장음표시 사용
271쪽
Quaest. II. Quaestiones logicae et philosophicae.
CORRO LARIUM: Solum sunt species famos et usitate apud philosophos, ut patet ex sufficiencia. CORROLARIUM SECUNDUM: Non omnes proposicioneSypothetice a veritatibus exemplate quales et quante sub septem speciebus comprehenduntur, mo Sub novem omnes species pothetice comprehendUntur. Ne omnes sunt exemplate a veritatibus, quia false non, nec omnes Sunt quante, quia Solum est species, ut dictum est
272쪽
lII. Can reddo in s Utrum possit illibertari liburum arbitrium
restrain ed. poten ei Volitive.
No Wishing Arguitur, quod non Non potest libera voluntas coni,
controited so igitur nec Illibertar iberum arbitrium consequencia' si foli6sed ' patet e eo, quia liberum arbitrium est libera voluntas, et SSumpi Um patet, quia contradiccionem implicat, quod sit voluntas libera et tamen sit coacta. IgitUr . . . Yeg sor God In Oppositum Potest illibertari potencia volitiva, igitur aues ei anno Q Derum arbitrium; con Sequericia patet ab eodem. ill vil Assumptum probatur, quia potest supremus dominus poten cie volitive ipsam voluntatem perficere, quod non possit malum velle. Νoto primo quo ad quid nominis voluntatem illibertari et ipsam libertate destitui, secundum Anselmum est ipsam alienes subici potestati sine suo assensu; liberum arbitrium est potestas permittendi
Desinition Free Peccat Um et poteSta non permittendi peccatum. Alio ... h modo secundum Anselmum libertas est potestas servandi ullo in or no rectitudinem voluntatis propter se ipsam. Vocat autem
iste an tu rectitUdinem Voluntati rusticiam propter Seservatam. Quamvis autem hec diffinicio sit communis omni racionali creature, multum tamen dissert libertas Dei a creatis, et hec adhuc a se ipso, sicut diffinicio animalis secundum nomen convenit omnibus animalibus:
I 2. Cf. Anselmi Cantuariensis de Libero Arbitrio V. Migne CL III 497 A Qiιomodo ergo non est libera oluntas, quam aliena potestas sine suo assensu subicere non potest Ibid. 49 Ouis ergo potest voluntatem dicere non esse liberam ad servandum rectitudinem et liberam a tentatione et peccato: si nulla tentatio potest illam, nisi olentem, avertere a rectitudine ad peccatum, id est ad volendum quod non debet'Cap. XIII it,95 A libertas arbitrii est potestas servandi rectitudinem voluntatis propter ipsam rectitudinem ....
273쪽
Quaest. III. Quaestiones logicae et philosophicae.
animal tamen ab animali substancialiter et accidentaliter difficile distingwitur. Nec oportet sequi ex ista diffinicione Anselmi, quod si libertas sit potestas servandi rectitudinem voluntatis, quod igitur se ipsa libertate possit servari rectitudo voluntatis et per consequens Sine gracia gratum faciente ut dicit Pelagius Monachus, quod est heresis, ut habetur libro Et hi mologiarum sidori, libro
de heresibus. Alii vocant eam potestatem peccandi et non peccandi. quod non est verum universaliter. io Augustinus: libertas est facultas racionis inua bonum eligitur gracia assistente vel malum gracia deficiente vel F. 18b de Sistente. Noto secundo. quod libertatum alia est per se, ut Dissereni inds Dei, alia creata, et talis est multiplex, quedam habens villh yy i rectitudinem, quedam carenS, habens quedam Servat separabiliter, quedam habet inseparabiliter Carens quedam caret recuperabiliter, quedam irre cuparabiliter. Ex emola dimitto causa brevitatis. Tercio noto secundum venerabilem Anselmum in suo ill isdio dialogo de Libero Arbitrio, quod Sicut Vi SUS e Ui Voce meantu auddicitur, Sic voluntas. Vocamus enim visum principium 'δ no Di
Sive eciam instrumentum extrinsece loquendo, id est of ill in thera dium procedentem per oculos, quo Sentimu lucem et si liges f. que in luce sunt et dicitur visu. opus instrumenti,di 5 quando eo utimur id est visio. Sic eodem modo voluntas vocatur instrumentum volendi, quod est in anima, et dicitur voluntas visus eius. Sicut enim visum, qui est in Strumentum, habemus, quando non videmus, vis iam autem, qui est opus, non nisi quando videmus sic 3o voluntas quod est principium instrumentale, semper est in anima, opus autem istius in anima non nisi quando aliqua volumus. Ex hoc patet, quid sit potencia volitiva. 7. Cf. Isidori Hispal. tymologiar. Lib. VIII 3 Migne
LXXXII 503 Pelagiani a Plagio monach exorti hi liberum arbitrium divinae legi anteponunt, dicentes su cere voluntatem ad implenda iussa divina. o. In rem fere cadunt quae exponit Augustinus De Libero Arbitrio , cap. XI inscripto Mens ex libera voluntate libidini serviens punitur iuste Migne
XIII 23 et De natura et grati , cap. XLV signe XLIV 2869.
19. Cf Anselmi Cantuariensis dialog. de Libero Arbitrio, cap. li Migne CL III 49 . . . . Sicut nullum instrumentum solum sibi si scit ad os raudum tamen, cum desunt illa, sine quibus instrument uti nequimus, instrumentum nos cuiuslibet operis habere sine falsitate fatemur. Quod ut in multis animadvertas, in uno tibi monstrabo. ullus visum habens dicitur
nullatenus posse idere montem . . . tquSqu.
274쪽
Quaest. III. Again there is do ubi action
Ultimo noto secundum beatum Thomam in prima. secunda secunde duplex est actus poten cie volitive: unus est immediatus, velut ab ipsa elicitus, ut velle, et est eius actus proprius, qui non potes illibertari, ut dicit ille sanctus et Seneca epistola octava In voluntate necessitas non est racio talis actus voluntatis non est aliud, nisi quedam vis procedens ab interiori principio cognitivo. Sicut appetitus racionalis non est nisi quedam inclinacio precedens a principio naturali non cognitivo. Contra racionem autem huius actus est quilibet illiberatus o
sive coactus, sicut et contra naturalem inclinacionem vel eciam motum potest enim graV moVeri UrSUm, non autem ex eius naturali inclinacione. Alia racione arguitur Sicut naturalitas inest per se nature, sic libertas voliti sicut ergo actus intuitivus est proprie nature ibnecessario per formam naturalitate, ut sit et dicatur naturalis; sic actus proprius voluntatis necessario per formam libertate, ut sit et dicatur liber Alius est actus improprius voluntatis a voluntate imperatus mediante alia potencia exercitus ut ambulare, loqui, qui a volun Iotate imperantur, mediante potencia motiva talis actus secundum quid voluntatis potest quodammodo impediri. ne voluntatis imperium exequatur illibertari autem voluntas non potest secundum Aristotelem erci Ethicorum: usta et iniusta operamur volentes ab CONCLUSIO PRIMA: Semper liberum arbitrium inest racionali nature Arguitur sic: Quia potestas servandi rectitudinem voluntatis semper inest racionali creature. igitur et liberum arbitrium Consequencia patet ex ultimo notabili, et antecedens probatur; nam sicut visus, qui oest instrumentum, Se habet ad naturam racionalem totalem, sic eciam potestas servandi rectitudinem. Sed ViSUS, qui est in Strumentum, semper inest totali racionali creature, Ut patuit supra igitur eciam pote Stas. Con-
Sequencia patet ex similitudine inciam sicut se habet 35
I. Cf. S. Thomae Aquinatis Summa I, Quaest. 82, Art. I d. yy. Nomae 889, ol. , p. 29 idetur quod voluntas nihil ex necessitate a petat. b. Cf Lucii Annaei Senecae ad Lucilium Epistularum Moralium Lib. IV N. III, p. Red. Iaas : EJugere non potes neceSsitatem, Otes incere. 24. V. Arist. Ethic. icona III 1, 6 Ed Piar. I 2I, Dr
275쪽
Quaest. III Quaestiones logicae et philosophicae. 2 T consciencia ad racionem, Sic libertas ad voluntatem, sedi 86 consciencia semper inest racioni l quia est eius naturale iudicatorium, igitur eciam liberum arbitrium voluntati, quod est eius liberale electorium. Et si semper inest, voluntati, semper inest racionali nature, cum non possit esse voluntas, nisi in acionali natura, nec racionalis natura sine Voluntate, Una oportet eam esse appetitivam secundum racionem, et hoc est Voluntas. CORRO LARIUM PRIMUM : Libertas arbitrii principaliter I Corollai
aliquo tempore non it aliquid, ut cum dormit istitu h0'
so pro aliquo tempore non habet potestatem volendi moment. patet ex conclusione et eius proba cione. CORRO LARIUM SECUNDUM: Non oportet, si sor semper II ree ill
i habet uberum arbitrium, quo Semper habeat rectit V impi a right dinem voluntatis. Probatur, quia stat sortem vel aliam h0jςς racionalem naturam habere liberum arbitrium absente rectitudine, sicut stat aliquem habere visum, quo est visurus montem vel Solem, absente sole. et CONCLUSIO SECUNDA: Natura hacion alii voluntatis II Conclusion
rectitudinem e se deseren non pote Si eam ni SI IUXIlI nee est superno mei cie assumere. Probatur qui huiusmodi righῖς ubi QSS
racionalis natura habet se ad rectitudinem voluntatis, it by God'sici p. sicut se habuit, antequam eam haberet Sed antequam 2 haberet eam, non potest eam nisi ante Deo recipere. Igitur eciam eam ex se deserens non potest eam nisi dante Deo rea sumere, talem desertam rectitudinem voluntatis, que est Spiritus vadens et non rediens propter difficultatem recuperandi. Sicut enim aer non potest in 3 se recipere radium lucis solaris, nisi a sole accipiat, sic nec voluntas radium solis iusticie, qui est Deus ipse inspera.
rect1tudinis Voluntatis, quam de amISSI One Om nature e grieve sor
acquisito plus est gaudendum, de tanto de amissione righteousness. huiusmodi plus est dolendum. CORRO LARIUM SECUNDUM Voluntatis rectitudinem sponte II. Straying deserens, ut sic magi peccat, Uam Ponte Sibi mortem righteousne
276쪽
inferens nude, ut sic Patet sic, quia voluntatis rectitudinem deserens abicit, quod ex debito semper est habiturus, mortem autem inferens non amittit quod numquam est mi S SUTUS.Iu God in CORRO LARI UU TERCIUM: maius miraculum est, Deum bri hi liques deSertam rectitUdinem reddere voluntati, quam mortuot ille ill doc reddere amissam vitam: patet quia corpus neceSSitate
miracle than in moriendo non peccat, Vitam inunquam capiat,
ς' bb.g. '' voluntas autem per se rectitudinem deserendo peccat, reddens se indignam per hoc, ut aliquando rectitudinem ore accipiat, quando, Si indigna est reaccipere, indigna estante in futuris re accipere, quia non digna et c. F. III. Conclusion CONCLUSIO TERCIA Quamvis homo potest impediri IMI ω quo ad actum imperatum a voluntate exteriore, non Will tamen potest voluntas illibertari probacione prime partis. 5Patet ex ultimo notabili. Et pro secunda parte arguitur, quia non potest voluntas a libertate destitui, cum si potest velle voluntarie, et Sic non coacte nec necesSitative, et per consequens libere potest Velle. Igitur . . . Corollar CORRO LARIUM Licet homo potest invitus ligari, et o
wil uni reel, occidi. quia molen S. et non tamen potest inv1tus et illibere velle. Patet, quia velle non potest, nisi volens velle, cum omnis volens ipsum suum velle it, vel quia non potest velle, nisi modo voluntatis, et per conseqUen Snisi voluntarie velle. 25Frona different CORRO LARIUM Stat aliquem velle et nolle secundum Ioah may diversa Voluntates, Ut in casu, qui mentitur, ne occidatur. boili or an Talis it mendacium propter vitam, et non it men-
dacium propter pSUm mendRCI Um. man who CORRO LARIUM ice huiusmodi illiberes et invitus 3Ο alternativo menciatUr aUt Occidatur, non tamen oportet, quod talis ' p*ης invitus menciatur, nec oportet quod talis invitus occidatur. Patet, quia necesse est illum aut mentiri aut occidi, non tamen necesse est illum occidi, quia potest non occidi, si menciatur, nec necesse est, illum mentiri, 35 quia potest non mentiri, si occidatur. CORRO ARIUM Volens sic mentiri, ne perdat Vitam, non cogitur timore mortis deserere veritatem; patet, quia non cogitur velle veritatem quam vitam, cum talis
26. De his, quae inde ab alter corrotario disputat rolis Anselmi Cantuariensis Dialog de Libero Arbitrio, cap. V
277쪽
Quaest. III. uaestiones logicae et philosophicae.
non minus fortis si ad volendum veritatem, quam Aman hos alutem sed forcius Q salutem non igitur talis invitus 'quid', 'tibi', ' mentitur nisi inproprie, quia mendacium sine difficultate ompelle toe vitare non potest, et sic talis aliena vi prohibetur utrumque servare ut, si iresentem videret gloriameternam, Uam Statim post Servatam veritatem assequeretur, et inferni tormenta, quibus sine mora traderetur, mox procul dubio veram sufficienciam ad servandam
veritatem habere teneretUT.i CONCLUSIO Non potest illibertari liberum arbitrium Conclusion poten cie volitive. Probatur auctoritate Aristoteli primo , uti, pari Rethoricorum: volentes libere facimus que cumque Oi Wiss an . SO
facientes, et non coacti. Et arguitur rac1one: libertas rom it. per se inest voluntati. sicut naturalitas per se inest Ib nature. Sed nec Deus nec aliquid aliud potest rem destituere ab eo, quod sibi inest per Se aliqualitas cum tale posset adesse et abesse ines Set non per se, Sed per accidens et tamen inesset per Se igitur voluntas, et per consequens liberum arbitrium quodcumque, nonao potest a libertate destitui et per con Sequen non poteStillibertari. Et assumptum probatur, quia liberta non minus inest voluntati, quam naturalis nature et si dispariter proprie inesset, magis proprie libertas voluntati inesset, de quanto eligibilius esset principium volitivum i 87 libertatis quam esset principium naturale, cum Sec Undum sine primo in rebus minus dignis inveniatur igitur, si proprie per se inest naturalitas nature, et libertas proprie in erit voluntati. ComoLARIUM uamvis Deus. supremus dominuS, God an move 3o potest movere voluntatem. cum sit primum movens euhii finis 'si respectu voluntatis dependentis et secundum id Pro uni est verbiorum primo Cor regum in manu De L et quodcumque voluerit, inclinabit illud, non tamen potest Deus illibertare voluntatem. Patet ex conclusione et 35 eius proposicione Corro larium hoc quam est bonum tDeus it me velle hoc opus bonum quocumque debito: igitur necesse est me velle hoc bonum stante prima volicione Dei et ultra necesse est me velle hoc bonum
278쪽
Ait necessit is Stante semper voluntate Dei igitur non libere facio hoc, Ποῖς*mp vidi QR quia talis est solum necessitas ex condicione. Unde non omnis necessitas est coaccionis et illibertacionis, cum Deus pater et filius necessario foducunt spiritum Sanctum, quia non possunt non producere non tamen coacte et illibere, sed supreme libere. Sic eciam potest intellegi illud Luc. 24 sive ultimo oportuit Cristum pati . Temptation CORRO LARIUM: Nulla templacio potest vincere vel regii alii' ille illibertare rectam liberam voluntatem. Probatur, quia o ill voluntas non nisi potestate vincitur, ut dicit venerabilis Anselmus et si dicitur templacio vincere, hoc non est nisi improprie. Modo enim plus intelligitur, quam voluntatem posse Subici temptacioni cum suo assensu. Sicut enim per nullum bonum potest non movere, sed allicere ibvoluntatem, ut ipsam habeat, sic eciam malum potest
non OVere, sed terrere voluntatem, ut cedat, vel honorem retendere, Ut cedat.
CORROLARIUM Nichil est liberius recta voluntate: Probatur, quia nulla vis aliena potest auferre talem orectitudinem. CORRO LARIUM uestio, ut proponitur, est falS Utc.
279쪽
Utrum aliqua 10lieitas eapaeitatem intelle UtUS an any humani totaliter habet saetare. Ille lihe
Arcuitur. quod non quia appetitu humanu. est o for the
m linite capacitatis ergo non pote Si totaliter ac larI infinite
capitur pro summo hominis bono tum an, simplici, appiness
. . . . . . . . . . agglegate I
acquisibile. Et dicitur sum felicitas hominis pro felicitate good hings hominis sibi intrinseca formaliter, que communi nomine dicitur esse felicitas hominis formalis; et de tali felicitateio locutus est Philosophus primo Ethicorum, innuens, quod felicis hominis est peracio virtuosa optima secundum F. 87 potenciam optimam, viri perfecti in vita perfecta finituri vitam suam fine bono. Secundo modo sumitur felicitas pro aggregato omnium a. The aggregate
felix felicitate immediate definita. Et de illa felicitate . .hέ
locutus est venerabilis Boecius in tercio de consolacione
io CL Arist. Ethic Nicom. I 7 6), i, M. Par. II . 8 ff.9: Eκαστον 'εD κατὰ γῆν οἰκείαν αρ τλὶν ἀποτελεῖται εἰ δ' o Drco, τ ανθρωπινον ἀγαθὁ η υχῆς νεργεια γίνεται κατ' αρετην, εἰ ὁ πλείους αἱ αρεται, κατα τὴν ριστλὶ καὶ τελειοτὰτηπι τι δ' εν ίφ τελείφ. Ibid. X XI 15 p. II, 309 T ουν κωλυειλεγειν ευδαίμονα ὁ κατ αρετλ ν τελείαν νεργουντα καὶ τοῖς εκτος ἀγαθοῖς ἱκανως κεχορηγημενον μὴ τον τυχοντα χρονονα λα τελειον βίον λ προςbετεον καὶ βιωσosi ενον υτω καὶ τελευτλὶGoντα κατα λογον, πειδλ τι μελλον φανες ὐμῖν, τὸν ευδαtsto νίαν δε τελος καὶ τελειον τίθεμεν πὰντλὶ πὰντως.i7. f. Manlii Severini Boetii De consolatione philosophiae lib. III, Pros. igne LXIII p. 726M Atqui non est aliud quod aeque perscere beatitudinem possit, quam copiosus Onorum omnium status, nec alieni agens, sed sibi ipsi sussciens.
280쪽
philosophie, cum dixit Felicitas est status omnium bonorum aggregative perfectus, et hec vocatur felicitas aggregati V Unn. III. For the ercio modo sumitur felicitas hominis pro obiecto
6 fumati optimo possibili voluntatis humane, circa quod, tamquam
'l's es .i ' circa em obiectum optimum possibile, voluntas hominis debet exercere optimum actum humanum, qui obiective in ipsum terminatur, et hec panthonomasiva felicitas hominis obiectiva appellatur, que Si Deus ipse gloriosus. The cupacit of Secundo noto, quod capacitas appetitus humani in oappelliri ut pro POSito St quedam potencia appetitu humani, secun-POWQ by luci, dum uuam appetitus humanus appetitus Si capere Uum
object obiectum secundum modum exigenci potencte es VS dem. To sutiat is ercio noto, quod appetitus humanus est voluntas
to quiet illis Umana, Ut S apta appetere SUU Obiectum 1 bi pro in P 'ς porcionale. Quarto noto, quod factare est aliud faciabile Secundum pro porcionem recipere suum Saciatum. Sed
quia hec descrip cio videtur petere principium, cum sit quasi ex eque ignotis igitur dico, quod actare in proposito est obiectum alicuius potencie eandem potenciam 2o cuius est obiectum, quietare. Et sic aliquem appetitum plene et in toto factare est aliquam rem voluntatem humanam plene et in toto suo desiderio quietare sic, quod talis voluntas omnia alia, que desiderat, propter ipsam rem desiderat, et in tali re desiderata voluntas 5 humana sistat sic, ut finaliter suo desiderio quiescat in eadem. Et per bonum humanum hominis in proposito intellego bonum scientis et ex eleccione ab homine acquisibile. I. The appetite CONCLUSI PRIMA: Possibile est appetitum humanum o
hii''h664 actari bono finito. Probatur Possibile est appetitum mali ilia D numanum quietari a bono finito sic, quod appetitusoni object humanus bonum finitum desideret et in eo quiescat sic, quod omnia alia, que desideret, gracia huius desideret et quod tale bonum finalissime desideret non bpropter aliud bonum. Igitur conclusio vera Consequencia patet ex quid nominis huius, quod est actare, ut premissum est in notabili quarto, sed abest per causam de voluntate errante, que finaliter appetit vel appetere potest aliquod bonum infinitum. Igitur ... ΟΙΙ. et it cannot CONCLUSIO SECUNDA: Impossibile est appetitum hu- sat aled ii houi manUm racione et racionabiliter, plene et totaliter sine ςrr errore ab aliquo finito bono factari. Probatur sic, quia racione et racionaliter, sine errore, plene et totaliter nichil