditur, sed circa eorum extremitates paululum in Eurum intumescens paruum aggerem satis tamen Visibilem efficit, intra quem aerem contineri necesse est; uuare perinde est, ac si concaua essent, aut si spondas haberent, intra quas aer existens, & leuitans simul cum eis facit compositum aqua leuius ac natare poten , uti num. RO. dictum est. Vbi notandum est, quod cum te nullas requisita aderit, tunc laminae,& bractein quantumui, larq, di quantumuis angustae; similiter acus quan tum libet lonoae,aut breuissimae sint,suPern tanc, Vnde sequi tur quamlibet natati Shracteae, aut acus, partem pariter natare posse. quod etiam experientia comprobat ino acus ex ebeno eiusdem longitudinis, cum altitudine natantis asserculi ex ebeno, etiamsi ponatur in aqua acumine deorsum ita ut erectae horigonti consi stant, non merguntur, sed ex paruulo aggere, & aere suspenduntur. haec mihi Occurrerunt, alia alias causasty j4' V et ii potest,Vt duo pueri eodem loco ac tempore nati postea in numero dierum discrepentὶ idem
unus eorum sua aetatis dies plures , quam aὶ er Vere numeret Resp. hoc quidem magnum videri parado xum,verumtamen vere aliquando accidere,quod Vt cito ac recte intelligatur,considera hanc figuram, in qua
sphaera illa terra est, in qua oriens, & Occidens Vt Vide ἰ Gemelli in eodem loco nati sint A B. pergat igitur
' B. versus Occidentem, A. vero Orientem Versus, ambo vique ad antipodas. Aio quod cum inuicem occurrerint in numero dierum discrepabunt; & B. qui Occide tale it et peregi t die uno ab A. orientali deficiet. ratio huius est quoniam progressus occidentalis Solem sequitur, & proinde dies ei naturales longiores fiunt, ac proinde in toto semicirculo B C B.pauciores,qui defectus tantus esse potest, quantu semicirculu. p dictus, qui gr. 18o. continet, infert, porro cum gr. Is .vnam Horam efficiant,gr. 18o. horas. ε ia. siue dimidium diei nefficient; quapropter defectus dieru,huic erit dimidij diei, qui defectus o. iture quotidianis dieruincrementis. e contra A. quia aduerto Iole perficilcitur dies naturales breuioris in toto semicirculo A D A. 1Orcitur, ac proinde plures: qui excessus erit necessario tantus quantus in semicirculo gr. 18o.
oriri potest; qui pariter est horarum I a. siue diei dimidij. qui defectus oritur ex quotidianis dierum defcctibi s. cum igitur Occidentales dies deliciant horis I r. ab Ordinarijs diebus; orientales
vero totidem eosdem superent, consequetur necessario dies o
cidentales hor s . id est, integro die a diebus oriental ibus deficere. Α, igitur uno die natu maior erit quam B. quod omnino videbatur impossibile. quamuis aute in dies lint imparis,qtates tamen eorum aequales sunt: different a enim oritur ex longioribus ac breuioribus diebus. Quod si ij idem continuatis contrarijs itiner bus ad natiuum locum reuertentur, tunc per duos integros dies ab inuicem discreparent. Hinc inaniso sta eise causa potest illius putati erroris in dierum numeratione, in quem initio indicarum nauigationum saepe Europaei in contrarias partes soluentes, ac sibi mutuo ad antipodas occurrentes, magna cum admiratione incidebant. Qua arte diuersorum cubiculorum calorem, aut frigus exacte expendere possumus 8 Respondeo sume ampullam de qua in capite de motu aeris egi,& ingredere diuersa cubicula, in quo enim plus aqua AC.
descendet illud erit calidius; in quo vero magis ascendet frigidius erit. hinc pateῆ ampullam hanc Thermo-1copium non inepte appellari poste.