장음표시 사용
171쪽
sic tarde movetur, ideo realiter nullus motus, specialiter in quantitate componitur ex suis partibus intensivis, et per OnSequens non est parcienda appropriata pars motUS Deo, quam non producit mobile. Ista via tenetur communiter tamquam oppositum heresi deroganti potencie divine infinite. Sed contra istam sic. Quam limitata est aliqua natura Replycreata ad leno minacionem 4e in eis aliquem, tam limitata est quelibet potencia activa creata ad actum in I df,
io suum: sed multe nature create sunt limitate ad fines, powerris limited
Ultra quo non possunt de alia potencia ergo per idem ' '' et quelibet Potencia activa creata est sic limitata quo ence be
ad actum suum. Consequencla patet per locum a supposition is
sufficienti similitudine, sicut et minor lassumpta. Et i, minor patet illis, qui dicunt in talibus divisionibus
poten cie affirmativam de maximo. Similiter quelibet potencia activa est eo intencio quo plus potest active, sed secundum istam viam quelibet qualitas de secunda specie qualitatis infinitum potest non augmentata neceto diminuta ergo est infinitum intensa, et per On SequenS suum subiectum est secundum ipsum infinitum potens ut si albedo sine intensione sufficeret denominare subiectum infinitum intens album vel infinitum immutare Sensum, esset infinitum intensa. Aliter enim nulla qualitas posset, esse instrumentum agendi sui subiecti secundum ultimum sue poten cie. Similiter iuxta istam viam non oportet ponere aliquam qualitatem intendi vel remitti, monullam inesse subiecto pro accione perficienda nam ex intencione peracionis sentite non sequitur naturaliter 3 intensio forme principianti operacionem tamen poteStesse, quod Deus ternaliter statuit efficacius concurrere cum subiecto sine dacione forme vel fine intensionis: quis ergo scit, si Deus sic facit Nec valet dicere, quod preter communem UrSUm St, quod Deus sic concurrit,3 quia ex dubio cuicumque, qui non est consiliarius Dei, Deus rariter statuit sic concurrere sine dacione forme, et sic nulli tribuit potestatem quicquam arbitrarie 24 faciendi vel miracula aut talia que cumque operandi, cum ipse potest concUrrere cum Uac Umque creatUrn o sine dacione disposicionis, potestatis vel Virtutis, et, quantumcumque poten aliquid fuerit, ipse potest subtrahere concursum suum, quod ipsum fiat quantumlibet
172쪽
insufficiens ad agendum; et certum est, quod lgariter
dicta de communi cursu nature non adiuetant communiter
sic dicentes, quia nemo scit qui est communis cursus nature; mo de vi vocis sequitur, quod Deus in tali efficaci concursu miraculose disponit creaturam, sicut indisponit potenciam, a qua Subtrahit concursum; et talis disposicio aut indisposicio vocatur de vi vocis potencia, virtus Vel qualitas Supernaturalis, quia aliter non esset membrum ad probandum, quod Deus dat aliquam qualitatem supernatUraliter preter communem iocursum nature et forte talibus eviden ciis involuti sunt, qui negant creaturam quicquam agere, sed Deo attribuunt totum opus, quia in dubie, si omnis nisus naturalis creature suspenditur a Deo, tunc ipsa non naturaliter agit opus, licet Deus utatur ipsa tamquam pure paSSo. 5To solve his Pro solucione istius materi oportet acute prospiceremit, e an ne dicta de agencia Dei ad extra quod ut fiat recencius, God' action notandum secundum dominum Ardma canum libro γ'
It is fixi oles de questionibus Armenorum capitulo secundo et fra,
Desiastu si quod sextupliciter potest intelligi Deum agere ad extra et o Primo pure creando, sicut in principio mundi condidit
creaturas, et in illo genere creandi sunt multi gradus,
18. Liber hoc loco a Niclis commemoratus editus est sub titulo: Summa Domini Richard Radulphi Archiepiscopi Ar-
machani de Erroribus Armenorum, emendata a Joh. Ludoris.
Parisiis. Joannes Petit DXI, Fol. Cf. anter annal. Xyogr. VII pag. 554 quae editi mihi praesto non fuit; idcirco codicis Palatini indobonensis 4819 qui quaestiones hoc loco commemoratas exhibet, Ope Verre visum est, quae ineunte cap. 2 libri XVII leguntur, atque duas priores agendi divini rationes secundum ictis expositionem bene illustrant cod.
ol. 669: Unde consequenter compellimur responsionem inquirere ita, ut non negemus en citim acciones ut igitur rumorum vigorem plenius agnoscamus, naturam radicis primitus expedit inscrutari. Igitur ol te acute advertere, quod Deus dicitur multipliciter agere creaturas Uno modo, causando aliquid proprie, sicut in principi egit celum et terram, nullo eis supposito, iis se ipso, et hoc modo accionis legitur Deus requievisse die septimo ab omni opere, quod pararat Gen. 20 capitulo. ec extunc utiquam, ut estimo, ita egit, ne esset primordialis instituet demonstrata. Alio modo dicitur Deus agere non causando, sed immediate et si 'cienter supponendo causam materialem sive subiectum, in quod agit, per quem modum agit sive fugit, ut verbo utar scripture, anima . . . . etsqq.
173쪽
Secundo modo agit Deus producendo Spiritum racio a B creuisugnalem presupponendo ex lege nature materiam dispost x/ς''Vt tam per agens naturale secundum et isto modo fingit vel creat anima intellectivas.
ercio modo agit Deus graciose pure per se pro Σ', ' '
Supplecione, quam supponit, ut contingit in miraculis mari . suscitando mortuos, dando graciam et similia, et omnes iste tres maneries agenciarum Soli Deo possunt competere;
et de istis intelligitur illud o b ' , , opera, que egoiosacio, testimonium perhibent de me, quia pater me
Quarto modo agit Deus coassistens tamquam virtus an active moralis effectiva, sive Deus non possit per se solum V selibutast 'ipsum efficere, ut sunt actus anime et similes effectus ut 800 .i qui non possunt per Se SSe, Sive OSSit, Ut Sunt creature absolute, et sic, ut dicit, non attingit Deus immediate ad actum, et isto modo intelligit illud Matth ultimo: ,, Egressi autem predicaverunt ubique domino cooperante. Quinto modo agit Deus conservando causas agentes . . In phold ing
In quarto modo agendi non est alia accio Dei quam i. 'm
cause secunde quint, modo lacci me precedit euecis. accionem creature, et in sexto modo acci Dei subsequitur accionem creat Ure. Nam sicut prius est Deum ad conservare vel sustentare causam Secundam, quam Stipsam agere ad extra, sic posterius est Deum ordinare causam agentem Um SUO producto, quam est ipsam metagere. Sed Supponendo, quod Solum absolutum sit proprie agibiles et quod Deum agere 'liquid non ponit, nisi 3o Deum esse et idem agi secundum eius beneplacitum, patet ulterius, quod Deus ni cliti agit ad extra, nisi creaturam absolutam et ipsam me eo ipso agit, quo ipsa agit. Ideo, ut generalius loquar, est necessarium ex suppo God oes very 35 sicione, quod Deus faciat omne actibile positivum inrig'dou Quod conformiui declaretur secundum sensvin his ruili resis eati Augustini et aliorum sanctorum, qui prosundius recognition fSapuerunt, Supponendum ist unum Deum esse, quod 'ς': b00 Ssolum sit necessarium simpliciter esse esse raciam abso- o lut Im.
174쪽
Tli universe Secundo, notato quomodo omnem accionem tranthe s i ii iiiii Seuntem Oportet procedere ab actu immanente patet, quod oportet totam universitatem sens4bilem produci a prima veritate. Create belui Et tercio, ut ista materia planius concipiatur per o Id. h. 6 dum narrandi, notandum, 'Uod res creata secundum Producti H quadruplex suum esse habet quattuor gradus notabiles producendi.
a Intelligibi Primo enim producitur omne producibile j a Deo ad F. hqφη- intra se eundum esse intelligibile, omnis tali pro loduccio est absolute necessaria, consequens formaliter
primum neceSSe SSe.b existence in Secundo modo prodUcitur res secundum esse inten-
hq ' bb '' ' cionale, cum Deus intendit et it ternaliter rem illam
non solum fore, sed existere actualiter Suo tempore, et 15 omnis talis produccio est contingens sed et erna; et omnis talis producencia vel produc cio, cum sit adductiva, non operacto, licet ab aliquibus vocetur, facit, sicut Deus ternaliter facit me fore. e helua ercio modo producitur res in esse actuali ad extra, o
quod esse vocat Ur esse existere. Et hoc contingit du- specie', liciter vel in suo genere, Specie vel racione speciali, et isto modo omnes creature producte Sunt ad extra iri primo instanti mundi. Nam genealogia vel arbor successiva cuiuslibet specie naturalis habuit tunc ali et quam partem Subiectivam vel racionem causalem, et ad hunc sensum intendit beatus Augia Stin US, UO. DeUS, qui vivit in ternum, creavit omnia simul, ut dicitur Eccl. 80. Et istam voco ego peracionem Dei conformiter cum beato Augustino et scriptura, et a tali ope Soracione cessavit Deus non condendo novam speciem die ', ut dicitur Gen. primo. Numquam enim poS SeXtUm diem quicquam fecit, nisi quod ante produxit in sua causa generali, vel speciali, vel seminali, vel materiali. ci indi Vidua Sed quarto modo Produxit Deus creaturam secundum Spropriam existenciam vel successive vel subito solum producit pro illo instanti que primo creatura habet propriam existenciam. Et tercius modus producendi vocatura doctoribus opus condicioni. Sed iste quartus modus
175쪽
CAP. XVI DE ENTE PREDIC,MENTALI
condidit Deus in primo instanti mundi ad minimum in
suis causis secundis vel materialibus, vel specialibus, vel universalibus, et post administrat individua tempore congrUo Suo genere. Ista sentencia patet per beatum Augustinum θ' super genesim ad litteram capitulo iseet infra et libro sexto capitulo 130 et alibi multis locis. Νec est putandum, quod Deus desinit conservare aut SU Stentare creaturam cum ipsam produxerit in propriaio existencia, sicut carpentarius relinquit domum, cum ipsam fecerit quia si hoc posset facere non SS et Omnipotens. Unde quinto modo accipitur agencia Dei ad extra pro Sustentanda Vel conservanda eius essen ciali sicut enim luminosum sustentat lumen et mobile motum, sic Deus , modo ineffabili sustentat sustentacione essenciali omnem creaturam tamquam agens extrinsecum V ad essen clamet tamquam sustentans intrinsecum quo ad intimum
illapsum et de tali operacione intelligitur illud Joh. 5 0:, Pater meUS USque modo operatur et ego peror.
et Unde Lincolniensis in quadam epistola missa magistro God is the Ade de Marisco. querenti si Deus est forma rerum, th: O Hi si dostendit ex multis dictis beati Augustini. quod sic hi
post adducit ex sensu beati Augustini tres raciones ad Grossetest/. illud. a Prima talis forma diuinitive est qua res est forma Deit is heliter ut humanitas, qua homo est homo, forma homini a viiij a uiri lest; sed Deus se ipso est formaliter illud, quod est ergo 'V cum deitate Deus est, sequitur quod illa deitas sit
6. Aug. De Genesi ad litteram V, ue XXXIT 33M
.... NOHrie consi mat non solum totam istam mundi partem
rebus mortalibus et corruptibilibus deputatam, erum etiam vilissimas eius abiectissimasque particulas divina providentia regi Ibid. VI 3, 26 quod caput ad creationem primi hominis respicit. IS. o. 5, 17. o. Roberti Grosseteste episcopi quondam incolniensis Epistolae, I Edite. Henror Micha res Luard London SHI, pag. II et imprimis ita leguuttir, pag. 3 Ex ratione quoque formae argui potest, Deum formam esse, quia forma est, qua res potest esse id, quod est velut humanitas, qua rom est immo forma hominis est Deus autem se ipso est id quod est se ipso enim Deus est, quia deitate Deus est et deitas Deus est. Or apropter cum id qti res est id, quod est forma sit Deus forma est. Item vis non conce
176쪽
CAl'. XVI. Nince God is Item, quis non concederet Deum formosum et Spe
eoiosus, hecis clOSUm Sse, ergo PS e forma et Species est, cum nichil
'ξ ἡ sit in D SO formalite et per se, quod ipse non sit sicut
ergo est iusticia, qua est iustus. eo ipso quod iustus, sic est formositas et speciositas eo ipso quod est formosus et specioSUS. Eorm is the Item forma non nisi complecto rei et eius perlaccio istius es 'salo': De US est complecto incompletibilis et perlacci im- doctrinem ili perfectibilis ergo per idem est forma informabilis Quia
c in P ς'ψη efficaciter concludiant aput racionem sapientes de qui ditate forme, modo quo tactum est tractatu de substancia. F. Variolis Unde pro ulteriore declaracione sic scribit incolniensis ' sis es, ibidem: Ut autem clarescat, quomodo Deus est forma
qualiter exemplande. I. A mode or Dicitur enim forma exemplar, ad quod respicit artifex Py' ς' η' sutor, ut secundum 1 psum formet soleam dicitur forma sole e , et sic vita bonorum, ut ad eius similitudinem omores nostros formemus dicitur nobis forma vivendi.
Unde cum artifex habet in anima sua artificiendi similitudinem, respiciendique ad illud. quod in mentegerit, format ad latus similitudinem suum artificium, ipsa artificii similitudo in mente artificis forma artifici 25
dicitur. II. s. mould. Secundo modo dicitur forma exemplar, cui materia
formanda applicatur, et per applicacionem ad illud recipiat materia formam mitatoriam illius, cui applicatur, sicut dicitur de sigillo quod ipsum ist forma cere o
lo. I. potius sine deflectu. 22. artificiendi artisci faciendi textus RobertianuS.
I3. CC ibid. ubi supra E d. c. pag. 4): Ut autem aliquomodo clarescat, quomodo ipse sit forma creatura Dum non enim sic est earum forma, elut pars earum substantialis completiva, ex qua et materia si aliquid unum), signiscationes aliquatenus sunt explicandae. Dicitur itaque forma exemplar .... etc. Ouae inde usque ad Hec ibi sequuntur ad sensum a Roberto Grosseteste expositum conformata sunt, sed mirum in modum conversa atque immutata velut sententia: Unde cum artificis dicitur in textu obertiano e ba formaeXemplar forma statuae excipit non ante posita legitur; reliqua autem iron modo non e botentis, Sed ne ex sensu quidem apte reddita Stirit.
177쪽
CAP. XVI. DE EΝTE PREDICAMENTA I I. I 49 sigilla te; et de argilla, in qua funditur Statua, dicitur, quod ipsa est forma statue. Sex terci, modo dicitur de forma intrinseca que . A the dea
est prima perfeccio rei, et equit Ur ibidem mctgInaclo mina , subtilis. maginare inquit unum architectorem habentem iubi j 'in mente formam cuiuslibet artificii et maginare illius verbum patris)
voluntatem tam potentem, Ut S Sol POSSI applicare and alterii squamcumque materiam formandam ad formam exem cruatures plarem mente, it figuretur et formetur ad eius I imita cionem. maginare tercio, quod tota materia sit de se fluida, quod non plus possit remanere in forma recepta ab exemplari in mente architectorum, non continue applicata idem, quam potest aqua fluida manere figurata figura sigilli sigillo amoto: sic utique Ictest verbum Dei patris forma figura vel exemplar artificis omnium creaturarum, formari S continue conservans et sibi applican Singula creaturaS; nec mirum, si uni des vitam alii sensum et tercio intellige nciam. cum sit in una exemplar quia est forma vitalis et 2 voluntaria ordinans de sua unitate secundum eius partes iuxta exigenciam naturalis ordinis, imprimens in Singulas creaturas secundum raciones vitales in ipso formas illis debitas. Unde o primo Quod factum est in ipso vita erat V. Hec ibi. 25 Et potest iste sensus deduci ex racione invincibili et God ho is auctoritate scripture. Nam ubic Umque De V causat, ibi ait,aiike' est Sed necessario ubique causat, eruo necessario ubi neceSSarily
que est, et ne dum hoc, Sed non Xistente aliquo loco present, an heextenso, sed creatura spirituali, adhuc Deus esset in h'si tu latiu3 omni tali mo non existente aliqua creatura Deus been
cum omnes ille sunt idem essen cialiter cum eodem; quis enim dubitat, qui quelibet pars universitatis sic componens iracia Dei ipsam causantis finaliter, et 3 preter hoc eciam ad omnem punctum universitatis sint quotlibet veritates absolute necessarie Sed impossibile
est causatum esse, nisi habeat caUSam Uam SecUm
Ergo ad omnem punctum mundi est prima causa, sicut enim ubique est. quod nichil simul est et non est, 4 quod nulla creatura est dominans, sed ab eo a USatur,
178쪽
sic ubique est ipse causans, cum non habet racionem, secundum quam foret alicubi, nisi prbpter Suam causanciam substanci enim indivisibiles non habent esse alicubi, nisi racione peracionis sue vel Ue cauSancte.
Ideo vel nega Deum esse alicubi vel concede ipsum esse ubique Qui autem modus negare Deum alicubi esse eo. quod nulli cubi est dimensionaliter, haberet
negare ipsum agere vel causare. quia nulli cubi sic
facit univoce cum creatura. imis ergo leviter sapiunt, qui dicunt rem nulli cubi esse eo, quod nulli cubi est odi mensionaliter, quia tunc quotlibet forme substanciales s. accidentales numquam essent Philosophi tamen dicunt, quod que nusquam Unt, numquam Unt, ymo OnUnt multos modos essendi unius rei in alia. Unde naturales philosophi, ex motu eum convincentes dixerunt, quod ibfuit potissime in circulo equinoxiali, quia ibi solum
credunt esse fontalem et summum gradum motus Sed
si immediate causa quidlibet causatum, patet consequi ipsum esse ubique de, methaphisicus, considerans Deum sub racione causandi, habet dicere, quod est ac ubique sicut naturales, considerantes it motorem, dicunt, quod Secundum originalem eius movenciam est in celo, et non in terra, ut patet 80 Phisicorum in fine. Ergo Deus adest nobis summe intime illassis, sicut et omnibus causatis eo ipso, quod sunt. Unde Actuum o 'ab dicit Apostolus Atheniensibus de Deo ignoto, quod non
longe deest ab unoquoque eorum. In ipso enim vivimus, movemur et Sumus , quasi dicit Deus est locus spiritualiter contingens et aliter sustentans essen clam, Rctum primum vitalem et actum secundum quemcumque Est Oenim Deus veritas prima, quam metasi sic vocant necesse esse, a qua producitur Ota Universita creata, tamquam veritas ab eo divinata, ita, quod omnes creatur Sunt
quasi indumentum eius et ipse basis cuilibet ideo dicitur plenus veritatis Io primo, habens omnes creatura 3 quasi circumstancias ab eo dependentes, sicut universitas acciden cium dependet a substancia Unde Psalmo ob indicitur amictus lumine, id est forma creata sicut vestimento; et ob o Deus ostendens inferioritatem ob ad
179쪽
CAP. XVI. DE EXTE PREDICAMENTALI 1 5 Deum propter defectum induicionis huius creaturarum ait: Si habes bracchium sicut Deus, et si voce simili tonas Circumda tibi decorem et in sublime
erigere et est gloriosus et speciosis induere vestibus. Disperge superbos in furore tuo et respiciens omnem arrogantem humilia: Respice cunctos Superbos et confunde eos et contere eos in loco suo Absconde eos in pulvere simul et facies eorum demerge in foveam: et ego confitebor quod salvare te possit dextera tua :io quasi diceret si habes potenciam, ut Deu S. Unc supportas singulas creatura quasi veStimenta tam corporeas quam incorporeas. Secundo si habes regimen universalelocius universitatis corripiendi impios et eos deprimendo. Et tercio in extremo iudicio puniendo ostende hoc ini execucione et tunc concedam te esse Deum. Unde philosophice describit unus 2 ' philosophorum Deum. quando dixit Deum esse circulum intelligentem cuius centrum est ubique et circumferencia Usquam ipse enim replet et continet orbem terrarum. Ut dicitura o Sapiencie primo quia omnia per ipsum et in ipso
facta sunt, et ipse est ante omnes et omnia in ipso constant , ut dicit Apostolus ad Col primo. Ex qua auctoritate patet quod universitas creata e luit ab ipso creante et recipitur in ipso sustentante quia ab omnia per ipsum et in ipso et tercio continetur ab ipso
gubernante cum sit ante omne creaturas in quo
omnes ille constant ne fluant in nichilum. Ex istis dictis colligere potes quod due priore producen cie.
quibus Deus producit creaturas. quantumlibet preten-3o dunt naturaliter earum existenciam. Ideo dicitur producere quasi procul ducere. Secundo patet quod sicut opus administrationis Distinctiondistinguitur ab opere conserVacioni S. Sic OPUS ODSer conversation vacionis distinuuitur ab opere cooperacionis. Nam Pro RHd
S duce iac1a, qua Deu operatur creaturam in XI S tencla, me are related
SolUm est quando creatura producitur in existencia Us . : C:
sed conservaticia Dei est continua a primo instanti ' ru fac d
i6. I libellum, quam H. Denise, Anchii fur Litteratur undRirchengeschichte II IS 663 p 2 sq. publici iuris fecit atque
ibidem sentenciam philosophi alterius: Deus est Aera, cuiuScentrum tibique cinctim ferentia vero nusquam. etiam de EccleSia p. ΟΟ o. Sap. I, 7. 22. Ol. I, II.
180쪽
CAP. XVI creature usque ad finem. In succeSSi vis autem mutuo
corre Spondent conservaracia Dei et eius operancia, sed in permanentibus i producencia precedit temporaliter in F. successive factis et conservancia sequitur temporaliter, sicut in subito factis producencia est subita, et con bservancia temporalis, incipiens pro eodem instanti et quod cooperancia Dei distinguitur ab eius conservancia patet ex hoc, quod conservancia Dei or maliter sequitur ad existenciam creature, sed non sic cooperancia Dei, quia illa requirit operacione in creature, qU S ac IOcidentalis sue S Sencie . Omnes tamen iste non sunt nisi relaciones racionis. cum Deus nullum nisum apponit in aliqua peracione, sed volendo dicit quod posita causa completa facta sunt que cumque factibilia in actu, ita quod ista tria bse habent in ordine generativa Dei respectu creat Ure conservancia eiusdem et cooperancia cum eadem ideo planum est, quod coagencia Dei cum creatura ponit plus quam conservancia ei VS dem non ergo caUS a completa agetici Dei cum creatura est eius conservancia ocum principiis aliis causantibus agenciam creature. God is the Deus ergo non agit cum creatura, nisi active modo
h c00pψr xς IDeo, quo ille terminus producitur secundum divinum beneplacitum, et utrobique in omni operacione communi ab Deo et creaturis Deus tenet principatum, cum prius movet creaturam ad agendum, quam ipsa agat, et in
comparacione Utitur creatura, ut suo instrumento ponen Sse principium et finem operis. Et isto modo potest dici Deus cim mediates agere quamlibet laccionem ad osensum Superius expositum, licet Dominus Ardma canus libro 7 de questionibus Armenorum capitulo 7 dicit, quod nec audet idem negare, nec temere affirmare. Dissiculo God Supposito igitur isto modo agendi loco quarti modi
29. Ric cardi it Ralph de Quaest. Arm. 7, 7 cod. ivdob. 819, Fol. 27549 An iste modus, quem conaris inducere, probari aleat ex scriptura, scilicet, quod Deus immediate coagit omni agenti creato, sicut immediate sustentat
creaturas, Sive Cori Servat cum couservante, sive sustentante creato, negare uou aude neque temere V vinare. 34. Quarti
modi agendi Doctoris cf. verba ex Thomae Bradwardini De causa Dei IlI 6 si Da allata pag. 23.