장음표시 사용
221쪽
CAP. XX. DE ENTE PREDICAMENTALI. 93 illud vel mensuraret mutari mobilis vel suum mutatum
esSe, Vel ergo movetur SucceS sive, dum secundum se totum est in termino a quo, cum moveri sit recederea termino a quo adhuc autem non plus recedit, quam perante, quando quievit, Sed incepit recedere ergo non est dare primum vel ultimum instans motus. Tunc enim esset motus sine eius materia individuante ut alteracio sine qualitate, et pro tunc non posset sentiri et sic de insensibili fieret sensibile, nec refert sive motusio fieret pars alterius motus sive non, quia impossibile est dare illud tempus adequat mensuranS UOS OtUS, UOrum Unus terminatur inclusive ad terminos illius temporis et alius exclusive. Non ergo est racio Signanda. quare due uti in Examplas, i cipientes componere terciam pro illo instanti moventur motu quo incipiunt movere, qui per idem gutta composita moveretur pro eodem instanti eodem motu, cum cuiuslibet partis sue aliqua pars moveretur illo motu sine impediente denominacionem ocius. Similiter, si 2 spera pertranseat B lineam Uniformiter in hora, patet,
quod prima medietas est eque plene pertransit in medio instanti sicut umquam post, cum mobile sit intermino ad quem, et nichil illius sit pertransitum. Ex quo patet, quod motus individuatus a prima medie
ab late , cum sit completus, non est, et per idem aliUS individuandus ex secunda medietate B secundum se totum futurus non est modo, sed incipit esse pro hoc ergo instanti non continuantur illi duo motus, cum modo non sint. Sicut ergo ignis successive generandi 3 est dare ignem maximum complete generatum pro medio instanti generacionis, sic est de pertrans icione Spaci et quocumque motu successivo est dare pro quolibet instanti maximam partem motus elapsam et maximam materiam motus adquisitam vel deperditam. 3 Et certum est, quod ille motus pro tunc non est, eo A thin that
quod mobile non est in adquirendo illam materiam, beeomes Goeg
que est secundum se totam, et sic complete adquiSita b b
Ideo dicit Philosophus 5 Phisicorum, quod omne per ecoming S
o sit generatum. Res vero successive, dum sunt in fieri, 38. V. Arist. Nat. Ausc. I), 7 M. Par. II os, ct sq. :
222쪽
tunc solum sunt, et dum sunt lacte, tunc non Unt, sed lapse Sunt complete in preteritum. Each Nec est racio signanda, inuare A mobile movendo
e6m die'. si Super quod in sine pausabit qui per idem B preci se
reaches it due eque velociter a movendo per idem tempus eis paribus pertransibit completes totum pactum, non obstante, quod continet ulterius motum suum tum, quia pro quolibet i instanti quo aliquid est secundum se totum, F. 237factum est determinate verum quod ipsum est sic o factum, et Per OnSequens non dependet a futuro, quod ipsum est complete factum, tum eciam, quia proporcionaliter ut totum est complete factum in toto tempore, si quelibet proporcionalis pars est complete facta in correspondenti parte temporis. Similiter ponendo, quod Mibper primam medietatem ore descendat in aere universaliter gradu motus ut quatuor, et per secUndum medietatem eiusdem ore continue motum suum descendendo per aquam gradu motus ut duo patet, quod si in medio instanti moveretur aliquo gradu motu S, tunc moveretUΓ, Ο et cum miroque motu movetur per adversari iam, non est racio, quare gradu ut duo movetur quin per idem gradu Ut quatuor movetur: et sic difformiter movetur
velocius et tardius se ipso non enim potest poni, quod pro hoc instanti movetur aliquo gradu motus et, preter gradum Ut duo aut ut quatuor, quia solum illis gradibus ponitur moveri. Ymo, quicumque alius gradus datus foret instantaneus, quo nichil pertransiretur, quia nec superficiei aeris nec superficies aque, maginato quod A mobile sit unciale Nam A erit in superficie oaque pro medio instanti. in quo superficies aeris erit
complete penetrata et superficies aque non Ideo patet, quod tunc aer Si plene penetratus, et per On Se UenStunc non erit motus, quo aer penetrabitur ec per
idem tunc erit motus, quo aqua penetrabitur, mo non , plus pro medio instanti movetur quam si remitteret motUm Uum Sque ad non gradum in illo instanti, et inciperet in illo moveri a non gradu motus, qui nichil pertransitur in instanti, nisi forte punctUS. A successive Planum est ergo advertenti raciones Aristotelis se o 'hi, hi ' Phisicorum capitulo 60 et infra, quod de intencione
223쪽
CAP. XX. DE ENTE PREDICAMENTALI. 9 sua fuit nullum successivum posse esse in inStanti, nec nor have iis alicuius successivi posse esse primum instans Ut Ultio tigitistii bomum. in Quo sit tale successivum. sed solum moveri SuccessiVe
dum est inter terminum a quo et term In Um Ad quem single instant.
Et confirmacio huius est de denominato contrariis denominacionibus per duas medietates temporis, in cuius medio instanti neutra oportet ipsum denominari. moin multis repugnat quod in medio instanti denominetur altera, ut in medio instanti inter diem et noctem ori-iogontis nostri, nec est dies artificialis ibi, nec nox vel simul utraque cum non sit racio diversitatis, mousque ad datum punctum multiplicaretur utrumque tempus Vere ergo loquendo concedendum est omne
successivum esses in riuolibet instanti intrinseco sui
IbeSSe, non tamquam mensura Ue X tensionis, sed tamquam causa sui esse ille enim est unus modus inessendi, ut patet 4 Phisicorum cum ergo instans sit pars quantitativa tempori S tempus est in instantibus tamquam suis partibus Aristoteles tamen, negan com-2 post cionem compositi ex non quanti S, diceret, quod nichil est in tempore, vel in instanti, nisi quod in eo
tamquam in mensurante vel esse suum substanciale vel esse accidentale, et quelibet substancia habet motum accidentalem instantaneum, secundum quem est in in-2bstanti sed nullus motus vel aliud successivum est intermino suo extrinseco, quamvis sit in primo eius in stanti et ultimo, et sic successivum non extenditur secundum diuturnitatem in instanti sed extra instans plus vel minus secundum eius diuturnitatem, ut littera 3Onon est extensive in puncto, quamvis sit causa littere in quolibet eius puncto tunc enim est res extensive vel mensurative in alia, quando immediate mensuratur per illam, ut corpus est extensive in loco, quando una pars eius extenditur per unam partem illius situs, et 3b alia per aliam. Motus eciam cum accione in ceteris successivis est extensive per tempus, non quo ad Olem, sed quo ad duracionem.
F. 37 Ex istic patet, quod sicut nullum multiplicatum Distinctionper locum est extensive per locum, sic nullum per per in idurand
224쪽
quia sicut multiplicatum per locum est secundum se totum ad omne punctum dati loci, Sic permanens est ad omne instans dati sui temporis secundum se totum, quod est impossibile de successivo. In hoc enim differt permanen a SucceSSivo, quod permanens est illud, quod manet successive in extensum cuiusmodi est omne illud, quod sum cit manere per tempus sine innovacione vel deperditione partis. Successivum Ver Omne, quod per tempus extenditur quamlibet autem partem divisibilem taliter extensi oportet habere tempus sibi appro Iopriatum, in quo non sit aliquid sui ocius preter ipsum vel partem eius, sicut est de localiter extenso. Et patet, quod sicut localiter multiplicatum habet perlacciorem habitudinem ad locum, quam extensUm, sic temporaliter multiplicatum habet perlacciorem habitudinem ad tem-ibPUS, Uam temporaliter extensum, quia impossibile est aliquod tale haberes omnes suas partes punctualiter
simul Sicut ergo omne totum permanen est corruptibile per accidens ex divisione parcium, Sic omne UccessiVUna est per se corruptibile, dum corrumpitur in stoquantum tale ex parcium successione. Aeeordin to Unde Aristoteles V Phisicorum movens dubitacionem
et, τέ is ζέ loycam supradictam de existencia parcium temporis,
but be ar quomodo impossibile est aliquid componi ex illis, que
non Unt, ut patet capitulo primo, solvit idem capitulo V 25
dicens, quod oportet de motu et de tempore partes non esse simul, Sed unam post aliam, et sic illud, quod
is perlaccionem scripsi coci. ociorem parciorem).
Καὶ ὁ αυτος δε πανroeroi αμα προτερον δὲ καὶ στερον ουχ αυτος, τι καὶ χν μεταβολὴ χ μεν παρουσα μια, η δε γεγεν=γμενηκα χὶ μελλουσα τερα, ad quae verba Averroes adnotat haec feci. 03, d. n. Arist. Ven. Fol. 84): Quemadmodum motus non inveniuntur partes eius insimul, sed quaelibet pars aut iam defecit aut nondum enit, ita est tempus. Et intendebat per hoc dissolvere quaestionem praedictam in esse temporis, dicentem quod, Si tempus est necesse est, ut omnes partes eiu aut quaedam sunt insimul, sed non est ita posuit igitur hoc, quod rectum est dicere, quod partes eius inveniuntur quaedam post alias, non insimul, sicut est dispositi in partibus motus, scilicet quoniam quaedam inveniuntur post alias. Et comm feci. 94: Deinde iteravit causam in hoc, et dixit, quoniam secundum quod prius et posterius est, numeratum est instans, id est, causa in hoc est illud quod diximus, scilicet quoniam esse instantis et numerati eius est ex hoc, quod translatum umeratur, id est multiplicatur per prius et posterius.
225쪽
est in instanti presenti vocat Philosophus en in actu, et alia extra instans vocat eciam in potencia et plane patet ex verbis, ex sentencia Philosophi et Commentatoris Sui, quod parte tempori Sunt, licet non simul,
ut patet comment Io 30. Quod autem permanens sit multiplicatum per tempUS, patet commento O40, et idem sensit AugUStinUS. Similiter iuxta in carcerantes verba de presente Se Error caused
i obitur vel minorabitur usque ad non quantum . quod e il .
est impossibile. Et consequencia sic probatur, Si non absurdit that sit A liora futura, que non maiorabitur vel minorabitur uoistiust do Contra A capiet Suam quantitatem ex causa cione suarum Wi in t PariS. parcium, qua perdet Usque ad non quantum ergo et i, eius magnitudinem, que erit effectus earum. Aliter enim oporteret dicere, quod magnitudo successivi est impertinen magnitudini cuiuslibet Sue partis, cum illa magnitudo potest esse integra in cuiuscumque partis magnitudine, ut oportet dicere. e valet dicere, quod 2 omne tale successivum reqUiri parte quaScumque SSe, fuisse vel fore, quia certum St, quod partes fuisse vel fore est impertinens ad tempus esse iuxta Sic loquente S,
et Uamcumque partem SSe S impertinens ad suum totum Successivum esse, quod Sic probatur. Quacumque a parte signata cum Suo toto non Sequitur: Sta pars St, ergo hoc totum est, cum reliquum numqUam OSSeteSSe futurum per cesSacionem motus, Stante tamen ista parte . Nec Sequitur hoc totum est, ergo Sta par eSt,
ut dicit eo, quod omne successivum est, fuit vel erit
3 ante vel post quamcumque partem Signatam, et Umomnia sint impertinencia, ad quorum neutrum equitur reliquum, equitur omne Successivum esse impertinens cuilibet sue parti. Ex quo sequitur nullam partem Uccessivi causare Suum totum, cum non requiritur ad
35 esse sui ocius, sed sit accidens suo toti, quia adest et abest preter Subiecti corrupcionem. Ex quo patet, cum cuiuslibet partis successivi magnitudo sit impertinens illi successivo, quod et magnitudo tota sit impertinensa esse ocius, cum sit accidens toti successivo, et sibi 4 impertinens totum ergo est per accidens quantum et cum deperdet illa, propter que est quantum Sque ad
226쪽
non gradum, equitur, quod diminuetur usque ad non gradum. et per illud potest quantumlibet prolongari. The successive Vere ergo loquendo nullum SuccessiVum potest esse withoui as si Sine Omnibus Ut partibus per ordinem sibi succedentita paris, bici in us sed econtra quelibet eius pars prius naturaliter
'hψ'ς antequam componat illas integrando totum l . Nec sequitur hoc successivum est sine ista parte existente, ergo est Sine ista parte; quia ad esse simpliciter sine ista parte requiritur pro nullo tempore Iohabere istam; sicut ergo omni pars Successivi, que fuit vel erit, habet quandam prioritatem naturalem ad
totum, Sic est in mensura sua, Si Suum totum est. Nec
privatur totum aliqua sui parte, quia omnem talem habet pro tempore, quo natum est habere illam. Ne cibposset prius aut posterius habere illam. Res autem permanens privatur data forma et is protunc sine illa eo, quod protunc complete et nata habere illam tamquam ipsa posterius. Aliter enim non privatur aliquid alio. o
227쪽
Restat ergo ulterius Videre pro asserto in argumento, Time and ther
s tempus potest rare neri Vel denSam modo SUO .... incapable f
Non ergo sit ponere tempus vel aliquod successivum Because
nullum per se quantum potest maiorari vel minorari. Omne tempus S per Se UantUm, ergo nullum tem pus potest maiorari vel minorari. Maior patet ex hoc, io quod si talis quantitas maioratur vel minoratur, tunc adquireret vel deperderet quantitatem ad suam sub Stanciam, et per consequen per accidens esset quanta vel aliter fieret in toto nova, et sic antiqua non maiOraretur vel minoraretur, Sed fieret una nova quantitas; 15 et cum omne aliquid successivum individuatur a tem pore, patet, quod Ullum aliquid successivum potest prolongari vel breviari. Item, si tempus posset diminui et maiorari, tunc I. The holerariter omne tempus finitum foret Ue parti in Valati gi Veia momentiolative quod est principium per Se notum Omne totum uelocii paris est maius sua parte quantitativa, et conSe Uencia patet. Nam infinitum brevius erit ista dies ante finem, et continue usque ad finem habebit partem quantitativam certe quantitatis ergo ante finem parificabitur sue partii, quantitatiVe. Ymo, Subtilius considerando patet, quod illud tempus III Iudee the
in infinita tempora, quorum nullum erit Par alteri US, iii Iegimai pro mensura simultatis erit simul: dies, nisi quando paris 3o in fine erit, hora non erit, nisi ultima hora eiusdem diei, et sic de infinitis partibus, quibus demptificabitur,
3. Post suo tres quartae partes lineae scriptura acant. 6. a. miorari, me seu e O se. Io, o rariter notum erba labem traxerunt post foret excidisse videtur par.
228쪽
et sic per cinyinitum magnum tempus OSSet Omne permanens Urare, quam Vi momentum erit maximum tempus possibile. Astam ali Item iuxta sic loquentes nullum tempus capit magnis tudinem suam a tempore preterito vel futuro, sed solum peristi presenti; sed omne finitum tempus in principio erit non- Uctntum, a quo re Sceret, et in fine erit diminutum ad non-quantum ergo per idem manebit continue non Nothi nil ould UantUm. ConSequencia patet ex hoc, quod eque prorumuin ut ii, quolibet instanti intrinseco solum est indivisibile tem-io
aha k6 Time tunc indUbi tempUS manebit continue non successivum, Would sed permanens vel indivisibile. Non sic ergo intelli it
no successive Ari Stotele tractatu de tempore ' h1Sicorum, ponens
capitulo 3 instans manere idem subiecto, quod tempus ibvel aliquod successivum potest formaliter loquendo permanere alteratum vel aliter motum, quia indubie nedum quodlibet tempus interceptum inter duo instancia, sed quodlibet instans esset tempus ternum et sic, si ali quid erit, erit per tempus ternum. Nam si annus ali 2 o quando erit ita brevis, Sicut hora, patet, quod tunc erit hora, et per idem continue erit sic brevis, et interquelibet instancia futura interciperetur tempus infinitum, si mundus fuit e ternus, cum omne tempu futurum terminabit tantum tempus. 2b Ii time eould Item, Si motus et alia successiva a tempore possent.. mih gho breViari et longari, tunc non individuarentur a tempore. ut naevus f Consequens contra Philosophum 5 Phisicorum, tractatu
requiritur unitas mobilis temporis et materie motus, o quia indubie aliter nemo posset dare differenciam inter Unam revolucionem diurnam, et aliam, sed numquam F. foret nisi in revolucio. et per consequen Semper I 4. V. Arist. at Ausc. V 3 19), i Ed. Par. II 304, 37):
229쪽
eadem dies et idem instans formaliter, quia omnis talis revolucio foret hoc celum revolvi in isto situ et hoc sufficit ut dicitur, ad unitatem indivisibilem revolucionis. Cum ergo hoc sit impossibile, relinquitur, quod ad in dividuacionem cuiuscumque motus requiritur individuacio temporis primo mensurantis ita quod ultimum singulare speciei circumvolucionis sit hoc circumvolubile per hoc tempus in isto situ circumvolvi. Ex quo patet consequencia prima. Nam si motus Proo byy horalis posset procelerari per duas horas, tunc posset ' FRNPlς habere aliud tempus adequat menSUranS, et e consequens nullum tempus odequales mensurans it per consequens nullum tempus de quate requiritur ad hunc motum. ymo plane equitur quod iste motus potesti, demptificari cuilibet sue parti quantitative, quia foret idem motus in numero, sicut idem mobile per nullam medietatem huius ore pertransiret de quate hoc pactum sed sic potest iste totalis motus tardari ut ita fiat ergo medietas illius motus potest esse iste motu S. Et idem est argumentum de qualibet parte quantitativa
In oppositum sic tempus potest successive adquirere objection:
sibi partem post partem de quantitate denominante pari or gain
Ergo tempus potest maiorari et per idem Potest minor ab os i
a rari per deperdicionem successivam parcium ASSumptum Scripture
patet ix hoc. quod tempus potest continue habere partes, quibus per ante caruit, ergo potest adquirere illas: eo ipso enim quod aliquid habet aliquid quo
prius caruit, est ipsum adquisitum habenti. Sicut ergo Osubiectum adquirit sibi successive antiquitatem vel senium ex adiacencia temporis ita videtur dies successive fieri antiquior vel diuturnior, ut diu cius duraret et cum illa diuturnitas sit quantitas, equitur quod pro porci Onaliter sit maior, ut sit diuturnior quia aliquam magni-3 tudinem non habet. Sic enim sonat wlgari loquela. quod est iuvenis dies et scriptura dicit Psalmo quod dies sunt antiqui et anni terni et multis aliis locis scripture est similis locu cio et c.
io Core. procelari. 36. Post Psalmo lacuna 8 fere litterarum in ore.
36. s. 76 6 Cogitavi dies antiquos et annos aeter nos in mente habui.
230쪽
JOHANNIS ICLI FCAP. XXIAnsu er Et quod consequencia sit bona patet ex dictis: Nam in i . tempus adquirit sibi datam partem, tantum preSuppo-before ali iis nitur naturaliter ante adquisicionem talis partis con
impossibili ty. Sequen Impossibile. quia per idem resupponeretur omnibus suis partibus et continue per totum adquireret bet per totum deperderet quantitatem et cetera. Another Item motus et alia successiva possunt intendi et Moti oti m a b remitti, et Per consequens longari et breviari, ergo per
more or es Antecedens probatur. immo per hoc. quod multi o his T i. in motus possunt esse difformes quo ad tempus et peri Witu Varyi in consequens mobilia possunt nunc intenderes et nunc
mihi. ' est ita intensus, sicut aliqua eius pars quo ad subiectum, qui per idem est intensus sicut aliqua eius par quo 15 ad tempus. Aliter enim non esset dare quam intenso motu movetur motum difformiter quo ad tempus. 2. Motion has Secundo sic. Si motus difformis sit continue eque intensit orcit Velox, denominabit subiectum continue eque velociter his moveri, quia omne accidens non habens impedimentum Iosiartinia a denominat subiectum secundum ultimum sui gradus.
The repl to On enim Si aliquod motum esse tensum Sub clatomi, unus gradu, nisi mobile sic velociter moveri, et sic incipiens moveri a non gradu infinitum intendens motum suum inciperet moveri tam intenso gradu motus, quam in ab tensus incipit esse talis motus Non enim is dare gradUS instantaneo motuum, cum omnis gradus motu Ssit mobile certe sic velociter moveri, quod non poteSt perfici in instanti dato ergo hoc patet, quod repugnat aliquid incipere infinitum tarde moveri vel infinitum ovelociter, si totalis motus erit certe velo et c.
3 i. Excidisse partem quandam textus et ideo apertum est, quod totius sententiae inde a verbis: Item motus et alia tqsq. ex aditersariorum ratione prolatae refutatio, a Nicli io siue dubio adiecta, in hoc exemplari manu scripto, quod unum aetatem tulit, non legitur.