장음표시 사용
261쪽
exemplate quale et quante Sub septem specie bu comprehendani V P.
Arguitur, quod non, quia omnes propo Siciones pothetice comprehenduntur solum sub tribus speciebus scilicet sub condicionali, concessiva et disiunctiva, cum non sit dabilis proposicio pothetica, quin sit aliqua illarum explicite vel implicite igitur questio falsa. In oppositum Sic non sunt plures species potheticar Um neque paucioreS, quam Septem, Ut patet calculanti. Videtur, numerus ille est sum ciens pro illis speciebus. Noto primo, quod quedam est Verita S, parte rei, ruit is iliat
io circumscripta operacion. composicionis Vel dixi ioni . .s: is h.
intellectus humani, ut, quia veritas est, quod homo est corresponas to
animal, ver1tas est, quod homo non AES SlnUS, intuition. circumscripta peracione anime vel intellectus humani. Et sic veritas describi potest verita est, Secundumi, quam ad equatur res id intellectum vel intuicionem divinam patet sic, quia utique mens, intelleccio et intuicio divina est per se sufficiens causa essendi rem sicut enim Deus wlt, intellegit vel intendit rem esse, sic res est ad equate. Ergo res tali ad equatur intuicioni batie diaOVel intelleccioni divine ergo veritas est ad equaci re ruit j iliu
ad intellectum divinum, et per consequens Veritas St, a th in to the secundum quam 'de quatur res ad intelleccionem Vel iniussistibi ii inintUicionem divinam, aut clam veritas a parte rei est ii ς' ad equacio rei ad principia intelleccionis seu intellegibilis, unionis in re ipSa. Unde preter operacionem intellectus humani Si dare Three ind of triplex genus unionis intelli ut bilis in re ipsa intulligiblu
Unum, 1 cut infimum genus unionis intelligibili S in 1. The et iiii re St actUS cum sua se se prima duracione seu oi duration 3 manencia temporali.
262쪽
I. The Secundum genus unionis intellegibilis sicut medium ii, ει, tia ' est ipsa S Ub Stancia cum sua qualitate essenciali. Uis Tercium, Sic Ut Supremum genus unionis intelligibilis
combinationis est actus cum Sua per Ses prima iuracione unitus
s inevi re substanc te cum Ua S Senciali qualitate. three objecis Et secundum triplicem unionem iam dictam equitur
I. The wor Primum, quod est infimi gradus, quod per verbum 'i' ς appropriate designatur Verbum inim significat apud
Greco actum rei cum Sua per se duracione vel manencia rotemporali quod quidem Significatum per verbum primari est obiectum, verum infimi gradUS, corre Sponden Sprime et in sim unioni in ipsa re. F. II. The nam Secundum obiectum verum intellectus est medii gradus.
quod per nomen significatur. Omen enim Significati substanciam cum quantitate essenciali quod verum sic primari per nomen significatum est obiectum verum intellectus medii gradus, correspondens secunde et medie unioni intelligibili in re. IlI. The truth ercium obiectum verum intellectus est verum, quod a Dprimari per composicionem et divisionem pro porcionalem importatur, quod obiectum verum sic propositum significatum est supremi gradus, correspondens supreme unioni intellegibili in ipsa re. Correspond- Et hec triplex uni intellegibilis et triplex obiectum ab 'δlis h. ' verum correspondens sibi poterit sic pers vaderi Intellectus humanus, inchoando cognicionem suam per I. In a confuse motum Simplicis apprehensionis, primo apprehendit rem μ' sub esse quodammodo confuso et in determinato, labiliet fluido sic cognoscendo esses rei inchoative o cognoscit tale esse rei non posse esse sine sua prima duracione. Ecce insimus gradus unionis et obiecti veri. u In thei Secundo intellectus apprehendit rem noticia simplicis habitua mode ς' apprehen Sionis Sub esse firmo, stabili aliquali quiete. scilicet apprehendendo rem sub modo habitus et quietis bet determinate apprehensionis, qualiter cognoscitur res in sua substancia cum quantitate essen ciali ecce secundus gradus unionis intellegibilis, ut puta substanc tecum essen ciali qualitate. Et hic modus est obiectum medii gradus. OIII. Completet ercio apprehenditur res ab intus cogrue perfecta. a festis r. scilicet lapprehendendo rem sub Modo cognoscendi assensivo et assertivo. que apprehensio est perfeccior primis duabus cum unionem utramque includat Ecce
263쪽
Quaest. II Quaestiones logicae et philosophicae.
tercius gradus unionis et obiecti, Secundum quem res apprehenditur pro porcionaliter per unionem actus ad
Alta est verit ac composicionem et divisionem vel here is ab actum pro porcionalem consequens et denominans et is i illa veritas non est res realis nec est res racionis, i
independens composicione AEt ii Visiones Seu actu the action es Proporcionali, sed vocatur res secundum animam tantum, in mj' fabricatum per actum anime, qui quidem actus animeto non est per se primo is, intrinseco alicuius nature realis vel modi essendi realis, cum intellectus componendo et dividendo vel extra se agit, scilici derelinquendo aliquod actum vel factum ad extra et ergo et ens racionis sive animo. 18i Istis debite pensatis posset reddi causa. UBre Um Thus t o men
Petrus dicat sic esse, et Paulus sic esse est, et nullus udj es
eorum plus dicit quam alter, eo quod quidquid di Qit l
unus per suam dicenciam a parte rei, hoc est, idem 6 the ther. et non aliud dicit secundus; et tamen tam sapientes 2 quam insipientes audientes eos sic dicere, dicerent Paulum dixisse verum, Petrum vero neque Verum ne Vefalsum dixisse. Sic ergo verum vel veritas est in dicencia Pauli qualiter non est in dicencia Petri. Et huiusmodi veritas est quedam positiva habitudo secundum animam,25 secundum quam habitudinem diccio pro porcionalis vel signum proporcionale dicitur habere significatum primarium sibi correspondens falsum autem vel falsitas opposita dicitur privativa habitudo secundum animam. qua denominatur propo Sicio carere significato primario. Secundo toto, quod duplex est forma quedam No iud of intrinseca in re ipsa subiectata, alia X trinSeca, que non heuthesi in re ipsa subiectatur sed ab extrinseco ex e molariter produce is f
eam denominat: probatur sic. Sicut enim producen esseno a theest duplex quoddam, cuius entitas aut penitus eadem im Vςςx 35 aut simillima est et producentis et producti et philosophi communiter sciunt, ubi ist eadem entitas secundum speciem iroducentii et producti. Ubi autem lenitus II Where it is eadem est entitas producentis et producti, Sciunt dicere , oherii in theolo i ut individuis etc. Aliud est producens cuius hioned
artificiates producta mente arti licis et producens primo modo dicitur, a quo appropria te res habet esse; secundo modo dicitur unde appropriate res habet esse.
264쪽
So oo illi Et citerum sicut duplex est materia, Uedam, UIUS
entita est entitas materiat et Vocatur materi SUbiectiVa,
alia, cuius entitas non sic est entitas materiati, et vocatur materia obiectiva. Et irim, modo materia dicitur, ex qua appropria te res habet esse totale vel parciale simpliciter aut quodammodo. Exempla patent. Secundo modo materia dicitur de qua res appropriate habet esse, vel circa quam appropriate res habet esse. Et sicut duplex est finis, quidam, cuius entitas estentitas finiti, ut finis intrinsecus, et vocatur finis quo io alius, cuius entitas non sic est entitas finiti, ut extrinsecus et vocatur finis gracia cuius' et primo modo dicitur simis, in quo appropriate res consistit, Secundo modo, gracia cuius appropria te res habet esse, sic suo modo . forma SSet duplex, quedam, cuius entitas est entitas ibformati simpliciter aut quodammodo, alia, cuius entitas non sic est entitas formati; et prima vocatur forma intrinseca, secunda exemplaris et prima dicitur secundum quam res habet appropriate esse, Secunda Vero, per quam re appropriate habet esse exempla de singulis lo
Ex mpi r Suppono veritas a parte rei primari significabilis proposicionem proporcionaliter est forma Xem placis, formani vel raenominans proposicionem esse veram. Simpliciter consequentem vel necessariam, tunc ab talis veritas exemplabit proposicionem SSe eram, con- Sequentem Vel necessariam patet Supposicio, quia exinde proposicio est vera, quia habet veritatem sibi correspondentem, cui consonat; et per consequens talis veritas obiecta lis formabit et denominabit propos icionem huius 3o modi esse eram, consequentem vel necessariam, Sed non ab intrinseco, cum non ab intrinseco sibi in existat; ergo ab extrinseco sortitur talem denominacionem, et per consequens exemplabit eam. Consequencia patet notabili primo et secundo Narn si proposicio ab intrin 3ISeco SSet Vera et non ab extrinseco veritate obiectati,t Unc non ab eo, quod res esset vel non esset proposicio diceretur vera vel falsa, cum tunc ad sui veritatem non requireret verum obiectum parti rei igitur SuppoSicio vera. OExample mus CORRO LARIUM portet formam exemplarem et
them exemplatam esse adequatas, quia lax tantum et On
26, 27. consequentem cod. Qtin' et sic postea.
265쪽
Quaest. II Quaestiones logicae et philosophicae.
amplius exemplatum recipit, nisi de quanto exemplans eandem sibi cim primit Unde sicut plena forma sigilli tingitur cera molli et capaci, tunc ora capit plenam formam Si non, tunc non ergo eciam si tota veritas proposicionem primarie significata imprimitur
proposicioni vel Signo, tunc eam caperet et formabitura tali plene. Si vero non, tunc non Unde humanitas sola vel animalitas tantum non formant hanc dicenciam: homo est anima ' similiter capiatur in aliis. io Ex quo equitur corrotarie, quod nulla veritas simplicis ence a truthapprehensionis secundum insimum gradum Vel medium repprehensu,nunionis intelligibilis exemplabit proposicionem a te uori cannot be an
F. 82 similiter nec veritas per implicem ategoricam Signat i sopo Giton undi, exemplabit veram proposicionem potheticam. Vic Versa CONCLUSI PRIMA: Omnes proposiciones vere a veri Alloruetatibus sunt exemplate; patet, quia omni Verita Per iii ii ii 'preposicionem significabilis est forma exemplans pro examples post cionis, formans et denominans ipsam e SSe eram, eto ut dixit supposicio, et notabile secundum ergo quelibet
talis exemplabit proposicionem SSe veram, et e consequens conclUSio Vera. CORRO LARIUM PRIMUM: ulla proposicio falsa a Veritate A truth annot
exemplatur; tunc enim non esset falsa, sed vera ab VIVI . ''
et huiusmodi veritate cera enim non formatur vel exem PropoSition. platur a sigillo non existente. SECUNDUM CORRO LARIUM: Si omnes propoSicioneS PO-Qualitative and thetice sunt quales et quante et Vere, tunc a Veritatibus , hasiditeat exemplantur esse Uale et quante Si non, tunc non, P positi OBS
3 cum quatitas et quantita a modo intelligendi IUSIntUr, trullis
quibus oportet correspondere modus essendi. Alias non ii ih.h: ''Vessent veri modi intelligendi eas sic esse quales et
De qualitate noto, quod qualitas proposicionis sumitur 3 principaliter a forma proposicionis unde cum proposicio est res artificialis, oportet, quod habeat aliquid, quod erit ut per se propria forma, et aliquid, quo erit, ut per se propria materia alias non esset res artificialis vera vel perfecta Si igitur forma talis negatur, erit negativa, o si non negatur, erit affirmativa. Noto, quod affirma cio et negacio, que Sunt qualitate Asfirmation and proposicionis, possunt sumi dupliciter . Uno modo amis negation
266쪽
macio dicitur, quando illud, quod habet se ut per se propria forma in troposicione, denominatur formari et uniri illi, quod habet e ut per se propria materia, et tunc dicitur affirmativa. Si vero illud, quod habet se ut per Se propria forma, non denominatur formari ad illud, quod habet se ut per se propria materia in proposicione, sed ocius denominatur dividi tunc ibi erit negacio. Secundo modo si1rmacio et negacio sumitur improprie, ut, quod tunc est proposicio affirmativa, quando illud, quod in proposicione habet se ut per se Iopropria forma non negatur seu dividitur per aliquod signum negativum ab illo, quod habet se, ut per Se propria materia, non curando, an talis forma uniatur vel formetur ad materiam prius dictam. Et negacio suo modo improprie dicitur, quando in proposicione talis 5 forme negatur. Unde si in proposicione negativa modus principalis copulacionis vel disiunccionis non negatur copulativa vel disiunctiva erit affirmativa. Si vero talis modus copulacionis vel disiunccionis pro principali formali pro oficionis designatus negatur, erit negativa F. et sic de ceteri S. Every CONCLUSI PRIMA: Improprie sumendo affirmacionem
be qualitative, ideo dicitur affirmativa, quia modus coniungendi prolabiistii muti kr principali formali designatus, non negatur, et negativa, quando talis modus negatur ad modum loquendi Philosophi, cum dicit quod contradiccio et affirma cio et negacio oppo Site; et notum est, quod hoc non esset verum proprie capiendo affirmacionem et negacionem. o Sed omnis proposicio pothetica sic se habet, quod in ea vel modus principalis coniungendi non negatur vel affirmatur, ergo omnis pothetica erit qualis affirmativa vel negatiVI. CONCLUSI SECUNDA: Proprie sumendo affirmacionem fet negacionem nulle pothetice sunt quales, affirmative vel negative patet, quia in nullis potheticis illud, quod habet se per me propria forma imponere
27. Cf. Arist. De Interpretatione VI 3 sq. m. Viar. I 26,
267쪽
QuaeSt. II. Quaestiones logicae et philosophicae. 39ypothetica denominatur formari vel uniri de se illi, quod Se Ut per se propria materia, sed solum bene uni duas veritates signatas per ategoricas duas coniunctas signo vel modo coniungendi, ut notum Si ergo conclusi Vera. CORRO LARIUM: Solum Lategorice sunt proprie quales, Propertγ
principaliter sumitur ab aliquo modo intelligendi re assii malife and Spiciente illud, quod in proposicione habet se per modum ' δ'' γ' 1 materie quomodolibet unite vel quantitatis principiative incommunicabiliter vel communicabiliter. In communicabiliter, ut quantitas singularis, que recipitur a modo intelligendi, scilicet incommunicante, respiciente illud, quod habet se per modum materie, ut puta ipsius reii singularis Communicabiliter vero, ut quantitas universalis, particularis vel intrinseca, ubi modus intelligendi, putas igni particularis vel universalis, respicit illud quod se habet, ut materia aliquando sumitur copulative pro suis inferioribus, ut in quantitate universali, aliquando dis- et iunctive, ut in particulari vel intrinseca, aliquando copulatum vel disiunctum, ut in mixtis, que nec de se
Sunt Universales, nec particulares, Sed quodammodo pregnante tam Universalitatem, quam particularitatem includentibus, ut sunt X clUSiVe.
2 SUPPOSICIO Sicut pothetica non dicitur qualis a quali A atate parci iam ipsam con Stituenci Um, Sic nec dicit Ur Uant proposition is
183 a quantitate ipsam constituencium t patet a simili vel iuris ' ζ
minori vel a maiori, cum qualitas a magis realiori constituent modo intelligendi sumatur quam quantitas, quia qualitas ' ζ', 'tibi 'SO a forma, quantitas vero a modo quodammodo abstracto, qu niti ij νς prout aliud, quod se habet per modum materie, tenet vel habet se communicabiliter copulative disiunctive etc. vel incommunicabiliter; si ergo in potheticis non Sumitur qualitas a partibus, nec UIntita . . . . 35 CORRO LARIUM: Si aliquis modus coniungendi principalis in proposicione pothetica est absolutus ab omni materia sensibili, maginabili, vel intellegibili, qui de se non respicit ad materiam quomodolibet quantam vel quantitatis principativam, talis pothetica non erit quanta. o Si vero modus coniungendi potheticarum respicit ad materiam prius dictam, talis ypothetica erit quanta;
268쪽
patet, quia quantitas in pothetica non sumitur aquantitate parcium, ut dicit suppOSicio ergo Oportet, quod sumatur a modo coniunctivo, qui si respicit materiam quantam vel quantitatis Hiacipativam, erit quanta, cum quantita de se sumitur a tali modo e 5 spiciente materiam, ut dictum est. Igitur et c. Three ind of CONCLUSIO Solum proposiciones pothetice trium spe-hyo , he iecit cierum . . . et Omnes tale Sunt quante quantitate prius prop0 iij0Π licta Patet quia solum proposiciones trium Specierum
s pace an habent modum coniungendi respicientem de se ad io
ς' 'p' 'δ' materiam quomodolibet quantam vel qualitatis prin cipativam, ut patet de temporali, locali et comparativa speciebus. Nam ubi respicit materiam loci quantitatis localis, quando respicit tempus, sicut quam , tot , quot', respiciunt qualitatem vel diversitatem in gradi ibbus que qualitas vel diversitas graduum rerequirit multi dudinem talium; sed multitudo est quantitas,
CORRO LARIUM PRIMUM: ulla pothetica copulativa, disiunctiva, condicionalis, explicativa, causalis racionalis et oeSi quanta patet, quia illarum potheticarum modi formales de se non respiciunt ad materiam quantam vel quantitatis principativam, sed sunt absoluti ab omni materia intellegibili, sensibili vel maginabili, ut patet
Different in d SUPPOSICΙΟ: Diversitas specierum potheticarum ca- 'hi 6h6gilioug pienda est ex diversitate modi seu actus principalis uniendi diversas veritates signabiles per easdem Patet Supposicio, quia diversitas specierum in potheticis vel o causatur Solum a parte signi vel solum a parte signati vel ab actu principali. Conclusio patet, cum solum illa Diversit is tria sufficiant i ad proposicionem potheticam. Sed diver-F. segi. sitas specierum huiusmodi non causatur a primis duobus b ih.' hi θ' O US ergo a Iercio. on a primis duobus modis patet, bcum Stat, signa et veritates per easdem significatas esse penitus eadem, et tamen non essent eiusdem Speciei, ut patet de illis signis et veritatibus ipsis correspontentibUS, sor currit et Plato disputat , sor currit vel Plato disputat , ubi penitus sunt eadem signa, et veritates edem, O
7 8. Post specierum excivisse laentvr boculae sunt quantae. 32. Coa. vel ab abactu. 30 currit cod. et sic postea.
269쪽
Quaest. I. Quaestiones logicae et philosophicae.
24 Iet tamen non sunt eiusdem speciei, cum prima sit copulativa, altera vero disiunctiva nec diversitas signi vel signati, ut patet diversitatis sor currit vel non currit , sor loquitur aut non loquitur , ubi est diversitas signi et signati, et tamen utraque est disiunctiva a principali modo, scilicet: vel et aut disiungendi illas veritates. CORRO LARIUM: Quod diversitas actus principalis principali formali in pothetica designatus facit diversitatem Specierum potheticarum. Ex quo equitur Ulterius, quod, io si in una pothetica mixta erunt plures tales actus,
quod a principali modo vel actu in tali pothetica
designato sumenda est species et ergo secundum multitudinem vel paucitatem talium modorum uniendi erunt plures et pauciores pothetice etc. 15 CONCLUSIO Omnes pothetice ad novem species magis famosas directe sunt reducibiles. Patet ad tot species sunt reducibiles, quot sunt modi diversi specifici coniungendi veritates ad hoc sed novem sunt tales modi specifici distincti, ut puta modus disiunctiVus, conceSSiVUS, 2 explicativus, comparativus, condicionalis, localis temporalis racionalis et causalis ergo conclusio era. Antecedens probatur per sufficienciam sequentem: In omni proposicione pothetica una proposicio supponitur
alteri secundum aliquem modum uniendi aut ergo una 25 supponitur alteri ad seiungendum sensum a senSU Ut ad coniungendum sensum sensui. Si primum, sic est disiunctiva, ut dicendo: ego sum vel non sum' si secundum, aut ad coniungendum absolute non secundum modum respectivum sensus ad sensum, aut ad coniun-3 gendum secundum talem modum respectivum. Si primum, sic est copulativa, ut dicendo: Deus est, et centrum
movetur . Si secundum, scilicet, quod una proposicio supponitur alteri, ad coniungendum Sensum Sensu Secundum modum respectivum, hoc est dupliciter, vel secundum 35 modum respectivum quodammodo vel secundum modum respectivum simpliciter. Si primum, sic est explicativa ut dicendo ego respondeo , scilicet responsio mea Sti 84 persona. 4 secundum, scilicet secundum modum reSpectivum simpliciter hoc est dupliciter, vel secundum modUm O respectivum, qui per se est respectivus, vel secUndUmmodum reSpectivum, qui non per se est respectivus, scilicet per hoc respectus ipsum concomitatur necessario et de-
The differen ceo the principalac spolien imal es thedifferen ce of hypothetic
propositions may be reducedio in specieS. Description of the nine modes . disjunctiVe, II. copulatiVe, III explicati Ue. Io plures his in cod.
270쪽
IV com nominat. Si primum, Sic est ypothetica comparativa, ut Pgyδη ς dicendo: a bonus est sor, quam bonUS St Plato, tot flores habet sor, quot igitur habet Plato. Si secundum, scilicet secundum modum respectivum, ' qui non est per se respectivus, Sed ipSum concomitatur respectivus , hoc est dupliciter, aut secundum talem modum respectivum non positivum, sed quasi privativum, aut secundum talem modum respectivum positiVUm sensus ad SenSUm. V. conditiones, Si primum, Sic est condicionalis, ut dicendo: Si asinus volat asinus habet pennas', quod tamen videlicet impos 1 osibile est asinum volare, absque asinum habere pennaS. Si secundum, scilicet secundum modum talem respectivum positivum sensus ad sensum, hoc est dupliciter, vel Secundum modum talem commensurandi se equiparandi in aliquo unum ad aliud, vel secundum modum non commen 15surandi seu qui parandi in aliquo unum ad aliud. Si
primum, hoc est dupliciter, aut commensurandi secundum mensuram mensurandi mensurabilem secundum appropriat quanti permanentis vel commensurandi secundum VI locat mensuram mensurandi quanti successivi. Si primum, siccio est localis ut dicendo: Ubi ego sum tu es. Si vero est secundum modum reSpectiVUm positivum secundum, sic VII temporal, est temporalis, Ut dicendo: Quando ego sum, tu es. Si vero est secundum modum respectivum positivum non commensurandi seu equi parandi, hoc est dupliciter vel 25 secundum modum respectivum, eciam qui de se nec equi parativam nec disquiparativam importat, vel secundum modum respectivum, qui dis qui parativam importat. Si VIII. rational, primum, sic est racionalis, ut dicendo Ego loquor,
ergo ego Um . Sensus est necesse est ad me loqui me o IX. causal esse. Si secundum, sic est causalis, ut dicendo: Quia Deus it me esse, ergo sum. In nulla enim pothetica tantum relucet et tam clare dis qui paratur secundum modum respectivUm sensus ad sensum, quam in causalitate
sensu ad sensum. Et iste sunt species magis famose, in Squas omnes alie directe habent reduci. Et dico notabiliter directe, quia in directe in pauciores, ut in vel in species possent reduci, scilicet hoc in directe, quia formalis principalis in pothetica designata, que per Se SSet reSpectUSVel concomitans respectum reduceretur ad formalitatem opure absolutam, et ergo in directe. F. 18b