장음표시 사용
61쪽
De re natur Liber L sria privetur. De hac privatione multa Philo sepiis pronunciavit, nempe , non esse ensper feci accidere materiae esse terminum a quo incipit generatio ad quem terminatur corrupti, essi principium per accidens: ejus causa materiam eme generabilem&corruptibilem. Nam materia,cum propter privationem sit imperfecta, appetit formam. Atq; haec omnia exquisite &accurate sunt explicanda. Non est ergo privatio en per se, nam ratio privationis est absentia determinatae formae, quae accidit materiae propter ad vestium formae contrariae atq; ea forma perficit materiam, cum dispositione ad suam opposita . puta aliquod calidum, ut res exemplo declaretur est potetia frigidu, non quod est potentia dulce, potest recipere frigidum: sed quod est actu calidum est potentia sei-gidum. Haec tamen potentia varia& multiplex est,non secus quam actus.De hac facultate intellexit Philolophus tertio Physicorii, cum inquit; si eadem eliset potentia sanitatis Maegritudinis, idem esset sanitas & aegritudo. Privatio igitur de qua in praesentia fit sermo, significat absentiam cum proxima dispositione ad formam contrariam, atq; ob id est per se non ens deinde, dispositionem potentiam ad determinatam formam Tertib, quia privatio concomitatur formam contrariam,
62쪽
iccirco dicitur accidere materiae,&denuo ad oesse tabesse est tamen cuilibet mutationi necessaria, ceu termino, quo, vel ad quem, Quoniam in omni mutatione opus est caren'tia formae, a loqui ad illam non esset mut tio nihil enim mutatur ad id quod obtinet. Necessaria est etiam sortii opposta, vel aliquid quod opposuum includat si quidem omnis mutatio est vel ex opposita ad oppo, sitam vel ex media quae oppositarum est par ticeps, dique ex iis concreta opus 'uoq; est dispositione edi ad formam Denique, necessario requiritur dispositiois potenti immediata is disposita ad formam:quoniam forma natur te determinant id in teria proprias in quibus fiant & sint,& per mutati, onem sitbjectitoriantur Hoc itaq; isse privatio materia accidit, liciturque ita necesi ria, atq; opus esse ut in omni mutatione pre sit, sit. Hac quoque ratione asseverare licet, privationem esse terminum perse&primo:
sed generati nia geniti principitia causam per accidens, magi tamen geniti qu in genς-
rationis quoniam materia per mutationem
si pars compositi, quod gignitur privatio
veru non est elementum nec pars composi'ri, ut materia sed in generatione, quandiui,
pia non abselvitur, semper intelligitur aliqua adesse imperfectio, atque ita aliqua privatio,
63쪽
Derebi natur Liber L s ostremo Philos primo Physicorum inquit:
quod est, partim verbinterit, partim non: nam quatenus est id ita quo secundum se ii xerit; quod enim interit, in hoc est privatio: quatenus autem potestate est, non per se, sed neco se est incorruptibile esse nec oriri. philosophus. Ex quibus patet, quomodo in teri aliqua ratione incipere ac desinere dici tur, putarationc privationis, quae est in subjecto, ipsiusque in tertei, qua eadem est cum privatione, quamvis ratione d notione dises erant. Nam ut Simplicius annotat, materi epotius quam forma Philosophus corruptio- item tribuit, udd forma sit in materia, veluti in subjecto. Id tamen mihi minime arridet, quandoquidem privatio de generatio magis debet tribui enti, quam non enti. Siquidem non ens improprie dicitur interire gigni. Ac cum docet o privationem res corrumpi, intelligit formam aboleri nam forma contrari in causa est, ut materia privetur alia sorina, quod in eodem subjecto simul esse nequeant. Per privationem igitur intelligi de
hei dispositio proxima quam potentiam propinquam passim vocamus1 forma opin
64쪽
posita, quae inest ipsi materiae,quaq; rixatiir, dum altera forma gignitur: alioqui Philosophus aru proprie fuisset locutus. Itaq; propter ipsum non est e quod inest materiar eam corrumpi, quoquo modo aboleri dicimus: quod tame potius nuncupatur privatio, quoniam mutationes fiunt propterea ubdina teria non habeat formam, ad quam mutetur, nam is haberet, non mutaretur. Hincjam patere quoq; arbitror, cur dicant Philosophi, materiam per privationem appetere formam nam ob suam imperfecto nemappetit perfectionem quoniam ob suam indeterminationem, ut diximus, nullam peculiarem obtinet formam habetq; ad determinatam ac propriam,puta leonis vel capre: impetum atq; appetitionem a privatione:& ut desinit privatio ita deficito hujus formae appetitus. Est nihilominus materia sita natura, quam per esse in potentia Aristoteles exprimit quod nihil aliud est quam materiae indeterminatio, quae nunquam incipit aut desinit aeterna. Quod si instabis, in materia quampiam esse formam persectissimam puta hominis, in qua omnes formae continentur, neque utitur organo: Respondeo, sormam esse finitam,tum a materia,tum ab agere a materia quidem,quoniam certo tempore eam hospitatur ab agente ver , quoniam invi
65쪽
De rebus natur Liberis. Ni in vi seminis non est potentia producendi in
finitam formam inperfectione, quae tamen aliquo intrinsecus corrupto desinit. Atq; ea est temperies, quam complexione quoq; dicunt, cujus ope forma in materia recipitur: atq; haec temperies contrariu habet:& quamvis no utatur corporis particula loco organi, est tamen in subjecto. quicquid operatur per objectum corporeum operatur, quandoquidem nequit operari citra imaginationem: ut in libro demente humana docuimus. His sic explicatis, quae Aristotelis mentem aperte proponiit, facile erit dubitationibus respondere, primum, cum revocatur in dubium, quare per potentia materia essentia declaretur dicimus, quod cum a naturali ejus ratio perpenditur, ea cosideratur per sua imperfectionemri in determinationem quam nabet: atq; ejus ratio a quid ita significat habitudinem ad formam, loc modo refertur ad ea, tanquam ad suam perfectionemri bonum: atq; haec habitudo proficilcitur ex substantia materiae, terminatur ad formam,tanquam ad concaulam, finem, cujus gratia a natura est producta. Verum prior est habitudo ad forma, ut ad finem, quam ut ad concausam. Neq; est absurdu, ut sit habitudo imperfecti ad perfectum, eo modo quo esse potest, ve
lut dicemus, ubi de causa finali disputabi
66쪽
mus. Quare in hac des riptione materiar, Dina ipsam ingreditur, ut terminus, cujus gratia a natura est instituta. Nec dicimus hanc relationem ac habitu litiem esse a mente est exam, sed e natura materia oriri nam quamvis mens faciat, ut ipsa sint actu relativa utraque tamen est imperfecta substantia, Malter , puta materia, patitur peressentiam; reliqua Verbonempe forma, eam perficit. Atque
ita verum sit quod dixit Aristoteles quδd potentia cognoscitur pec actum, S actus per se. Porro cum obiiciebatur 'ub potentia desinat dicendum est, in materia duplicem esse potentiam,alteram quae significat impe sectionem, Mab Aristotele per negationem describitur, quaeq; perennis est, nunquamq;
defectura alteram, quae ex privatione determinatae formae oritur , doliae quemadmodum cuprivatio, materiae accidit, desinitq, desinente privatione: Ied per hanc haudquaqua
naturam materiae primae describimus,uerum immediataei peculiaris materiae rationem atterimus, quae ad unam tantum formam destinatur. Atque hax potentia&materia, deficiente forma deficit, ut ali s sepius demonstravimus. Ex his solvi potest alius nodus,
quare desinente forma desinat materia, quae
erat pars compositi, unaq; privatio ac forma opposita deficiat.
67쪽
sed ut rem planius intelligas, opera premtium est novisse,' add per formam, quae nova advenit materiae, desinat privatio, illaque potentia, quae per privationem habebatur. Cum vero ea forma quae jam adest materiae, aboletur: materia quoq; quae compositi pomtio era interit, desinitq:esie concausa curnea forma Verum adveniente alia, fit compositi pars, e respectu forma: est concausa Naquanquam materia semper ei scon causa cum forma, parsq; compolita, non tamen unius ac
ejusdem compositi est pars imiliter nec eiusdem formae et concauta. Atq; haeces Alexandri sententia libro primo de Anima H inealiud quoque patet, aiiod pleri , etiamnum perobicurum ac dii hcile habetur quare nullum aeteritum ut est a cernum, pars fit corruptibilis quoniam materia prima, quae aeterna est, ut ex pars lenienti, puta ignis,
desinente forma, desinites pars compositi: non tamen simpliciter, sed hujus compositi Hoc enim sensit Aristoteles primo degeneratione , cum inquit materia aliquo modo est eadem, aliquo non Fit siquidem per formam in actu, pars compositi, hocque a forma intituatur, alioqui sua natura est potentia pars: desinente forma, si natura est potentia pars:&desinente forma, quicquid Ab illa mutuum accepit, deperit. Cum verb
68쪽
dicebatur, per formam potius declarandam csse natura materiae, quam per potentiam aut
privationem. Respondemus id verum esse, quatenus sorma est terminus a quo omnis materi:e appetitio dependet, cujusq; gratia, natura ordinatur Adhe ad id,qubd materia, quae est substantia, esset in praedicamento ad aliquid respondetur, quod licet habitudo
materiae non conveniat, ut est substantia,sed ut alteri confertur tamen tria illi congruunt, nempe essie actu substantiam, ut primum cognoicitur, esse habitudine, ob suam indeterminationem, quam habet ad formam: demum privatio certae formae quam habet ad rinas; atq; ob hanc materiae essentia haudquaquam interit, neq; habitudo ad formas, licet potentia ac privatio certae formae deficiat, ut diximus. Nec inde sequitur, ergo esset relativa: aliud enim est,esse alicujus,&esse ad aliquid materia est alicujus, quia est in comparatione ad formammon tamen dici debet ad aliquid, nisi denominative, ut multi asserunt. Atq; hoc pacto Aristoteles dixit secundo Physicorii materiam esse ad aliquid quia est determinata ad formam, aquam ad suam perfectionem. Semper enim,ut ait idem Phi-fosophus octavo ejusdem imperfectum destinatur ac determinatur ad perfectum. Cum vero quaerebatur, quare inter principia,
69쪽
De rebus natur Liberucipia, potentia loco privationis non enumeretur dicendum puto, quod privatio significet alium terminandi,& principii mutationis
tia minime nec semper deponit actum potc-tia, verum cohaeret cum actu primo at privatio, cum actum, cui opponitur, abjicit attamen potentia, deritia est praesens sermo,acturejicit, adversaturq; et ratione privationis, quam in se complectitur.Itaq; ob id potentia non recensetur inter principia, sed privatio: quia privatio alium principii modum, amateria formaq; diversum notati, quem haudquaquam potentia explicat Verum, quo omnis ambiguitas, quae de privatione ortum habet, e medio tollatur, videndum est, quare cum Philosophus secundophylicorum docuisset, naturam de materia ac generatione dici, atque tertio de forma, quam magis quoque naturam , quam materiam esse asterit; subjiciat postea, ubi formae significationis explicationem aggreditur, forma autem c natura dupliciter dicitur. Ipsa nanque privatio forma quodammodo est. Haec enim verba ansam dubitandi praebent, quamobrem privationem este formanaatq; naturam quodammodo dicat nam si hoc ita se habeti plura videntur comitari absurda . ac primum privatio minime esset nouens, ut
70쪽
superius asseruimus deinde esset magis ens quam materia. Siquidem quod formae qua-
dantenus est particeps, majorem natura ,entis ac partis rationem obtinet, seperinde ac forma quam materia. Sunt qui eum locum interpretari conan tu hoc pacto, quod nomine privationis Philosopus tria possit intelligere nempe sormae absentiam, quae cum sit quidam veluti habitus, perpetuus materiae comes, subjecto e dem est cum materia. Quare cum ea inhaeret in laxa materiae, videtur aliquo pacto habitus esse dicendus. Qina igitur privatio materiam. semper comitatur, natura quodam modo appellatur. Est enim ipsa causa ortus interitu que naturalis, quia per eam tanquana p.r ter minum, materia habet appetitionem ad for
Naam Caeterum haec interpretatio non consentit cum verbis Aristotelis, quisui se tu itur, ubi habet, si vero sit privatio, contra rium aliquod circa generatione simplicem posterius o siderandum est. Nam per ea non videtur forma absentiam , sed contrarium imperfectu ac imminutu intelligere, de quo non, duodecimo primae Philosophia o-quitur, de quo se libro de generatione dicturum promittit. Adsertur S tertia interis pretatio, quasi per privationem, rem quae fit, significet verum haec mihi semper hactenus