장음표시 사용
121쪽
neque longius, Fiam ac tam e Ut is de Wre ESsus sit. Quod ut- - - - Lazare Ea timiae indulgendo inveteoscere Borum ae cie ita PEDD, Iur neque multiplicandis usuras Cre e re Auxu - cium alia quoque libera atram in una ver mento donavit, ita ut singulis se inem is ornaci darentur qui modus mensurae med utinas Attiem UPPLEIur III. Hic autem sic De gerebat, ut communis infimis, par principibus, videretur. Quo saeclum est, ut huic omnes honores, quo Possent, publice haberent civem Ioque sacere studerent quo beneficio ille uti noluit. Quod nonnulli ita interpretantur, amitti ciritat mist mamicam ali aurici a J Quamdiu adfuit, ne qua sibi
statua poneretur, restitit absens prohibere non Potuit
Itaque aliquot ipsi et Phidiae, locis sanctissimis posue I5runt. Hunc enim in omni procuratione reipublicae actorem auctoremque habebanti Igitur primum illud munus sertunae, quod in ea potissimum urbe natus St, in qua domicilium orbis terramum esset imperii, ut eandem et patriam haberet et dominam hoc specimen o prudentiae, quod quum in eam civitatem se contulisset, quae antiquitain, humanitate, doctrina praestaret omneS, unus ei ante alios suerit carissimus. IV. Huc ex Asia Sulla decedens quum venisset,
quamdiu ibi fuit, secum habuit omponium, captus madolescentis et humanitate et doctrina. Sic enim Graece loquebatur, ut Athenis natus videretur. Tanta autem suavitas erat sermonis Latini, ut appareret, in eo nativum quendam leporem esse, non adscitum. Idem
poemata pronuntiabat et graece et latine, sic ut supri Mnihil posset addi. Quibus rebus factum est, ut Sulla nusquam eum ab se dimitteret, cuperetque secum dedueere Cui quum persuadere tentaret, Noli, iri te,
122쪽
inquit omponius, adversum eos me velle ducere, cum quibus ne contra te arma ferrem, Italiam reliqui. At Sulla, adolescentis ossicio collaudato, omnia munera
ei, quae Athenis acceperat, proficiscens jussit deserri. Hic complures annos moratus, quum et rei familiari tantum operae daret, quantum non indiligens deberet paterfamilias, et omnia reliqua tempora aut litteris aut Atheniensium reipublicae tribueret, nihilominus amicis urbana ossicia praestitit. am et ad comitia eorum 10 ventitavit, et si qua res major acta est, non defuit:
sicut Ciceroni in omnibus ejus periculis singularem
fidem praebuit; cui ex patria sugienti sestertiorum ducenta et quinquaginta millia donavit. Tranquillatis autem rebus remigravit Romam, ut opinor, L. Cotta I et L. Torquato Consulibus quem diem sic universa civitas Atheniensium prosecuta est, ut lacrimis desiderii futuri dolorem indicaret. V. Habobat avunculum L. Caecilium, equitem,
manum, familiarem L. Luculli, divitem, dissicillimam naturR: cujus si asperitatem Veritus St, ut, quem nemo ferre posset, hujus sine offensione ad summam senectutem retinuerit benevolentiam. Quo facto tulit pietatis fructum. Caecilius enim moriens testamento adoptavit eum, heredemque secit ex dodrante ex quam hereditate accepit circiter centies sestertium. Erat nupta soror Attici Q. Tullio Ciceroni easque nuptias Μ. Cicero conciliarat, cum quo a condiscipulatu vivebat conjunctissime, multo etiam familiarius, quam cum
Quinto ut udicari possit, iliis in ramicitia salere 3 similitudinem morum, qukm amnitatem. Utebatur autem intime Q. Hortensio, qui iis temporibus primcipatum eloquentiae tenebat ut intelligi non posset. uter eum plus diligeret, Cicero an Hortensius : et id,
123쪽
T. ΟΜΡONIUS ATTICUS. III quod erat difficillimum, essiciebat, ut inter quos tantae
laudis esset aemulatio, nulla intercederet obtrectatio, Essetque talium virorum copula. VI. In republica ita versatus est, ut semper Optim rum partium et esset et existimaretur, neque tamen sera
civilibus fluctibus committeret, quod non magis eos in sua potestate existimabat esse, qui se his dedissent, quam qui maritimis jactarentur Honores non petiit, quum ei paterent, propter vel gratiam vel dignitatem quod neque peti more majorum, neque capi possent 10 conservatis legibus, in tam effusis ambitus largitionibus, neque geri e republica sine periculo, corruptis civitatis moribus Ad hastam lublicam nunquam accessit. Νullius rei teque praes neque manceps Tactus est.
Neminem neque suo nomine, neque Subscribens, inocu 15savit. In jus de sua re nunquam iit judicium nullum habuit ultorum consulum praetorumque praefecturas delatas sic accepit, ut neminem in provinciam ait secutus, honore suerit contentus, rei familiaris despexerit fructum qui ne cum Q. quidem Cicerone voluerit ire mi Asiam, quum apud eum legati locum obtinere posset. Non enim decere arbitrabatur, quum praeturam gerere noluisset, asseclam esse praetoris Qua in re non solum dignitati serviebat, sed etiam tranquillitati, quum suspiciones quoque vitaret criminum. Quo te rabat, ut ejus observantia omnibus esset carior, quum eam ossicio, non timori neque spei, tribui viderent. VII. Incidit Caesarianum civile bellum, quum ab re annos circiter Sexaginta. Usus est aetatis vacatione, neque se quoquam movit ex urbe Quae amicis suis mopus fuerant ad ompeium proficiscentibus, omnia ex sua re familiari dedit. Ipsum ompeium conjunctum non offendit nullum enim ab eo habebat ornamentum
124쪽
ut caeteri, qui per eum aut honores, aut divitias ceperant: quorum partim invitissimi castra sunt secuti, partim Summa cum ejus offensione domi remanserunt Attici autem quies tantopere Caesari sui grata, ut victor quum privatis pecunias per epistolas imperaret, huic non solum molestus non fuerit, sed etiam sororis filium et Q. Ciceronem ex ompeii castris concesserit. Sio vetere instituto vitae offugit nova pericula. VIII. Secutum est illud, occis, Caesare, quum 10 respublica penes Brutos videretur esse et Cassium, ac tota civitas se ad eos convertisset. Sic, Bruto usus est, ut nullo ille adolescens aequali familiarius, quam hoc sene, neque solum eum principem consilii haberet,
sed etiam in convictu. Excogitatum est a quibusdam, I ut privatum aerarium Caesaris interfectoribus ab equitibus Romanis constitueretur. Id acile essici posse arbitrati sunt, si et principes illius ordinis pecunias contulissent. Itaque appellatus est a C. Flavio, Bruti amiliari, Atticus, ut ejus rei princeps esse vellet. At ille, qui metam amicis praestanda sine actione existimaret, semperque a talibus se consiliis removisset, respondit: si quid Brutus de suis facultatibus uti voluisset, usurum, quam- tum ec paterentur: se neque cum quoquam de in re collocuturum, neque coiturum Sies ille consensionis
25 globus hujus unius dissensione disjectus est. eque
multo post superior esse coepit Antonius cita ut Brutus et Cassius, provinciarum, quae iis necis causa datae erant a consulibus, desperatis rebus, in exilium profici cerentur Atticus, qui pecuniam Simul cum caeteris comm ferre noluerat florenti illi parti, abjecto Bruto Italiaque e
denti sestertiorum centuti millia milia ori misit. idem in Epiro absens trecenta jussit darici neque eo magis potenti adulatus est Antonio, neque desperatos reliquit.
125쪽
T. POMPONIUS ATTICUS. 115 IX. Secutum est bellum gestum apud utinam. In quo si tantum eum prudentem dicam, minus quam debeam, praedicem, quum ille potius divinus fuerit; si divinatio appellanda est perpetua naturalis bonitas, quae nullis casibus neque agitur, neque minuitur. Hostis 5 Antonius judicatus Italia cesserat spes restituendi nulla erat. Non solum ejus inimici, qui tum erant potentissimi et plurimi, sed etiam qui adversariis ejus
se dabant, et in eo laedendo se aliquam consecuturos Sperabant commendationem, Antonii familiares inseque Iobantur, uxorem Fulviam omnibus rebus spoliare cupi bant: liberos etiam extinguere parabant. Atticus quum Ciceronis intima familiaritate uteretur, amicissumus esset Bruto non modo nihil iis indulsit ad Ant nium violandum, sed e contrario familiares ejus ex I5 urbe profugientes, quantum potuit, texit quibus rebus indiguerunt, juvit. . vero Volumnio ea tribuit, ut plura a parente proficisci non potuerint. Ipsi autem Fulviae, quum litibus distineretur, magnisque terroribus vexaretur, tanta diligentia ossicium suum praestitit, ut mnullum illa stiterit vadimonium sine Attico, hic sponsor omnium rerum uerit. Quin etiam, quum illa undum secunda fortuna emisset in diem, neque post calamit tem versuram sacere potuisset, ille se interposuit, pecuniamque sine scenore, sineque ulla stipulatione ei re mdidit maximum existimans quaestum, memorem gratumque cognosci, simulque aperire, se non fortunae, sed hominibus, solere esse amicum. Quae quum laciebat, nemo, eum temporis causa sacere, poterat
existimare. emini enim in opinionem veniebat, An mtonium rerum potiturum. Sod sensim is a nonnullis optimatibus reprehendebatur, quod parum odisse malos
cives videretur Illo autem sui judicii potitis, quid se
126쪽
lls T. ΟΜΡONIUS AHICUS. sacri e par esset, intuebatur, quam quid alii laudaturi
X. Conversa subito fortuna est Ut Antonius rediit in Italiam, nemo non magno lini periculo Atticum futurum putarat, propter intimam samiliaritatem Ciceronis et Bruti. Itaque ad adventum imperatorum de soro decesserat, timens proscriptionem, latebatque apud P. Volumnium, cui, ut ostendimus, Paulo ante opem tulerat: tanta varietas iis temporibus sui fortunae, ut I modo hi, modo illi, in summo essent aut fastigio aut periculo habebatque secum Q. Gellium Canum, aequ lem simillimumque sui. Hoc quoque sit Attici bonutatis exemplum, quod cum eo, quem puerum in ludo cognoverat, adeo conjuncte vixit, ad extremam I aetatem amicitia eorum creverit. Antonius autem etsi tanto odio serebatur in Ciceronem, ut non solum ei, sed omnibus etiam ejus amicis esset inimicus, eosque vellet proscribere; multis hortantibus tamen Attici memor sui ossicii, et ei, quum requisisset ubinam Sset, Suam manu scripsit, ne timeret, statimque ad se veniret: se eum, et illius caus Gellium Canum, de proscriptorum numero Temisse. Ac ne quod in periculum incideret,
quod noctu fiebat, praesidium ei misit. Sic Atticus in
summo timore non solum sibi, sed etiam ei, quem caris-25 simum habebat, praesidio fuit. eque enim suae solum a quoquam auxilium petiit salutis, sed conjunctim ut appareret, nullam seiunctam sibi ab eo velle fortunam. Quod si gubernator praecipua laude sertur, qui navem ex hieme marique scopuloso servat cur non singularis 3 ejus existimetur prudentia, qui ex tot tamque gravibus procellis civilibus ad incolumitatem pervenit lXI. Quibus ex malis ut se emerserat, nihil aliud egit, quam ut plurimis, quibus rebus posset, esset
127쪽
auxilio. Quum proscriptos praemiis imperatorum vulgus conquireret, nemo in pirum venit, cui res ulla desinerit : nemini non ibi perpetuo manendi potestas acta est. Qui etiam, post proelium Ρhilippense, interitumque C. Cassii et . Bruti L. Iulium ocillam praetorium, et ejus filium, Aulumque Torquatum, caeterosque pari fortuna perculsos, instituerit tueri, atque ex piro his omnia Samothraciam supportari jusserit. Dissicile est Omnia persequi, et non necessarium. Illud unum intelligi volumus, illius liberalitatem neque temporariam 10 neque callidam fuisse. Id ex ipsis rebus a temporibus judicari potest, quod non florentibus se venditavit, sed amictis semper succurrit: qui quidem Serviliam, Bruti matrem, non minus post mortem ejus, quam rente, coluerit. Sic liberalitate utens, nullas inimicitia 15 gessit quod neque laedebat quenquam, neque, Si quam injuriam acceperat, non malebat ulcisci, quhm obluvisci. Idem immortali memori percepta retinebat beneficia : quae autem ipse tribuerat, tamdiu meminerat, quoad ille gratus erat, qui acceperat. Itaque hic secit, 20 ut vero dictum videatur Sui cuique mores singunt fortunam. eque tamen prius ille fortunam, quεim se ipse finxit qui cavit, ne qua in re jure plecteretur. XII. His igitur rebus effecit ut . Vipsanius Agrippa, intima familiaritate conjunctus adolesconti 5
Caesari, quum propter Suam gratiam, et Caesaris potentiam, nullius conditioni non haberet potestatem, potissimum ejus deligeret amnitatem, praeoptaretque equitis Romani filiam generosarum nuptiis. Atque harum nuptiarum conciliator fuit non est enim celandum 30 M. Antonius, triumvir reipublicae constituenda : cujus gratia quum augere OSSeSSione POSSet Suas, tantum ab sui a cupiditate pecuniae, ut nulla in re usus sit ea,
128쪽
lIS T. ΟΜPONIUS ATTICUS. nisi in deprecandis amicorum aut periculis, aut incommodis. Quod quidem sub ipsa proscriptione perillustre suit. Nam quum L. Saufei equitis Romani, aequalis
sui, qui cum eo complures annos, studio ductus phil 5 sophiae habitabat, habebatque in Italia pretiosas posse aiones, triumviri bona vendidissent, consuetudine ea, qua tum res gerebantur Attici labore atque industria iactum, ut eodem nuntio Saufeius fieret certior, se patrimonium amisisse et recuperasse. Idem L. Iulium
I Calidum, quem post Lucretii Catullique mortem multo
elegantissimum poetam nostram tulisse aetatem vere videor posse contendere, neque minus virum bonum,
optimisque artibus eruditum, post proscriptionem equutum, propter magnas ejus Africanas possessiones in 1 proscriptorum numerum a . Volumnio, praesecto brum Antonii, absentem relatum, expedivit. Quod in praesenti utrum ei laboriosius, an gloriosius fuerit, difficii sui judicare quod in eorum periculis, non e usabsentes, quam praesentes amicos Attico esse curae 20 cognitum est. XIII. eque vero minus ille vir bonus paterfamilias habitus est quam civis. Nam quum esset pecuniosuS, nemo illo minus sui emax, minus aedificator. eque tamen non imprimis bene habitavit, omnibusque optimis 2 rebus usus est. am domum habuit in colle Quirinali Tamphilanam, ab avunculo haereditate relictam cujus amoenitas non aedificio, sed silva, constabat. Ipsum enim tectum antiquitus constitutum, plus salis, quam sumptus habebat in quo nihil commutavit, nisi si quid 30 vetustate coactus est. Usus est familia, si utilitate judicandum est, optima si forma, vix mediocri. amque in ea erant pueri literatissimi, anagnostae optimi, et
plurimi librarii, ut ne pedisequus quidem quisquam
129쪽
Τ ΡΟΜPONIUS ATTICUS. Is esSet, qui non utrumque horum pulchre facere posset. Pari modo artifices caeteri, quos cultus domesticus desiderat, apprime boni. eque tamen horum quenquam, nisi domi natum domique factum, habuit quod est signum non solum continentiae, sed etiam diligentiae. Nam et non intemperanter concupiscere, quod a plurumis videas, continentis debet duci et potius diligentia quam Pretio, larare, mon Mediocris est industriae Elegans, non magnificus splendidus, non sumptuosus omni diligentia munditiem, non affluentiam, assectabat Iosupellex modica, non multa, ut in neutram partem conspici posset ec hoc praeteribo, quanquam nonnullis leve visum iri putem. Quum imprimis lautus esset
eques Romanus, et non parum liberaliter domum suam omnium ordinum homines invitaret, scimus, non m 15plius quam terna millia aeris, peraequ in singulos men-SeS, ex ephemeride, eum expensum sumptui serre solutum Atque hoc non auditum, sed cognitum praedic mus Saepe enim propter familiaritatem domesticis rebus intersuimus. 20XIV. Nemo in convivio ejus aliud acroama audivit, quam anagnostem quod nos quidem Jucundissimum arbitramur. Neque unquam sine aliqua lectione apud eum coenatum est ut non miniis animo, quam Venus, convivae delectarentur. Namque eos vocabat, quorum 25 mores a suis non abhorrerent. Quum tanta pecuniae facta esset accessio, nihil de quotidiano cultu mutavit, nihil de vitae consuetudine tantaque usus est moder tione, ut neque in sestertio vicies, quod a patre accep
rat, partim se splendide gesserit, neque in sestertio mcenties amuentisis vixerit, quὲ instituerat, pariquelastigio steterit in utraque fortuna. Nullos habuit
hortos, nullam suburbanam aut maritimam sumptuosam
130쪽
120 T. POΜΡΟNIUS ATTICUS. villam, neque in Italia, praeter Ardeatinum et omentanum, rusticum praedium omnisque ejus pecuniae reditus constabat in Epiroticis et urbanis possessionibus. Ex quo cognosci potest, eum usum pecuniae, non mag- nitudine, sed ratione, metiri solitum. XV. endacium neque dicebat, neque pati poterat. Itaque ejus comitas non sine Severitate erat, neque gravitas sine facilitate, ut dissicile esset intellectu, utrum eum amici magis vererentur, an amarent. Quidquidl rogabatur, religiose promittebat; quod non liberalis, sed levis, arbitrabatur, polliceri quod praestare non posset. Idem in nitendo quod semel annuisset, tanta erat cura, ut non mandatam sed suam rem videretur agere. unquam suscepti negotii eum pertaesum est. I Suam enim existimationem in ea re agi putabat qua nihil habebat carius. Quo fiebat, ut omnia Ciceronum, Catonis, arti, Horrensii, Auli Torquati, multorum praeterea equitum Romanorum negotia procuraret. Ex quo judicari poterat, non inertia sed judicio fugissem reipublicae procurationem. XVI. Humanitatis vero nullum afferre Mus testumonium possum, quam quod adolescens idem seni Sullae uerit jucundissimus, senex adolescenti, Bruto cum aequalibus autem suis, Q. Hortensio et . Cicem rone, sic vixerit, ut judicare dissicile sit, cui aetati uerit aptissimus. Quanquam eum praecipue dilexit Cicero, ut ne state quidem ei Quintus carior fuerit aut famili rior. Ei rei sunt indicio, praeter eos libros in quibus de eo facit mentionem, qui in vulgus sunt editi, sexdecim 30 volumina epistolarum, ab consulatu ejus usque ad extremum tempus ad Atticum missarum quae qui legat, non multiim desideret historiam contextam illorum temporum Sic enim omnia de studiis trincipum, vitiis