장음표시 사용
81쪽
PELOPIDAS. Iconcidit. Illi igitur duodecim, quorum erat dux eloyidas, quum Athenis interdiu exissent, ut vesperascente caelo Thebas possent pervenire, cum canibus venaticis exierunt, retia serentes, vestitu agresti, quo minore su picione sacerent iter. Qui quum tempore ipso, quora studuerant, pervenissent, domum Charonis devenerunt, quo et tempus et dies erat datus. III. Hoc loco libet interponere, etsi seiunctum ab re posita est, nimia fiducia quantae calamitati soleat esse. Νam magistratuum Thebanorum statim ad aures per Iovenit, exules in urbem devenisse. Id illi, vino epulisque dediti, usque eo despexerunt, ut ne quaerere quidem de tanta re laborarint. Accessit etiam, quod magis aperiret eorum dementiam. Allata est enim epistola Athenis ab Archia hierophante Archiae, qui tum Maximum 15 magistratum Thebis obtinebat, in qua omnia de prosectione exulum perscripta erant. Quae quum jam accubanti in convivio esset data, sicut erat, signatam sub pulvinum subjiciens, in crastinum, inquit, di ero res severas. At illi omnes, quum jam nox processisset, o vinolenti, ab exulibus, duos elopida, sunt interfecti. Quibus rebus consectis, vulgo ad arma libertatemque
vocato, non solum qui in urbe orant, sed etiam undique ex agris concurrerunt, praesidium Lacedaemoniorum ex arce pepulerunt, patriam obsidione liberaverunt, aucto rares Cadmeae occupandae partim occiderunt, partim inoxilium ejecerunt.
IV. Hoc tam turbido tempora, sicut suprὲ docuimus, Epaminondas, quoad cum civibus dimicatum est, domi quietus fuit. Itaque haec liberandarum Thebarum pro mpria laus estielopidae caeterae sere omnes communes cum Epaminonda. amque Leuctrica pugna, imper tore Epaminonda, hic filii dux delectae manus, quae
82쪽
prima phalangem prostravit Laconum omnibus praeterea periculis adsuit. Sicut Spartam quum oppugnavit, alterum tenuit cornu quoque essena celerius restitueretur, legatus in ersas est prosectus Denique haec suit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae. V. Conflictatus autem est cum adversa fortuna. Νam et initio, sicut ostendimus, exul patria caruit et quum Thessaliam in potestatem Thebanorum cuperet I redigere, legationisque jure satis tectum se arbitraretur,
quod apud omnes gentes sanctum esse consueSSet, a
tyranno Alexandro heraeo simul cum Ismenia comprehensus, in vincula conjectus est. Hunc paminondas recuperavit, bello persequens Alexandrum. lost id I sactum, nunquam is animo placari potuit in eum, a quo erat violatus. Itaque persuasit Thebanis, ut subsidio Thessaliae proficiscerentur, tyrannosque ejus expellerent. Cuius belli quum ei summa esset data, eoque cum exercitu prosectus esset, non dubitavit, simul ac 20 conspexit hostem, confligere. In quo proelio Alexandrum ut animadvertit, incensus ira equum in eum concitavit, proculque degressus a suis, conjectu telorum confossus concidit. Atque hoc secunda victoria accidit. Nam jam inclinatae erant tyrannorum copiae Quom facto, omnes Thessaliae civitates interfectum Ρelopidam coronis aureis et statuis aeneas, liberosque ejus multo
I. Agesilaus, Lacedaemonius, quum a caeteris sortinoribus, tum eximie a Xenophonte Socratico collaudatus
83쪽
est eo enim usus est amiliarissime. Hic primum do regno cum Leotychide, fratris filio, habuit contentionem. Μos est enim a majoribus Lacedaemoniis traditus, ut duos haberent semper reges, nomine magis quὲm imperio, ex duabus familiis rocli et Eurysthenis, qui prin- 5cipes ex progenie IIerculis Spartae reges fuerunt. Η rum ex altera in alterius familiae locum fieri non licebat. Itaque utraque suum retinebat ordinem. rimum ratio habebatur, qui maximus natu esset ex liberis ejus, qui regnans decessisset. Sin is virilem sexum non reliquisset, Iotum deligebatur, qui proximus esset propinquitate. ortuus erat Agis rex, frater Agesilai. Filium reliquerat Leotychidem, quem ille natum non agnorat eundem moriens suum esse dixerat. Is de honore regni cum Agesilao suo patruo contendit neque id, quod petivit 15 consecutus est. a Lysandro suffragante, homine, ut ostendimus suprὲ, actioso, et his temporibus potente, Agesilaus antelatus eSt. II. Hic simul atque imperii potitus est, persuasit L cedaemoniis, ut exercitum emitterent in Asiam bellum Mque Regi sacerent docens, satius esse in Asia, quam in Europa, dimicari. Namque fama exierat, Artaxerxem
comparare classes, PedeStresque exercitus, quos in Graeciam mitter t. Data potestate, tanta celeritate usus est,
ut prius in Asiam cum copiis pervenerit, quam Regii 25
satrapae eum scirent prosectum. Quo actum est, ut omne imparatos imprudentesque offenderet. Id ut cognovit Tissaphernes, qui summum imperium tum inter praesectos habebat Regios, inducias a Lacone petivit; simulans se dare operam, ut Lacedaemoniis cum, Rege Moonveniret, re autem vera, ad copias comparandas: easque impetravit trimestres. IuraVit autem uterque, ae sine dolo inducia conservaturum. In qua pactione
84쪽
74 AGESILAUS. summa fide mansit Agesilaus. Contra ea Tissaphernes nihil aliud, quam bellum, comparavit. Id etsi sentiebat
Laco, tamen jusjurandum servabat, multumque in eo se consequi dicebat, quὀd Tissaphernes periurio suo e homines suis rebus abalienaret, et deos sibi iratos redd
ret se autem conservat religione confirmare etercitum, quum animadverteret deorum numen facere secum hominesque sibi conciliari amiciores, quὀd his studere consu-eSSent, quos conservare idem viderent.10 III. Postquam induciarum praeteriit dies, Barbarus non dubitans, quod ipsius erant plurima domicilia in
Caria, et ea regio his temporibus mulio putabatur locupletissima, eo potissimii hostes impetum acturos, omne rava copias eo contraxerat. At Agesilaus in 15 Phrygiam se convertit, eamque prius depopulatus est, quam Tissaphernes usquam se moveret. agna praedfimilitibus locupletatis, Ephesum hiematum cxercitum reduxit atque ibi ossicinis armorum institutis, magna industrist bellum paravit. Et quo studiosius arm 20 rentur insigniusque ornarentur, praemia propoSuit, quibus
donarentur, quorum egregia In ea re suisset industria. Fecit idem in exercitationum generibus, ut, qui caeteris praestitissent, eos magnis assiceret muneribus. His igitur rebus effecit, ut et ornatissimum et exercitatissimum 25 haberet exercitum. Huic quum tempus SSet viSum, copias extrahere ex hibernaculis, vidit, si, quo esset iter acturus, palam pronuntiasset, hostes non credituros, aliasque rugiones praesidiis occupaturos, nec dubitaturos,
aliud esse facturum, ac pronuntiasset Itaque quum 30 ille Sardos iturum se dixisset, issaphernes eandem Cariam defendendam putavit. In quo quum eum opinio sesellisset, victumque se vidisset consiliori sero suis praesidio prosectus est Nam quum illo venisset, jam
85쪽
Agesilaus, multis locis expugnatis, Inagna erat praeda Potitus Laco autem, quum videret hostes equitatu Buperare, nunquam in campo sui secit potestatem, et his locis manum conseruit, quibus plus pedestres copiae valerent. Repulit ergo, quotiescumque congreSSus St, multo majores adversariorum copias, et sic in Asia versatus est, ut omnium opinione victor duceretur.
IV. Hic quum jam animo meditaretur proficisci in Peryas, et ipsum Regem adoriri, nuntius ei domo venit ephorum jussu, bellum Athenienses et Boeotios indixisse 10
Lacedaemoniis quare venire ne dubitaret. In hoc non minus ejus pietas suspicienda est, quεim virtus bellica. Qui quum victori praeesset exercitui, maximamque Mberet fiduciam regnitersarum potiundi tanta modestia dicto audiens filii jussis absentium magistratuum, ut si 15 privatus in comitio esset Spartae. Cujus exemplum utinam imperatores nostri sequi voluissent Sed illuc redeamus. Agesilaus opulentissimo regno praeposuit bonam existimationem, multoque gloriosius duxit, si institutis patriae paruisset, quam si bello superasse 20 Asiam. Hac igitur mente Hellespontum copias trajecit, tantaque usus est celeritate, ut, quod iter Xerxes anno vertente consecerat, hic transierit triginta diebus. Quum jam haud ita longe abesset aleloponneso, obSi tere ei conati sunt Athenienses et Boeotii, caeterique eo 25rum socii, apud Coroneam; quos omnes gravi proelio vicit. Hujus victoriae vel maxima fuit laus, quod quum plerique ex fuga se in templumminervae conjeciSsent,
quaerereturque ab eo, quid his fieri vellet, etsi aliquot
vulnera acceperat eo proelio, et iratus videbatur omnibus, 30 qui adversus arma tulerant, tamen antetulit irae religi nem, et eos vetuit violari. Neque vero hoc solum in Graecia fecit, ut templa deorum sancta ha heret; sed
86쪽
etiam apud barbaros summa religione omnia simulacra strasque conservavit. Itaque praedicabat, mirari se, non sacrilagorum numero Meri, qui supplicibus eorum nocuissent aut non gravioribus pomis assci, qui religi- onem minuerent, quὰm qui fana spoliarent. V. ost hoc proelium, collatum est omne bellum circa Corinthum, ideoque Corinthium est appellatum. Hic quum una pugna decem millia hostium Agesilao duce, cecidissent, eoque tacto opes adversariorum debi, I itatae viderentur; tantum abfuit ab insolentia gloriae, ut commiseratus sit fortunam Graeciae Θυδ tam multi a se victi vitio adversariorum concidissentis namque iudmultitudine, si sana mens esset, Grincire supplicium Persas dare potuisse. Idem quum adversarios intra moenia 15 compulisset, et ut Corinthum oppugnaret multi hori rentur negavit id suce virtuti convenire se enim eum esse dixit, qui ad scium peccantes redire cogeret, non qui urbes nobilissimas eaepugnaret Groeciae. Nam si, inquit, eos etlinguere voluerimus, qui nobiscum adversus 20 barbaros steterunt, nosmetipsi nos etpugnaverimus, illis quiescentibus quo facto, sine negotio, quum voluerint,
VI. Interim accidit illa calamitas apud Leuctra L cedaemoniis Quo ne proficisceretur, quum a PleriSque 25 ad exeundum premeretur, ut si de exitu divinaret, exire noluit. Idem, quum Epaminondas Spartam oppugnaret, essetque sine muris oppidum, talem se imperatorem praebuit, ut eo tempore omnibus apparuerit, nisi ille suisset, Spartam futuram non fuisse. In quo quidem 30 discrimine celeritas ejus consilii saluti sui universis. Nam quum quidam adolescentuli, hostium adventu e territi, ad Thebanos transfugere vellent, et locum extra urbem editum cepissent, Agesilaus, qui perniciosissimum
87쪽
sore videret, si animadversum esset, quenquam ad hostes transfugere conari, cum suis eo venit, atque, ut si bono
animo secissent, laudavit consilium eorum, quod eum locum occupassent, et se id quoque fieri debere animadvertisse. Sic adolescentulos simulata laudatione recu 5peravit, et adjunctis de suis comitibus locum tutum reliquit. amque illi aucto numero eorum, qui X dites erant consilii, commovere se non Sunt ausi, eoque
libentius, quod latere arbitrabantur, quae cogitarant. VII. Sine dubio post Leuctricam pugnam Lacedae lomoni se nunquam resecerunt, neque pristinum imperium recuperarunt: quum interim Agesilaus non destitit, quibuscunque rebus posset, patriam juvare. am quum
praecipue Lacedaemonii indigerent pecunia, ille omnibus, qui a rege defecerant, praesidio fuit a quibus magn1 15 donatu pecunia, patriam sublevavit. Atque in hoc illud imprimis sui admirabile quum maxima munera ei abrogibus et dynastis civitatibusque conferrentur, nihil unquam in domum suam contulit, nihil de victu, nihil
le vestitu Laconum mutavit. Domo eadem sui conten mtus, qua Eurysthenes, progenito majorum suorum, sumrnt usus quam qui intrarat, nullum signum libidinis, nullum luxuriae videre poterat contra, plurima patientiae atque abstinentiae. Sic enim erat instructa, ut nulla in re differret a cujusvis inopis atque privati. 25VIII. Atque hic tantus vir, ut naturam fautricem habuerat in tribuendis animi virtutibus, sic maleficam tinctus est in corpore fingendo. am et statura fuit humili, et corpore exiguo, et claudus altero pede. Quaero etiam nonnullam asserebat deformitatem. Atque 30 ignoti aciem ejus quum intuerentur, contemnebant: qui
nutem virtutes noverant, non poterant admirari satis.
Quod i usu venit, quum annorum octoginta subsidio 7.
88쪽
η'acho in AEgyptum ivisset, et in acta cum suis accubuisset sine ullo tecto stratumque haberet tale, ut terra tecta esset stramentis, neque huc amplius quam pellis esset injecta eodemque comites omnes accub 5 issent, vestitu humili atque obsoleto, ut eorum ornatus non modo in his regem neminem significaret, sed hominis non beatissimi suspicionem praeberet. Hujus de adventu ama quum ad regios esset perlata, celeriter m nera eo cujusque generis Sunt allata. His quaerentibus 10 Agesilaum, vix fides acta est, unum esse ex his, qui tum accubabant. Qui quum regis verbis, quae attulerant, dedissent, ille praeter vitulina, et hujusmodi genera Opsonii, quae praesens tempus desiderabat, nihil accepit;
unguenta, coronaS, Secundamque mensam servis dispe
I tiit caetera referri jussit. Quo facto eum barbari magis
etiam contempserunt, quod eum ignorantia bonarum rerum illa potissimum sumpsisse arbitrabantur. Hic quum ex AEgypto reverteretur, donatus a rege ectan
bide ducentis viginti talentis, quae ille muneri populo 20 suo daret, venissetque in portum qui enelai vocatur, jacens intor Cyrenas et AEgyptum, in morbum implicitus decessit. Ibi eum amici, quo Spartam facilius perferre
possent, quod me non habebant, cera circumfuderunt; atque ita domum retulerunt.
25 . Eumenes, Cardianus. Iujus si virtuti par data esset fortuna, non ille quidem major, sed multo illustrior, atque etiam honoratior quod magnos homines virtute metimur, non fortuna. am quum aetas ejus incidisset
89쪽
ΕUΜΕNES. Nin ea tempora, quibus acedones florerent, multum ei detraxit inter hos viventi, quod alienae erat civitatis; neque aliud huic demit, qukm generosa stirps Etsi
ille domestico summo genere erat, tamen acedones
eum sibi aliquando anteponi indigno serebant; neque
tamen non patiebantur. Vincebat enim omnes cura,
vigilantia, patientia, calliditate, et celeritate ingenii. Hic peradolescentulus ad amicitiam accessit hilippi, Amyntae filii, brevique tempore in intimam pervenit familiaritatem. Fulgebat enim jam in adolescentulo 10
indoles virtutis. Itaque eum habuit ad manum scribae loco quod multo apud Graios honorificentius est, quhm apud Romanos. am apud nos, rever sicut sunt, mercenarii scribae existimantur; at apud illos contrario nemo ad id officium admittitur, nisi honesto loco, et 15 fide, et industria cognita quod necesse est, Omnium consiliorum eum esse participem. Hunc locum tenuit
amicitiae apud Ρhilippum annos septem. Illo interfecto
eodem gradu fuit .apud Alexandrum annos tredecim. Νovissimo tempore praefuit etiam alterae equitum alae, o quae Hetaerice appellabatur. Utrique autem in consilio semper adsuit, et omnium rerum habitus est particeps. II. Alexandro Babylone mortuo, quum regu Singulis amiliaribus dispartirentur, et summa rerum tradita esset tuenda eidem, cui Alexander moriens annulum msuum dederat, erdiccae ex quo omnes conjecerant, eum regnum ei commendasse, quoad liber ejus in suam tutelam pervenissent; aberant enim Craterus, et Antipater, qui antecedere hunc videbantur; mortuus erat
Hephaestio, quem unum Alexander, quod facise intelligi 30 posset, plurimi secerat; hoc tempore data est Eumeni Cappadocia, sive potius dictari nam tum in hostium erat potestate. Hunc sibi terdiccam adjunxerat magno
90쪽
videbat; non dubitans, si eum pellexisset, magno usui sore sibi in his rebus, quas apparabat. Cogitabat enim, quod sere omnes in magnis imperiis concupiscunt, Om- nium partes corripere atque complecti. eque vero hoc ille solus secit; sed caeteri quoque omnes, qui Ale andri fuerant amici. rimus Leonnatus acedoniam praeoccupare destinaverat. Is multis magnisque pollucitationibus persuadere Eumeni studuit, ut erdiccam I desereret, ac secum faceret societatem Quum perducere eum non pOSSet interficere conatus est; et secisset, nisi ille clam noctu ex praesidiis ejus effugisset. ΙΙΙ. Interim conflata sunt illa bella, quae ad internecionem post Alexandri mortem gesta sunt: Omnesque I concurrerunt ad Perdiccam opprimendum. Quem etsi infirmum videbat, quod unus omnibus resistere cog batur, tamen amicum non deseruit neque salutis, qukm fidei sui cupidior. raefecerat eum Perdiccas ei parti Asiae, quae inter aurum montem jacet atque Helle 2 pontum et illum unum opposuerat Europaeis adversariis. Ipse Egyptum oppugnatum adversus tolemaeum erat prosectus Eumenes quum neque magnas copias, neque firmas haberet, quod inexercitatae, et non multo ante erant contractae adventare autem dicerentur, Helle 2 pontumque transisse Antipater et Craterus, magno cum exercitu acedonum, viri quum claritate, tum usu belli praestantes: Μacedones vero milites ea tunc erant ama, qua nunc Romani seruntur ; etenim semper habiti sunt sortissimi, qui summam imperii potirentur; Eumenes 30 intelligebat, si copiae suae cognoscerent adversus quos ducerentur, non modo non ituras, sed simul cum nuntio dilapsuras. Itaque oo ejus sui prudentissimum consilium, ut deviis itineribus militos duceret, in quibus