장음표시 사용
151쪽
DE ENTE PREDICAMENTA I I. I 23 primo de Generacione 9o', quod moVere amplius agere his appears est et sic movere est commUntUS genere accionis Super eonti uousquo Commentator credit, . qUO Omne OVen Sit gen S, di bsed non est ita. ymo moVens est generalius agente . hicli admits, Agens enim est illud, quod facit passionem est ergo ' ψ δ' /ψη
de intencione istorum philosophorum, quod Deus movet omne motum, Sed non proprie agit, cum non sit substancia limitata a causa superiori subiecta agente inferenti passionem. Sed oportet theologum aliter loquilo extendendo passionem ad communitatem analogam supra genus concedendo, quod aliquid agere est extra movere, cum persona divina agit absolute necessario ad intra, et nichil movet ad intra, et ita est de creataris. Ymo concedendum est, quod Deus semper agit in quamlibet Ibcreaturam, sustinendo eam, et ita, ample loquendo, movetur et patitur a Deo; et cum omnis agencia dicit absolutum productum, ut patet de accione Dei ad intra,
de qua est minime verisimile erificatis' ponitur, quod Deus continue agit, facit et producit creaturam, Sicut Io luminosum facit continue lumen in medio, et sic est dare absolutum, quod producitur divina agencia, sicut
duraci angeli et alterius creature dicitur esse res ab-SOlUta, Ut tempUS, quod ponitur, quantitas, et tales duraciones insensibiles continue producit Deus conser-19vando creaturas et de tanto dicitur movere eas i continue, de qua materia post Satis autem est pro pre- Senti ostendere, quod non est color concludendi Deum
moveri ex hoc, quod recipit in se novam agenciam, que est relacio racionis ut ostendit Anselmus Mono-3ologio 27'. Et ex predictis patet, quod carbunculus vel aliud luminosum ibiectum movetur detegente ad
eundem locum comm . Ed Uen 162 ): Movens autem existimatur idem esse cum agente V etqusq. 29. AnSelmi
Cantuariensis Monolog. XXVII XXVIIJ Migne CLVIII 8 I . . .
idem spiritus propter incommutabilem aeternitatem suam, nullo modo secundum aliquem motum dici potest, quia fuit aut erit, sed simpliciter est. o. Carbunculus movetUr a detegentei exemplum haustum ex Thomae radwardini De Causa Dei lib. II 6 M. Lond. 662 Amplius autem oriatur carbuncultis luminosus Obtectus, nec illuminaris quicquam extra, qui noviter detegatiar et illuminet aerem habet ergo nunc novam actionem, ονam illuminationem intrinsecam intra ipsum, sed
152쪽
illuminandum tamquam a removente prohibens si enim ex illa illum in ancia aliunde moveatur, SicUt comm Uniter visus, et alia corruptibilia spiritualiter immutancia membrum vel obiectum repaciuntur ab eodem. Verumtamen ad illam illum in anciam tamquam per se ter-5minum non est motus proprie dictus; omnis tamen creatura agens prius necessario patitur a Deo, quam agit. Nec est color ex hoc concludere verbum aut spiritum Sanctum pati a suo principio, cum sit eadem Sub Stancia in conservabilis, quia indefectibilis, licet sit iocausabilis vide Doctorem Profundum libro a capitulo 10, ubi docet istam sentenciam.
II. V. Thomae radwardini De Causa Dei lib. II 31 Ed. Lond. 599 B): Secundum omnes doctores catholicos stius quicquid habet, habet de Patre, et hoc secundam causalitatem et
153쪽
Et per hoc patet responsio ad quintum. Nam agenci Solution inon est univoce communis Deo et creaturis, cum agetici ' d in Deo sit elacio racionis, agencia vero in creaturis sit .iiD ' Ot
petit agere Deo et creaturis et sic agere Dei est ex In Si '
cellencius, proprius et semper principalIUS modo SUO, rationis whicli quam agere creature Si modo suo; non sic tamen, ' ἡ 'hi, bd 'io quod sit nivoce agere cum eo, sed primo conveniens unde the get us
cUm agere creatur in ente Vel In quodam aggregato
inferior ente sed in nullo genere pure nivoco. deo negaret 'oycus, quod utrumque istorUm est agencia,
demonstrando agenciam Dei et creature agenciam Nec ibsequitur, quod iste sunt gencie ex hoc, quod tam istaeS agencia, quam ista est agencia nec quod trumque istorum est agencia Sed equivocando conceditur, quod alterum istorum non est agencia et non Utrumque istorum non est agencia. Racio istorum et quotlibet simi-2 lium est, quod iste sunt equivoce agencie et in equi-Vocis non est contradiccio sic, quod non concipitur simul utrumque istorum eadem intencione rei, ut dictum est tractatu primo Potest tamen realis philosophus uti terminis univoce, ut significent agenciam analoyce 2 communem, vel con notando nominacionem rei per Signum, ne altercetur in verbis et sic loquor communiter; conceditUr ergo, quod substancia increata proprius agit Uam substancia creata, sed non agencia in genere, que resupponit movere agentis, Sed agencia, que est 3 relacio racionis, consequens formaliter ad existenciam Dei et positivi acti et taliter non potest creatura propter eius imperfeccionem agere, cum oportet ipsam limitatam a Deo inniti secundum potenciam vel sufficienciam deper-dibilem.
154쪽
The Ulterius quo ad immediacionem conservancie, movencie
6 ille et faciencie creatur notandum, quod rapti c1ter ad propo- maintenai Ce, situm potest accipi immediacio talis.
impulsion Primo modo quo ad satum, et sic non habet senten-
ij b' 'ihi hi ci difficultatem apud theologos, qui noscunt Deum esse
ipse6fisust L enim agit celum mediante suo instrumento, cui dat virtutem; et hoc mediante instrumento, quod movet localiter sine hoc, quod tale agens sit immediatum situ a ioliter tali passo, sed in dubie talis distancia arguit imperfeccionem ex incompossibilitate coexistencie magnitudinis molis ideo non potest Deo competere, qui non poteSi quicquam servare, nisi sit illapsus idem. II. Accordita Secundo modo potest intelligi media cio quo ad or-ib ghioetiod ' dinem l naturalem, incipiendo a primo sic, quod illud F. et ille in medidi dicatur immediate Rere quod agit sine agencia priori
'ς δ φ isto modo mediat agencia Dei inter quodlibet agens secundum et eius agenciam, ut proximum Deo summo oest immediatum sibi, et sic dicitur res immediate agere Vel movere, quando agit per Se Sine iuvamine instrumenti vel cause superioris respectu SV agen cie Virtute cuius agit, et isto modo dicimus corpora agere mediantibus suis formis et inferiora mediantibus suis causis et, superioribus; sed et isto modo, inuidquid Deus agit, immediate agit, quia nec habet partes nec formas substanciales vel accidentales, mediantibus quibus agit, sed per Suam nudam essenciam vel virtutem dirigit omne agen Secundum, et per consequen in ordine age iacia 3orum S Sua agencia principativa sive mediaci agen cie illius ordini S. III. A the Tercio modo dicitur aliquid immediate agere, quando 'ehugro a V pSum est causa producto propriissima in natura, ita, resuli; Π m uod incipiendo ab acto et ascendendo as maxime S
cannot pro perihelongatam ab eo proX1mum In natura rei producte esth R UVς ' ipsum agens, ut mixtum producit calorem mediante igne in ipso, et ipse mediante suo calore, qui immediate agit, vel verius ignis, ut calidus. Et ad istum sensum repugnat Deum immediate coagere cum aliqua ocreatur eo, quod in omni tali coagencia habet creaturam mediam, se ipsa propinquiorem ipso effectu producto. Et isto modo intelligunt philosophi communiterponentes Deum non immediate, sed mediate, motore
155쪽
CAP. XIV. DE ENTE PREDICAMENTALI. 127 coniuncto movere celum, et sic placuit Deo ordinate communicare bonitatem suam creaturis suis, ut mediantibus illis virtutem recipientibus ab illo et motis naliter producant creatur in gradibus sibi connaturalibus. Et in ista equivocacione equivocarunt multi philo Proos: sophi, ut Commentator imponit Vicenne ' Meta esinoes. phisice ' quod ipse et alii habuerunt cerebrum a Deo indispositum ad philosophandum, quod negaVerVnt omnem
creaturam habere accionem propriam, quod in senten-1ocia destruit proprias perfecciones et entitates creaturarUm, que capiuntur ab accionibus eius propriis. Deus enim utitur omni agente secundo Ut SUO in StrU II. Prommento plus dependente ab ipso, quam calor ab igne: ς ip Vrς ideo, cum calor non proprie agit, sed ignis, viderii potest, Uod creatura non proprie, sed Deus facit opera: et concordat illud Matth. o. Non enim vos Stis, qui
loquimini, sed spiritus patris vestri, qui loquitur in
vobis. Et talia sunt multa dicta scripture, et aSSenSUS opinionis Wlgari concordat, que ascribit Deo totam ac-2 cionem mundi. contra autem philosophi dicunt, quod Deus movet ut rinis quamlibet naturam agentem ut sibi servientem, et nichil per se immediate agit, quia tunc vilesceret, sicut rex terrenus vilesceret, Si immediate per Se ageret omne opus, quod facit alio agere. 28 Sed theologus medians inter has duas vias notata distinc cione predicta de agencia dicit et Deum agere omnem rem positivam actam et communicare creaturi potenciam ad agendum. Unde Matth ultimo dicitur, quod Deus cooperatus est cum discipulis in accione speciali, 3 et plus videt, quod cooperatur cum alii creaturi S. Nam aliter non hortaretur scriptura tam crebro homi- 22 ne ' operari, ut ad Gall. Dum tempus habemus,
4 con naturalibus in toxtu cod. qq,lib, in margine 9n ahi
2. CL Averrois Comm. in Arist. Metaph. IX Ed. O .
Arist. Venet. III 69): Moderni autem ponunt unum agenSomnia entia sine medio, scilicet Deum, et contingit istis, ut nullum ens habeat actionem propriam naturaliter et cum entia non habuerint actiones proprias, non habebunt essentias proprias actiones enim non diversantur nisi per essentias diversaS. Et ista opinio est alde extranea a natura hominis, et qui recipiunt huiusmodi, non habent cerebrum habilitatum naturaliter ad boni an C etiam ictilii De compositione hominis cap. IV sed p 69). 6. Matth. O. 29. 28. Matth. 27, 20.32. Gai si, IO.
156쪽
operemur bonum ad omnes. V Nec aliter contingeret mereri, quia ad RomanOS 4': Et, qui operatUr merceSimputatur. V ec aliter contingeret penitere, nisi agendo intrinsecus dignos fructus peniten cie, ut dicitur Matth. 30.
Nec est credendum Deum ociari in istis, quia ipse
operatur omnia in omnibus secundum Apostolum prima ad Cor. 30 Non tamen credendum est. quod Deus posset per Se operari omne, quod operatur cum creatura aut sine voluciones quodammodo Media, cumactus et quotlibet talia dependencia a causa secunda io non pos Set Deus causare sine cause secunde comproducentur, ut Deus non potest facere me velle, nisi ego velim, et sic de ceteris.
Fhom unc dico, quod Doctor intelligit meum immediate Brad Wardi 0st agere quamlibet accione is creature primo modo, et ibsecundo, quia inter Deum et creaturam actam non Stalia agencia, que sit propinquior divina agencia, quam primo movet creaturam. Unde dicit in corrotario capituli quarti quod nulla proposicio tribuens quodcumque causatum causes secundes est immediata simpliciter, ut Iotriangulus labet 'res angulos equales duobus rectis, mediante Deo inter subiectum et eius passionem, et ita de aliis. Et eandem sentenciam dicit corrotario ca
Division of the Philosophi tamen vocant alias affirmativas et alias et timmediastim negatiVas immediatas. Affirmativas dupliciter, vel sic, ,hyii . kr quod Subiectum sit Species proxima generis predicti, vel sic, quod subiectum sit species primo subiecta passioni
predicate. In talibus enim non est dare causam mediam eiusdem racionis inter subiectum et predicatum, ut hic o homo est animal triangulus rectilineus habet ire . . etc. Nam sicut Petrus est animal mediante natura humana,
2. Om. 4 4. 4. Matth. , . . Cor. 3 7 8.18. CL Thomae radwardini De Causa Dei Lib. I , corr. 4 Ed Lond. 74 ): Quod nulla propositio tribuens quodcumque creatum cuicumque causae secundae est immediata simpliciter. o. eiusdem ibid. l. II o non 36 corr. Ed. Lond. 596 A): Corrotarium habet triplex orisma: Unum naturale, quod est in omni causatione communi Deo et causae
Secundae, Deum causare prius naturaliter quam cauSam Secundam . . . etquSq
157쪽
CAP. XIV DE ENTE PREDICAMENTALI.que immediate est animal, sic socheolos habet triplices, mediante triangulo qui immediate subicitur passioni: sicut enim omnia impermixta ex equo continentUr Sub genere. Nam si Petrus sit naturaliter prius Paulo, et
risibilitas singularis Petri est immediata naturaliter, subito sequitur, quod Paulus sit in eodem gradu vel posteriori ordinis naturalis cum risibilitate Petri, quod est impossibile. Et secunda pars de se patet generaliter, cum specierum, generis, et sic est de individuis, quia
io aliter periret ordo. Negativa autem est immediata quando unum genUS remoVetur ab altero ut homo non est linea, mediante ista veritate, que est nullam substanciam esse quantitatem, et illa veritas non habet in illo ordine causam Ib Uperiorem, cum non sit genus superius, nisi forte Vocando ens genus, quod non recipit negacionem de aliquo. Istis autem immedia cionibus non repugnat recipere causa cionem a Deo extrinseco, qui non mediat in dato ordine, licet immediate causet dupliciter totam et latitudinem causandi, scilicet immediacione situ acionis et immediacione perfeccionis causancia namque Dei tenet utrobique predicatum. Ex istis patet, quod sentencia philosophorum, ponen Finalcium Deum ordinate causare effectus mediantibu causis pha Goda Secundi S, est vera, Si sane concipitur. Nam Deus movet 0
creaturam corpoream naturaliter motam mediante suo is true, ii
movente creato, et ita de aliis caUSancti S. O Sic Uod under 66d causancia creature sit principalissima, vel posset esse sine causancia divina, sed quod sit media inter Deum 3 et effectum productum, mota a Deo ad taliter causan
vencie Dei cum illis in qualibet tamen creatura habet 22o Deus unam appropriatam movenciam, i Um qua non concUrrit creatura sicut artifex agens per securim habet age iaciam terminatam ad motum securis et illius agencia terminatur ad lignum, et in securis agencia fundatur alia agencia artificis, quarum prima est immediata quo adsitum, et secunda mediata. Et tales equivocaciones faciunt multas dissensiones et replicaciones inutiles ut nemo o nisi errans dubitat, quin Deus facit principaliter omnem IctUm creature, quamvis non univoce agat cum homine; et sic beatificare est equivocum ad subiective et for-
158쪽
maliter faciendum creaturam racionalem beatam, vel ad obiective vel finaliter faciendum creaturam beatam. Prima beatificiencia competit beatitudini subiective, et secunda competit beatitudini obiective. Et tercio potest accipi pro causacione, qua Subiectum beatum, primo merendo secundo eligendo et Sustinendo actum beatitudinis, est causa sue proprie beatitudinis. Due tamen prime significaciones sunt famoSioreS. Dicitur tamen satis vere, quod peccator damnat Seipsum, et sic iudicat se ipsum, cum racio vel conscien loci post consentit se digne dampnandUm- propter peccatum preteritum. Premiare vero beatitudine est Deo proprium; ideo beatus non premi a se vel alium, sed dominus simpliciter, qui est Deus Merces autem est in potericia Dei, ut ipsa fruatur quandocumque quante Iscumque voluerit non autem, ut ipSi Serviat. Nec sequitur, quod sit in eius potestate, nec quod beatus potest beatitudine dimittere, nec obest mentem motam ab aliose movere si tamen esset per se et primo movens et motum. Unc esset in actu et potencia respectu eiusdem, O quia movencia et octo distingwuntur, et sit prius, ut m OVen S, quam ut motum. In Deo ergo Si pura movencia, et ipse immobilis movet omnia alia.
159쪽
Ad sextum dicitur, quod necesse est Deum causa re Solution of
Deum causare omnia talia et ultra, cum omne cau- iiii ut iis sare Dei ad extra sit efficere, planum est Deum facere modi sication S;
omnia huiusmod1 en1m Deus conservat quamlibet an action. substanciam, conServat et quodlibet positivum posteriusio ipsa substancia, et Deus nichil tale conservat nisi quod facit. Patet tripliciter. Primo per hoc, quod accio vel acci, Pi OD . .
V I. o distinctionDei ad extra ponit solum Deum et creaturam fieri e can e ramiacundum Dei beneplacitum cum consequentibus ad ista; uphcizust'audi, sed omnia ista ponit conservancia Dei respectu talis ci Q tive p0Wer;
qu1a esse succeSSIV Si SUUm fieri ergo OnServanci involves the Dei respectu talis convertitur cum eius efficiencia. R Dr Secundo confirmatur ex hoc, quod Deus potest ali II Silace od . . , is ille ostquid agere vel Ilicere ad extra, SicUt PhIlOSOphla docet, unirersat 2 et per consequenS, cum Sit a USI Uni VerSaliSSima, effica' pesiae eati,dcissima et perfectissima possibilis, sequitur, quod si positive
ati quod positivum agitur, Deu agit illud Atiter enim referre to Himpossit sustineri esse agens universalius et efficacius aut perlaccius Deo, quia philosophicum esset ponere pri-2 mum motorem esse tam UniVersalem in causando, quod nullum positivum possit causari in ipso causante, et tam efficate quod, si it aliquid facit illud, et tam perfectum, quod sufficit ad eius efficaciam effectum fieri de eius beneplacito sine ulteriori nisus apposicione cum 3 ergo potest in contradiccione esse causa talis perfec-cionis sumpte sequitur, quod Deus sit illius perfeccionis, quo habito sequitur intentum. Ex quo plane equitur, quod si Deus potest facere quodcumque factibile, et
160쪽
illud fit, tunc Deus facit illud, quia aliter oportet addere ex parte Dei ad eius agenciam composicionem
nisus, vel unum acciden presiam pilam. III. Al movis erci, confirmatur ec hoc, quod omne movere est
Go mo es agere Sed De US Si neceSSamo OVen Omnem creaturam IzVery rQ tui Q producere quidquam ad extra ergo Deus facit vel l . thus e appear . . . a the lites insit omne tale autem In omni genere est num
'othos ut primum mensurans, patet. quod tota multitudo secun iustrum ut dorum gericium, cum instrumentaliter agunt, Si redU- cibilis ad unum principaliter et primo omnium agens o quidquam instrumenta sua egerint. Sequitur enim iste cause secunde instrumentaliter agunt, ergo agen SU- perius, movens ista instrumenta, principalius et prius agit per eadem. Proo si ona Et hec conclusio est evidens theologis, qui ponunt iba gens secundum quantumlibet applicari servata prima immota cum hoc, quod Deus Suspendat agenciam eius,
Scriptureoliat secondaryagenis do notaci heu Jod
suspendes His ut patet de tribus pueris in camino ignis Dan. 4 et de subtraccione luminis solaris et stacione eius ad UtUm domini, ut patet Luc. 230 et Gosue Io'. Deus ergo Ioexistens tam activus quam operativus ad extra, Sicut ordinancius facit quicquam ordinat fieri, cum regulat Omne ingen Secundum, pocius quam manus artificis regulat securim vel aliquod instrumentum. Ever positive Omnes ergo positivum jactum dependet a Deo ex II ' obbrio . ' trinseca dependeracia magis esse iaciali, quam a Sila caUS a essenii ii ii δ' intrinseca quia aliter non esset execticio sue ordinancie
euuse plene in eius potestate. Nec haberet philosophus recuri: idne 6 sum et statum ad meum regulantem, quando queritur . 'i,tabb b le t tilatate nature agenti ordinative, non presupposito, o h sayin quod Deus concurrat ad omnem talem accionem, Uto remoueta Uando Verit Ur, quare individua producuntur secundum istum ordinem, quare uniuntur pro pleno et ordine unitatis servando, nichil age iacia ex indisserericia et sic de ceteris subtilibus regulis nature oportet philosophum 5
recurrere ad illam famos an responsionem, quod totum est ex ordinancia.
Opus enim nature est opus prime intelligera cie, nec dissentitur isti conclusioni, nisi errone intelligendo Deum univoce applicare vires cum creaturis, et non summe odenominanter dicendo producere. Nec solum hoc, Sed