장음표시 사용
161쪽
CA' V. DE ENTE PREDICAMENTA I. 3 omnis actus est immanens voluntatis create. Per idem lit a Deo, ut doctores et sancti copiose et concorditer
ideo ponitur pro theologice deciso tam a philosophis quam in theologis quod Deus necessario concurrit ad
omnem actum creaturam sicut omne causatum necessario causat necessitate Deo eo supposicione non absoluta.
Ad primam difficultatem dicitur, quod non est color reuiuidui ilio in ista deduccione Deus facit cursum istum ergo currit, et sic de comedere et similibus. mam anima si inus. J0 n
fames et quotlibet talia Iaciunt cursum. OmmeStionem the sume a toet cetera, que tamen non currunt Pro cuius declaracione I iiii iii,u' notandum Quod Sicut movere sic nec facere est uno bot' Q n socer
i5nymum cum agere, dicente Augustino 3 questione 28', quod omnis causa efficiens est, it materia facit rem esse quantam, corruptibilem, circumscriptive sit uatam, et sic de aliis condicionibus racione materie contingentibus materiarum. Tenebra clam facit viantem cadere,2o peccatum acit suum subiectum expers gracie, et sic de quotlibet, que non poSSunt quit quam agere, cum Solum natura absoluta, habens esse iacialem appetitum immanentem potest agere causa autem Uectam ille Signanda, sicut causant aliquam extra se, sic et faciunt. Unde a Deus dicitur sacere, quod antichristus erit, quod homo non est asinus, et sic de ceteris veritatibus ternis, ut concedit libro primo, capitulo 14M et libro 'f. theologis est quod est ioci. 27. Post concedit lacuna ct fere litterarum in ore. Voce i icior vel Doctor rosundus excidisse apparet
i5 Aug. de diversis Quaestionibus LX lli lib., qua est. 28 Muue XL δ): Qui quaerit, quare voluerit Deus mundum facere, causam quaerit voluntatis Dei. Sed itinis causa e sciens est. Omne autem V iciens maius est quam id, quod efficitur. Νichil autem maius est voluntate Dei. 24. Cy Thomae Brad- ardini De Causa Dei EI. Oud 20S E et 20 A): Itemvoluuias Dei est causa, quare quodcumque futurum ad utrumlibet est futurum ergo eadem ratione quorumlibet aliorum. Antichristus enim ex se nullum esse habet omnino ergo ex Seuon magis deter ut iretur ad uuam partem muti adictionis . . . . et i 32 E L. II): teni cuiuslibet negationis verae prima causa est iu Deo . . . Negationi autem, quae non St Necessaria, sed contingens causa, in Deo videtur esse nion elle sic esse, vel non facere ita esse . . . denique eiusdem libri cap. 33 cum partem mediam, tum haec E. L. 624 A): teni Antichristus non per se habet esse, neque non esse, quia tunc per praemisSaalterum semper de neceSSitate haberet.
162쪽
IOHANNIS ICLI Fcapitulo 32 et 3 30, quia causat illas veritates, quedistingwuntur formaliter a Deo, et hinc dictum est continue operari et facere creaturas, Sicut facit illas esse, quod idem est. Agere autem non St extra caUSancia,
nisi lagentis ad intra et producentis rem absolutam; bsed facere appropriatur ad causanciam ad extra et non requirit faciens suum agere ad intra, et per On SequenS nec esse activum nec rem absolutam producere. Ideo .
dicunt grammatici. quod agere verbum est plus absolutum, quam facere, ut rectilogus non dicit, quod agit o homo currere, sed facit hoc Nec dicit, quod creatura facit, nisi specificetur, quid facit congrue tamen absolute dicitur, quod intelligens vel delectans agit, etsi non exprimatur, quid agit. Unde Aristoteles se topicorum, capitulo ' et ' ponit per hoc differenciam inter artem ibet prudenciam, quod ars primo est factibilium, scilicet ad extra operabilium, cuiusmodi sunt res artificiales; sed prudencia est agibilium, cuiusmodi sunt consiliari,
ordinare, precavere et ceteri actus huiusmodi immanentes; et sic facere et agere coincidunt in multis, et in zomultis discrepant. Conveniunt in omni operacione substancte producentis ad extra rem absolutam et discrepant in omni causancia entis, quod non est substancia,
et in omni faciencia, qua non fit ad extra aliquid ab-
Sed preter tale facere positivum, Sicut est unum agere intrinsecum, quod non est facere, ut patet de agencia patris, sic extra agere est Unum facere privativum, de quo creberrime loquuntur autores, ut puta, quando Stunum factibile, quod est in potestate causantis impedire, O et non impedit, tunc dicitur facere illud, et isto modo loquitur Anselmus primo Cur Deus homo ose, in De
io Migne LVIII 374): Illum quoque, qui prohibere potest,
et non prohibet, solemus dicere, quia vult, quod non prohibet. Eiusdem de Concordia Praescientiae et Praedestinationis' Mignetb 519J Nunc autem tantum dico, quod malus angelus ideo
163쪽
CAP. V. Di ENTE PREDICAMENTALI.
Concordia 40 et in de Casu Diaboli 180 et decimo nono. Conceditur enim Deum facere ad hunc sen- Sum primum angelum iniustum quia est in potestate Dei dare sibi iusticiam, et non dat, et isto modo dici tur Deus improprie facere quodlibet peccatum. Ut Sepe dicit Anselmus. Et ad istum sensum dicit Philosophus
secundo Phisicorum o cum commentatore SUO, quod nauta per suam ab Senciam est causa submersionis navis,
si fuit in eius potestate salvare ipsam sua re Senci A gubernando. Unde illos, qui debent adesse suo auxilio Vel agencia, et absunt, dicimus Wlgariter culpabiliter
causare malum omittendo, quod non potest Deo competere, et isto modo faciendi fiunt que cumque peccata formaliter dicta. Ut patet O St. Secundo notandum est, quod maior pars verborum os verba diectivorum ire ter 'genciam vel passionem, Uam
denominant con notant elacionem et parciales acciones subiecti, de quo formaliter predicatur ut loqui est animal con note relationvocem artificialiter vociferare correSpondenter ad mentem, an 'movemenis 'currere est animal gressibile velociter ambulare ad quod Di hi paris;
i. Post ' lacuna fere siue rarum in ore.
iustitiam non habet, quia eam deseruit, nec OStea nece it . . . . Puto, quia gratia Dei adiuvante monstravimus, quod praescientiam Dei et liberum arbitrium simul esS .... OH Sit
impossibile. Eiusdem Dial. De Casu Diabolo 18 M. 509 Pluribus modis dicimur facere dicimur enim facere aliquid, cum
esse facimus rem et cum facere possumus, ut non sit, et non facimus .... Semper igitur debet Deo gratias agere malus angelus pro beatitudine, quam sibi abstulit; sicut bonus pro eo, quam ipse sibi dedit. - Et cap. 9 . . . . Unde Cori Sequitu , quia, cum deserit acceptam iustitiam . . . . bonum est aliquod, quantum ad hoc, quod est quantum ero ad hoc, quia iustitia, quae fuit in illa, non est, dicitur mala et iniusta. T. Cf. Arist. Νat. Ausc. II 3. 4 M. Par. II 64, 6 s.): Eτι δε et αυτο
κηβερνητο τὸ ς του πλοιο ανατ 3οπῆς, ου h παοovsια αἰτία τῆς σωτηριας et Averrois comm in hunc locum Ed Uen IV 293: Et contingit etiam, quod eadem causa est causa duorum OH trariorum, sed duabus dispositionibus diversis, . . quoniam gubernator est causa salνationis navis et submersionis salvationis quidem ipso praesente submersionis autem ipso absente.
Hoc uno loco monuisse si sciat ictissum hausisse exemplum suum id quod pluries fecit ex Thomae radwardini De Causa Dei libris; f. l. c. II 32 Ed Lond. 610 DP Sicuti et praesentia
gubernatoris est causa salutis in navi, et eius absentia est causa mortis, sicut Philosophus 2 Ph s. 9, 5 Metaph; s. 2 et Anselmus de conceptu virginali 5 testantur.
164쪽
a running of requiritur motus pedum uorum, et ita de quotlibet Yei id heii 6ti Similibu S, in quibus est difficultas non exercitato licereare predicate descrip ciones discernere, iue ingen cie connotant
of his paris . parciales agencias parcium Sub Stancte, cu formaliter inest parcialis agencia; ut nulla pars hominis ridet, currit, loquitur, et sic de ceteris agenciis personalibus, licet quotlibet partes eius faciant tales agencias Ridere est enim hominem letici animi wltum hilarem ostendere, quod solum homini poteS competere, et pro- porcionaliter de actibus aliarum passionum quelibet onamque dicit suum subiectum; et addit modum. Scio tamen, quod scriptura figurative attribuit Deo predica ciones formales creatis appropriatas ut Math. 46 dicitur: si Spiritus sanctus loquitur in vobis. Et ad O. 80 dicitur postulare pro vobis gemitibus inenarrabilibus V, 15 et in veteri testamento dicitur Deus ambulare ad auram post meridiem ut Gen. 30 et nunc loqui cum Moise ore ad os , ut patet Exod 330, et ita de quotlibet similibus, que omnia intelliguntur, quod Deus talia facit in subiectis creaturarum vel pro porcionale talibus ex Iotrinsecis facit in animo, quando loquitur ad cor. Unde non sequitur ego possum sedere, ambulare, pati etc. Sed Deus non potest sic ergo ego OSSU F. 222
facere, quod DeUS non poteSt. God malles ut Deus enim potest facere omnes formas illac sed nec ab eis dige di pSe, nec aliqua creatura potest facere eas informaret laeSe acti Vitie . ipsum. Verumtamen Deus sanat infirmos, mundi ficat
locum mundi sine sui contaminacione Susticit enim ad facere Dei, quod velit factum fieri ideo oportet theo-3ologum exuere conceptu pueriles, quando concedit Deum facere omnia opera sua universitatis, non quod fatigatur vel solicitatur, sicut homo portans in dorso pondus quodcumque, quamvis Supportet modo suo Univer- Sitatem suam. Quandocumque ergo verba positiva sunt 3, vere predicabilia de nomine Dei, si Significent causanciam ui actus, ut, sicut Deus tonat in nubibus, ita concedendum esset, quod ascendit nubem et movetur
13. Matim 10 non d), 20 cf. supra, pag. 27 l. 6.14. NOm. 8, 26 T. Gen. , i8. Exod θ' II: Loquebatur autem Dominus ad Moy sen facie ad faciem et Num. 12,
165쪽
DE ENTE PREDICAMENTALI. quantumlibet celeriter, intelligendo figurative, quod causa In hai sensetalem actum et sic forte intelligitur illud Hom asei beatobod nibus mobilibus mobilior est sapiencia. Sed tales locu ciones sunt preter vim vociS, Ut patet qui vocations ex descrip cionibus supradictis, et in illa materia audi i inuit, uehu uotlibet obiecciones contra descrinciones huiusmodi. tu philosopher
ut aliqui dicunt quod bruta loquuntur, Ut patet te hinis licas in Balaam Num et serpente Gen. 30 et sic de animalibus multis. Alii dicunt, quod non omne ani-ioma gradiens currit, nec omnis itus hilaritas est risus sed de istis est michi modica vis, quia scio, quod talia verba sumuntur large et proprie secundum quotlibet gradus equi Vocos, analogos et Univoco S, Ut aqua dicitur currere et sagitta volare secundum quandam ibanalogiam ad motus animalium; et sic lgus non vocat homines nisi eos, qui virilem talem attingunt ita adhuc restringunt alii ad animosos; sic non dicunt gressibile currere nisi ad gradum et modum eis notabilem moveatur, et ita de aliis: sed non decet philosophum sica loqui. Sed sicut concedit omne animal racionale esse hominem, sic concedere potest omnem itus hilaritatem esse risum, et sic de ceteris. Aliter autem difficul A question is
tant alii, si cursus, locu cio, risus, et ceteri huiusmodi me in . tibi
extendentur et si sic cum omnis forma sit simplex et . attribui a io
a invariabitis secundum Autorem Sex Pr1nc 1 piorum libri person ho)Ui, equitur, quod quelibet pars talis forme sit eiusdem pψximi β hQm denominacionis cum toto Ex quo equitur, quod UOt- libet partes hominis currunt, locuntur rident et , eo quod omni cursu subiectum suum primum currit; et 3o ita de aliis. Sed hic dicitur, quod talia sunt aggregata e multi. Such ordsactibus et formis diversorum generum; ideo non sor- IT: j., ciuntur legem simplicitatis forme pure unius peneris ut illi implo
35 aliorum membrorum et requirit in dubie quotlibet motus contrarios et quietes interpolatas, ut patet subtilius consideranti progressum animalium, tremorem et similia.
2. Post illud lacuna S seu Io litterarum in ore. S. Post Num lacuna iter litterarum in ore. 23. et ceteri cod. et ecati. 36. COI.: interpol ataS.
2. 3. Sap. VI 24. . um 22, 28. Gen. I. 25. Cf. Gilberti Porretani ex Principiorum lib. cap. Ed. n. AriSt. Ven. I SI ): Forma est compositioni contingens, simplici et invariabili essentia con SiStenS.
166쪽
Unde videtur michi, quod talia extenduntur secundum parte aggregata S, ut cursui habet motum unius tibi ea anterius et motum alterius ad posterius, et sic de bracchiis; alias autem partes habet quiescente cum oportet omnem motum inniti fixo vel immobili ut homo innititur terre pausando cum uno pede, dum movet alium in tantum quod mundus non posset circumrotari nisi super axem terminatum ad duo polo quieScentes, et omne motum innititur Deo immobili. Et hinc moventur philosophi ponere Deum immobilem, cui omnia lomobilia oportet inniti sive agant sive paciantur. et Thus otia is Progressio ergo habetur pro actu parciali aggregato, Ut eoisios ': po Si dicet Ur. ec sunt in instanti, sed intercise partes m 'μ' huiusmodi aggregatorum; ideo non sunt mogenee ideo habet pro partibus quantumlibet dispares motus. Ideo i5
gatum, et hinc equivocant grammatici concedentes, quod homo currit formaliter cursu et currit cursum id est, currendo causa cursum; et sic loquitur loquela et equivoce loquitur loquelam et sic de ceteris actibus verborum oabSOlutorum Patet ergo, quod non sequitur pars hominis habet partem cursus, ergo ipsa currit, quia motu partis
non est curSUS. Risu autem non est per totum hominem,
sicut nec locu cio et , que fiunt limitatis partibus, aliis partibus octantibus quo ad illud. mec partes primo ab subiecte talibus aggregatis denominuntur. Such acts Istis notatis patet tercio, quod si Deus currit, tunc predicated of OV et membra Sua gradiendo velociter quod quia non God bougi hi saei tae, non sequitur facit cursum erEO Urrit.
Quamvis enim omnia membra animalium sint sua, non otamen sunt membra sua, et ita non sequitur Deus comeStionem, concurrendo cum omni comediente, quod exinde comedat, quia comedere est aggregatum parciale Suppositate, requiren suum subiectum sumere infra se alimentum ore, masticando gutture suo ingluciendo etc. 3, que Sicut sunt diversarum racionum, sic fiunt diversis temporibus. Deus tamen generat omne animal, Sicut facit omnem creaturam, sed non patitUr cum paciente, etsi agit cum agente, Sed concUrrit cum PISSO, On- servando ipsum et iuvando resistere. 4o Three ind of Est lautem tripleo resistencia. Prima est passive,
I. Tertii nulloi terminare agenciam motoris, et sic loquuntur philosophi
o the activi tyo the motor. S. nisi corr. eae in se in cod. ii Ga habet. I9. Oct. loquelam.
167쪽
DE EXTE PREDICAMENTALI. loquente omnem motum causari ex resistencia mobilis
Secunda est lactiva renitencia mobilis, suo agenti II active
contrario et taliter non reSIStit alia Par cel SUO Otori ille part sed sublunaria. habencia motores illis contrarios. qui bid in Ved moVendo moventur: Omni enim accio St racione contrarietati inter agens et a SSum vel racione contrarietatis inter terminum a quo accionis et terminum ad quem. Neutro autem istorum Odorum resistit Deus. Sed primoto modo loquendo Videtur quod omnis creatura resistit potencie Dei. Et Secundo modo loquendo videtur corpus fetulantis resistere anime Sue et omnem peccatorem
resistere Deo. Unde Actuum ' dicit Stephanus , . Vos semper spiritu Sancto resistitis. i5 Resisteres tamen 'ercto communi significacione III. in drance sonat in impedimentum qualiter loquitur Apostolus ad Romano 90 .Voluntati eius quis resisteret Et isto
modo sepe dicit scriptura. quod nichil potest Deo
et Non ergo sequitur Deus concurrit cum passo faciendo eius resistenciam, ergo Deus resistit alicui altero istorum modorum cum Deus non innititur cum agente nec resistit cum paciente sed modeste regnat totum mundum: ideo non est ymaginandum. quod alia creatura potestet, impedire vel superare Deum frustrando eum a fine. quem intendit, movendo aut inclinando creaturam sed Deo continue agente quamlibet creaturam contingit creaturam racionalem niti quo ad aliud contra suum consilium vel preceptum et tunc dicitur talis creatura contraria
D suo agenti sibi resistere et specialiter si habeat bonum instinctum a Deo, quem gratis extingwit vel omittit quoad prosecucilinem: tales enim in vanum graciam Dei a recipiunt i secundum Apostolum secundo ad Cor. 60, cum inclinancia ad bonum sit a Deo non volente amplius 35 inclinare sic, quod voluntas Dei et finis, quemcumqUe ipse intenderit semper impletur et per conSequen DeUS non intendit finem impeditum, sed agit quod si agens naturale nititur ultra hoc quod agit ad extra tunc Deus resistit sibi tercio modo impediens, ne ultra modum a
23. Act. 7, I. T. Om. I9. 33 2 COD. 6 Id ne in vacuum gratiam Dei recipiatis.
168쪽
Deo volitum agat; taliter enim dicit acobi ' Deum
Assumptum tamen labe difficultatem, cum Deus moderat omnem appetitum et nisum nature create, ideo certum est et sati pro presenti, quod nichil non volun flarium appetit vel nititur, nisi secundum divinum beneplacitum sic, quod Deus wlt ipsum sic niti vel appetere, etsi non velit datum finem quem appetit, es Se XecUtum et ita non sequitur Deus resistit cisti agenti. id est impedit ipsum, ne habeat datum finem, quem appetit loe concurrit cum eodem agente ergo resistit sibi ipsi, quia ide, concurrit vel agit ad ioc, ut idem agens
habeat datum finem. The meus are Et per hoc patet, quod omne mensUre create atten-ihi nil and UntUr pene divinum beneplacitum vel eius ordinanc iam 5 consequQnil quo ad causam ut magnitudo. latitudo vel longitudo
resistenc is corporis, intencio qualitatis, velocitatis, accionis et boniana feruire talis Uiu Slibet creature est tanta. quod Deus hoc it; sed quia volucio Dei est nobis incognita, nisi de quanto signa naturalia sibi contestantur, ideo querunt modernicio alias mensuras inductivas, penes quas quo ad effectum possumus huiusmodi mensurare; et pro maiori parte impertinenter et minus scolastice. Hoc autem certum est, quod Si pro porcio completi moventis sit minor, tunc velocitas motus sui est minor et intelligo per propor-2acionem doneitatem quomodolibet creatam ad velociter movendum et econtra, Ut minor est talis pro porcio resistencie est motus minor. Nec sequitur, quod motus posset esse in Vacuo, nec quod Deus, si immediatem OVeret celum moveret ipsum subito, et sic de aliis ohodie famosis, nisi forte arguitur tamquam ex impossibili; sed satis est philosopho, quod quantum est de racione passi vel medii tardantis et remittentis ipse dividendo
intentum moventis sic esset in talibus casibus, et tale est argumentum ad hominem contradicentem. Nam si bDeus esset virtus in materia tunc esset potencia merenaturalis non libera et per consequen moVeret celum. Secundum ultimum, quod posset vel si vocetur anima celi virtus in materia, certum est quod arguitur ex impossibili, sicut patet ex conclusione deducta. Si enim o
169쪽
CAP. V. DE ENTE PREDICAMENTALI. I lDeus esset anima orbis, cum non potest habere inem, gracia cuius moveretur citra illud, quod posset, moveret secundum sui ultimum sicut anima movet arterias motu pulsis nisi de quanto limitatur a causa superiori cum ergo motus celi sit quasi vita viventibus XIV Phisicorum, Deus si immediate moveret cum non potest habere superius ipsum limitans, moveret illimitate apponendo nisum quante posset, sicut facit quelibet forma intrinseca.
170쪽
Solution Ulterius stat difficultas secunda, si Deus potest cum
p. 65ὶ quolibet agente Secundo Uantumlibet concurrere, et
eri Abilo iusti re utenciam PaSSi quantumlibet USpendere et promovere creatures sine variacione potenci creature et Videtur, quod Sic, ni isthi Dia Deus libere contradictori coagit i nunc plus et nunc P. it Qui minus. Ergo cum agencia Dei sit totaliter distincta ab
per sei can do Sic enim PoteSt USIcam Iacere trahere quantumlibet in conjunction grave cum contractu agencium SecundorUm Cum ergo o
howeve weali coagencia Dei Sit efficacior quam coagencia creature, multo magis cum sua coagencia facere causam secundam quantumlibet debilem agere quantumlibet difficilem accionem. Item, quidquid DeUS potest per Se agere, poteSt et agere cum Oagencia cause Secunde, si ipsa 3 potest cum Deo concurrere coagendo, cum nulla causa secunda potest ipsum impedire Sed per se potest omne agile a creatura quantumlibet celeriter producere ergo et Um causa secunda Oagente. Item, quam Velociter potest Deus movere hoc grave ut quattuor ad locum o suum naturalem in medio universalissimi ut unum, tam velociter sufficit ipsum ex illa gravitate, ut quattuor movere se ipsum, sed infinitum velociter, mo subito sufficit Deus movere hoc grave verSUS locum UUID, ergo etc. Maior patet ex hoc, quod tale grave haberet 3 continUe appetitum, et nisUm apponeret, ut esset in loco Suo ergo continUe OVere Se et Per OnSe UeΠS, cum motus Solis non componitur ex suis partibus intensis, SeqUitur, quod totale motum sufficit producere. Si enim motus solis componitur sic intensive, tunc infinitum oremissa est aliqua eius pars et cum idem sit remissio motus et eius tarditas, sequitur, quod infinitum tarda esset aliqua pars eius; sed non est dare mobile, quod