장음표시 사용
31쪽
dum totum ante sensu percipitur quam partes, ita intellectus prius magis universale apse prehendit quam minus universale, quod est
disjunctiam, quod terminis minus univerialibus coagmentatur prius nanq; innotescit, es se unum aut plura, quam esse unam substan
Universale autem totum quoddam e l. J Non dixit universale esse totum, quia non loquitur de universali, quo utimur in praedicando, ut nonnulli perperam sunt opinati , sed de disjuncto, quod constat ex terminis imagis universalibus, complectente plura quam disjuncta inferiora, quod est veluti totum continens in se plura ceu partes, quia continet illa quemadmodum totum suas partes. Dixit autem universile disjunctum esse quoddain totum, quia revera totum non est, sed veluti totum duobus terminis constans , qui quo sunt magis universales, ed plura comprehendit. Quare sensus hinc ejusmodi colligi potest, quod cum nobis innata sit via, ex nobis noras quae sunt confusa,& disjuncta, ad ea que sunt nota simpliciter: ope precium est, ut in iis disjunctis ordo servetur, ut primum capiamus disjunctum magis universale, ac perdivisionem pars vera dignoscatur, eaque denuo divisione cognoscatur, donec ad certam principiorum cognitione pervenerimus: pro-
32쪽
as Simonis portu Neapol. propterea ait, dividentibus fit manifesta lecerta cognitio, usq; ad principia. Atq; hic est
ordo,que ni cum antiquis duputans observat. Philopolius,5 qui eum insequuntur, colandunt terminos universales cu toto disjuncto, verum si diligetius animadvertissent, qua in-'dustria Philosophus usus fuerit, dicens con- susum & non compositum profect re veritatem agnovissent. Neq; prodest profugine,
ut quidam facit ad mediam tanqua pro υ κει--ον,c est 5positum,suffeces uni sit librarii viri, νον, quod est confusum cum id, ut diximus de industria ita fuerit prolatam.Sunx praeterea plurimae alie recentiorum interpretationes, quas ego omnes studiosis, non secus
quam pestem fugiendas esse censeo Hubdhominem in eum gurgitem praecipitent, unde postea nequit emergere, ut interim taceam Ioannem Grammaticum qui sibi contradicit ob id ni fallor, quod ipse, non secus
quam Simplicius, Alexandri explicationem insequi vereatucinam si,ubi ex Alexandri ei tentia dixerunt,universales magis quaestiones proponenda esse, per universalem quaestionem intellexissent disjunctum terminis in pis universalibus constans, quod ab Aristotele sub problematis forma, sed ordine magis universali perquiritur recte utiq; dixissent id enim habet rationern totius, Metiam ordi
33쪽
ne in sua tractatione, dum cum antiquis disputat,insequitur, siquidem problema magis universale proponit. Quin etiam numerum principiorum tradens primum utitur terminis omni motui generationiq; communibus, nempe privatione ac forma, nam primus terminus,quem vocat privationem, tam motu habenti contrariu privans,quam quda revera tale est, competit atq; ex iis materia: primae, quae ad sui cognitionem, cum stim-
persecta, exigit syllogismum spurium, ut supra quoq; monuimus ac propterea eam tam Aristoteles quam Plato, ut notat Simplicius, similitudine eorum quae arte fiunt, patefacit. Patiuntur autem hoc idem quodammodo. Varie hunc locum interpretes enarrant, mihiq; videntur ea quae ab Aristotele penitus ab ho rent, adserre Verum ego, ni fallor, planiorem veriorem l sententia propono, nepe, quddcum per similitudinem a sensu depromptam, nostram cognitionem ex cofusis magis oriri docuisset: cum i intellecstus nostri motus duplex sit, ut monet primo de anima, nepe,definitio, demonstratio: idipsum nunc perdesinitione demostrare nititur: nam i primum nobis in definitiones offert, est deliniti nomen Q partes desinitionis in se in cofuso co-pleti itur. Pre terea, inquit hoc idem,nomina,
qua scilicet significant definitum, patiuntur ad
34쪽
ad definitionem, quae definiti partes distincte
exprimit atq; explicat. Dixit autem quodammodo, quoniam dc finitio habet actu partes, quae in nomine definito continentur in confuso: nam cum animal audimus, in consus,' substantiam animatam cognoscimus sic cum circulus dicitur, linea una tu perficie contenta intelligitur. Atq; haec definitio quid nominis vocari blet, quae indistincte scilicet id significat, quod definitio, quid rei in scholis nostris appellata, in partes distinguit. Ad haec, hanc viam a consulis in cogno cendo progredientem exem plo a pueris desumpto confirmat, qu bd eam ipsam nobis a natura quoque
insitam esse confirmat. Nam antequam pue rorum cerebram supervacua ac nimia humiditate exoneretur, ipsi omnes viros patres, omnes sceminas mattes nominant At ubi intellectus eoru vegetior factus fuerit, nempe ubi imaginatio, superfluo a calore naturali exiccante humore absumpto , expurgata fuerit, discernunt, distinguunt l, Haec igitur distinctio ab imaginationis sensusque repurgatione oritur, ubi scilicet superfluit urn
rem,ob quem tum puerorum, tum pumilionum capita onerantur, ut ea vix possint attollere,deposuerint. Atq; duo haec exempla noad eande declarationem Aristoteles induxit, sed ut hujus prima quaestionis duo declara
35쪽
De rebus natur Liberis apret. Primos quidem exemplo explicat ictum
ipsum habere partes, o quod prius cognosca tur quam suae partes, atq; quod prima quaestio concludat duo opposita tanquam parte S. Altero velo exemplo declarat na Odum cognoscendi primum esse ab istoc os uso,&postmodum partes ordine atq; dillincti perquirere ut significet primum res intelligi sub confusa cognitione, post modii distincte partem ipsius veram per rationes perquiri di bere. Atq; haec mihi quidem, cui una Θlexandri interpretario fatis facit, alio lusu ineptiis, quas ne majorem parere huic loco obscuritatera,
confutare nolui, rejectis, ai. ho tu et borum
explicationem satis esse videntur. Caele Irim, cum multi sint libri Aristotelis prcete cum qui de rerum natura pertractet, ausculiatori id Acroamatici non erit fortali ab re, neq; inutile, expendi sie, quale hic de auscultatione naturali in criptus uelit, perinde ac si solus ellet acroamaticus Verum antea paucis explicemus quid sibi velit hoc nomen ἰκε etiat terr/κoc Scire iraq; licet duo cile hominum, in te disciplinis de lut genera. Unum, quod omnium attium ac scientiarum bene quandam eruditionem, quam Aristoteles primo de partibus animalium που δειαν appellat, persequitur, huic satis est, rerum multarum no titia earumque conclullones, a quasdam
36쪽
universaliores causas citra ordinem novis se,
veluti primo libro Ethico ru, secundo prima Philosophiae alias latius disputavimus.In hujus gratiam si a Philosopho scripti fuerunt libri, quos tam G nominant, quiq; comclusiones haudquaquam in primas causas dissolvunt. Cujusmodi sunt problemata, ac
quaedam moralia. Alterum genus hominum est,quod primas rerum causas investigat,easque m μονιμ ac scientifice cognostere
desiderat si conscripti fuerunt libri α τὰ-- qui conclusionu primas causas dissolvendo proponunt, mordinem servant, ejusmodi omnes sunt, ut Ioanni quoq; Gram.
visum sitit, qui ab ipso Philosopho in prooemio Meteor.enumerantur. Porro liber hic,
quod natura, naturaliaq; principia indaget, queo cognitu sunt longe omnium dissicillima: iccu comi fallor, id nominis sibi retinuit, ut de naturali auscultatione inscribi mereretur: qui, d in eo tota Philosophia potetia, ut loqui solemus,includatur Nec secundiis a primo distrahi debet, ut Graecis placet, quasi in primo de materia potius quam de aliis principiis, atq; in secundo de efficiente, vel de forma, magis quam de aliis pertractetur nam uterq; eadem proponit, licet diversa explicandi ratia One, utantea diximus,4 in primo materiam, in secundo vero formam,quae cum efficiente simio
37쪽
De rebus natur. Liber L Isimilitudinem obtine investigat. Atq; id et-jam sensit Averroc secundo physicorum, cum dixit, principia naturalia&naturam esse subjectum, hoc est, ea potissimum hic considerari nam reliqui motum, atque ea quae motui adhaerent,eXplicant. Porro duo adhuc fortassis hic examinanda restant, nempe, quodnam sit totius Philoso
phiae subjectum; deinde quid sit. Illud quod
primum se nobis cognoscedum offert, quod primum cognitum, cognitioner occursoriam nostri passim vocant, sitne illud unive sile, an particulares Verum quia ipsemet Aristoteles subjectum in primo de celo proponit, atq; id esse videtur, quicquid in corpus
coaluit, universum scilicet corporeum ejusque partes, propterea ad eum locu, tanquam ei quaestioni proprium ejiciatur Alterum aurem, ex iis quoq; quae jam in enarratione prooemii docuimus,patere fatis puto nempe confusum nobis primum occurrere: nec per confusum aliquod in notitia occurrente unum, est audiendum sed quaestio magis universalis ex sententia Alexandri, quod est disjunctum magis universale terminis scilicet magis universalibus constans id enim nobis primo inquirendum se offert. Caeterum instabis, si confusum magis uni vetiale est, id quod primo est inquirendum , pri-
38쪽
i Simonis orti Neapol. prima Philososophia esset quoad nos prirn
quoniam qu rere an ens sit unu vel multa,ad
primum spectat Philosophii sed dico, nomi
na illa communia, tanqua universalia accommunia primum nobis innotescere, sed ea di
stingui a prima Philosophia:qudd sit scientia,
quae communia pertractet non tamen ob id ipsa est nobis primum nota, nam cognoscenda sunt illa, ob quae nuncupantur aτα τα φυο
quae non nisi rebus naturalibus cognitis percipiuntur. Qubili planius explicari cupis, quid sit quod in notitia vocata occur ria, primum se osteri: quamvis id ad hoc negotii minime pertineat, quod Philosophus ea investiget, quae primum quam debentcit men ut hac quoq, in parte tibi satisfiat, jo id quod primum in notitia ea fit obvium , esse
cocretum accidentale,quemadmodum, meo quidem judicio, ut ad neotericos descend nuri Mervariis rectius quam caeteri, animadvertit id enim primum a sensibus intellectus recipit. Sed ut varium est intervallum magis minusq; distanc ita varium quo li est objectum, quod primum ab intellectu cognoscitur no tamen potest excedere rationem con creti accidentalis. Erit enim album quodpiam, aut nigrii vel alio colore insec tum,quod eminus a visu, utpote qui selus remota percipit, apprehenditur: nam sub ratione alterius
39쪽
Hus qualitatis , putauit calidum , vel Rioidum, vel gustabile , quae reli lii sensitas magis
corpore sentiunt, non potest in distantia aliqua notatu digna percipi. i solet taeterea ab interpretibus hoe eruiam loco tiam de regressiu, ut utar illorurn verbo, quod ab Averro mutantur , quarn Aristoteles demonstrationem circulare priamo posteriorum Analyticorum appellat. Qui quaestio, etsi nihil ad naturalem contemplationem spectare videtur tamen ut nihil desiderare possis, duo in ea examinabimus: n. in an Peripatetici ejusmodi regressum admittant alterum quid utilitatis afferat Scire ergo licet, duplicem proponi a latinis cognoscendi viam, primam a posterioribus ad causas quam inventivam dicunt, quod Ari
stoteles dixi primo primae Philo ophiae, subjectis ad causas alteram a causis ad subje-ciri, quam scientificam appellant,&judicia-i m l , a subjectis inquam&effectibus ad
causas oroficiscitur, Philosophus in secundo iraturalis auscultationis, cum inquit Quaedam sunt a natura, quaedam propter alias causa, Dico igitur ad id quod primo loco quod ritur,an ejusmodi demonstratio circularis apud Peripateticos conceditur, eam ad inittendam elle, in diversis quidem demonstrativitibus, quae per se procedunt puta inde
40쪽
monstratio ne quae fit ex forma ad materiam, Quae per se causae sunt, ac medio carent. Verum controversum est, ut sexto Physi notat Averroes, an in eadem demonstratione locum habeat, nempe an a causa ad effectum, de ab ellectu ad causam progredi liceat. Cui respondemus, principia non esse primum nota nobis, sed pia ex iis quae cognita sunt nobis investigamus atque haec demoti stratio docet causam, eam esse hujus, verbi gratia rei causam Conditio porrbilla, quam habet Aristoteles primo Posteriorum Analyt capite,
de ipse scire quae est, qudd impossibile sit aliter se habere exquisite intelligi nequit,nis,
causis ad effectum, cotta ab effectu ad causam regrediamur, ut discamus principia cum sitis ellectibus commeare ac regredi. Quod ubi cognoverimus, tunc nobis constat, fierino posse ut hic et sectus aliam habeat causam:
dicimusq; eam esse causam hujus effectus, impossibile esse ut aliter se habeat.Quibus sic
constitutis, communi cuidam, eorum qui Metaphysici nuncupantur, argumento, cuni
unt: si ex primo progressi id nanciscimur, qudd sciamus hujus hanc esse causam nihil prodesse demonstrationem a causa ad effectum, quippe quod prior demostratio id docuerit. Huic inquam, respondere licet,quod ex utroq; egressu li accedit conrodi, quod