장음표시 사용
191쪽
tribuit phlegmasias, hinc ad stimulos iniectos respexit. Cl. Ma
bride adiungit congestiones in specie, quae oriantur ex labes aetatavi vasorum, cordis vi resistendi, qua, ut in scarificatione, humo res invitentur ad loca debiliora. Adsentit re his viris Cl. P. I. Gruber in d. de excessii vis vitalis valbrum, Variisque in mach. nim. pendent. phaenom. Prag. 1772.-Minh ob coli. disi. Prag. P. 257. cerdet q. Inde profluxerunt stupendae et inauditae prius motuum causae, aut, ut ipsi vocant, mechanicae et hydraulicae leges, quarum potissimae duae sunt ad omnes sere morbos explicandos ip- , sis per necessariae; prima scilicet, membranas elasicas, semel inse-aas, eo velocius ad pristut flatum resilui, quo magis inflexae tuerunt; etiam si vis premens et insectens eadem perseueret; altera vero es fluidorum, ex emissariis diuersae amplitudinis fluentium, velocitates ab Iuras, quaecumque sit motrix potentia, esse orificiis reciprocas , seu eo maiores esse, quo augustiora evadunt emissaria; et minores, quo maiora. Atque sic supposita minimorum vaso. rum angustia, aut obstructione, aduocata in opem sympathia, vel prolatis hisce nouis legibus sanguis coercitus maiori impetu vasa atterit, distendit, rubefacit, atque inflammationem producit.
5. Cum suo hac in re genio indulgere, et a receptis
opinionibus, nostrorum antistitum exemplo, recedere licitum sit, viginti enim abhinc annis tantum sermentationem a solio deiecit ille mechanismus, neminem aegre laturum puto, si alte xam in medium proseram opinionem. Semper ego auditor tantum, nunquamne reponam Z Mechanismum merum crepant Neoterici; mechanicas itaque leges a Parisina, Londinensique, Scientiarum Academia prohataς, -- perimentis Newtoniis, Bernoulliis, confirmatas sequi liceat: in his percelebres huius Academiae patres iter nobis praemonstrant: unum compello Ill. Chiracium, qui non Matheseos solum dogmata medicis rebus applicuit libello de motu cordis , verum et Medico - Chirurgos, quos instituerat, geometricis disciplicis prius imbui iussit, quam Medicinae darent operam, et opus m thematicum, de animalium motu ab A. Eorello conscriptum, Publice in his scholis doceri voluit: is enim scuramus Archiat Er. Ionga cdoctus experientia, et acri, quo pollebat, iudicio, PErlua
sci erat, non REciori methodo promoueri possie artum mψα
192쪽
cam, quam ea, quae mechanicam, bydraulicam, astronoiniam, ad lanimum veritatis et simplicitatis fastigium euerit. Inflammationis Theoria. 26. Quaecumque hominis pars calore intenso, molesto et dolorifico ametatur, maxime si tensio, rubor et tumor, simul adsint, ea inflammata dicitur, eiusque status Graecis phlagosis aphlego, uro, inflammatio Latinis a sensu flammei caloris nuncu-
27. Si in eadem parte concurrant calor, rubor, tensio, dolor, sitque tumor sphaeroideus, ac dolor pulsatilis; haec symp- tomatum syndrome phlegmone phlegmaluein, incendi vocatur. Huc phlyctaena, epinyctis, furunculuS, cet. 28. Quodsi calor, rubor, tensio, dolor et tumor, absint, ast rubedo sit diluta et rosea, a.pressione evanescens, mox rediiura, dolor Pungitiuus, acer, deurens, et tumor, superne planus, vix unam aut alteram lineam altus, haec symptomatum syndrome G petas r thror ruber in denominatur: huc her-Pes , ambustio, intertrigo, cet. 29. Horum symptomatum nullum est, si calorem inter umexcipias, quod in omni infimmatorio morbo, etiam in statu et vigore , possit vel ab aegro, vel a Medico, obseruari. Si enim phlegmone sit in theca cranii, claustris pectoris, ossium modullis, nullum excepto calore et labri comite, et, modo delirium non adiit aut sopor, dolore potest sensu percipi. Quorsum ergo haec syndrome definiretur per tumorem, cum a potiori et constantiori symptomate peti debeat definitio.
3O. Inflammatio, quae nec intensitate, nec extensione, nec numero, notabilis est, inter assectus et vitia tantum numexatur, Ut furunculus, Varus, terminthus, phlyctaena. Ast si eorum symptomatum syndrome sit intensitate, extensione, numero, aut aliorum essectuum comitatu, notabilis, haee inflamma-
3 I. Quae assicit seu ad partes, mox dicendas, congrue re' sertur J internas partes, vel externas; si internae partes affectae sint membranaceae, oriuntur in meningibus Phreniris; in pleura, pericardio, mediastino, Pleuritis; in ventriculo Goriris, et sic deinceps; si vers afficiantur viscera, Graecis parenchymata dicta.
193쪽
.riuntur Cynanche, Peripneumonia, Hepatiris , Nephritis, eet. 32. Si demum externae partes assectae suerint, dantur Pisis, Hariola, Rubeoti, aliaeque similes aegritudines. 33. Quanti itaque momenti sit, inflammationis theoriam veram nosse et perspectam habere, docent horum morborum numerus, acuties, grauitas, frequentia. Non itaque in tam serio et graui negotio hypothesibus et ludieris figmentis indulget, dum, quibus otiosus nimis delectatur animus; ast anatonata, ex- Perimento et mathesi sacem praeferentibus, in abditas horum morborum caussas, difficile quidem, sed tutum iter quovis labore
34. LEΜMA. Si per sectiones transuersas ductus vel aluei cuiuscumque, siue flexibilis , siue inflexibilis, siue angusti, si ampli, similis intra datum tempus fluat liquidi copia, velocitates huius fluidi erunt utique in sectionibus aluei reciprocae: Newton. Princ. l. a. Prop. 36s5. Arterio sum alueum iuxta cor esse angustiorem, quam in primis aortae ramis, et angustiorem in illic, quam in secundis, et in secundis, quam in tertiis, et sic deinceps, probant mensurae Anatomicae. De venoso alueo idem dictum esto: Vide Tab. XI. Figur. I.
36. Eamdem sensibiliter fluidi quantitatem quouis pulsa
cordis transire per omnes aluei arteriosi et venosi sectiones B, CC, DD, Em, cet, in statu permanenti circulationis vel velocioris, vel tardioris, nemo negat, qui circulationem admittit. 37. COROLLARIUM. Velocitas sanguinis, quo nomine et cruorem et lympham intelligimus, est in diuersis aluei arterio siet venosi sectionibus eo min0r, quo maior est alueus, seu amplitudinum vasorum summa; eo maior, quo summa minor est. 38. Docet experientia, quod si sint duo tubuli inaequalibus orificiis praediti, idem fluidum eadem vi propulsum transmissuri, minor ab utroque transmittatur copia Propter attritum, seu adhaesionem fluidi cum parietibus, quam quae ex orificio et velocitate deberet exspectari, si nulla attritus haberetur ratio. Mem. de PAcad. des Sc. 17O5. M. Carre, p. 275. 39. Verum attritus quantitas ceteris paribus est superficie-
194쪽
O. Superficies vasorum cylindricorum eiusdem long tu dinis ost in ratione composita diametrorum simul et numeri vasorum; docent Geometrao: ψI. COROLL. Diminutio transfluxus sanguinis per trun, cum est minor diminutione trans fluxus per ramos, in ratione coni posita numeri truncorum ad ramorum numeros, et Periplaeriae vel diametri truncorum ad periplieriam vel diametrum sum
matim sum tam omnium ramorum i
respectu diminutionis in ramis tertii ordinis, quam in ramis secundi, et in ramisi secundi , quam in ramis primi ordinis; quia, ut docet Anatomia, crescit numerus ramorum, qua proportiola arteria prolongatur, in maiori ratione, quam crescit eorum capacitas. Si e melantericae stiperioris rami primi sunt 2Ι , rami quarti, qui intestina iam ampleXantur, sunt g 2OO seu 57 vicibus numerosiores, et tamen eorum alueus primorum section Iransuersa non est quadruplo maior, ut obseruarunt Keillet Hales. 3. Eadem tranat per truncum ac ramos sanguinis quantitas, 36 verum in ramis multo maior est attritus, quam in truncis Ι), i et ratione attritus decrescit transfluxus quanti ias 39); ergo necesse est, ut transfluxus in truncis retundatura resistentia, in ramis oborta, magis, quam a Propria truncorum rosistentia; adeoque si sanguis per truncos tantum apertoS CX-siliret, is multo eelocius est ueret, quam de facto fluit in ipsis
q. Necesse est pariter, e trunco , transversim secto, maiorem dato tempore sanguinis copiam effluere , quam quae EX ramis eius omnibus simul apertis transflueret, licet ante sectionen, aequalis tranet uti ob; que copia. q5. EXPERIMEN ΥVM. Sint duo canes, qu*ntum fieri potest, robore et aetate aequales, scindatur secundum longitudinem alteri intestinatis tuba, ligata prius, vel pressa, mesenterica inferiori, et accipiatur satagitis intra minutum eX arteriolis Omnibus sectis eiu uens; alteri vero secetur transversim arteria me sentorica superior, et excipiatur sanguis eodem tempori spatio emissus; vigecuplo maior erit priori ista sanguinis quantitas.
aqua tepida continuo plenus, ope amplissimi insundibuli, videbis
195쪽
intra breue tempus ita elui sanguine omnia vasa alteri0sa et venosa, ut nae senterium niveum candorem ad thurat; iam scindantur intestina tenuia, et eX pendulo ae mensura, quaenam
transfluat aquae copia, perspicito; delia secto trunco, vel prius sectis ramis eius primi vel secundi ordinis, habebis quantitatem
eodem tempore transfluentem, et inuenies, eo minorem esse transfluxum ex arteriarum ramis simul Omnibus, quam ex trunco, triplo minorem, si primi ; sexdecies minorem, si rami o limbo molanterii intestinis contiguo secentur; et vigesies, si ultimi, et minimi, qui in auersa intestinorum parte reptant, fuerint
7. Similibus eXperimentis euincitur, nullam etiam esse arteriam in animalibin, si pulmonariam excipias, de qua non suifieientia capta sunt eXpeximenta J quam sanguis, aut saltsin
aqua tepida cruenta, facilius tranet me senterica. Nil enim ar terias, V. g. renates, Perparum musculares, Parum carotides tranat in eXperimentis institutis.
8. Velocitas cuiuscumque fluidi potest concipi velut acquisita ex lapsu fluidi a quadam altitudine. Idem enim ostquoad velocitatem, Vel ea debeatur emboli prementis viribus, vel lapsui Ox altitudine debita, unde omnes hydraulici velocit tem aestimant ex altitudine, ad quam, motu sursum verso, aqua eadem posset asturgere, et ea altitudo eadem prorsus es ae altitudo geuitrix velocitatis; Mem. de Acad. passim. 9. Constat autem, velocitates eiusdem fluidi, diuersis altitudinibus delapsi, aut diuersis viribus propulsi, esse ut radices harum altitudinum, vel virium. Mem. det Acad. 1735. M. Pit- ,
tot, M . des Pompes. 5o. Quidquid corpora mouet, Vocatur vis, et corpora nulla mouentur nisi a viribus obices superantibus, neque velociuS Eadem corpora mouentur, nisi a maioribus viribus; fluidorum itaque velocitates omnes debentur viribus, et maiores maioribus viribus. Errant itaque illi, qui, non adaucta vi pellente ,:velocitates fluidorum intendi putant in emistario, eo tantum imminuto, id est, auctis etiam obicibuS, quo errore non est in theoria medica crassior. 5 I. COROLLARIVM I. Obstructa aluei sanguiferi partet quacumque in extremis arteriis cuiusuis ordinis, eadem prorsiusi xemanebit in super stite orificio, quae prius erat, velocitas, nisi
196쪽
mutetur Ordis vis; a corde autem totam, saltem in statu pernianente, sanguinis velocitatem pendere demonstrauit D. M. ebelotti Praenot. a. de separatione fluidorum. 52. COROLL. II. Imminuto sanguinis alueo, vel auctoeX arteriis in venas emissario, minuitur rario sectionis emissarii. ad sectionem aluei in trunco, aut ramis anterioribus; ergo ex aq) debet imminui ratio velocitatis in trusicis ad velocitatem in emissariis, seu tanto minor euadet velocitas in trunco, quam in emissariis, quo sectio, seu apertura emissariorum minor est aper
53. COROLL. III. Obstructis v. g. ex Ietoo ramusculis arteriae melantericae, 6oo seu dimidia parte obturata, docet experientia, etiam in Viuis animalibus acta, et euincit ratio. quod dimidio minor est solito transfluxus quantitas, adeoque eadem, quae prius in his emissariis remanet velocitas; ast totus, qui in ramis et truncis superioribus est, sanguis per haec tantumesinissaria potest effluere, adeoque eX 51 duplo tardius transfluere debet. Negligimus hic augmentum velocitatis, de quoi agemus insta. 5 . COROLL. IV. Quantitas sanguinis per mesentericam arteriam in statu sano tranantis sit decima sexta pars eius, quae
eodem tempore e corde in aortam transmittitur; hoc posito trun-eus mesenter cae potest haberi pro decima sexta parte emissariiaortae; obturata itaque arteria mesenterica, vel eius ramis.omnibus, vatio trunci aortae ad eius emissaria adaugetur, siue maior est una decima sexta parte ratio sectionis aOrtae ad sectionem ramorum eius; ergo eri lemm. 34. velocitas sanguinis in aorta respectu velocitatis in ramis liberis est decima sexta paene
55. Nulla est arteria, cuius ultimi rami omnes, simul
sumti, propter attritus, Possint transmittere plus, quam rigesimam partem sanguinis, quem transmittere posset truncus, si et rami et trunci seorsim aperti fuerint. Experim. 65. 56. COROL. L. Orificiat, emissaria essectiva, testimantur maiora, vel radiarina, Pro quantitate fluidi ea tranantis intra datum tempus, modo Vis fluidum premens eadem sit. Nulla etiam alia Yat e variate potest emuxus quantitas; cum Crgo idem tem pus, eademque vis remens adhibetur, quantitas fluens est ut emissarium.
197쪽
5 . COROLL. Ergo res eodem recideret, quoad quant, ratem sanguinis vasa tranantem siue rami simul sumti amplio res sint truncis, sed attritui obnoxii, siue rami ultimi paterent
in venas orificio seu emisiario, quod truncorum amplitudine vis gesies minus foret, et attritus expers.
nata eiusdem prorsus figurae ac diametri interioris, propulsum. fluidum in vasis eontentum ulterius pellit, et promouet, eum sus-ficienti vi ipse promouetur.
59. Sit Tab. XL Fig. I. A, B, C, D, arteria ramosa fluido
Plena, intra quam ex A in B immittatur embolus E : I' Euidens est, massam fluidi eylindro A B, vel spatio ab embolo occupato aequalem necessario tranaturum esse, siue embolus ille sit durus, siue eolumna ipsiusmet fluidi emboli vices gerat. et ' Patet etiam, quod columna fluidi, prius in A B posita, eadem prorsus praecedat velocitate, qua basis emboli subsequitur. 3' Liquet etiam, columnam fluidi, e trunco expulsi, eo minorem in ramis eius B C longitudinem occupaturam sore, quo rami illi
bini simul sumti trunco suo capaciores fuerint. 4' Quod idem obtinet in ramis secundi ordinis C D, respectu trunei sui B C. et sic deinceps 5' Quod eadem prorsus ex emissariis E E omnibus simul essueret fluidi copia, quae ab embolo A B suit propulsa, quaeque volumine aequalis est volumini ipsius emboli. 6' Si pari passii crescit emboli volumen et basis, qua dilatatur
vas, non mutantur prius assignata Phaenomena, quandoquidem diametrum vasorum indeterminatam assumpsimus, et illas maiores, ut in di stole, vel minores, ut in systole, supponere potuissemus. Vnde vanum est perfugium eorum, qui diametros VM sorum, utpote varias, computo se subducere clamant. 6o. His positis euidens est, quod sanguinis eolumna, in quolibet vase contenta, velut in CD sit embolus respectu fluidi in ramos eius D E transmittendi, quod eatenus procedit, et truncum subit, quatenus lacum ipsi facit fluidum, ramulos patulos ingrediens: si itaque ramulorum alteruter sit obturatus, vel sit nullus, tune impossibile est, hune embolum progredi, nisi totus liquor, in eo contentus, per residuum tubum D E traiiciatur, et in hoc casu velocitas fluidi traiecti erit ad velocitatem emboli sequentis, ut basis emboli ad basim columnae fluidi, seu
198쪽
Otificii om Issarii; ut autem vas sensibiliter dilatetur, requiritur
vis fluidi adaucta. 6Ι. dicitur corpus, quod velocitatem in se recipit, vel partim, vel ex toto, destruit; unde euidens est, quod columna sanguinis, in vasis praeexistens, obex est sanguini, denuo immis . Ast si eolumna sanguinis, in vase praeexistens , ita vasis
parietibus adhaereat, ut nequeat ulterius promoueri, quin vas secum trahat, tunc temporis non obex solum est, ut moles huius columnae et vasis, sed ut moles requisita ad soluendum et trahendum vas. Sit v. g. pondus, quod requiritur ad lacerandam
arteriolam aequale viginti libris, grumus sanguinis, huic vasi adhaerens, ut hoe possit avelli, quin laceretur vas, aeque resistit, ne moles viginti libris aequilis. Si itaque vis sanguinis, datum vas subeuntis, maior non sit hoc pondere, datur obex, huic vi insuperabilis; res eodem recidit, si arteria sit ligata, vel quoquo
modo eonstrie a. 62. Cum omnis obex in quiete constitutus sit, veluti moles mouenda, et resistat tantum vi suae inertiae, si columella sanguinis quouis pulsu cordis eum impetat vi viva, utut eXigua, debet moles resistens eam velocitatem concipere, quae sit quotus quantitatis motus, in columella contenti, per massarum summam diuisae: sit v. g. velocitas columellae sanguinis unius pollicis intra secundum, lamella eius prima aequalis uni grano, moles vero mouenda aequalis quoad resistentiam decem libris,
velocitas, post impulsum a corde factum, erit in obice aequalis parti pollicis intra secundum , eX legibus motus. Et quoniam vis cordis intermittit in vasorum systole, tune temporisolastica vis vasis distracti, et aliquatenus elongati, resurgoe, et obicem 768o' parte lineae remotum pristino loco restituet. 63. Ex hoe itu et reditu vasis, cordis ictibus distracti, et
elatere restituti, fit attritus vasis et sanguinis contenti, qui eo maiorem caloiem excitat, ceteris paribus, quo densius et spissius ost sui dum inibi contentum; nam calor ex attritu corporum divorsae densitatis est, ut eorum densitas, docente Hermanni
64. Velocitas contractionum eordis est in ratione composita ex subduplicata virium illud mouentium, et simpla amplitudinis emissariorum, sanguinem ex arteriis in venas transmitten
199쪽
I' Vires corporum inter se sunt ut effectus, ab illis pi ae- siti, seu ut moles, quae mouentu , et velocitatos simul; adeoque vis cordis aestimari potest ex saliguinis eiecti mole, ac velocitate;
erum fluidi, datum orificiuna tranantis, moles crescit Ct decrescit in eadem ratione, ac velocitas; Vis erso, qua cor contrahitur
Ct expellit sanguinem, ost in ratione duplicata velocitatis sangui- Iai S, adeoque velocitas sanguiaris, e corde eiecti, est in ratione subduplicata virium cordis. Verum crescit aut degrescit haec velo, citas, qua proportione solidi cordis parietes locum, a sanguine occupatum, subeunt; et quo velocius subeunt, seu contrahuntur, eo velocius sanguis loco cedit, et in arterias proiicitur; orgo velocitas
etiam contrachionum cordis, cum sit in eadem ratione, qua velocitas sanguinis, o corde eleeti, es: etiam in ratione subduplicata
2'. Velocitas columnarum sanguinis pro diuersis arteriarum orificiis, seu emissariis, diuersa est; nam Velocitas embolorum est emissariis reciproca, quoties orificia essectiva emissariorum minora sunt, quam bases embolorum. Si dubitas, consule aquileges, vel tenta eXPerimentum sequens 65. Sit syriiaX cum embolo suo, qui ope elateris, vel proprii ponderis, aquam, aut fluidum quodvis ex tota syxingis cauitate intra datum tempus expellat per orificium cognitum; iana vero fiat orificium duplo minus, attendendo ad attritus, ratione
quorum orificia maiora magis transmittunt, quam in ratione amplitudinis, et videbis, quod eadem vis adhibita non, nisi intra duplum tempus, eamdem syringem fluido eXhaurire valeat. 66. His positis, quanto minora fuerint minorum vasorum emitaria simul sumta, tanto minor erit in truncis sanguinis velocitas; verum velocitas contractionum cordis, si iisdem urgeatur viribus, est ut velocitas sanguinis in truncis praeexistentis; ergo quo minora sunt sangm sero runt emissaria essectiva, eo minor,
et quo maiora, eo maior est contractionum cordis velocitas: quod erat probandum.
67. COROLI. . Si eadem sit vis contractiva cordis, et diuersa sit emissariorum summa in aluei sanguiferi parte angustiori quaerenda, erit velocitas cordis solito minor, vel solito maior, Pro ut minor, veI maior, erit haec omissiariorum summa; adeoquUobstructa dimidia amorum noriae parte, dimidio tardior orit cor
dis contractio, vel dimidio minor intra idem xempus exit eiecti in
200쪽
aortam sanguinis quantitas. Quod qui negant, illi ui hydraulicia
68. Errant itaque illi, qui contendunt, vires eordis et arteriarum datis obstrustionibus, non vigere solum, quin etiam ex resistentia in arteriolis sanguineis, lymphaticis, obstructis, plurimumque tensis suborta, intendi. 69. COROLL. II. Si laxantibus, diluentibusque finxilior,
seu minus viscosus euadat sanguis, nec tamen ab his decrescat viscordis contractiva, tune minor erit attritus ubique; sed res eodem reeidet, vel orificia effectiva omnium vasorum ac praesertim minimorum paulo magis aecedant ad truncorum amplitudinem, vel natiuae soluantur obstructiones; unde crescet sanguinis in trun. cis, et cordis ipsius velocitas.
D. COROLLARIUM III. Si imminutis quavis de
causa arteriarum emisiariis, velocitas contractionum cordisci sanguinis in truncis eadem remaneat, atque ante obstructi nes, necesse est, ut vires cordis adauctae fuerint, et vires
cordis adaugeri tune debent in ratione duplicata inuersa eminsariorum: obstructa dimidia orificiorum parte, dimidio minor erit ex arteriis in venas transfluxus quantitas, ac proinde ve- Ioeitas emboli cuiusvis 59. n. 5.); iam vero, nisi duplo maior euadat velocitas in emisiariis, non poterit eadem sanguinis quantitas venas tranare, ae prius eodem tranabat tempore, nee pot-ost duplo maior esse in emissariis velocitas, nisi vis quadrupla pellat embolum. Vide demonstrationem in Mem. de l'Aead. 1735. Mem. fur les Pompes. Et si velocitas in emissario duplo maior sit, duplo maior eodem tempore tranabit fluidi quantitas ; sed velocitas in embolis est ut quantitas ox emissariis fluens, adeoque si duplo maior euadat quantitas fluens ex emissariis, seu aequalis euadat quantitati per omnia simul vas, libera fluenti,) duplo maior euadet sanguinis in truncis velocitas, quod sine vi quadrupla fieri non potest; interea tamen sadem erit, quae in statia sano pulsuum velocitas. 7 I. COROLL. Ratum Itaque et fixum hoe maneat, quoapositis obsti uctlanibus, et eadem sanguinis densitate ae eonsistentia, in possibile sit, quin imminuatur cordis et pulsuum velocitas; et si tunc temporis eadem perstet eordis et pulsuum velocitas, fieri non potuit, quin vires cordis adauctae fuerint in ratione duplis