Dissertatio de puogenia, sive mediis quibus natura utitur in creando pure. Publice defensa, cum summos in medicina honores in Academia Groningo-Omlandica consequeretur

41쪽

s tiatur, dum pus nunquam ita concrescit, sed econtra, post ebullitionem majorem cum aqua con trahit unionem. Indubium itaque tenemus criterium , quo pus a

sedimento seri distinguitur, sed non unicum: alia porro dabimus; licet id, quod modo eXposuimus, adeo sit apertum, ac constans, ut solum sussicere

poste videasur. S. 26. Actio aquae in Himentum. Sedimen , tum seri cum aqua frigida miXtum, colorem eXcimtavit lacteum, et post aliquam moram rursus fundum petiit. -- Idem de pure notatur; CaVetamen hinc ad plenam utriusque convenientiam concludaS. - EX uno aut altero praedicato communi ad omnium aequalitatem concludere ab surdum foret.

f. 27. Mio Acidi Vitriolici in sedimentum.

Oleum Vitrioli sedimento seri affusum, colorem hujus brevi mutat in obscure purpureum, qui dein in nigrescentem abit. - Sed Vitrioli oleum post triduum saltem non tingitur, ita ut sedimentum ab acido hoc assici quidem, non autem solvi, in frigore saltem, videatur. -- Elapsis triduo calorem lenem admovi, eoque plenam Obtinui solutionem eleganter Purpuream. Affusa huic solutioni sensim aqua, non turbatus fuit liquor, sed color disparuit, ita ut non nisi

levissiima purpuraScentiae nota remanserit. --

Sibi relictum mixtum nullum deposuit sedimentum , sed collecta fuit exigua ac viae notanda pulveris cineracei, superficiei liquoris innatantis, copia. Ipsa dein lalutione diluta, sitrata, eae ira,

42쪽

stillato alcati turbata fuit, et copiosus pulvis e ne-racelis ad fundum lapsus est. Ut adeo seri sedimentum pure dissicii us in a- eido illo solvatur; sed solutum cum ferit, armcli0rem, quam pus cum illo unionem contrahit ἡhuic enim ex acido pellendo solia sussciebat aqua. -- Egregium rursus disserentiae utriusque criterium.

. 28. Actio Acidi Nitros in fedimentum.

Acido Nitri fumante ad sedimentum aifuB, mOX aliqua orta fuit effervescentia quae tamen breVicessavit, superite magna illius ad fundum parte intacta. - Color menitrui redditur subviridis. - Post triduum, cum nihil amplius solveretur, admotus fuit calor; quo Doto, dum copiosissimi halitus eXcuterentur acidi, pleniorem obtinui s lutionem. - Liquor supernaturas ab affusa aqua lactescit, ac forma pulveris et flamentorum albicantium, id quod de sedimento erat solutum, deponit. Loco acidi hujus fumantis si spiritum assundas nitri vulgarem, vix aeris bulla eXcut ur, nullaque sequitur solutio, etiamsi per triduum

in acido hoc relinquatur, quod inde tantum flavescit. Elapso triduo ppplicatus calor solutionem reddidit pellucidam colore subcitrino; cui si affundatur aqua, manet quidem pelluciditaS, sed tamen post aliquam moram quid pulveris eae

albo-cinerei fundum petit. - Plus praecipitabitur, si alcati instilles, dum sensim pulveris

forma, ut apparer, eXcutitur sedimentum. ergo rursus, quoad hoc etiam menstruum, pus inter et sedimentum Omnino notanda phaenomenorum differentia. S. Mo

43쪽

f. 29. Actio Acidi salis marini in sedimentum. Acidum salis fumans sedimento admixtum, nec proprium, nec sedimenti colorem, etiam post longiorem digestionem , mutavit, aut ipsum sol

vit: tantum hoc condensat et Coagulat. ---

Mixto dein calefacto nihilo magis solutum fuit. -- Rcidum etiam salis non fumans debilius nihil hic valuit. Ut adeo per acidum hoc, a quo pus quoad maXimam partem solvitur, notabile rursus, hoc inter et sedimentum constituatur discrimen.

go. Actio Mali fixi vegetabilis in sedi.

mentum. Oleum Tartari per deliquium sedimenti nihil solvit. - Si aequales partes alcati hujus sicci et sedimenti terantur, mixtum obtinetur cinereum, quod assusa aqua sedimentum deponit omne, modo per longius tempus qui

escat.

f. 3I. Actio Asicli Di mineralis in sedimentum. Alcati hoc quomodocunque cum sedimento miXtUm, trituratum, digestum nihil ejus sol-Vit , ut ex iiitrata solutione post acidi instillationem apparet. I. 32. Actio Alcati volatilis in oedimentum. Ut ante pus, ita jam sedimentum cum eodem sale, eademque proportione fuit trituraium; inde miXtum habebatur cinereum non ViScidum, nec tenacitate illa conspicuum, quam in pure S io observavimus; quae quidem tenacitas effectus est gelatinosae indolis, qua pus, ut Vidimus, gaudet, sedimentum vero destituitur. Addita aqua liquor lai scit, et maAima sedimen'

44쪽

es pars ad fundum cecidit. -- Liquore ab omni, qu0d sponte deponitur, sedimento per fili rumliberat0, id quod revera solutum erat forma sedintenti naturalis, eae addito acido nitroso debiliori , praeceps actum fuit. f. 33. Actio Sp. Salis Alculini volatilis caustici Di sedimentum. Spiritus hic ita sedimentum aggreditur, ut partem solvat, partem in fundo intactam relinquat, servata liquoris plena fluiditate.

s.ffusa solutioni decantatae aqua pura non turbatur liquor, nec quidquam praecipitatur; indicio, sedimentum cum menstruo indolem saponaceam induXisse. Instillato Acido vitriolico iactescit solutio, et post moram pulvis albidus ad fundum colligitur. . , idem obtinet, si Nitri acidum affundas, ea cum differentia, ut citius fundum petat eXcuSsum sedimentum.

Debilius Acidum salis marini affusum nebulam excitat brevi fundum petentem.' In stagnis rursus pus inter et sedimentum per hoc menstruum cognoscitur diversitas, dum sedimentum cum Alcali isto saponis speciem constituit, quam non constituit pus, quod sola aqua eX sblutione praecepS datur. - Caeterum Ricali pus reddit valde tenax, dum sedimenti solutio fluidissima manet.

f. 34. Actio lixivit Acasini caussiet fixi in

ed entum . nifuso ad sedimentum seri lixivio hoc caustico, pari. aa. Obtinetur, concUSso Uase, liqu0r homogenetis, lacteus, absque ullo sedimenio, aquae adinstar suiduo. . '

45쪽

Pus autem cum hoc liquore in specieria gelatinae

abit, ut nota Vim US.

Assus i solutioni aqua, non turbatus fuit liquor , nec quidquam sedimenti depositum; dum pus ex tali solutione in totum eXcutitur. Affuso Acido vitrioli color oritur lacteuS, et .se dimentum album ad fundum cadit. Puris vero, ut dictum, solutio ab acido hoc, colore tingitur subfuSCO. Affuso Acido nitri debiliori, praeceps datur materies soluta, forma pulveris albi, lentissiimo subsidens. PuS iterum per hoc acidum alia forma prodit.

Instillato Acido salis debiliori, praecipitata fuit

materies soluta, sorma pulveris albidi aut subrufescentis, per liquorem natantis, quique non nisi post longiorem moram fundum petiit; dum Pus ex simili solutione forma viscida, tenaci, sursum praecipitatur. Quamvis ergo pus et sedimentum liquore alca- Iino caustico solvantur, ingens tamen quoad phae' nomena, utriuSque solutionem comitantia, Obtinet diversitas. - Non enim susscit ambo fuisse soluta, si plane diverso solvantur modo. - Aurerum et 1lannum ambo per aquam solvuntur regiam , quis Vero metalla esse ejusdem speciei propiterea defenderet 8 - bimul patet, hoc Alcatinum menstruum, essentiale, Ut aiunt, puris criterium, quo ab omni liquore analogo distingui P0ssit, non exhibere, ut nonnullis Celebribus vuris placuit. 3. 35. Actio Salium mediorum in fedimentum. Salia neutra basi utraque salina vix quidquam in sedimentum valenῖ ; quae Vero basi gaudent terre. 6

46쪽

hoc coagulare videntur. - Idem effectus a salibus habetur medii, nasi metallica; dum solutio Vitrioli cupri saturo tingitur caeruleo colore, ab Al cali, sedimento inhaerente, procul dubio Orto. f. 36. Actio Alcoholis in Ddimentum. AlcOhol non modo aquam obviam attrahit, sed et sedimentum seri revera coagulat , etiam hoc toto. Non coagulat PuS. 37. Corruptio sedimenti. Supra seri codirumpentis hiltoriam tradentes pluribuos fuit eXpositum, quod sedimentum nostrum, ab initio jam putridum, in hoc ibitu perseveret. - Hoc etiam non eXiguam a Pure ostenclit disserentiam; quod initio blandum, mOX acidum, tandem sit putri

dum.

f. 38. Sedimenti anabsis per ignem. Sedimenti purissimi tres uncias retortae novae commisi in balneo primum tepente, sensim calidiori ad a1 a fere gradus juxta scalam Falirentie illi, et phlegma obtinui limpiduid, eXcolor, pond. 2 Unc. dr. 1 I scr. seu massae adhibitae. Phlegma hoc mox a processus initio Odorem spargit foetidum, ingratillimum, colorem caeruleum infusi violarum viridi tingit, ac Mercur. sunt. Corros. solutionem albo praecipitat. Primum ergo phlegma jam aleati continet volatile, quod eo magis augetur, quo propius illud ad terminum accedat. - Odor brevi fit intolerabilis, putridissimUS. Singulare prorsus cum hoc phlegmate continuo excolore observasse contigit phaenomenon. Scilicet cum Sp. nitri sensim mixtum, color eXci-

47쪽

tatur initio leviter rubens, qui sensim saturior st, atque in coccineum elegantillimum post aliquam

moram transit. dii magna addatur acidi quantitas, color inde habetur eX favo aurantius, pulcerrimus. - Phlegma quod mox ab initio colligitur saturiorem Offert tineturam, dum illud quod ad finem vergente processu eAcutitur, non nisi flavedinem ab adjepto acido nitri induXit. -- Unde hic color 8 Non ab oleo una expulso, et in phlegmate soluto, tum enim primum hoc saturatissimum exhibere colorem non potuisset. Continet enim olei minimum. - Neque heterogeneum, Sp. nitri forte immiXtum, coloris causa eX-titit, cum Spiritum, quem esse purissimum, certo noveram, Md hae et alia eXperimenta adhibuerim. -- Acidum Vitrioli aeque minus colorem, quem mirabar, coccineum prodUXit, ac acidum marinum, aut ipse etiam Spiritus nitri phlogisticatus, fumans. - Ulteriori certe eXamine egregium hoc, et novum, Ut Uidetur, phaenomenon est dignissimum. Sed hoc instituere nunc quidem non Vacat. -- Phlegma a pure sep iratum, ab eodem nitri acido plane non tingi

tura

Ostendit interim phlegma seri sedimenti alcalescenS, magnam ruristiS a Pure disserentiam, confirmatque quod alibi diximus, carere scilicet omni illa blanditie, quae puri naturalis est. Puris aqua inspida est ac inodora, nullumque sal continet. - Sedimenti nostri phlegma sale abundat stimulante, putridis proprio, ad sensiles partes irritandas, vellicandas aptissimo, non autem fovendas. -- Sed ad destillationem reverta

mur.

48쪽

phlegmate expulso novum excipulum appositum

fuit. calorqlle per gradu, audius, donec retortae funduS canderet. - Tum enimvero Spiritus prodiit aleatinus volatilis una cum oleo primum saUeScente , empyreumatico moX eX fusco nigricante, tenaci , ut et pauxillo salis Alcatini sicci oleo inhaerentis. Ponderabant haec I dr. I scr. 18 gr.

- Diffracta retorta collegi porro olei crassigr. adhuc 6, et eX retortae collo salis alcatini volatilis siccissimi, albi gr. IO. Carbo supererat pond. 1 dr. 8 gr. nigricans, micans, levissimus, Odoris ac saporis stlbempyreumatici. Carbonis huius portio juXta methodum Patris mei tractata sic. in Mercurii superficiem immissis, a generoso Magnete trahitur. Carbonem, demtiS duobus granis, in crucibulo, igni reverberio violentissimo per quadrihorium exposui. - Residuus, p0St refrigerium, fuit pulvis tenuissimus eX cinereo rubeSCenS, saporis salsi, p0Πd. tantum gr. 4 seu γε totiuSsedimenti. Valde jam increverat affinitas cum magnete, ita quidem, ut singulae cineris mole culae, Mercurio innatantes, polos eX admoto magnete acquirerent distinctos.

Aqua destillata cineribus affusa, dein per fil-trum trajecta, sapore gaudet salino, ac strupum violarum virore tingit; qui quidem a patiatilo

salis Alcatini mineralis Oritur, quod una cum sale vulgari marino per aquam fuit eXtractum. Ex residuis cineribus terrae calcareae portionem per acidum vitrioli separaVi, remanente parte intacta, quae neque ab oleo vitrioli neque a nitri spiritu assiciebatur. Sed cum eXiguam tantum hujus pulveris copiam col-

49쪽

ligere licuerit, ulteriori terrarum in illo forte ob viarum indagationi supersedendum fuit.

f. o. Oπclinio. EX iis ergo, quae protulimus , 1atis conitare arbitror, Seri sedimentum atque Pus substantias esse indole valde diversas. Nec juVat, unum alterumve praedicatum habilisse commune, aut eXterno habitu quodammodo convenire. Quid enim inde ' Nonne et cremor lactis Varia cum pure communia habet. Utrumque album est, Viscidum, blandissimum. Ut ad veram specierum similitudinem concludere liceat, non sufficit iane, quod repeto, ut nonnullas affectiones communes habeant, sed similiter tractatae, sive separatim sive in inlatione cum aliis, sin ilia phaenomena offerre debent. --. Quanta est in speciebius differentia, quae ad unum genus referuntur 2 Quanta in auro et plumbo, quod utrumque tamen metallum dicimus

50쪽

Lymphae coclulabilis liquatae com

paratio cum Pure.

Lympha sataguinis coagulabilis, quam et

bram sanguinis appellant, in corpore vivo liuida, cum reliqua humorum massa circulans, idio quiete concreScit, et frequenter lavando de sanguinis coagulo spontaneo separatur, Vel etiam sanguinem adhuc calentem conquas indo habetur. Pura si sit, inspida est ac inodora, coloris albeficentis, quadammodo tenaX, fibrosa, ut notiSsmUm. Lympha ista, digestioni calidae eXposita, tanto accuratius eXamen meretur, quod majori cum veri 1pecie illa liquefacta, in multis, si non in omnibus casibus, Puris caussa nonnullis habeatur. - Constat nimirum, quod in plurimis inflammationibus topicis lympha haec Velut eXsudet, vel potius humoris eXsudantis specie secernatur, sequaturque PUS. Porro, quod in diathesi humorum abundet, quam phlogisticam appellant, quaeque puOgenesin saepe praecedit; constanter denique plerasque inflanimationeS comitetur. Posset insuper, ni fallor, demonstrari, Vulnerum haemorrhagias maximam partem per coagulationem hujus lymphae, ad discissorum vasorum oscula sisti, intra paucos dies Pus emissura. Pri