장음표시 사용
71쪽
DE ENTE PREDICAMENTA I. 43 de octo modis in existendi et ex divisione entis predici R. Secundo patet, quod si non est prima Substancia, non . Substanc is
est aliquod ens predicamentale, Uia, Si non St Sub predieaments : stancia, non est Secunda, cum causatur subiective a prima; et non est substancta, non est accidens, ergo et c. Substancia ergo est basis et fundamentum omnibus aliis. Tercio patet, quod na et eadem essencia est a 3 ali substanceio teria, forma et ni illarum Materia enim non est ud his uilibu nisi essen cia absoluta posse existere vel informari, et forma non est nisi eandem essen clam actualiter existere vel informari, et uni istorum non est nisi eandem essen clam SSe Unum e hoc, quod formaliter est id, i quod est ad eius potenciam, et totum hoc est illa
Ex quo patet, quod quelibet S Sencia est perpetua quia non posset desinere esse, nisi per anichilacionem, sed nichil potest nichilari, ut hic supponitur ergo etc. 2o Secundo patet, quod accidit essen cie, quod sit ignis, aer vel aliud corpus quodcumque, in quod sit continuum vel discretum. Nam materia prima non corrumpitur propter generaciones huiusmodi formarum Sed manet sub qualibet, contrariis formis pro diversis et temporibus ergo et essencia, que est illa materia, cum materia dicit ultra essen clam relacionem ad formam in communi Tercio patet, quod quelibet essencia est terna, qui quelibet talis est tres res, quarum quelibet
est eiusdem communis essencia, scilicet potencia, actu S3 et uni eorum etc.
Primo contra racionem substanc te supradictam argu '': Σό' l . . :
mentatur sic de nullius absoluti racione formali est ur position. relacio sed substancia que cumque est abSolutum, ergo non habet elacionem de racione sua formali sed racio
supra dicta tonit formaliter relacionem tot encie ad
72쪽
Item videtur quod talis potencia Sit terna, et per consequens nichil est creabile, cum necessario materia, que est potencia, Sit terna formaliter, consequens Deum et deam. Item omne sub Stare rei elementis suis presupponit esse superstantis ergo Substancia prius habet actualiteresse, antequam habet esse substanciale; et cum omne
adveniens enti in actu sit accidens, sequitur, quod
omnis forma substancialis sit accidens. Ad primum dicitur, quod omnem creaturam precedit ore lacio, ideo assumptum est falsum, cum nullam creaturam contingit concipere secundum eius racionem formalem nisi concipiendo elacionem, quamvis non
oportet distinctes concipere relacionem 4 et racionem cuiuscumque ad hoc, quod ipsum distincte concipiatur. 5Νichil ergo obest, quod absolutum presupponat relacionem, quam dicit in sua racione formali. Verumtamen nulla re lacio posterior substancia est de eius racione formali. et talis est omnis relacio per se in genere relacionis, ut patebit tractatu de relacione: sicut enim Iosubstancia est analogum ad signandum Deum et raciones ydeales, et illa, que per se Sunt in genere Substanc te. sicut est de re lacione et ceteris principiis. Ad secundum dicitur, quod duplex est posse, scilicet posse Oycum quod fundatur in dea vel re cuius est apoSSe Secundum esse suum intelligibile, et illud non est materia, nec pars Substancie. Est aliud posse actuatum, quod incepit esse per creacionem. Nam primo omnium F. I99 creatum est esse nedum in communi. sed de quocumque singulari esse actuali, quod est eius forma com 3omunissima contra esse racia est id quod est; est principium in essen cia. Essencia tamen precedit quodammodo quodcumques esse rauum singulare, in uia nunc habet unum et nunc aliud, ut mutatur de una forma substanciali in aliam et potencia quam habet essencia 35 ad esse vel formam substancialem in communi, Vocatur materia, si potest vicissim recipere multas formas Sub Stanciales, ut patet de massa sublunari et si determinata sit essencia ad unum inseparabile, ut creditur de celo, tunc vocatur subiectum. Ut sentencia Commen- otator in libro suo de Substancia Orbis et patet, quod
41. Cf. Averrois Cordubensis Sermo de substantia orbi c. 2 tu editione Aristotelis in Veneta I l. IX et . : Corpus
73쪽
POtencia, que est par rei, cum resupponit essen clam addens relacionem, non St terna. Ad tercium dicitur quod consequencia non Valet, cum Substancia que cumque resupponit suum S Se in telligibile ternum nec minus creatur cum Sit Sine aliqua materia re existente nec est aliquod ens accidens predicabile, nisi adveniat formaliter subiecto. manenti ens actu tam sub forma, quam sub aliqua mensura ante formam. Et hec est racio. quare formai substancialis non est accidens predicabile quamvis enim accidentaliter adveniat essen cie presupponit et UScorrupcionem, ipsa tamen SSencia non ut sic est ensactu quia non ut sic determinat sibi aliquam formam Singularem, Secundum quam foret individuum actuale , alicuius speciei substancte et omne accidens predicabile preSupponit substanciam talis racionis ideo dicunt philosophi quod forma substancialis non est accidens alicuius novem generum, quamvis accidat materie prime. Et si obiciatur ex dictis. quod eadem essen cia
CAPITULI QUINTI APPENDI POSTERIOR.
Dubitatur autem . si iuxta sextam signacionem est dare substanc iam laggregatam et videtur quod Sic. a Primo ex hoc quod nomen verbum et oraclo est v significativa ad placitum ut dicitur primo Perihermeneias: I99 et certum est quod non est vox iis aggregative, Substanc cansicut nulla vox alia potest esse; ergo est dare quali bbi, 'tates, quarum quelibet est aggregatum ex multis quali compound anc
3o talibus et per idem substancias. Item omnis quantita presentdiscreta habet substanc iam sibi subiectam, sicut omne 'Iis.euke' Unum accidens a subiecto habet unitatem sed constat, uniue , re subjecis ot quod numerus actu non habet substanc iam sibi quantity, and
H. re supponit coci. py locus labem quandam traxisse videtur.
autem caeleste est quasi materia istius formae abstractae quia est materia existens in actu. Et ideo non assimilatur materiae nisi in hoc tantum, quia est materia fixa ad recipiendum formam; et de dignius dicitur subiectum, quam materia. 22 CL supra pag. s. Sed sexto accipitur substancia aggregative etc. I. V Arist. de Interpretatione I, 2 et 2, -3s d. Par. I 24 Sq.).
74쪽
Subiectam, nisi que est multitudo vel multe substancie; ergo et α; quandocumque enim est aliquid perfec-cionis in causato illud est eminencius in Ua cauSa; unitas ergo numeri est eminencius suo subiecto. Item domUS, pannus et cetere res artificiales personaliter in Stelligendo sunt singula earum substancia, et non niSi Sub Stancia aggregata; ergo et c. ASSUmptUm Patet eo, quod figura artificialis, domus, habet unum subiectum artificiatum; et negare, quod omne tale artificiale est aliquid est nimis onerosum, quia per idem hoc dice iretur de cervisia, de quibuscumque conlaccionibu S, et breviter de quolibet corpore mixto, cum omne totum Sit sue partes quantitative et in quolibet mixto sunt elementa partis quantitative. Item universale St Uotlibet suorum singularium, ergo est omnia illa, et Ue Ilibet pars eorum usque ad individuum; sed quotlibet partes talium sunt multitudines, ergo universale est multitudo, ut homo, populus, et per OnSequen omnis talis multitudo est aliquid subiectum quantitati discrete. Patet talis unita 80 metaphisice 50, et patet ex modo a loquendi, quo concedimus populum currere, ambUlare et exercere opera vitalia, ac subiectare accidencia per Se que Sunt solius substancie. Item tota substancia integralis est Sue partes quantitative, cum aliter materia prima esset nichilabilis per divisionem, et continuatio 2SUperaddita foret forma substancialis, ut patet alibi; ergo, Um nulla talis substancia poteSt esse non-SUb-Stancia, quia tunc accidentaliter esset substancia ergo Sequitur, quod facta divisione in multas partes manebit Sub Stancia aggregative que prius. Item subiectum in 3 mediatum forme superaddite est una substancia, quiaeSi corpus vel materia forme substancialis, et illud est Substancia uno modo, ut patet 50 et ' Metaphisice, et
75쪽
DE EΝTE PREDICAMENTALI. tamen non est UnUm, nisi aggregative ergo talis aggregacio sufficit ad hoc, quod substancte aggregate constituant unam subStanciam. Minor patet ex hoc, quod omnis unitas substancialis est a forma substanciali sed diverse forme substanciales in specie non constituunt unam nisi aggregatiVe, quia aliter esset processus in infinitum in formis, ergo subiectum immediatum forme superaddite est solum aggregative unum, et per idem Servare posset unitatemio facta separacione, cum distancia et propinquitas sunt impertinencia ad constituendam substanciam. Item est dare substancias sibi invicem succedentes, que constituunt unam Substanciam successivam, ergo multo magiSconvenit substancias simul iuxta positas constituere unam i aggregative. Anteceden patet ex hoc, quod lumen, SonUS et motus possunt successive continuari, dum Subiectum eorum est percibiliter ingenerari cum ergo oportet omne tale accidens habere proporcionaliter subiectum denominatum, equitur, quod oportet SSe Ub-2 Stanciam SucceSsivam, et per idem cum onus sit interpolatus, Stat Substancina interpolatam Succedere subiectando solum. Et confirma cio huius est de successione generis relacionis in quotlibet linearum substancie.
76쪽
on quantity Post substanciam equitur quantitas, que est imme F.
ris. diatum et proximum genus accidentis; repugnat enim
accidenis genus substancte esse integrum, nisi fuerit tam substancia corporea quam incorporea, et per consequens
tam inuantitas continua quam discreta. Et quod sit prior qualitate, patet ex hoc, quod qualitas quecumque presupponit quantitatem, ymo eadem Species quantitatis, ut corpore itas. est disposicio ad quotlibet genera qualitatum, causans figuram, acu ciem etc. Ideo solet odici, quod quantitas sit basis cuilibet alteri accidenti. Meaninio the Notandum tamen, quod quantitas dicitur multipliciter. Primo pro quantitate virtutis aut perlaccionis essen cialis, ut immensitas vel infinitas Dei, et eius quantitas, querealiter est divina essencia principians genus quantita ibiis, sicut et genu Substancte et proporcionaliter quelibet substancia habet quantitatem, que est essen cialiS sibi, cum sit realiter sua essencia, et per On SeqUenS non accidens sibi. Secundo modo accipitur quantitas pro forma accidentali, qua substancia est formaliter ac uocidentaliter quanta et ut sic est genus primum accidentis. Tercio modo accipitur essencialiter vel materialiter pro subiecto quanto, et ista significacio est famosa,
quia solum accepta ab illis, qui negant quantitatem distingwi a subiecto quanto Quarto modo accipitur pro ab
qUacumque denominacione forme, secundum quam ipsa est formaliter quanta, ut alia est quantitas qualitatis, alia motus, et sic de aliis formis tam substancialibus, quam accidentalibus. Quinto modo accipitur aggregative vel collective pro aggregato ex multi formis, quarum o aliqua est quantitas et isto modo creditur tempus dici quantitas dicit enim tempus preter quantitatem, motUmet per On Sequens accionem et elacionem ideo creditur non esse principaliter quantitas, ut linea vel nume-
77쪽
DE ENTE PREDICAMEΝTA I. 49rus, et sic de loco, de oracione et multis similibus. Facta ergo limitacione quantitatis ad secundum modum significandi, et supposito, quod substancia Sit commune
ad substanciam aggregative unam vel substancialiter unam, modo, quo dictum est superius, patet, quod que dam est quantitas continua, et quedam quantitas discreta. Quantitas continua est quantitas, qua substancia est continue quanta, ut linea, superficies et corpUS, quod quidam vocant crassitudinem quidam altitudinem. Io et quidam profunditatem vel ternam dimensionem. Nam quomodoc Umque Vocetur, certum est quod multum equivoce differt a corpore, quod est species substancte Quia autem utrumque membrum quantitatis continet sub se genera multum disparata, ideo dividit Aristoteles genusi, quantitatis per signum neutri generis, ac si intenderet. quod generis quantitatis aliquod genus intermedium est continuum, et aliquod discretum; et quamvis quantitas discreta credatur naturaliter prior quantitate continua. tamen quantitas continua est naturaliter prior in ordine ac cognoscendi et preterea perfectissima ac completissima substancia, que est mundus, habet quantitatem continuam pro fine et complemento cuiuscumque quantitatis
Primo eruo distin uitur distinccio quantitatis continue Quantit is an
a a a Subiecto, supponendo Supra dicta de VeritatibUS, fro the quod quocunque individuo existente acciden tot Sui Confirmationspecies est accidens. Nam eundem hominem contingit fi oua Augustine
esse, nisi magnitudo et per consequens quantitas esset ' β' 3 sibi accidentalis ergo et c. Et si est sibi accidentalis, tunc est accidens eidem ergo quantitas hominis est sibi accidens, et cum eiusdem racionis sint quantitas hominis et cuiuslibet substanci corpore e UantitaS, Sequitur, quod cuilibet substanci corpore inest quantitaS,
7. Hanc quoque ictis expositionem paene erbolenus ex Aristotelis praeceptis pendere colligitur ex Cat. IV - 2. Ed.
78쪽
uo accidens substanc te Confirmatur quod homo sit quantus est veritas, ire supponent hominem lasse et potens deesse ab homine, ipso permanente i ergo distin-F. guttur ab homine, et certum est quod talis veritas inest homini accidentaliter, ergo est accidens homini. et ad nichil pertinencius deserviret, quam ad quantificandum hominem, cum ipsa posita est homo sic quantus, et ipsa ablata desinit esse sic quantus ergo talis veritas est accidens, quo subiectum est formaliter et acciden taliter quantum et tale describitur esse quantitas distinc tota ergo est dare huiusmodi quantitatem. Et hic considero. quoniam inconsequenter dicunt quidam, quod impossibile est substanc iam esse accidentaliter quale, nisi insit sibi qualitas distincta, it forma accidentalis distinguitur a subiecto. Et cum dicunt non oportere, ibsi subiectum sit accidentaliter et eque formaliter Uantum quod quantitas sit forma accidentalis sibi illius autem non est fingenda racio, licet false fingatur, quod
oportet qualitatem esse rem, hie pote Si per Se exi Stere, et non sic de quantitate. 2o Confirmatur ista sentencia per beatum Augustinum ,
de trinitate se, ubi dicit sic: In unoquoque corpore aliud est magnitudo, aliud color et aliud figura potest
enim diminuta magnitudine manere idem color et eadem figura, et colore mutato manere eadem ligura et bet eadem magnitudo; et figura eadem non manente
tam magnum esse et eodem modo coloratum. Et capitulo se sic scribit: Humano quippe animo non est
hoc esse, quod fortem esse, aut prudentem e SSe, Ut tu Stum esse, Ut temperatum esse potest enim esse oanimus et nullam istarum habere virtutem , sed in Deo est idem. Et 50 des trinitate 30 In rebus partici-2i Aug. De Trinitate V 6. Migne Cursus patrologiae ser. lat. ALII 28. 28. Ibidem, ubi supra cap. 4, Migne
col. 927 . . . . non hoc est esse, quod est fortem esse, aut prudentem, aut iustum, aut temperantem potest enim esse ani-nnus, et nullan istarum habere ii tutem Deo autem hoc est esse, quod est fortem esse, aut iustum esse et sq.
32. Ibid. ubi supra V io nou a Migne, col. 918 In rebus enim, quae participatione magnitudinis magnae sunt, quibus est
aliud esse, aliud magnas esse, sicut magna domus, et magnus mons, et magnus animus in his ergo rebus aliud est magniltido, aliva, quod ab ea magnitudine magnum est, et prorsus non hoc est magnitudo, quod est magna domu S.
79쪽
pacione magnitudinis aliud est eas esse. et aliud eas
Ex istis dictis beati Augustini patent michi tria Prima opinio, vel verius plena sentencia sua de distinc cione acciden cium. Secundo modus probandi distinc cione eorum. Et tercio modus loquendi et intelligendi per complex Aristotelis eciam generaliter loquendo de quantitate distingwit ipsam tamquam accidens.
Item impossibile est subiectum vere moveri nisi sit Proo ot hisio vere en pertinenter adquisitum vel deperditum, mensurans motum huiusmodi Sed stat aliquid vere successive augmentari vel rare fieri aut minorari ergo oportet ponere talem rem adquisitam vel deperditam a mobilia qua est quod mobile sic movetur et talem remi 5 vocat Commentator tercio Phisicorum se materiam motus formaliter dicti et verius motum quam talem formam aliter enim non esset racio. Unde est motus augmentacionis distinctus specifice ab aliis motibus nisi penes diversitatem sui termini ad quem, ut dicitura , 5 Phisicorum Nec esse mensura, unde talis motus esset velox vel tardus, uniformis vel difformis et sic de aliis passionibus motus, ut patet consideranti. Confirmacio huius est, quod non potest esse incepcio vel deficio aut successiva contradictorum veri ficacio, nisia, sit dare rem incipientem vel desinentem, racione UiUS Sic est, postquam sic non fuit sed hoc habito planum est equi quantitatem distingwi. Confirmatur ista sentencia ex testimonio Aristotelis Aristolle 's
in re dicamentis, ponenti quantitatem genUS istinctum his ,sseriton
8. Od. tamqm. Item . . . . : addidi accidens. o. Post hisicorum in ore lacuna s-4 litterarum.
I, CL Averrois Commentarios in Arist. Phys. 3, 4 Ed. Arist. n. Veri. IV f. I) uotus enim nichil aliud est, quam generati partis post aliam illius perfectionis, ad quam intendit motus, donec persciatur et sit in actu. o. f. Aug. at. Ause V 2 3 io Ed. Par. II , Io 424s. in 'Eπεὶ ὁ Ουτ ODGιας,
80쪽
post substanciam; et idem sepe dicit in libro Topi
corum. Unde libro Posteriorum dicit negativam esse in methaphisica, in qua unum predicamentum remo Vetura reliquo et exemplificat Lyncoliensis de hoc nulla substancia est quantitas. ubi tamen hac via habet o bnere, quod omnis substancia, si est, is quantitas ut omnis substancia materialis est mensura, qua eS Vir tu aliter magna ut dictum est de Deo. Nec fingetur quid aliud a substancia connotet iste terminus Uantitas, racione cuius sit terminus accidentalis. Ideo vide lotur, quod sit superior communis ais substanciam et qualitatem, tamen tale genus uni vocum nescierunt
philosophi invenire sicut nec signum signans i Ure F. oi
univoce substanc iam materialem et qualitatem materialem. Unde et primo Phisicorum capit Aristoteles contra ibi armenidem et Melissum, quod, si substancia quanta est, tunc Sunt res diversorum generum, scilicet substanci quantitas, per consequenS non Int Umunum. Et 7 Metaphi sic sic scribit: ., Longitudo,
. Cf. Commentaria Roberti inconiensis in libros posteriorum Aristotelis 15 Ed Ven. f. I ): Cum autem est Dedicati substantialis non convertitur predicatio in aliquo predicamentorum, ut, cum albedo sit color, non convertitur, ut sit predicatio simpliciter, color est albedo . . . . Omnia enim, que stibstantialiter predicantur de aliquo recipiuntur in eius di sititione .... Summa igitur liuium probationis sic breviter recapitulari potest Accepto per divisionem, quod est predicari simpliciter, accipitur, quod, ubi est predicatio, predicatur genus et disserentia subiecti aut quale aut quantum aut denominative sumptum alicuius alterius predicati, et non predicatur subiectum de accidente, falbum est lignum vel accidens de accidente, ut album est musicum. b. .f. Aristotelis at Aus I c. 2 et 3 atque potissimum quae leguntur . io Ed. Par. II 249, ct s): μελισσος ὁ φησι το v