장음표시 사용
51쪽
Hic colligas materiam, utpote aeternam, non productam, non elle inpotentia, sed actu. Est ergo semper in aetii materia, atque
existit. Sed cum sit seminarium,&chaos, Unde cuncta agetium naturalium ope in lucem prodeunt, sitq; potentia omnia,Ordine caret, que particularuam cautarum moventium impulsu,que eam ad hanc forma potius suscipiendam, quam illam dirigunt, postea acquirit. Caeterum agentia ea ob coeli motum, ac po- tisi muni solis in circulo obliquo, matella
abscedunt, acceduntq;: qu ant, ut cum propius accedunt, hanc brimina gignant cum vero longius abeunt, illam&pta ori interdum contrariam generent. Existit itaq; materia in actu&inpotentia, verum ut ad diversa comparatur nam ut nunquagigia itur, nunquam est potentia, ut sit materna: sed quia semper in ejus gremio diversas formas recipi edi facultas reperitur, propter suam in termina tionem, ut ait quarto de Generat animal Aristot. non est actu.
Atqtie hoc est, quod Graeci interpretes sign)ficarunt, cum dixerunt materiam hoc est, actu existere, quod sit ingenita, este suum actuale, ut ita loquar, quod sua natura obtinet, illi sorma non communicatur quoniam ut sit ingenita,&substantia, iubjectum formae, necesse est ipsani
52쪽
existere, Dod idem est, ac si dicas, actu esse.
Existit tamen semper cum forma, δ' qua nunquam neq; secundum suam essentiam, neq; secundum rationem sui materia separatur nulla nanque ratio perfecta, veram nateriae naturam explicat, nisi una cum actu intelli-
'gatur. Caeterum cognoscere materiam, ut
iubitantiam,imperfecta est, confusaq; cogniti, ut quae sub nomine amplissimo apprehenditur. Et quamvis nunquam forma spolietur, semperq; sub forma subsistat, habet tamen aliud quippiam, quod forma:& si ipsa materia sit persectio ἡ λέπα, ad quam tanquam ad suum finem propendet,illi non
largitur nam materia per se formae subjicitur,&forma citra materiam no subsistit, multoq; minus quod ex utraq; coagmentatur&concrescit. Sunt itaque stibi mutuo causa, forma enim per materiam substat, materia formae ope perficitur ac absolvitur. Et quod inde concrescit a materia, corpus Mimensiones a formavero imam atque perfectionem nanciscitur. His sic explicatis, haud erit, ni fallor, dissicile, nodos omnes dissolvere, nam cum dicitur, materiam ac tam omnem habere a forma, id verum quidem est, hoc sensu, quod mutuetur omnem perfectione a sorma sed
quod semper actu sit materia, id non habet.
53쪽
forma, licet sit cum forma, nec illud esse est perfectio certa&propria, sed quendam existendi modum denotat in omnibus substantiis, quas mens no est commenta quaeve non sunt in potentia ut sint, quomodo dicimus Platonem antequam fiat, illa in potentia ut fiat hunc actum quidam non imperite, ut via detur,actum entis vel praesentiae appellarunt. Omne enm ens quod presens est, non autem praeteritum aut futurum, hoc habet, ut de illo fieri possit enunciatio riit dicunt de secundo adjacente&binaria. Et licet hoc esse materiae semper conjungatur cum forma non tamen ab ea actum accipit. Pori cum dicebamus, eam esse infinitae imperfectionis, id ita intelligebamus, quod inter ea quae existunt, nihil sit illa imperfecti- us, idque ut diximus ex Aristotele, obluam
οἰοει ανδ indeterminationem, quod scilicet nulla forma propria circumscribatur,&ob id ad aliud refertur , estque των προς attamen ut est substantia , etsi imperfecta, non significat habitudinem. Quare id quod latinos diu torsit, nempe udd ut forma omnem
imperfectione sortitura materia, atq; omne patiendi rationem ab eadem mutueturiita omnem actum materia a forma accipiat ex iis
quaejam diximus intelligi potest verissimum esse, quod maceria formae largiatur omnem
54쪽
im perfectionem in contra omnem per .ctionem a forma accipiat materia sed actu existere, non est aliqua persectio peculiaris
ac determinata, versim omnibus quae a mente non sunt confecta, quaeque praesentia sunt, convenit de quibus enuntiare possiimus ea esse, ut materiam esse har autem enunciatu senes de preteritis,aut de futuris,quei non sunt,
Ex quovialiud dilui potest, cum objicitur,
qudd cum in Deo pl. Max sit omnis perfectio,in materia sit rerum faex ac recremen- tu, qua reperitur omnis imperfectiomutilum actum posse de ea astirmari nam etsi ni teri ob suam indeterminationem,utjam sepius monuim is, nullum actum, hoc est nubiam persectionem obtineat, non est tamen
illi negandus actus substantia praesentis qua-doquidem, si hoc iterum inficias, esset omnino cadem cum privationes quod ab Aristotele libro primo Physicorum exploditur sic si quis adhuc instet, ubd si de materia ac turn aliquem aiserere liceret, qui sua natura illi
conveniret, in concreto ac composito duo essent acrius, nateria scilicet primae, formo Respondendum est, quδd cum sint duae paristes in compost , duae quoque imperfecta
substantiae in eo reperiuntur,quae unam substantia integram absolvunt, concreta sub stantias
55쪽
stantia, a forma , speciem , quod quid erat
esse, ac ianitatem accipit: a materia verbhabet quod dimensionibus constet in dividi possit qua utraq; corpus sensibile faciunt:
nam nisi forma materiam informaret, o materia forrna substerneretur, nullus sensus de passionibus offect ionibus,quae in composito percipiuntur, judicium ferre posset. Sunt igitur in composito duae substantiar, duo Metiis imperfecti , quae ut partes , dicuntur esse inpotentia totum enim est illud, quod vere dicitur esse actu. Sed ut forma, materia inter se conseruntur, forma dicitur acu us&zντελέχεια, c materia potentia: concretum veto est in actu. Materia ergo est actu, non ta men sua natura aut actus eii, aut in actu. Quapropter aliquando Philosophi dixerunt, materiam in composito esse in potentia, soromam in actu: nam ratio essendi est a forina; dc subsistendi, a materia. Atque id voluit A ver secundo Physicorum, cum inquit, materiam primam esse inseparabilem forma: nam si a forma, ait, separaretur, id , sua nariira non est in actu, esset in actu perfecsto. Eodefere paci o intelligi debet Aristotelis sentetia libro quinto Physicorum,ubi habet quod neratur non est,&quod movetur, est perino de ac si diceret, quod movetur est in ac tu coapleto, ipsum scilicet compositum, cujus ea sentia
56쪽
sentia ex materia forma coacervatur quod autem generatur,non est in ac tu persecto,sed subjectum, quod quidem est inpotentia ad persectionem, fit per generationem substantia perfecta. Hinc liquet, quod copolita substantia omnes proprietates, quas Aristoteles illi in libro praedicametorii tribuit, a partibus sibi vendicata licet unam habeat, ut est substantia perfecta, nempe de alio non dici, nec
alteri inesse item non habere contrarium, quod tamen a materia mutuatur: nam non
recipere magis .minus , insequitur hanc
proprietatem, non habere contrarium. Non enim, ut alii assirmarunt, non habere contrariu a formis nanciscitur: quippe formae elementoru sunt substantiari contrariae sibi invicem. Habeti aliud a materia peculiare, quod cum una&eadem sit, contrariorum fiat susceptrix. Verum ut huic nostrae dubitationi justum finem imponamus, colligatur ratio qua materiam , quae est substantia actu, subsisteres, vel ut Graeci loquuntur , παρ ι demonstremus. Omnis qualitas in omne
quod advenit, omnisque passio quae est in actu, requirit actu subjectum, ut primo de generat docetur ab Aristotele; alioqui passiones eisent separabiles subjecto: siquidem ipse essent in actu,& subjecturi non haberent in actu. Sed generatio est passio materiae pri
57쪽
inae, ut Aristoteles definivit, materia est subjectum immediatum in generatione ergo ipsa erit in actit, alioqui non fieret gen ratio in actu, si subjectum ejus estet pura de absoluta potentia. Haec ratio satis evidens est, si Aristotelis verba inspiciantur primo degeneratione, ubi inquit, quod materia sit subjectum primum generationis. Atq; haec de ctu materiae, quod ad te exercendum spectat, satis in praesentia sint.
De potentia materia Indeterminatione. CAPu V. OPortet prima naturae principia in omni
mutatione semper simul manere, quod unum ab alio, nisi mente ratione seiungi nequeat. Semper enim materia cum privatione forma conjungitur nam cum jam formae alicui subjicitur, habet privationem formae , quam materia potest recipere cujus absentia, cum aptitudine ad illam recipiendam, dicitur privatio. Itaque ser per una permanent materia cum privati one futura formae, qua scilicet potest fieri& generari. Caeterum hic oboritur dubitatio, si materia semper habet formam, siem perque privationem formae venturae ii-gnendeo, cur ejus notio explicetur per potet in a tiam,
58쪽
tiam , non autem per formam vel privatio ne mi Praeterea, illa potentia quae adveniente sorma abscedit, videtur esse accidens in m teria nam si esset ejus essentia,&ut loquimur
passim ejus quiditas , discedente potentia,
materia quoque aboleretur , contra quam
sentiunt Peripatetici, qui aeternam eam esse asserunt. His accedit, lubit si potentia est in materia per privationem, cum privatio sit ac cidens in materia, quoniam adest&abest ab ea sorma vero per se sit in materi, videtur persormam potius quam per potentiam n tura materiae illa declaranda Deinde potentia significat hiabitudinem ad actum, ut saepe docuit Aristoteles habitudo autem habet suum locum in praedicatia ento ad aliquid: at materia est substantia quo pacto igitur per
habitudinem substantia ratio redditur ZHuc accedit, quod cum tria statuat cujuLcunque mutationis principia privationem, materia,& formam, cur privationis loco non posuerit potentiam, cum potentia privatibne connotet)Postrem δα hoc in dubiu verti potest, an, si anima extrinsecus accedit, materia ad illam esse dicatur in potentia vit autem his quaestionibus satisfiat, nullus posthaereliquus sit dubitandi locus, quatuor prius, quae de materia dicis, ent, non sitiat ignoranda Primum materiae substantia ac natura
59쪽
De rebus natur Liber L. quod nulli actui sit addicta, sed ad omnem sit
indeterminata ac propterea tertio Physicorum dixit Philosophus , eandem esieratio 'nem infiniti, materiae sic seciundo priuiae philolophiae vocat materiam infinitu quoddam. Quin etiam volens hanc indeterminationem innuere septimo ejusdem pri mei philosophiae, inquit, materiam no esse nec quid,
nec quale, nec quantum sed potentia omnes actus. Atq; eam ob rem, ut supra quoq; monuimus, ejus substantia ac natura negatione comprehenditur. Haec sane in determinatio nunquam ad sine in perducitur, nunquamq; deficit, nec adveniente forma desinit ac
propterea pri in Physicorum dixit Aristoteles, eam secundum potentiam esse in gener bilem incorruptibilem hoc est, sua natura, suaque in determinatione nunquam defecturam, ob id scilicet, qud 'formae, quas
recipit, certo numero non contineantur,
sed infinitae sunt, ad quas naturali quada propensioneri appetitione sertur, quasque ce ro tempore hospitio velut excipit, ipsis illis
substrata, non tamen citra ordinem, nam omnium primae accedunt elementorum sorinae , quae semper in materia insunt, saltem secundum suam totalitatem, ut ita dicam. ρλότη , quamvis enim hae sibi invicem opponantur, sintq; secundum partes generabiles
60쪽
ac corruptibiles:attamen secundum sitam totalitatem nunquam deficiunt. Deinde per has formas, ubi sibi invicem permiscentur, materia alias recipit.
Illud quoque non oportet ignorare,qud dprivatio, qua ita appellatur, nihil aliud sit
nisi formae absentia, cum potentia determinata ad eam suscipiedam atque haec privatio, ut respicit subjectum , dicitur imperfectio;
quoniam est carentia persectionis. Est autem hoc, privari formes, ambiguum. Siquidem possumus intelligere, materiam sub indete minatione illa privari forma determinata, ac certa quam privationem quidam potius potentiam remotam appellant, quae ab aeterno est in materia.&suae flentia atq; ob id interdum dicunt Philosophi eam esse in substantia materiae Deinde, licet dicere materiam privari forma quamjam habet, quod scilicet eam amplius recipere nequeat:quoniam non datur regressus, licet id senserit Pythagoras.
Atq; hoc est quod dixit philosophus in praedicamentis , qudd a privatione ad habitum non est regressus est tamen loquutio illa impropria,& mihi nunquam arrisit. Dicitur postrem privatio, carentia larinae cum proxima habitudine ad eam recipiendam, quae
concomitatur formam 5trariam, qua materia perficitur, sitque causa, ut altera contraria