Latin works

301쪽

Quaest VIII. Quaestiones logicae et philosophicae.

et singulares substanciales et accidentales mirabili subtilitate. Item mundus architi pus vocatur multitudo omnium racionum dealium in mente divina, secundum quas raciones Deus omnium formalium dicitur factivus et formatiVUS. Noto creacio passiva potissime vocatur produccio Creation in iis

factibilis de primo esse intelligibili in mente divina in pth. bialis . suam existenciam. Ex quo patet. quod, sicut solus is i 0 ing

o existenciam de primo sui esse, scilicet, intelligibili, ita di in. in his

Solu Potest creare Generaliter tamen produccio facti ni actual

singularis non ex aliqua essen cia subiectiVe presupposita, ' tib .hob μ' vocatur creacio ad differen clam generacionis substancialis rei naturalis composite et ad disterenciam generacionis secundum quid rei accidentate sive accidentis que generacione preSupponunt essen clam subiective ipsius simpliciter vel secundum quid generati neque sic potest creatura aliam creaturam producere, cum nulla talis, sed solus Deus possit esse cuiuscumque fontale principium. Sicut ergo creatura solum potest esse rivale et non fontale principium creature, ita solum rivale et non fundamentale esse sibi potest tribuere. Propter quod, si creatura quit quam Vel quemcumque modum es Sencie producit, resupponit nudam essenciam velut fundamentale, ex quo esse rivale in creatura producit. EX Stomene oni sinpatet, quod creatura non potest redigi ad nichil Um 'his iis . iti' pure nisi peccandos iam etsi ipsa omne esse nature umbing extra Deum Xueret, maneret tamen necessario in esse materiali apud Deum quod non est nichilum; si vero peccaverit, tunc redigitur ad esse in peccato, quod est pure nichilum. CONCLUSIO RIMA: Mundus architi pus e St. Probatur: I. Conclusion. multitudo omnium racionum dealium est igitUr ΟΠ ih. ,urigor 5 clusio vera Consequencia patet ex quid nominis Assum p i antum probatur, quia raciones de ales in mente divina Sunt et tot Sunt, quotquot poS sunt esse. Primam partem probat beatus Augustinus in libro IIJ questionum questione 46 sic Necesse est Deum omnia condita

I9 nulla cod. ulla. 23. Coa. fundamentale principium creatur esse.

38. Cf. Augustini De Diversis Quaestionibus LXXXIII. Lib., Quaest XLV De deis I Migue XL SQ Uitis autem religioSu . . . H gare tamen audeat . . . omnia . . . De auctore esse I 8 archetype,

302쪽

Johannis ictis

Q est VIII.

racionabiliter facere et gubernare; sed impossibile est quitquam racionabiliter fieri sine racione; restat ergo, ut omnia sint racione condita nec eadem racione homo quam asinus. Hoc enim, ut dicit, est absurdum estimare, nec restat, apud quem sunt ille raciones terne, nisi apud Deum, ut dicit idem Augustinus, cum sacrilegum sit dicere Deum intueri extra se exemplar sui producti. Qui ergo scit defendere, quod Deus potest producere res diversas extra non ut et secundum quod sint producibiles, sive existant, sive non, ipse res ab eo iodiversimode extra, i ille negat primam partem antecedentis F. secunda pars, scilicet quod tot sunt raciones de aleS,qUotquot poSSUnt SSe probatur, quia, si Deu posset aliquam superaddere, 'unc posset esse, quod Deus racionabiliter alicuius rei esset factivos, sic tamen, quod bdes actu non esset illius racionaliter factivus, quod

implicat contradiccionem. I. Corollary. CORRO LARIUM PRIMUM: Mundus architipus sive intelligi-

offrigyiud bilis ex formis pulcherrimis possibilibus post deitatem 6 si sui . hi: Si lemSSi me informatus patet, quia raciones deales osunt forme exemplares in mente divina, stabiles et communicabiles, non aliud sed penitus idem essencialiter cum mente divina, existentes ab omni impuritate et per conseqUen in perlaccione denudate essencialiter post deitatem pulcherrime possibiles; et quia tot tales, et, quotquot possunt esse de actu integrant mundum architipum. II Corollas. CORROLARIUM SECUNDUM: Sicut delectabile esset videre

de isthisus f. Pulcr dola in peculo corporali, sic incomparabiliterideas a the delectabilius esset intuitive videres dola, deas factas od niti iniud. exemplares in speculo in mente divina, sicut ibi ternaliter existunt. Patet, quia incomparabiliter sunt illa

formatu corr. ex integratu in cod.

procreata, eoque auctore Omnia, quae iνunt vivere, atque universalem rerum incolumiίatem, ordinemque ipsum qu ea, quae mutantur, suos temporales cursu certo moderamine

celebrant, summi Dei legibus contineri et gubernari Ou constituto atque concesso, quis audeat dicere Deum irrationabiliter omnia condidisse Quod si recte dici vel credi non potest, restat, ut omnia ratione sint condita. ec eadem ratione homo, qua equus. 6. V. August. l. c. Non enim extra se quidquam Ositum intuebatur, ut secundum id constitueret, quod constituebat: nam hoc opinari sacrilegum St.

303쪽

Quaest VIII.

Quaestiones logicae et philosophicae.

in mente divina famosiora et plus relucencia. quam Probabi thecorporalia esse possint. Unde verisimile est, quod sancti Pth: hola ultimates consumati beatitudine videbunt distincte Di id totum mundum architipum et non solum partem eius, cum ipse non sit maioris beatitudinis respectu visus intellectualis, quam deitas, que tota videt, sicuti est. Patet clam, quod, sicut homo aliquis exterior plurimum Vagatur circa mundum sensibilem exteriorem, quod sic homo spiritualis interior et abstractus maxime debetio versari post Deum circa mundum archetipum et partes eius, precipue cum secundum beatum Augustinum in loco reallegato nemo sine cognicione dearum possit esse sapiens vel VirtuOSUS. Cum enim sapiencia secundum Philosophum primo nowled isti Methaphisice sit cognicio rerum, secundum quod sunt dori ' ab altissima causa producibiles, cognicio ergo OrUm sive racionum de alium quod idem est, secundum quod res sunt a Deo producibiles, est sapienciai et quia nemo sapiens sine sapiencia, igitur nemo sapiens sine et o cognicione talium dearum, neque aliquis virtuosus sine cognicione racionabilitatum faciendarum virtuose; quomodo enim quis esset pure Deus, si nesciret, si hoc vel hoc esset racionabiliter faciendum virtuose Cognicio ergo racionabilitatum talium et cognicio dearUm . . . .

di Igitur . . .

Unde, quia raciones deales sunt altissime cause, scilicet exemplares, quia exemplaria secundUm Uod summus artifex per illapsum in intima creaturarum varies est formativus hominum equorum, et Sic 3 sunt similitudine analoga varia sigilla, per impressum diversimode ceras, fiant verissime leges racionalium et irracionalium creaturarum, ad habendum erga Se Uum principium, sicut debent; sic denique mundus intelligibilis, qui in multitudine. certitudines et pulcritudine 38 scibilium incomparabiliter mundum nostrum sensibilem excedit. Debent ergo sapientes secundum spiritum ultra F. 94 Omnem scienciam materialem diviciarum exteriorum mundi ad scienciam longe ampliorem, cerciorem et nobiliorem, nobis in hac vita suo modo possibilem deII. Cf. Augustini sentenciam supra allatam p. 27 . 15. Aristot. Methaph. I 1, 12 M. Par. II 69, 5 s. ζ

304쪽

Johannis ictis

Quaest VIII.

rebus mundi intelligibilis ascendere que quidem sciencia expendiosissime est nobis tradita, ubi dicitur Joh primo: Quod factum est in ipso, vita erat', quia, ut dicit beatus Augustinus, ubi supra res illius mundi, scilicet raciones ternas et incommunicabiles intendendo fiat anima bent R. Ι'lato to e Patet hic ulterius, quod contem placio Platonis secundum Ahigibis ' interiorem hominem de rebus mundi intelligibilis con-because sideracioni Aristotelis rebus huius mundi nostri

suetues h ita dignamur dici, non est mirum, si sanctis et aliis Whil Aristoti sapientibus io, dicentibus aliquando minus provide

process derogam US. Nec Valet hodie Commentator, quod proceSSUS Aristotelis sensibilibus 4 intelligibilia processui Platonis de contrario sit cercior et nobis conveniencior, bquia stabilitis rebus, qua Plato dea Vocat, e per se notis insensibilibus per demonstracionem Stensivam vel ad impossile, cui dubium, quin processus fundatUS rebus incommutabilibus et certis ad res mutabiles et incertas processu e contrario sit perlaccior et cercior et o et Per consequens nobis placibilior ξIII Corollary CORRO LARIUM TERCIUM: licet raciones odeales sint forins et the Vere Tme, non tamen Sunt in aliqua substancia in sor-do Ot Si tot malive quia nec in substancia increata, quia tunc illa

Sub Stance. Secundum tales raciones Sset Iormaliter actib1l1S, nec ab in substancia creata, quia nulla tali existente non minus ille essent, cum absolute necessario sit esse illas, sicut absolute necessarium est, quod Deus est racionaliter factivus, sive potest facere hominem, qUUm etc. II. Conclusion CONCLUSIO SECUNDA: ecessario ternaliter mundus o

k mlhebis architi pus sive intelligibilis producitur a Deo. Probatur, quia ille necessario ternaliter est, sicut neceSsario St, quod Deus racionabiliter potest facere omne quod potest facere. et quia plus quam Deus sufficit intendere se

4. Q. August. locum ex Divers. UaeSt. supra commemoratum . . De dearum doctrina Platonica, a iniciis contra Aristotelem defensa f. c otthard Lech ler, Iohannis Wiclis, I 461. I 4. V. Arist. Metaph. XII 4 Ed. Par. II 615, os , Averrois Conam in Metaph. VII VIJ Ed Uen. III 859 eiusdem Epitomes in libros Metaph. traci secund. Ed. Ven. VIII 17S , col. 24s. , denique ictis, Trialogus, cap. VIII et X Ed Lech ler, p. 62, 5 S. .

eternali frona God

305쪽

Quaest Vil Quaestiones logica et philosophicae.

esse, ex hoc intendit se esse et ex hiis duobus quietatur in se esse ad intra ex hiis et post ista de racionabilitatefactibilium ad extra disponit et intendit, ut plus quam Deus est creatus ad intra ex hoc postea licet ternaliter disponit, et ordinat raciones, secundum quas Si homo factivus, leo activus eici igitur conclusio era. CORROLARIUM PRIMUM: Deus necessario ternaliter est Corollaries. dominator et dominus. Probatur, quia Undus Archili PUS deessarii a necessario ternaliter servit sibi offerendo se intellectu μ' . pio aliter, quantum potest conditori suo, ut et ante delectabiliter ipsum contempletur, ut de tam eius ineffabili condiciones mirabiliter glorietur Tantum sentenciatur secundum beatum Augustinum Super Oli. O me prima, qui non potest concipere mundum illum, intendat, uti, possit, ne abnegetur ipsum dominium domino Deo, infidelis censeatur. Sic enim beatus Thoma Super primam sentenciarum distinc cione 360 allega Sanctum Augustinum

in libro de Civitate Dei dicentem qui legat deas, 10 in delis est.

lo CORRO LARIUM SECUNDUM AD LITTERAM: Dominus regna II. God halibi in ternum et ultra, quia cum hic regnabit in domo b.,6ud

Jacob in ternum, regnabit ultra in racionibus dealibus, et ultra has regnabit in eternum in sua formali et essenciali bonitate; unde raciones de ales sunt secula

ab temporalium jeculorum, propter quod frequenter in

omnibus ciuic precibus ecclesia fideliter commemorat trinitatem regnare per omnia secUla et c. CORRO LARIUM TERCIUM: Deus potuit mundum archi lΙΙ. God could tipum sine ipsius creacione producere patet, quia ille the ut ehewh 3OProdUcitur ab eo et non potest creari igitur corrotarium Di id liboui

, 6 Coa. hominifactivus. I. Tantum cod. im. 26. precibuSaddidi.

i 3. I. Ugust. In Joannis Evangesium, Tract. igne XL 138 Sed forte stulta corda adhuc capere istam lucem non Ossunt . . . mundet, unde ideri possit Deus etc. 6. V. Sancti Thomae Aquinatis commentum in quatuor libros sententiarum I. Dist. XXXVI, Art. Ed Parm. UI 1856 29 r. . . Contra est quod dicit Augustinus: Otii negat ideas esse negat Filium esse.' Sed hoc est haereticum. Ergo et primum.

Augustinum in libro de civitate Dei Cogitasse videtur ictis de libro VII cap. XXVIII igne XLI 2IS , ubi Augustinus de deis

Platonicis verba faciens: coelum '' ait Iovem, terram Iunonem, ideas Minervam vult intelligi.' Sed Thomam Aquinatem locum ex Diversis Ouaestionibus supra allatum signi cavisse recte iam editores Parmenses cognoverunt QI. Uc. I, 2.

306쪽

Johannis ictis

Quaest VIII.

IV. The Hol CORRO LARIUM ALIUD: Spiritus sanctus necessario terveee; asis naliter ProdUcit, quia tota trinitas necessario ternaliter i. h. PHOdVci mundum Ulcrum, quem ipse pulcrius mentegerit. I. Conclusion QUANTUM AD SECUNDUM ARTICULUM CONCLUSIO PRIMA: Vbii is ' Mundus ensibilis non potest existere, nisi sit factibilis ori calano a Deo. Probatur, quia mundum sensibilem esse factibilem

' nisi sit factibilis a Deo mundus ille sensibilis AntecedenSprobatur, quia sequitur mundus sensibilis est factus a io Deo igitur mundus sensibilis potest fieri a Deo. Consequencia nota, et anteceden Verum, ut patet Gen. primo. Igitur consequens tunc sic mundus sensibilis potest fieri a Deo igitur mundus sensibilis est factibilis a Deo; con Sequencis est nota et antecedens is simpliciter ibnecessarium, cum Omnis proposicio vera de post non restricto subiecto vel predicato est simpliciter necesse; consequenter est hic igitur questio est simpliciter necessaria. IgitU . . .

Corollaries CORRO LARIUM PRIMUM: Mundum sensibilem esse facti-2o .. bilem a Deo est prius Secundum naturam vel consemul eable uenciam, quam mundum sensibilem existere. Patet,

iis existende. AEVI Se UitUT: UndUS en Sibilis existit igitur mundus sensibilis est factibilis a Deo, cum simpliciter necessarium Sequitur ad quodcumque, et non sequitur contra cum 2 mundum existere Sit conseqUenS. IgitU . . .

11. The w6fld CORRO LARIUM SECUNDUM: Mundus sensibilis non potestb..h tabe trala Sire de Olencia existendi in actum existendi, nisi per accionem; probatur, quia non est possibile eum existere, nisi sit possibile eum fieri; et cum prius sit oipsum esse factibilem, quam ipse existat ab illo priori, scilicet ipsum factibilem, adhuc terminus ipse existit non nisi mediante accione mundi provenit. II C6nelusion CONCLUSIO SECUNDA: mundus sensibilis non potest ω6h se,iihi, Proauci m existencia a Deo, nisi creetur ab eodem 3, bc produced Probatur, quia non potest produci a Deo in existencia, y realibu ' nisi Sic producatur ipse factibilis de puro esse intelligibili in mente divina ad existenciam sui, ut patet e dictis, et quia produccio factibilis de puro esse intelligibili in

307쪽

Quaest VIII. Quaestiones logicae et philosophicae.

mente divina in existenciam sui est reacio, ut patet superius per de Scripcionem. Item Deus non potest mundum sensibilem producere in existenciam, nisi producat illam essenciam non ex aliqua essericia subiectiva presupposita in intellectum per descrip cionem reacionis secundo datam non potest eum sic producere, nisi creet eum igitur conclusio vera. Et SSUmpi Um patet, Uia non potest producere illam essen clam corpoream ex eis, ipsa subiective pre t supposita, ut notum est; nec Xio alia subiective resupposita, quia non divina, cum illam nulla possit in se subiective habere, nec non- divina, quia tunc procederetur in infinitum vel data ultima existencia, cum illa non sit prima causa igitur causabitur a Deo, et per conSequens non ex alia subiective pre-I, Supposita; et creatur igitur mundus, cuius est illa es-Sencia, et recepta totali essencia mundi illa non est ex alia subiective resupposita alias non esset totalis et illa a Deo procedens causabitur. Igitur . . . CORRO LARIUM 3RIMUM, Mundus sensibilis non potest Corollary

existere, nisi creatus simpliciter Vel creetur Vel creabitur ob des duied i Deo igitur corrotarium verum, Um omne, quod mitvel erit, est in presencia Dei; et antecedens probatur, quia alias mundus sensibilis transiret de esse priori, et scilicet intelligibili in mente divina, ad existenciam posterius sine creacione sui, quod est impossibile, ut

supra probatUm St. CORRO LARIUM SECUNDUM: Non sequitur creacio potest adesse et abesse mundo sensibili preter eius corrupcionem, 3o igitur mundus sensibilis potest existere non habendo illam creacionem, quia consequens est impossibile et antecedens St Verum, Um nunc mundo abest reacio, et prius affuit. CONCLUSIO TER A Creacio mundi sensibilis non potestus Conclusion

o esse terna a parte ante probatUr, UI detur, quod Sic, ori cannot

tunc mundus ternaliter a parte ante exi Stit igitur On Iahie aute fit ex nichilo in existencia, per FonSeqUen non

creatUr, quod Si contra Suppo SitUm. IgitUr . . . CORROLARIUM PRIMUM Creacio mundi non potest SSe4 eterna permanenter vel successive a parte ante, quia non

potest terna SS a parte ante. Igitur . . . in

308쪽

The sensi bli

28 Iohannis ictis Quaest VIII. CORRO LARIUM SECUNDUM C reacio mundi non potesteSSe eterna a parte prius, quia alias ternaliter fieret ex nichil in existencia, quod est impossibile. CORROLARIUM TERCIUM: reacio mundi solum in duracione subita vel successiva potest fieri, quia potest fieri in aliqua duracione et non in ternitate nec in perpetuitate. Igitu . . . CORROLARIUM QUARTUM: Mundus sensibilis non potest creari, nisi in tempore Vel instanti temporis, quia non potest fieri ex nichil non successiva vel subita faccione io CORRO LARIUM QUINTUM: Species instantis et species temporiS, cum existant Sicut et mundus sensibilis, ipse sunt create cum mundo sensibili; latet, quia cum mundus incepit fieri, tunc et ipSe. Igitur . . . V. Conclusion CONCLUSIO QUARTA Mundus sensibili. non potest ibcreari, nisi subita reacione. Probatur sic, quia mundus est creatus subita reacione in primo instanti temporis,

sud denly ut patet en primo, et creacio Subita non potest esse succeSSiva nec permanen S, Sicut nec instans potest esse tempus e re permanens nec mundus alia reacione Iomateriali ab illa, qua creatUS est, potest creari, cum necessario omnis mutacio alia et alia sit ad aliam et aliam disposicionem materialem te potenciam adquirendam alias staret de possibili simul et semel ad

eundem terminum materialem ad quem precipue esse 2 duas mutaciones omnino totales, quod est inconvenien S, cum tunc Utraque illarum esset a Deo; et tamen nulla

illarum, quia esset frustra, igitur non esset in Deo. Igitur ... Corollario; CORROLARIUM PRIMUM: Mundus sensibilis non pluribus 3o I. The QB ibi vicibus ut bis vel ter potest creari. Probatur, QVia tunc Ua

have been creacio posset esse SuccesSiva, cum sic duraret in duobus oh sed i me; vel tribus instantibu Sibi Succedentibus et consequens est contra probacionem conclusioni precedentiS. Igitur . . . II. It could o CORRO LARIUM SECUNDUM: Mundus sensibilis non potuit 3bereate earlier riUS creari temporaliter, Uam Si de facto creatus. i' 'i'' Probatur, quia de facto Si creatus cum tota specie tempori et cum tota Specie instantis temporis. Sed tota species temporis non potuit esse prius quam de facto temporaliter, nec aliquid individuum temporis; oquod patet, quia esse temporaliter est gradus essendi essen cialis speciei temporis racionis temporis, Sicut esse

309쪽

Quaest VIII. Quaestiones logicae et philosophicae.

281 humanitus est gradus essendi essencialis speciei humane racionis hominis et ita de aliis; sed nichil potest re cedere Suum gradum Ssencialem, ut notum est igitur nullum tempUS; et per consequens nec mundus sensi-5 bilis potuit esse prius temporaliter, quam de actu fuit. Igitur etc. Et hic posset esse responsio ad questiones infidelium vel illiberatorum, ut quare Deus ita diu exspectavit cum produccione mundi. Item, quare non diu anteio creaVit mundum, quamvis diceretur, quia placuit sibi sic, et sic voluit, et eius voluntas cum non possit esse nisi racionabilissima ergo quod sic fecit sufficiens, ideo quod sic voluit. Aliter dicitur, quod ante reacionem mundi sensibilis solum erat ternitas simplex, in quai, non poterat esse exspectacio longa vel brevis, sicut nec Successus, cum talia dicunt composicionem ex partibus, que in sola ternitate simplici locum non habet; et quia mundus sensibilis non potuit creari prius temporaliter, igitur Deus, dator formarum promptissimus sicut 2 celerrimus potuit , mundum creavit sine exspectacione longa vel brevi. Quod si dicatur doctores ponere, quod Deus ab terno mundum produceret vel ante mille millia annorum, clam

dicitur breviter quod , secundum regulam beati Anselmi, et , quod potuit sub condicione illa, scilicet voluit in hoc enim stat eius omnipotericia, quod si it aliquid fieri, tunc facit illud. CONCLUSI ULTIMA Licet Deus non possit producere mundum sensibilem in existencia, nisi ipse creetur, potest 3 tamen ipsum producere in existencia sine eius passiva creacione. Prima par patet ex Superius dictis, secunda pars arguitur, quia Deus prius producit mundum sensibilem in existenciam, quam ipse creetur igitur pro illo priori Deus producit mundum sine creacione pasSiva mundi, 3 cum non sit creacio mundi passiva pro illo priori igituri 96 Deus potest producere mundum sine eius creacione.

God id not

in ternitIthere an beno atting. Last Conclusion. God could produce theworid illic ut it passive

creation.

2o potuit quod superfluit uncis seclusi.

24. CL Anselmi Cantuariensis Proslog., c. XXV Migne CLVIII 499 . . . am, sicut poterit Deus, quod olet, per seipsum, ita poterunt illi, quod volent, per illum.

310쪽

ea distinctiorbet veen the perfectionalproperties offormul an d

canoli intellectconceive adistinction in them ithout com Parisonwith ut ward

things. Noto: generaliter loquendo proprietas perlaccionalis h. s. soli. Primi agenti est modus formaliter in existens primo agenti

properi is a necessario vel contingenter, ternaliter vel temporaliter,

mode existin , c

t his Circa quod patet, quod non valet consequencia alius P*φ'ς δ'' ocius inest primo agenti, qui potest sibi adesse et abesse igitur primum agens est mobile Secundum naturam suam primam, quia conSequens est impossibile, cum primum agens, ut patebit, est infinite perlaccionis et o SUm me, et per On Sequen non ad perlaccionem aliquam mutabilem et assumptum Si verum, cum tali veritas, scilicet conservare hanc horam, iam sibi propria hora querit, et nec ante neqUe OS iam querebat, ut postea declarabitur. 15 format oto distinc cio formalis vocatur distinc cio, qua aliquid ilia si hiesi' ab aliquo distingwitur secundum modum vel formam, di)tingui hQ non obstante eciam, quod sit idem naturaliter cum eodem

differing in sic o differt a sorte sedente, cum prius Sit Or, quam

alitio inli SI SO SedenS. Halme ergo per Illam talem prioritatem o*' ς' .eso Or distat, et per consequens differt a Sorte edente. Distinc cio realis vocatur distinc cio, qua aliquid ab alio revel realiter differt. rea Circa que patet, quod non valet consequencia isti 6m istinis duo modi Sunt, et unus non est aliud igitur differunt 25

realiter patet instancia, quia singularis conservacto in primo agente istius hominis, cum alio modo conservat