장음표시 사용
101쪽
torum, que idem sentenciant. Unde Anselmus de Incarnacione verbi capitulo primo: Cuius mens obscura est ad videndum inter equum et colorem eius, quomodo discernet inter unum Deum et plures relaciones, eius IV Et, ut breviter dicam, non memini me legisse aliquem doctorem in ista materia, quin distingwat inter relacionem et essen clam in divinis, quamvis dicant concorditer, quod relacio ista non sit realis per se in
genere. Sed relaci racionis. Unde sanctus Thomas primalo parte Summe conclusione o OStquam arguerit relaciones distingwi a persona, eo quod multe sunt relaciones in eadem persona, Sic reSpondet: Dicendum. quod persona et proprietas idem sunt in re, di terunt tamen secundum racionem' ' Lynconiensis in libro suoi de Libero Arbitrio dicit: Non est in conseqUens, monecessarium multas esse relaciones ternas in Deo et ipsas non esse idem cum Deo; et hoc it Augustinus expresse et exempli rica de multi veritatibus, quas vocant relaciones relacio, inquit non habet essen clam aliameto ab essen cia suarum Xtremitatum, sicut patet cognoScenti naturam re lacionum. Ideo ut vere distingwit, potest
relacio uno modo dici illa essen cia. Supra qua fundatur. vel alio modo ipsa ordinacio unius ad aliquid, et tunc
I. CL Anselmi Cantuariensis Lib. De Fide Trinitatis et De Incarnatione Verbi, cap. II non Migue LVIII 265).
o. Q. Sancti Thomae Aquinatis Summae Theologiae p. l. Q. o Art. I, - in editione S. h. . Opera uiuia iussui inpensaque Leonis XIII edita Romae ISSS s. fol. 7 m. IV, p. II). Quaecumque enim sunt idem, multi licat uno eorum, multiplicatur et aliud. Sed contingit in una perso et a Sse plures relationes, sicut in persona patris est pate nitas et communis spiratio et iterum unam relationem in duabus personis esse, sicut communis spiratio est in patre et lis. Ergo elatio non est idem, quod persona . . . . Ad primum ergo dicendum, quod
ye SOHa et proprieta . . . . et u Sq. q. Linconiensis De Libero
Arbitrio. quae de hoc libello docet Iosephus Vellei in opusculo, cui inscriptum est, Rober Grosseteste, Lischo uou incolit. Eiu Leitra qui Lirchen unci Culturgeschichte des reiie intenJahrhunderis Freiburg im reisgau ISSI), ' p. 7. Die
sonstigeri philosophischen e ke nosseteste' sinci selbsidii dige Intersuch ungen iuber die Fragen, te L. die rei hei des illens Oder uber die Seelen raste dei uber die Ut Sachen . . . . et in nota quae correspondet: Manche dieser me ke snden sichi idem fellenen Buche opuscula varia philosophica. Venetiis 1574. l. Quae editio mihi praest non erat.
102쪽
I. Such relationsa remo properi yanythmg, O cannot beanother hingthan the Divine
II by causal predication, Since therelation resistipon he
Eoi mali therelation is distinc fromit subjeci.
nec est Ssencia, nec aliud ab ista SSencia, quia secundum Augustinum relacio non est quid, sed quo vel ad aliquid. Si ergo in divinis relaciones terne et absolute necessarie distingWantur a per Sona et SSencia, multo magis alie relaciones que cumque Levis ergo swasio, si relacio in divinis distingwatur ab essen cia et
Et si allegentur doctore ponentes relaciones tales non esse aliud quam divinam essen clam, dicitur, quod hoc potest dupliciter intelligi. io Primo, quod relacione tale non Sunt proprie quid, sed ad aliquid vel res racionis, non tamen dependentes ab intellectu humano, ut quidam fingunt. Quando ergo dicitur, quod relaciones tale non sunt aliud quam Deus, hoc potest sane intelligi, quia non sic sunt aliquid ibSecundo modo possunt talia dicta intelligi equivo cando in predicacione formali et predicacione secundum causam. Quandocumques enim lautores dicunt, quod relaciones distingwuntur ab essencia, intelligunt in predicacione formali, et quando dicunt, quod sunt essencia, o respondendo querentibus, quid est talis relacio rimantur profundius condicionem relacionis, non inveniunt proprie quid, antequam veniant ad essen clam fundantem relacionem ideo dicunt quod relacio est essen cia, intelligendo predicacionem causalem, et non formalem in ab
dubie, it talis equivocacionis ignorancia fecit me et F. sorte alios parvipendere scripta doctorum putando quod contradicunt sibi ipsis, ponendo quod paternitas est
essencia divina, et nunc ponendo quod eadem essen cladistingwitur. 3o Nemo enim potest loqui in ista materia, Ut portet, nisi ponendo distinc cionem formalem re lacioni a suo subiecto. Unde illi, qui negant talem distinc cionem adhuc concedunt, quod illi termini pater, filius et spiritus sanctus connotant elacionem, et non Sunt ter 35mini substanciales. Dicunt clam quod pater, non Ut pater Vel sub racione qua pater, est aliquid, et sic de quotlibet similibus ceteris sentenciis Sanctorum. Nec mirum de tali equivocacione, quia re lacio propter paruitatem sue entitatis vi suspicit terminare aciem mentis, o
103쪽
ne alterius penetret ad essen ciam. Ideo, ut dicit Avicenna, est difficilis noscibilitas, et negatur a multis propter debilitatem sui esse; sicut alia ignorantur a cardinalibus propter excellenciam sui esse. Sic enim visus corporalis non sufficit perspicere medium dyaphanum propter paucitatem luminis, sed penetrat usque ad solidum aliquid, quod terminatur, et excellens visibile propter multitudinem forme visibilis cum difficultate perspicit; quandocumque ergo dicitur relacionem talem vel racio ionem formaliter distingwi, oportet intellectum referre principaliter ad habitudinem, et secundari quiescere in substrata essencia modo quodammodo tali, quali intelliguntur universalia intelle ccione simplici et quandocumque intelliguntur principaliter essencie et secundari ei habitudines secundum talem formacionem conceptu concedendum est quamlibet talem relacionem esse S Sen-ciam, nec est Secundum tales Sensus equivocos contra-
diccio. Et patet, quod non solum causaliter, sed essen-cialiter sunt idem relacio racionis et Suum fundamentum,ao et patet, quomodo aliqua distingwitur Secundum racionem, ut communi V et minus commune, alia autem, Ut raciones, que non Sunt per se in genere in eadem essen cia fundate, et alia, ut essen cia et sua racio extra genus. Relaci autem per se in genere potest realiter et distingiui a suo subiecto, cum habeat essen clam distinctam et qui ditatem extense loquendo, ut Lynconiensis.
I. Nespexisse videtur icti Avicennae: Metaphysica Sive eius prima philosophia' in cuius libelli tract. III, cap. Io, cui inscriptum est , ad aliquid' leguntur haec Ed Venetiis per Lernardinum Venetum 49o, fol. ISV): .... Cum autem intellexeris hoc in eis, quae exemplificavimus tibi, similiter scias dispositionem ceterorum relativorum, in quibus non est diversitas. Non autem advenit dubitati pene in hoc loco, nisi quia uni ex fratribus est dispositi respectu alterius, et alter etiam habet dispositionem respectu primi, et utraeque dispositiones Sirati
eiusdem speciei sensibiliter, et putaverunt eas SSe unum iH-gulare. Non est autem si . . . . Similiter est contactus in coii tactis .... igitur nullo modo putes, quod unum accidens sit
in duobus subiectis, ita ut excuseris ob hoc, quod Ona accidenti nomen ambiguum, sicut fecerunt homines debilis cognitionis. 26. f. pag. 9 ubi totam Roberti in coniensis
de hac re sententiam expreSSim HS.
104쪽
Di heusi, Contra dicta te iselacionibus larguitur. quod non
do 'in distingwitur a substancia et a signo prim per hoc,
quod descrip cio elacionum data ab Aristotele cum aliis proprietatibus videtur solum signis competere, scilicet dici sub habitudine casus, dici ad convertenciam esse contraria, UScipere magis aut minus nulli enim rei preterquam Substancie OSSunt talia competere. Afi tolle Ideo videtur ipsum exponendum de signis. Pro isto ςh bi. ' dicitur, quod Aristoteles more philosophorum onerancia ioverba sua sensu multiplici simul cum quodam involucro tradidit nobis noticiam de signis, sed principalius designatis. Nec mirum, quia omnes viante propter involucionem in sensibus simul inspiciunt signum et signatum, et maior par hominum solum signando, noni, dirigendo mentis aciem specialiter ad signatum. Dicitur ergo, quo Aristoteles, loquens vel in loyca vel in metaphisica de re lacione vel alio genere principali loquitur principaliter de Signatis ex parte rei. Etis jud Re Quod ut ostendatur convenienci US, Uppono propter o Vr laborem in equi vocis et alter cacionibus nomin Um Vi
sor ille former. tandum, quod sicut hoc nomen ens ' est commune ad
scripture Signandum quamlibet Veritatem, sic et hoc nomen res patet ex modo loquendi scripture riuo ad secundam partem, que minus videt ex hoc, quod scriptura vocat ab tale en rem, quod maxime elongatur a racione absoluti et raro vocat absolutum ut Substanc iam, i quantitatem E. vel qualitatem rem aliquam quod ideo forte est, quia habet nomina specialia quibus ipsas exprimet. Scribitur enim Genesis quod Sichem rem sedam esset Ope 3oratus violando Dynam Stupro, quod textus Vocat rem
105쪽
illicitam et infra 379: Pater rem tacitu considerabat . scilicet, quod Joseph sic sompniavit et 8': percussit eum dominus eo, quod rem detestabilem faceret , queres fuit effusio seminis in terra, et 44' dic Laban, quia terra effugit Jacob cum suis): pessimam rem fecistis. V Et Num. 10 dicitur, quod Moysi intoleranda res visa est, scilicet, quod populus sic remurmuravit contra dominum pro esu an et primo Regum 2 , Quare facitis res huiusmodi, quas ego audio. res pessima S, io ab omni populo λ Iste autem res erant concubitus cum mulieribus ad hostia habernaculi et rapine. Et infra 240: Propicius sit michi dominus, ne faciam hanc rem domino meo, christo domini, ut mittam manUm meam in eum. Et secundo Regum II Non te frangat ista ibres, ' Scilicet, quod pars exercitus est mortua; et tercio Regum 4: hanc rem facere non possum scilicet dare enadad uxores et liberos, et ' Regum 20: Rem disii cilem postulasti. scilicet, quod spiritus duplus fieret in te. Et ad Hebr. ' vocat Apostolus pollicita cionem et Io iusiurandum Dei duas res immobiles . et ita sicut I in is
in maiori parte scripturi demonstrat ironomine Perse resis , una
Se posito tales, que non possunt esse substanc te. sic 'her ac sol al
m maiori parte hoc nomine res Intelligit respectus genus ofvel alias veritates extra genus substanc te, qualitatis quani V ret Vel quantitatis Conformemus ergo nos modo loquendi u li scripture, habentis subtilissimum et propriissimum modum loquendi, specialiter. cum nomen sit vox significativa ad placitum et non subsit racio negandi positum vel pelicionem qua talis imposicio petitur gracia argumenti. 3 ua pelicione admissa probatur quod est dare rela There is then
cione reale ex parte rei preter signa vel aliqua abso 'illis
106쪽
The Aristotelian luta, et primo deducendo ad inconveniens, si Aristoteles Veh eage ' intellexit omnes terminos ad invicem ut habitudine conneXi H casus esse relativos terminos. Nam tunc tales termini
relation is to Substancia et acciden essent termini relativ1 sicut et
omnes istis inferiores, et sic substancia ut substancia dicetur ad aliquid, et omne accidens foret in predicamento relacionis Sequitur enim, si aliquid est accidens, ipsum est substanc te subiecte accidens et si aliquid est substancia, ipsum est accidentis substancia, et sic de aliis generibus acciden cium ut si aliquid est quantitas ove qualitas, tunc ipsum est subiecti quanti vel qualis quantitas vel qualitas, et magis evidenter sequitur hoc de aliis generibus acciden cium; et ita, si aliquid est materia et forma, tunc ipsum est materiati aut formati materia vel forma. Ymo, si aliqua sit essencia, ipsum best existentis essen cia et econtra, et sic discurrendo per genera et species ut, si aliquid sit homo, ipsum est humanitate homo, et si aliqua sit humanitas, ipsa est hominis humanitas, et sic de uiditatibus absolutissimis
Substancie. of Cod. substancia i dicetur. o. Folii 2ο7 pars ultima et tolum fol. 2, scriptura acat.
107쪽
2o 8 Restat post tractatum de relacione tractare de ac Desinition fcione eo, quod genus accionis immediate sequitur ex 'ς in V genere elacionis, cum non Stat plenum genus relacio nis poni in universitate creata, nisi sequatur accio. Primo tamen detegenda est equivocacio signo termi ut is an
accidentalnorum. Est enim agere Vel acci lanaloyce Vel com i fuimunissime accepta id quo aliquod ens formaliter agit. Sed accio formaliter dicta, ut est genus, est formato accidentalis, secundum quam substancia est agens formaliter in suum passum. Per primum excluditur forma substancialis et instrumentum substanciale. Et per secundum excluditur qualitas, Ut potencia naturalis vel qualitas sensibilis, et relacio, ut pro porcio vel applii, cacio et que cumque forma disponens substanc iam ad agendum; sicut enim nullum trium priorum est forma accidentalis, sic nullum istorum trium generum St, UOformaliter substancia denotatur agere. Et per tercium excluduntur actus immanentes, a quibus non paciuntura sua subiecta ut huiusmodi Unde philosophi univocantes in agere, quod dicat disposicionem accidentalem
per se substancte, et intelligentes istum terminum secundum, ut connotant circUmstanciam cause formalis, brevius loquuntur, sed ad eundem sensum, quod acci est, Secunet, dum quam substancia dicitur agere in subiectum; et quia in homine est omne genus substanc te sicut et accionis. Ideo Autor Sex Principiorum consormiter
ad Aristotelem, describentem qualitatem, dicit, quod
27. V. Gilberti Porretani ex Principiorum Lib., cap. init. Fre Aristot Venet. I M. Arist. Cat. VI VIIIJ Ed. Par. I 13,
108쪽
accio est, secundum quam in id, quali subicitur, agere
Three Ex ista descrip cione patent tria Primum, quod accio
ticii billo habi 'VLioni. Patet ex hoc, quod omne accidens per se in
the genus genere requirit suum subiectum per se in genere. Sed hoc non poteS Deo competere, ergo nulla acci Dei QS per Se in genere. Ideo omnis acci Dei ad intra vel ad extra est pura relacio racionis, cum in Deo non sit aliquid preter esse iaciam, et in acto dicit ordinatam accionem passivam, qua posita claudit contradiccionem accionem activam Dei non poni. Verumtamen accio passiva propria correspondet agencie Dei vel apcius causancie vel movencie Dei transsumptive enim et equivoce dicitur Deus agere ad extra cum illa agencia est elacio racionis, et omnis proprie dicta agencia dicit substanc iam, apponentem nisum ab extrinseco limitantem, Ut finis efficiens accionem. Unde omne proprie
agens apponit vim impedibilem et sortificabilem ex applicacione vel unione ad paucorum occupacionem, UOdalienum est a Deo, cum ipse non apponit vim saliga bilem vel impedibilem, sed suum agere, si ponitur, ora potest, nisi ipsum et positive vel ordinative actum sic, quod Deus non posset de potencia sua absoluta suspendere accionem suam illis positis, sicut potest suspendere accionem cause secunde posita quacumque applicacione et disposicione absoluta in passo. Ideo patet ex dictis de relacione, quod age iacia Dei ad extra est de generere lacionis non per se in illo genere, sed per reducciOnem, cum sit elacio racionis, et ista conclusio est michi valde notabilis, quod, sicut Deus est X tra genUS substancte, sic omne sibi formaliter in existens est extra genus quodlibet. Ever action is Secundo patet, quod non alia est accio forme sub
the 'sub ianitus Stancialis Vel accidentis, i quoniam accio ocius suppositi uioluee Ioui et Per consequens nec corpus nec anima agit aliquid,
nisi accione ocius compositi Patet ex hoc, quod omnis accio est agere substancte, sed nulla forma accidentalis est substancia; quelibet autem forma substancialis est eadem Substancia, que suum subiectum, nullique forme substanciali vel suo subiecto debetur, ut sic accio vel
109쪽
passio generacio vel corrupcio ut patet primo et 79Metaphisice ergo et c. Quando ergo dicimus, quod qualitates active aut forme vel corpora animalium agunt acciones extrin- secas intelligimus, quod subiecta, ut sic disposita agunt huiusmodi acciones cum enim caliditas vel calor sit subiectum esse calidum, idem in sentencia est dicere caliditatem agere, et subiectum ut calidum, agere. Si tamen caliditas esset res potens per se existere, in dubie IO prius, immedia cius et proprius calefaceret, quam subiectum, sicut ferrum ignitum secundum quamlibet eius partem sensibilem prius calefacit, quam totum ferrum, quod habet partem illam, et partem frigidam, ociantem a calefaccione. Nam quandocumque aliquid agit per aliud I acu saliter, cui alii potest per se illa agencia competere, prius et proprius sibi competit, quam alteri agente causaliter per ipsum ut patet primo Posteriorum '
t. Post Metaphisice lacuna F-6 litterarum in codice i7. Post dicitur lacuna 8-IO illerarum in coci.
2. Aristot Met Ii, 4 Ed Paris II 482, 294s. . . καὶ γαρ το
atque rationern habuisse sententiae Commentatoris, qui erba prolata hunc in modum illustrat comm. o, ed. Ven. VIII, f. o): . . . praedicati enim eorum de illis, quae sunt sub eis, non est accidentaliter, sicut praedicatio accidentium de substantiis, et accidentium de se ad invicem . . . . et propter hoc, quod sunt necessariae, oportet, ut sint cum eis, de quibus praedicantur eaedem in actu. Deinde dedit causam in hoc, et dicit quia determinati eorum non est per accidens quia determinati subiectori m ab universali, non est sicut determinatio, quae est in praedicatione accidentium de substantiis sed necesse est, ut quodlibet praedicabilium formarum sit determinans es sentiam sui subiecti sentialiter, cum non praedicetur de eo sic iι accidens de suo subiecto. - Similem prodit sententiam Aristot Met VI in edd. antiquis VII), cap. b, 4 Ed Par. II 542, 124s.ὶ δ γλον τοινον, τι μυνης τῆς Ουσιας εστιν
110쪽
dicitur semper enim, propter quod est
Unumquodque illud magis est forma autem accidentalis non plus potest agere per se, quam universalis in exemplari, nec membrum hominis potest ambulare vel loqui, et sic de ceteris accionibus intelligo appropriatis: forma autem substancialis, cum sit eadem esse iacia, que compositum, Si agit, eadem essen cia agit que compositum Philosophus tamen non dat partibus qualitativis agenciam, ut primo de Anima dicit, quod non differt ponere animam intelligere dicere ipsam edificare ove texere, it de ipsa foret maxime verisimile, quod taliter ageret inter omnes paries qualitativa compositi. Age iacie igitur, variantur ad variacionem per Se agen-cium sive sint partes quantitative sive integra, et non ad variaciones formarum, quibus agitur, nisi forte forme 5
The ori ercio patet, quod, sicut nomina quatuor priorum i , heiud mos generum dicuntur analoyce de uis signatis, sequitur,
enim de accione Dei ad intra et de qualibet accionen altare create, quam producit secundam rem sue trinitatis, et certum est, quod nulla talis accio est per se in genere accionis, cum nulla talis sit accidens sub Stancte Uerumtamen sicut Deus est principium primum ab generis Substancte, sic sua agencia, qua producit filium, est primum principium per reduc cionem in genere Iccionis et gradatim alie agen cie sicut enim claudit contradiccionem Deum agere aliquid ad extra, nisi prius naturaliter agat ad intra producendo verbum, quo facit opus oad X tra, et preter omne istas acciones, quibus accio est analoyce communis, est dare accionem accidentalemi Pori dicitur lacuna 8 fere liuorarum in coci el 'ari cod.