장음표시 사용
41쪽
sciamus, ea inter se commeare, fierique non posse ut hujus effectus alia sit causa, praeter ea. Verum non est ignorandum, qud ut Themistius docet, res ipsa loquitur, progresistis a notis nobis ad nota naturae, non dicitur demonstratio impliciter, sed simul duo pro-lblemata dirimit ac propterea inquit Themi- istius primo posteriorum Analyticoru quod demonstratio simpliciter non accommodat se ad ingenii nostri captum. Quare ea in re Averro es haudquaquam mihi recte sentire videtur. Sed de his hactenus. Reliquum est, uti ad id quod nobis propositum fuit. acceda' mus,&cujus gratia haec praefati sumus: Nempe ut principia rerum quae sint, excutiamus: ac si quid circa ea dubium obscurumve ocis currit, diluamus, explanemusque. Quod ut commodius fiat, a materia ipsa exordiemur, quae prima Philosopho nominatur. De materia prima.
3 Rincipium ac seminarium, ex quo omnia 1 quae moventur,4 infra coelum sunt,constant, quodque fons origo est motus, philosophi materiam dixeriit. subjectum, ex quo cum insiti substatia per se oritur. Hanc irrateriam ii, qui Aristotele aerate fuere supe-
42쪽
Simonis Porti Neapolriores, ex rebus quae natura constant, solani esse substantiam rati, omnem speciem ac so mam qualitatem nuncupabant. De hoc itaque principio, quod materiam primam appellant, consiliunx est in hac nostra disputatione, inquirere, primum, num sua natura sit substantia edicinia si quamvis subjiciatur formae, non tamen inde mutuetur quod sit substantia. Deinde, quam unitatem habeat per se, ac natu ra tua, quae a forma non proficisc tur. Denique, quomodo sit aeterna, neq; ut quam defectura, cum interim causa sit, quare caetera cuncta sint inteli tui mutationi que obnoxia. His nanque explicatis, omnis
propemodum ambiguitas , quae de materia proponitur, e medio tolletur. Ac primum in vestigabimus, num si certa aliqua natura, quae communi vocabulo substantia clientia que nominatur. Eiusmodi sane esse quampseam Aristoteles nulla certiori ratione demonstrari, septimo prima philosephiae contendit, quam eo quod inter caetera substantiae proprium est, nempe subjici contrariis, iis in per vices efformari, quippe si ejus natura esset qualitas,vel dimensio, multa sequerentur absurda nam primum, ut Philosophus dic re consuevit, passiones a substantiis separa rentur vel in principiis in immensum progrederemur , neque ellet primum aliquod,
43쪽
Dere η tur Liber quod omnium esset quasi fundamentum:
nauq una qualitas alteri non inest , nec una alteri substernitur. Nanque Aristo t. . Me rapti dixit, accidens accidenti non inesse sed cum qualitates unum subjectum sortiantur, illi inhaerent, illudq; informant. Adhaec substantiae ac corpora tensilia materia ceu parta constant parsque essentiar, essentia substantiaque es, non enim coalescit substantia ex iis,que substantia naturam non sapiunt. Sunt enim habentq; suam ementiam composita ex iis, quibus constant Materiae porro natura simplex est, qua omnibus quae natura fiunt,
ac fiunt, subjicitur jum ipsa interim nihil habeat, quod sibi substernatur,atque id quod
res, cum abolentur, abeant; cumq; gignuntur,inde tanquam primo subjecto exoriuntur. Est autem ipsa naturalibus mutationibus apprime necessaria nam nisi ut primum subjectum mutationibus subjiceretur, nullus esset rerum aut ortus, aut interitus. Est enixa omnium Philosophorum consensu confirmata sententia, quod subjecto nullo praesuinposito, res nec orirentur, nec occiderent.
ibjicitur, qua per se cause est accompost substantiae per se pars, in dubium venit materiae natura inllentia, an scilicet interentia
44쪽
s Simonis Ponti me potsi numeranda, ipsaq; siit ὀνε via, quod est acti hoc est, an materiae natura sit actu, nec ut sit, mutuetur a forma, sed habeat hoc per se sua natura. Verum hic nodus facilius dii luetur, ubi prius quid per materiam intelligimus, explicuerimus.
gAteria, subjeci um,cum non sint viil agi, sed Philos phorum peculiaria nomina, opera precium est intelligere, quo sensu apud Peripateticos in usu sint. Rerum quae sensuumjudicium et fugiunt, ia-rione cognoscuntur, naturam, haud aliter
melius ac exquisitius comprehedimus, quam eorum, quae sub sensum 'cadunt abnegatione. Hac sine via Aristoteles coeli substantia am nec gravem esse nec levem, neque oriri aut interire ad haec neque incalescere, aut aliquam perturbationem eam, quaqua sub coelo sunt, materia compacta, assiciuntur, perpeti cognovit. Quinetiam eadem ferme methodo rubstantias a materis sejunctas,D iam inquam ac intelligentias non moveri,sed
impartibiles aeternasque esse intellexit Simia liquoque philosophandi ratione ac via, in teriae nouum indagavit proportione scit
45쪽
De rebus natur. Liber L Is cet ac similitudine earum rerum quae arte fiunt, omnium specierum negatione.Siquidem similitudo explicat, quomodo ea se harbet ad rerum mutationes:videlicet ut lignum ad artis formas. Negatio vero ejus naturam exprimit,nempe,quod nullam propriam formam possideat, sed omnes aliqua adiu in ea qirasinospitentur, peregrinas quaique suo gremio excipiat Sua nanque natura omnium capax est, nec illa peculiari propriave ma circumscribitur. Quin etiam similitudo
opus ejus quod in rerum natura exercet, declarat negatio vero naturam ac substantiam ejus, quae e regione formae opponitur, aperit. Hinc fit, ut tribus modis ab intellectu apprehendatur: primum, similitudine ipsam omnibus mutationibus priorem esse, esteque Libstantiam, quae innumeris sormis ac sibi mutuo oppositis, quarum haec illam destruit, substernatur, Deinde, ut formae a qua persectionem, finem, ac complementum nanciscitur, subest, Mut est compositi pars, atq; ab
aliis materia portionibus secernitur. Postremo,ut caret certa forma, neque ab ulla determinatur: lac ratione in rebus non reperitur, sed tantum mente cocipitur, diciturq; ita una omnium formarum negatione, &uthaostri loquuntur,una privative. Materia igitur, ut nunqua a forma sejungitur, nec a potentia
46쪽
alteram recipiendi, ut subjecta sorinae, ni jecti nomen sortitur ut ver,alia quapiamiserina privatur, mam recipere potens est, maioria Philosophis nominatur. Hinc itaq; distere licet, qua ratione subjectum, qua
Noli in tamen te ignorares, Aristotelem optimo consilio ipsam potius dixisse esse sub joctum, e quo res ut, quam ex quo existit: squidem per brin in res esse videtur per materiam gignitura fit, perpetuisque sita xi mutationibus , c oritur ac interit. Ad- haec, ut supr quoque monuimus, in primo auscultationis libro Aristoteles tr derebus naturalibus, ut ex his principiis fiunt,dcnon ut sunt. Versim his dictis haud levisse ingeri difficultas, qui ii cum ni teriam vocemus subjectum qui sormae subditur,cxim- uiae corporibus naturalibus subjecti nomen adaptemus, dum ea motui, qualitatibus ac dimensionibus hi ici dicimus nihil inter materi in , ut sorma sibilantiae subest Corpora , ut qualitatibus, dimensionibus substernuntur , discriminis intercedere vidς-tur. Cui sic si ii iraciondum puto, materiam primam fieri subjectum a forma, sua verbiatura use,ut junt, potentia: at corpora lux qualitate, dimensiones recipiunt, cum sua naisso subsistanti actum e ut loquimur,
47쪽
De rebus natur Liber I. rh beant haudquaquam fiunt qualitatum.
re, substantia: quin contra potiti per corpora qualitates subsistulat. sunt Quod si objicias mihi, saltem dicitur cor pus subjeci: una qualitatis, ubi advenit ea igi-xut fit subtemina , simulatq; qualitas corpus
Hrormat:quia antea inpotentia erat adscisci,
piendam qualitatem , non aliter quam materia prius quam formam recepit, potens, aptaque nata ad recipiet dum at postquam recipit jam formae subjectum iundamen tum dic tur. Huic responderi potest, materiam primam esse in potentia essentiali,quoniam ha Dei facultatem recipiendi essentiam ac substantiam, quae species . M ac materiae est perfectio at corpus naturale esse inpotenti accidentali nuncupata dicitur, habetque essentiam ante quam formatur Quare corpus , ubi qualitas vel dimensio acces Di, earum fit subjectum proprie ac verὸ Verum materia non modo appellationem subjecti a forma accipit, sed res quaedam perfecta vadit. Atque iccirco nobiles Philosophi
dixerunt,ola praecipue Alexander in suis quaestionibu naturalibus, cum subjecti ratio non conveniat materiae, nisi formam possideat. Quemadmodum Themistius quoque sensi formam substantia non esse in materi vetuisu in subjecto quoniam ita significaretur, for-
48쪽
mam esse iii aliqua re persecta, quae illi Dib-jiceretur, non secus quam corpora persecta substernuntur adventantibus qualitatibus: sed qualitates vere dicuntur esse insul ecto, quoniam insunt corpori perfecto, rei inqua naturali forma autem substantiae est in m teria, perinde atque in subjec sto a se facto; que ita materia dicitur subjectum ex quo fit res, parsque reijam factae. Suntque materi &forma se invicemjuvantes causa quas con- causas nominamus 'ubd una absque alte-ra nec esse, nec suum opus absolvere queat. Per formam itaque substantiar, materia sit pars compositi, iubjectum sed sua natura est potentia, Hateria. Atque hactenus nomen materiae subjec ii sit explicatum. materia, cum sit omnis formaepotentia,
Hilosophus materiam ad rina se habere dixit ut lignum adlectum; atq; ita innuit iplam es se in potentia ad formai Verumtamen substantiam esse omni forma carentem docuit in libris primae bilosophiae, pernegationem omnium eorum, quae sunt in aliquo genere perfecto ac absoluto Ex quibus
49쪽
constat, cum sit subjectum omnium , it jam diximus, in potentia ad omnem formam, eam esse substantiam Geterum, hic statim quaeri potest, an, cum sit substantia, ptimum
principium, rerum omnium per se causa, sua natura Messentia, nihil a forma mutuans, sit vi ερ α&actu Siquidem id non caretratione: nam cum a privatione longe differat, cumque non sit aliquid a mente fietum, verum omnium rerum origo aeternaque causa, prior foris a. in omni transmutatione era existens, licet in potetia sit ad perfectionem, non tamen est in potentia ad suum elle, hoc est, non est potentia ad ipsam me materiam. Quandoquidem si estet materia potentia ad hoc ut sit materia, materia non esset materia: quoniam id quod est in potentia aliquid, non est illud veluti cum dicimus, Socratem esse in potentia, non est tunc Socrates ama. Quin aliud incommodum id secum adfert, quod materia emet ad seipsam in potentia: est enim necesse, ut quicquid est in potentia, in teriam praesupponat, veluti primo Physic rum demonstravit Philosophus Deniq; in teria non esset, quod tamen asseruimus, simplex nam quod fit, quodque est in potentia ut fiat, compositum eis sexcentis locis Aristoteles docuit.
Sunt non vulgares Philosophi,qui haec co
50쪽
haerere non posse contendunt,nempe, esse inpotentia ad omitu perfectionem, de lua natu ra cile actu nam esse actu aliquam perfeci onem indicat. Quare cum sit in infinitum imperfecta, ad omne persectionem potentia, nullus illi ajunt actus sita natura competit,
sed omnem a forma mutuatur. Itaque ut haec
controversia,quae diu Aristotelis interpretes torsit, sedetur, opus est,ut materiae naturam, quo pactio cum forma concretum componat, expendamus. Ac primum sumendum est id, in quo omnes Peripatetici consentiunt, nimirum materiam non esse a Deo factam. Ita enim ex nihilo esset producta. Verum ni in eo, quia ob coeli motionem generationes corruptionesque rerum sunt continii; atq;
ita motu coeli perpetuo fit in actu,non tamen subitantia ejus fit, sed aeterna est, ut Aristoteles lubrinem primi Physicorum docuit:&iua natura ad sormam appetitione quadam ac impetu trahitur, ut quoad ejus natura patitur, Diis assimiletur. Est igitur Deus materia causa e scietis, ac finis. Finis quidem, quoniam ad formam , tanquam ad bonum atque persectum, per quarti essentium ac
pulchritudinem nanciscitur, summa propensione ducitur e suciens verb, quia perpetuo motu eam in continuas generationes deinteritus coniicit