장음표시 사용
211쪽
I gradum constituto : molestia caloris crestit in maiori ratione, quam caloris intensitas. Dis Nube liue. T 17. Colores diuersos corporum sensibilium diuersis et de terminatis mole cularum suarum crassiti ei, et densitati respondere docet Newtou Opt. l. 2.118. Si fluidorum eiusdem cum aqua circiter densitatis, ut sanguinis, mole culae primae compositionis, habeant crassitiem aequalem octo millionesimis pollicis partibus, illae constituente Orpus rubro violaceum, qualis sanguis venae cauae et pulmonaris arteriae; si vero X huius pollicis millionesimis partibus pares sint, seu circiter illae rubrum splendidius, seu scarlatinum colorem praebent, talis est color globulorum primi ordinis in auriae et pulmonaris venae sanguine; qui globuli multo maiores sunt; sed moleculas habent, quales globuli septimi ordinis: D. Murrin Cois d Edinbourg. T. 2.119. Videtur itaque splendidior sanguinis color ex eius mole cularum, vel maiori densitate, vel maiori crassitie pendere, contra quam vulgo Physici sentiunt. Hinc patet, quare sanguis in pulmonibus, a ris stigore, condensatus, et in patella
superficie tenus paululum exsiccatus, rutilantem ruborem adquirat, maXime cum pressu vasorum, et vi eordis in morbo inflammatorio, vel spissior, vel densior euadit; si vero maior assignata sit crassities, ut coctione, ulteriori exsiccarione, aut aliis de caussis accidit, alios colores is potest induere. 12 O. Corporum albidorum, vasis rubro liquore plenis, intertextorum rubedo est eo maior, quo plura sunt pulicia rubr', et pauciora alba; necnon quo vasorum rubedo intensior est; adeoque si in eadem superficie vasa rubra longiora, latiora, sublimiora evadant, quod fieri non potest , quin minores evadant areolae albae, tota superficiet intensius rubebit in harum dimensionum ratione composita. Et eodem recideret phaenomenon, si omnia vasa rubra tantum in minori inter se distantia posita serent, ut corrugatis areolis albis fieret. Longitudo vasorum rubrorum crescit, eum cruor in lymphatica truditur, quae inde sanguis ero uadunt; sublimitate vasis rubri crescente, et extra cutim prominente, mul tiplicatur rubra superficies, et minus alto velamine obtegitur, VH do rubedo intensior.
212쪽
12 I. Duplici de caussa possunt vasa sanguifera in omnem sensum crescere, vel quia vis, sanguinem in ipsa trudens, ab solato
maior est, vel quia eorum minor est ab Lita resistentia; verum si secunda causa, seu ratione laxitatis et a toniae dilatentur vasa, ut fit in varicibus, obscurius rubebit sanguis, imo nigrescet. vi in ecchymosi et apice phlegmones , vel erysipelatis ad sphacetum vergentis, decrescet calor, sensus, tensio. Ergo cum in tumoris inflammatorio contrario prorsus modo res se habeat, nocesse est mi vasa distendantur a sanguine per vim maiorem adacto, Vndo rubor splendidior, tensio maior, calor acrior, sensus acutior, ceta Iaa. Cutis sub erysipelatis resoluti finem exsiccatur, de satur non raro, imo de uammatur, et lutea simul euadit; hie color denotat moleculas eius, quae, cum albidae videntur, la abstat crassilieni tribus vel quatuor pollicis millionesimis aequalem, lanaao aut 21 millionesimis parem. Nonne in aurigine luteus color, cutim pellucidam assiciens, designat biliosi liquidi viseiditatem et crassitiem Z Cum autem calore et putrefactione incipientctsolidorum et fluidorum ita exsoluantur moleculae, ut album reserant, pus dicitur generatum, quod calore loci, aut viceris longiori
deligatione inspissatum si aveseit, ut ex dictis et tabulis Newtoni sequitur. 123. Ex allatis Ιa1 sequitur, rubore maiori suffundendas esse partes, in quas maiori impetu et nisu sanguis adactus su
Tit, ut in vasa genarum, eum verecundiae motu cruor in eas partes
irruit, quod sensu flammae, faciem peruolantis, stipari solet. 124. Nora. Lac bovinum coctum, succus lacteus lactucae,
solachi, tithymali, catapultae, ex tinctura cinerum clauellatorum intense rubent. Acad. Florent. Exper. : calore exaltantur, et allia,
tescunt sales; aiane intenderetur inde color sanguinis ruber D, Pulf tioue I 25. Pulsatio est tam velox valis dilatatio, ut explorantis manu percipi possit. Hane in arteriis, venis et corde sequitur alterna vasis constrictio, quae palpo non percipitur. Debetur autem dilatatio valis vi fluidi, in illud immisit, ut vi contra eliusta
alteriae, c0rdis, cet. debetur constrictio.
126. Si columna fluidi A M Tab. XI. fig. et ) versus ait ram M Br seratur, vel ista versus primam ex aduerso tendit, ver
213쪽
quiescit; vel in eumdem sensuin sex M ad B) mouetur. In privii casu, velocitas est summa velocitatum utriusque co-aumnae; in secundo ea est, xet velocitas solius columnast. impetentis A Bb; in tertio velocitas respectiva est, ut excectus velocit iis columnae subsequentis supra velocitatem antecedentis: s'Gr
prorsus simili procedant, qualis est velocitas communis diuersis eiusdem globi aut baculi partibus, .idens est, eas in semet nouagere, se mutuo non premere, nee collidere, nam nulla est in hoc casu velocitas respectiva. 128. Si vero lamellae fluidi eiusdem diametri eodem in- elusae tubo se mutuo sequantur sine collisione, aut pressione muria a, euidens est, eius ni oloculas non dissi uxuras esse ad latera, nec latera ulterius dilataturas esse, cum semel ad aequilibrium deuenere vis, seu altitudo genitrix velocitatis in fluido, et vis te-naeitatis vasis: nam utcumque sexibile sit vas relative ad vires natores, illud est velut aeneum et ferreum respectu virium quibus eum eius tenacitas aequilibris est, obseruante Michelatio. 129. Verum si in se mutuo impingant columnae fluidi, aut altera, alim am collidat, quod ratione velocitatis respectivae tantum fieri potest, tune fluidum inter utramque compressium ad latera dilabetur, et vas distendet, quocum prius erat in aequilibrio.
Non secus ae si embolus A) fluidum in A B) contentum versus B premeret, cum B)simul vel resisteret, vel versus A
moueretur; fluidum intermedium tum vasis parietes premeret eavi, quae a velocitatis respectivae quadrato aestimatur.
13O. Si tubus AB A. 2.) cylindricus a pressione emboli A vel altitudinis roceptaculi H fluidum accipiat per immis sarium A) et per emissarium B transmittat; docet experien-
'tia et ratio, quod, si eadem velocitate, qua subit immisiarium, aqua emissario eiiciatur, aut quod eodem recidit, si orificium essetfΗ-uum emisiarii sit aequale orificio immissarii, nulla in parietes να-
sis A B) pressio a fluido inferatur. 131. Si enim soramini cuidam ut 11 aptetur tubulus vitreus eXiguus vir,nque patulus, aqua in ipsum non adscendet, imos orificium effectivum B) suerit maius immissario, exsugetur fiuidum in tubulo laterali, deorsum inflexo, contentum, et contra PrDpriam grauitatem a veloci illo fluento in tabum A Bb abripiet x.
214쪽
132. All si emi sarium effectivum minus sit immissario, ut
in arteriis esse vidimus, tunc fluidum transfluens agot in latera canalis, quod eκ adscensu eius in tubulum lateralem aptatumanensurare licebit ; nam ea altitudo fluidi adscendentis erit prossionis accurata mensura. H droon. Sest. Ι2. Pag. 258.
constat ex hydraulicis velocitatem in emisiario fore semper, riest radix altitudinis H) genitricis, et vis emboli propellentis, quam constantem; ponimus; eadem est pariter velocitas, qua fluidum ex immissario A) eiu uere conatur, et de facto transfluit,
si emissarium coarelatum non sit; verum coarctato emissario, vin1ocitas fluidi in tractu canalis sAB) est ad velocitatem in emissario actualem, aut ad velocitatem fluidi per immissarium appellere nitentis in sectionum rarione reciproca, seu ut 1 ad 2 O. 13 . Si iam quaeratur pressio lateribus illata, ea reperietur aequalis quadrato velocitatis respectivae, quae hic est di fierentia velocitatis in emissario, et velocitatis in tractu tubi vigesies ampliori; velocitas in emissario est radix vis prementis, adeoque huius quadratum est ipsa vis premens H); velocitas in tractu canalis est vigesima huius pars, cuius quadratum est : disserentia ergo quadratarum velocitatum erit vis propellens fluidum H),
e qua detracta sit pars ipsius H, H-a ); quae eodem
recidit ae 399 partibus t , et haec est vera et accurata mensura pressionis laterum canalis. Ita ut si tota vis fluidi sit aequalis 4oo partibus, pressio, quam in statu sano ipsi arteriarum parietes experiuntur, est aequalis 399 huius partibus. 135. COROLL. Obstructa penitus arteria, pressio, quam eius parietes experiuntur, est aequalis toti vi fluidi in illam immissi, seu altitudini genetrici velocitatis fluidi in ipsam apertam fluxuri. vel altitudini, ad quam in tubo vitreo huic verticaliter aptato posset sanguis adstendere. Et ea pressio quaquauersum aequalis est. 136. COROLL. Verum experimentis haemastaticis, si tubus noriae canis minoris aptetur', sanguis ad pedes quinque, et in equo ad pedes nouem assurgit, et in homine ad pedes septem, vel circiter, potest assurgere; adeoque in his animalium arteriis, ex harum columnarum pondere per vasis internam superficiem multiplicato habemus pressionem absolutam vasis illatam.
215쪽
137. COROLL. Si in hoc experimento secetur arteria cruralis, quae liberum exitum sanguini transfluenti osserat s 16), et sit sacta ratio emisi ariorum ad immissariu ia, seu orificium a ortae, ut 1 ad 1O : altitudo sanguinis in tubulo verticali statim minoe
euadet, seu erit ad altitudinem H) ut 99 ad 1 oo: et si binis . etis arteriis cruralibus ratio emissarii ad immisi arium sit, ut 1 ad 3 : tunc altitudo premens exit ad totalem Hὶ νt 8 ad 9 : et talis erit pressi0. 138. COROLL. Ast e contra si emitaria respectu inimitarii
minora evadant, vi v. g. si dimidia arteriolarum pars obstructa, vel ligata, supponatur, aut omnes simul ad sui dimidiam partem coarctatae, tunc emissaria erunt, ut I ad 4O ex art. 51): si adrertiam, vel ad quartam, partem sint angustata, tunc erunt ut 1 ad 6O, ut 1 ad 8O, cet: atque in his casibus pressio vasis illata erit, Us Tr55 GU3 minor pressione totali, quam data vis cordis in trunco, penitus obstructo, potest exserere. In statu vero satio pressio valis illata est i parte minor pressione totali cordis. Ι39. COROLL. Cum autem vel0citas in diuersis arteriarum ordinibus sit in ratione aluei totius reciproca, pressio a sanguine ipsis illata, quae ceteris paribus est ut quadrata huius velocitas, erit minor, quam in a Ortae trunco, in ratione reciproca duplicat sectionum aluei: adeoque presso illata naturaliter ramis primi ordinis arteriae a ortae est ad pressionem illatam eius trunco, ut 6 ad 81; nam sectiones sunt, ut 9 ad 8 ex nostris mensuris.1 O. COROLL. Inuenit Pac. Mili sectionem ultimam fere ramorum arteriae mesentericae superioris esse ad sectionem eius trunci, ut 37 ad 15: adeoque pressiones sunt, ut et 25 ad 1369: prestiones ergo parietibus arteriarum illatae continuo a corde ad extremas arteriolas intensitate decrescunt, quod ipsarum pulsus decrementum satis indicat. I L. Pulsatio arteriarum est effectus collisionis sanguinis, ut patet ex Theor. pulsus, qui cum velocius subsequatur, quam alter antecedit, collisionem patitur, et ad latera di iuuit, et ea collisio est in ratione vis emboli prementis, et duplicata velocit tis respectivae.1 2. Verum quoniam immissaria venarum sunt emissaria
arteriarum, et ea comperta sint vigesies angustiora, quam trui 'cus Zortae, ea a sortiori erunt angustiora, quam venae cauae Viri
usque emissaria. Si itaque sine ulla resistentia sere in auriculas,
216쪽
yt caua cordis, venae patulo orificio suum fluidum continuo infunderent, illae e ramis vicinis veluti exsugerent, et in se raperent sanguinem ex ΙΘΙ), et experim. D. De Oulli Ibdrod. pag. 264.1 3. Nam in lace casu pressio in Actionem mutatur; non mirum itaque, si venae pulsu saltem procul a corde destituantur, licet aliqualis sit in auriculis resistentia.
y q. Tam pulchra et admiranda est haec pressionum atque pulsation una theoria ad D. Berno alti reserenda, ut huius exponendae finem numquam sacerem, nisi illis, . quibus exosa est Geometria, fastidium crearem. Sussiciat itaque monuisse, quod
obstructa aluei sanguiferi parte, vel imminuto emisiario, etiamsi
vis cordis eadem remaneat, pulsatio vasorum paululum maior euasura sit; sed hanc causam ne nimium verbis amplificent Medici, qui vires motrices nihili faciunt.1 5. Arteriolae intestinorum maiores, quas pro exemplo sumere liceat, non habent pro interna diametro magis, quam lineae partem decimam in systole, auria vero habet 1 o lineas; sint earum dilatationes in pulsatione, ut natiuae diametri, et Aortae altitudo inter pulsandum crescat una linea, iam arteriolae intestinatis diameter a pulsatione crescet una centesima lineae parte. His positis, obturetur penitus arteriola, pressio totalis cordis in vasa penitus obturata est ad pressionem in vasa, naturaliter pa
rula, ut qOO ad 399 ex art. 13 ); sed pulsatio, id est, dilata.
tio arteriarum, est effectus pressionis lateralis sanguinis, adeoqua illi proportionalis; ergo quantitas absoluta, qua crescet, erit pars lineae, et in arteria carpi, aut aliis lineae unius diametro, που, pars lineae, cet. Tota sunt ut partes, a tulit AritIi- metici; ergo viscera, glandulae, similibus vasis conflatae, haede causa crescent tantum 453s sui parte. 146. COROLI.. Verum in quantum iudicare licet ex pultatione panaritii, aut similis phlegmones, multo est maior pulsatio arteriolarum in inflammatorio tumore, quam 46s pars suae diametri; ergo non solum ex adaucta velocitate respectiva, sed etiam ex viribus emboli adeoque cordis ad auctis, in hoc casa pulsus eruehdus est, ita et tumor. Vide I beor. tumor. citis. I.
217쪽
I 7. Sit chorda flexilis et elastica B A C DTab. XI. R. 3.J,
Pim lis B et C affixa, quae fectatur pondere nune minori p, nunen aiori P: in Regiones erunt ut sagittae, Ad, A D; et productiones seu quantitates quibus a divorsis ponderibus elongabitur chorda, Erunt inter se ut sagittarum Ad, AD quadrata. 148. Productiones de , DE, vocentur e et E , sagittae vero Ad, AD voeentur s, F: hoc venit demonstrandum Q : E m ss: FF. EX Puncto C, velut ex centro et interuallo dimidiae fibraa C A, ducatur semi- circulus A e E. Si ex puncto D extra qirculum ducantur ad ipsum tangetis D A et secans DC, tangens D A est: media proportionalis inter secantem integram D C et
eius partem DE eXtra circulum, ut ostendunt Geometrae; adeoque C D : A D zzz A D : D E. Et si radius C A vel C E vocetur Γ, atque Λ D, i Ad sint F, f; et extensiones chordae DE, de , sint E, e, hinc fiet ut R E : F F : E; et ΓΦ e: fms: e; adeoque FFα RH-E E et UzzzR-e ea sod si sagittae vel iii lexiones minimae supponantur, productionese et E velut infinite paruae, poctunt cum radio A C collatae Pro nihilo haberi, et tune temporis F F : si R Φ E : Κ Φ 'et diuidendo per R ad inuertendo E : e zzz F F : ff. Quod erat
I 9. EXPERIMENT v M. Si chordae B C rectae et tensae applicentur vires flectentes, seu pondera P, vel pi sagittae Ad, AD erunt inter se ut radices ponderum.15o. COROLL. Adeoque si pondere unius librae choida inflectatur, et a recta linea recedat spatio imius lineae, opus erit quatuor libris, ut inflectatur ad duas lineas; nouern libris, Ut ad tres lineas, cet: Pis sol. Elim. n. 55.15Ι. COROLL. Vidimus inflexiones, seu sagittas esse vir dices productionum ait. 1 80, verum sex 1 9.) illae etiam sint ut radices virium flectentium; ergo productiones chordarum factae a diuersis viribus sunt, ut vires inflectentes; s 'Graue, M'
162. Covo r. In vasis eoi poris fibrarum circularium lori pitudines debentur pressionibus fluidorum tranantium; nam Viunguinis explicantur ovi vasa, et illae longitudines constituunt
218쪽
, asis circumserentias, quae sunt in t v se ut radices sectionum,scu amplitudinum, adeoque vires insectentes, quae sunt ut elongationes I p), sunt ut radices amplitudinum vasorum. Tensiones fibrarum eo maiores aestimantur, quo resistunt anagis suae infleXioni, adeoque quo maioribus viribus pressae, aininus inflectuntur; unde si aequalis sit vis premens, tensiones sunt eo maiores, quo sagittae minores sunt. Et si sagittae sunt eaedem, tensiones eo sunt maiores, quo vires infl*ctentcis sunt maiores, docente eXperientia.
153. COROLL. Si sint phlegmono dei tumores diuersae altitudinis supra cutis libellam essiorescentes, euidens est, sagittas esse his altitudinibus aequales; at data eadem partium elasticitate, ubi tumor est duplo altior ceteris paribus, vis sanguinis est
quadruplo maior. 15 . CovoLL. Si eadem vis sanguinis duas partes urgeat, et eae sint inaequaliter tumidae, quae magis est tumida minus tensa fuit ante tumorem, quam altera. Si pars viperi Osteum, tendinea calypetra, BpOneu rosis, sit triplo magis tensa, quam altera, et ad duplo maiorem altitudinem simul intumescat a vi sanguinis, illa vigetur vi duodecies circiter maiori. '155. Pilis similis crassiti ei, et aequalis longitudinis diuersa appendi pondera, et 1' inueni iuxta 1 7 eorum productiones
esse ponderibus appensis proportionales; 2' maximam, quam intra Paucos dies patiebantur elongationem, ante rupturam, esse vi
gesimam quintam pristinae longitudinis partem; δ' successu temavoris crescere aliquantulum elongationem. 156. COROLL. Cum successu temporis crescant productiones sere ut rem pura, et quamdiu producitur chorda insensibiliter, Iemouetur ruptionis periculum; si subito distrahatur ad maiorem
quam suae longitudinis partem, ea soluetur; tutius est ergo eam sensim magis magisque distrahi I 57. COROLL. Calore, nigesimum quintum gradum non superante, fibras produci vidimus, minore vero, vel maiore, decur tari ; docet Praeterea experientia, longiores longius distrahi posseis' Grauefaude O8J citra rupturae periculum, breuiores vero minus; ergo rutius est, calorem in tumore inflamma. Orio naturali Paulo maiorem esse, tum ut minuatur tensio, tum ut vasa magis
libera evadant, minusque sit rupturae periculum.
219쪽
De Dolore. 158. Dolor est idea molesta, raro ex imaginatione, frequentius ex sensatione oriunda, periculo ruptionis fibrarum ne tuearum Proportione respondens. 159. Quo diuturniori tempore producuntur fibrae, eo I 55 magis elongantur, imo nutritionis ope roborantur in animali vivente; ergo eo minus esto rupturae periculum, minorque
dolor, quam si breuiori temporis spatio tantumdem produ
16O. Quo magis accedit productio, pari tempore, ad ma-Ximam, quae rupturae quam proxima fit, distractionem, eo maius est periculum, quod sequitur in hoc casu vires producentes, et infleXionum quadrata Ι 8 ; unde dolor maior, et vice
16 i. Quo sibrae sunt magis tensae, eo magis aecedunt ad maximam illam, quae rupturae proXima test, productionem ; adeoque a pari inflexione maius est periculum, dolorque maior, et vice
162. Quo crassior est densiorque fibra, eo maiores vires adhibendae sunt ad eam aequaliter producendam in ratione composita ex duplicata diametri, et simpla densitatis; ergo tanto minus est rupturae ab iisdem caussis periculum, et vice versa. 163. Quo magis est meticulosus, delicatulus, molliter educatus, pusillanimis homo, eo magis sibi timet a quocumque periculo, eoque magis attendit; ast sensatio et imaginatio eo vividiores sunt, quo vividior est attentio, adeoque et dolor. 16 . COROLL. Dolor est in ratione composita ex directa virium distrahentium, virium, fibram prius tendentium, attentionis animi, et inuersa temporis, crastitiei et densitatis fibrarum, ac , 'Grauiaude qO9) ex in uersa natiuae fibrarum longitudinis.165. Docet experientia, numeros vibrationum sibi hirum intra datum tempus esse in ratione composita ex subduplicata virium ista dentium directa, et ex in uersa longitudinum ae diametrorum FGrauefaude cap. 1 ). Si doloris acumen sit ut tonus, dolores
eo acutiores erunt, quo radices virium tendentium maiores, et longitudines fibrarturi, ae earum diametri minores, et erunttitores vice versa. Verum ad dolorem requiri fibrarum nerue
rum vibrationes tremulas, est salsum, cum non ablata vi prement' fiat dolor, nequaquam vibratio.
220쪽
in extremo E) sis ata , sit I e) ramus alter pstulus et liber, hute aequalis, suppo iiii aus, emissarium utrumque Ee simul esse minue immisiario in ratione, qua vis, ut T ad 2O : quaeritur, quantaei it post obturationem fiuidi velocitas, vasis dilatatio, et alterna constrictio 'I67. Respondeo: I' vim fluidi, orificium liberum se) tranantis, fore ad vim eius ante obturationem, ut H, ad M u, seu ut 6396 ad 6384. ex H dro ovam. seci 5. pag. 95. adeoque velocitatena fore, Vt 79. 97. M 79. 6q. vis cordis eadem remaneat, illae velocitates lai:t ut 1 Oo4 ad 1 o, seu vi 25 Tad 25O. let'. Quoniam demonstravit experientia, et sGratie uri de legibus elasticitatis, gor, eiusdem fibrae productiones diuersast Este inter se, ut vires producentes; fibrarum circularium vasis longitudo post obstructionem piit ad longitudinem pristinam, ut vis r ruens sanguinis post obstructionem ad vim pristinam eius, seu
ut 6396 ad 638 , quod eodem recedit ae 1 OO5 ad IO OO seu
2O1 ad 2 Oo. Verum amplitudines vasorum sunt inter se ut peripheriae quadratae ex Elementis Geometri ergo amplitudo vasiam obturatione erit ad pristinam amplitudinem, ut IO 1 ad 1 OQ. 16S s'. Si sanguis eadem iugi velocitate ad arterias appeti etet, euidens est, eas, semel dilatatas, numquam elatere suo restitutum iri; nam remanente eadem vi premente elateria non vestituuntur: s Graiaresande Leg. elasticit. q. 3O6. Ast cum sanguis maiori velocitate appellat in arterias, durante systole cordis, quam in eius diastole, itum quia vis impulsiva cordis est: maior, quam vis arteriarum, demonstrante Schreibero Elem. medita mathemat. t m. I, Sag. 335. tum qicia miriores sunt assi Elus respectu columna a in arterias fluentis in ratione diametrorum, debent arteriae, per diacto leni disti actae, vi elastica sua testitui, cum intermittit motus eordis; atque disseretitia velocitatum et in diasttile, et in systole, in ut dicterentia radicum virium cordis et arteriaram, cuius differentiae mensuram ignoramus. 169. 4'. Fcimus tamen, calem lege restitui arteriam caecam eXtremo suo obturatam fDEJ, ae restituit 'ir truncus, et ipsum eor, adeoque in casu allato duplo tardiorem solito fore arteriae caecae restitutionem . si vires cordis non creuerint; ast ratione
pressi viis adauctae quidpiam est addendum; nam si ratione Pros-