Dissertatio de puogenia, sive mediis quibus natura utitur in creando pure. Publice defensa, cum summos in medicina honores in Academia Groningo-Omlandica consequeretur

61쪽

. 6 2. Actio Alcati vegetabilis, mineralis et solatilis in liquamen cr. plane eadem eae hisce . menstrius in hoc liquamine vidi phaenomena, quae in seri sedimento. Repetantur itaque supe' rius dicta. f. 63. Actio lixivit Alcatini causici fili iniquamen cr. Affuso hoc ad liqua men menstruo solutionem obtinui inperfectam, sublacteam, nul- dissimam, magna liquaminis parte, mixto sibi relicto, fundum specie mucilaginis petente. Plenius e contra, ut dictum, pus solvitur, et in liquorem Viscidum abit. Affusa sblutioni aqua pura, nulla turba, nulla

oecompositio oritur. Contrarium rur is de Pure Ualet.

Acidum vitrioli instillatum non modo lacteum eXcitavit colorem, sed et solutum liquamen colore albo dimisiit. - Ρus colore subfusco lente eX-

cutitur.

Acidum nitri sedimentum extricat albicans; dum per illud pus colore flavo praecepS datur. Ope acidi salis debilioris sedimentum habetur ex Iulo cinereum, subpulverulentum. - - Ab hoc acido pus eXcutitur Viscidum. S. 6 . Actio Alcoholis in liquamen or. Ut seri 1edimentum coagulatur. - Non coagulatur, ut dictum, ab eo Pus. I. 65. Corruptio liquaminis cr. Corruptio ut et Anaiasi per ignem eadem nobis Osserunt phaenomena, quae modo de lympha sanguinis coagulabili, in similibus circumstantiis notavimus; unde rursus concludimus, esse liquamen hoc male'

62쪽

riam vere putridam, alcati volatili gravidam, adeoque maXime a blando pure differre. - De nique esse quidem omnibus inter se collatis anal giam inter seri sedimentum , et liquamina lymphae, et crustae sanguinis, sed illam, consulia natura, bos humores inter atque Pus admitti non posse.

SECTIO QUARTA.

Comparatio fbrae carnis liquefactae

cum vero Pure. S. 66.

Hstud pauci Puris ortum ex fiuidorum non

tantum, sed et solidorum corruptione derivarunt, sibi persuadentes, quod vasorum eX- trema solvantur et contusae per Vim eXternam solidorum mollium fibrae in putrilaginis speciem abeant puriformem . . Hinc necessarium duXiper eXperimenta in mutationes inquirere, quasliae partes animales in digestione calida subeant, ac producta inde orta attente contemplari. in antecessum moneo, quod sive vas, arteriosa. sive venosa, sive ipsima muscularem carnem ad haec experimenta adhibuerim, eVentus continuo fuerit idem. S. 6 .

63쪽

ῆ. 67. Caro in digestione. Pars carnea de

corpore recenter mortuo lagenae inclusa, et in balneo mariae calori animali exposita, tingit brevi colore sanguineo aquam, aut sit haec addita non fuerit , liqu0rem serosum colore rubello undiquaque emittit. - Non ita diu post indolem mutat. -- Aqua ante ViX odora, odorem spargit , non quidem statim foetidum, sed initio carneum , qui sensim acescit, dum liquor colorem

Violarum caeruleum in rubrum Vertit.

Continuata adhuc per duos dies digestione surgit

odor forti0r , pungens; et liquor, ut tota maSsia, eXaceScente in Oppositum alcalescentem abit, hoc es , Vera inducitur putredo. - Cadit ad vasis fundum, et tegitur tota undique massa materia subglutinosi, subcinerea , valde foetente, Odore intolerabili , et omnis substantia sensim in liquam enadmodum foetens vertitur. - Proprietates hujus liquaminis adeo a blando pure differunt, ut superfluum plane foret illius ulteriori eXamini ac comparationi cum pure immorari. Unde statim concludere licet, saltem ex carnium aut Vaserum corruptione , corpus quomodocumque puri simile non oriri. Sed videndum, quid fiat de vasis aut carne cum

aliis humoribus digestis, et denique quid principia illorum proXima in digesti0ne calida separativi va

leant.

f. 68. Caro cum humoribus corporis nostri in . estione. Vasa aut et caro cum sero sanguinis digesta paulo tardius corrumpuntur, quam si aqua adjecta fuerit, vel et sola tractentur. - Lympha sanguinis coagulabilis, aut crusta phlogistica carni addita ViX citius propterea aut serius corrum

64쪽

pitur. - Sed pars seri aqueo-salina carnis putrefactionem tardat, et acidam fermentationis Periodum longius protrahit. Quae per digestionem producuntur semper mil-cilaginosa sunt, foetentia et nullo modo puS referunt. Uerum quidem est, quod paulo minus foeteant, si cum seri parte digerantur, sunt tamen continuo putrida, et vitiato multumque corrupto seri sedimento haud dissimilia. S. 69. Principia carnis proxima. Quoad principia harum partium proXima notandum, Carnes sola coctione, si adhaerentem ac io haerentem sanguinem demas, abire in gelatinam ac fibram. Gelatina ab aqua plane solubilis, debite evaporata , in substantiam subpellucidam . tremulam, solidiuscillam abit, quae accedente nOUO calore rursus limpida redditur, ac glutinis vel gelatinae animalis nomine Venit.

Continuata diu coctione et agitatione carnis, superest post iteratas lotiones substantia alba, fibrosa, inodora, insipida, cohaerens, sit delassica, quam fibram carnis appellam US. - Haec neutiquam in aqua, nisi superveniente corruptione, solubilis, in alcohole quoque intacta servatur, nec acidis , nisi fortioribus cedit. Facilius tqmen alcatinis

quae calce ViVa acuuntur. Uno Uerbo, comparationem lita jus fibrae cum fibra seu lympha coagulabili sanguinis instituens, Vidi nullam dari inter utramque differentiam Chemicam, sed potius ejusdem esse indolis. -- Ad Puraeniam re

vertor.

f. 7o. Principia carnis proxima separatim indusione. Principium primum, gelatina nempe , in

65쪽

an haud paucis cum aqueo- alina seri parte convenietis, in digestione InoX acescit. Acidam fermentationem diu tuetur tandem tamen mu-core ad si perficiem contracla putresci , et alcati spargit Volatile. In miXtione cum pleriSque corpolis partibus suspendit pro tempore putresectionem. Sed

neque eX fibra huic parti sociata, neque illi admixta crusta phlogistica, aut alia parte post calidam digestionem quidquam habetur, quod cum pure quoad blanditiem aut alias proprietates quodammodo

conveniat.

Fibra carnis modo descripta in digestione calidamOX putreScit. Secundo ac tertio ab iRchoata digestione die, manifestus jam evadit foetor, mulatur in cineraScentem color, et Omnia alculi volatilis exhibet indicia. -- Brevi totum vertitur

in sedimentum submucilaginosum, foetidissimum, ab acidis fortioribus plerisque ac alcatinis causticis, ut fibrae sanguinis liquamen, solubile, et quae similia. Superfluum plane foret eXperimentorum omnium eventus fuse describere, quum eX iis, quae ad lympham tanguinis coagulabilem notavimus, illos maXima parte addiscere liceat. f. 71. Atque ita naturam sequuti concludere nobis licet, quod ex solidis corporis mollibus, per 1olam digestionem, aeque minus Pus aut alius liquor huic analogus habeatur, quam eX fluidis antea examini submissis. Restat inquiramus an etiam adeps et haec quidem in calore digesta puris causia esse queat.

66쪽

Comparatio pingued nis cum Pure.

Vidimus quid apparenti similitudini pus inter

atque sedimentum seri super truxerint PRINGI 1Us et GABRRUS, Viri laudatissimi, nec diverso fundamento eorum nititur sententia, qui Pu0geniam eX pinguedine derivarunt. - Albedo scilicet, tenacitas, unguinosus habitus, praedicata puri et pinguedini in certo mollitiei gradu communia, Opinionem de pleniori utriusque convenientia primum eXcitasse Videntur, licet nemo non videat, quod pari jure et muci crassi origo ex adipe repeti potuisset. -- Confirmabat Hypothesilia, quod abscessuum sedes frequentius inlinsa sede pinguedinis, tela sic. cellulosa reperiatur. -- Ut certius quid statuatur, in pinguedinis indolem per eXperimenta paullo accuratius inquirere necesse est; et quae hinc discimus, cum iis conferre , quae de Fure Observata sunt. --Ηoc penium jam aggredior. S. 73. Si extra vasa per digestionem calidam ex pinguedine Pus fiat, hoc formatur Vel per spontaneam, accedente corruptione, pinguedinis digestionem, vel pinguedo cum aliis corporis nostri liquoribus una effusis miscetur, maceratur, creatque ita Movum corpus p is dictum, n0Vis proprie

67쪽

prietatibus instructum. - De utraque videndum erit Hypothesi. f. 74. GRASI UISIUs primam partem imprimis amplectens, sequenti eoque unico experimento a) uius est. Macere Ur , inquit, pinguedo injusscieme quantitate aquae ad ovem putrefactionem. Secedet ad fundum vasis materies albicans , tenacis, Tamento MIcunque, sed permixtione vel conquassatione vasis sola, aqua superflua est o iuaequubiis Itiquidum transens , cum aqua miscibilis, omnibus fere dotibus puri semitas. Dotes vero non

enumerat auc r. Veneramur viri eximii Inaiies;

sed naturam sequi jubemur. Quid autem haec nobis dictaverit eae sequentibus intelligetur. f. 75. Pinguedo in digestione. Pinguedo in balneo mariae ad gr. 9O vel IoO calefacto permultos dies sensibilem non eXperitur mutationem. Tandem in calore citius fluit, in frigore tardius coit. - Odor, qui antea nulluS erat, nunc redditur ipgratus, rancidus. Color fit flavescens, et tota massa aceScit, colorem Uiolarum caeruleum in rubrum vertens. Massa etiam quodammodo cum aqua redditur miscibilis. -- Haec acida periodus, si non continuo, saltem diutissime durat, nec per plureS in continuato calore animali septimanas mutatur. - ACuitur interim Odor, saporque, et Oritur pessima crimonia.

Diutius adipem in digestione tenuisse ad prae

68쪽

sentem scopum superfluum fuisset, quum ad puris creationem, in cujus gratiam haec instituimus ex- Perinlenta, non menses, sed aliquot tantum h0-

rarum intervallum saepe sussciat. Videndum jam erit, qualis sit pinguedinis ita di-

gestae indoles, anne conveniat cum vero pure, an iminus f. Pinguedinis digestaeproprietates. Cor- pus creari unguinosum, albidum aut subflavescens et subtenstae non inscior. - Verum enimUero 'pus humor es blandissimus, nullo modo stimu- ilans, nedum sensilissimas corporis fibrillas velli- cans. - AdePS autem, quomodocunque cor- rupta, pessimae esto acrimoniae. - origine , sua acris est , ita quidem ut posita pinguedine corrupta semper ponatur acrimonia. Su- perfluum foret huius acredinis vim multis eXpone- 're, cum longam post eXperientiam rancida pin- guedo inter acria pessimae notae ab omnibus rela- ta sit. - Videatur praeter alios Doctissimi

cum rubro tingente, adeoque acido, ad analogiam cum adipe, sub degeneratione etiam, Ut vidimus, acescente conclusit. - Quid autem de hac puris a) W. X. Jansen Pinguedinis animalis consideratis physiologica et pathologica. Leidae 1784. b) Dissertatio de genesii materiae purulentae sine pra via inflammatione. Halae I 767. P. 8. d) Elem. Physiol. Tom. I. P.

69쪽

ris acescentia sit tenendum supra ad s. a. per eX- perimenta Osteudimus. -- Constitit njmirum pus degeneratum acidam quidem absolvere fermentationis periodum, sed hanc brevi cum putrida commutari, PUS autem laudabile ac maXime naturale acidae non esse indolis. - Adipis e contra corruptae acescentia, non modo longe

alius deprehenditur indolis, sed et huius periodus etiam per longissime protractam digestionem cum putrida non potuit commutari. Rntequam ad reliqua adipis digestae phaenomena pergimus, Verbum addere convenit de utriusque unguinofb habitu, qui quidem ad analogiam pus inter atque adipem conficiendam multum contulisse videtur. R dipis digestae unguinosum habitum ad commune quoddam omnibus Oleis praedicatum pertinere in confessb est, et ex iis quoque constare potest, quae mox ad S. 87. de Analysi ejus chemica sumus eXposituri, ad minimum olei largiente. -- Anne autem puris unguinosus habitus est ejusdem notae 2 An eidem potest adscribi principio 8 Non videtur, postquam ex b. 18. constitit, illius tantum ad summum j8J3 totius massae ex principio esse oleoso. Quae quidem particula, ut minime sussicit ad habitum unguinosum liquori conciliandum, ita alius eam esse indolis, ac oleum ab adipe redditum, collata utriusque analysi, perspicuum est. - Verius forte statuetur puri unguinosum habitum competere ex indole mucilaginosa, glutinosa , quam S. 19. illi VindicaVimUS. - nn- ne mucus crassus pinguedinis speciem debet adipi

70쪽

S. 77. Acidi vitrioli in pinguedinem digestam. Oleum vitrioli adipi huic admiXtum, colorem brevi inducit fuscum , aeque ac ipsa adeps. Mox aliqua facta fuit solutio, et Omnis adeps cum acido in balsami speciem colore ex

rubro-fusco abiit. - Altera die color magis adhuc in rubrum Vergebat. - Inllillato in aquam puram frigidam hoc balsamo, cadit ad fundum , ac colorem breVi cum albido, niveo mutat. Calor aquae augetur, odorque sentitur sulphureus, praesertim sit illa ab initio calida adhibita fuerit. Concrasso vase balsamum in speciein pulveris nivei cum aqua miscendi abit, pest aliquam autem moram sponte fundum petentis. Liquor hic per silirum duplicatum trajectus plane pellucet; nulla remanente lactei coloris nota. Instillato demum illi Alcati siXo, nulla orta fuit tur' ba, nulla praecipitatio, ne vel lacteus color; adeo balsamum ex oleo Vitrioli et adipe corrupta

oriundum plane ab aqua non soldatur. - EX- trahitur tantum acidum.

Quanta hic cum Pure obtinet diversitast ita quidem, ut nullum fere in puris solutione locum habeat praedicatum, cujus limite cum adipe observatur.

f. 78. Actio Acidi Nitro si in pinguedinem digestam. Acido Nitri fumante ad adipem corruptam affuso, moX excutiuntur cum audio calore bullulae aeris millenae, et effervescere Videtur miXtum. - Color adipis jam mutatur inelegantissimum viridem, dum menstruum flavescit. - Altera die adeps, superficiem liquoris forma spumosa tenens, coloris est ex albo viri- descentis , menstruum vero subpellucidum flavum