Dissertatio de puogenia, sive mediis quibus natura utitur in creando pure. Publice defensa, cum summos in medicina honores in Academia Groningo-Omlandica consequeretur

71쪽

dum hoc fuisse selutum, affusum. ostendit alcatis Xum, quod nullam in liquore, a supernatante pinguedine liberato, turbam eXcitat. eidum hoc e contra plene solvit Pus, colorem mixti essiciens faUum. Spiritus nitri vulgaris, nec calidus nec frigidus, pinguedinem assicit, aut quidquam in colore mutat. - Pus autem ab hoc acido maXimam partem solvitur, solutione iterum flavo colore tincta.

S. 79. Actio Acidi salis marini in pingued nem digestam. Acidum salis fumans nihil solvit pinguedinis, et post: longiorem demum digem

nem huius colorεm parum mutat. -- Debile autem salis acidum pinguedinem plane non assicit. Pus e contra ex parte saltem ab hisce acidis brevi solvitur.

I. 8o. Actio Alcata 'i vegetabilis in pinguedinem digestam. Oleum Tartari per deliquium pinguedini corruptae astusum, brevi colore tingitur lacteo, et concusta leniter vase, liquor habetur albus, Visu homogeneo, quocum Omnis pinguedo unita est Per quietem maXima adipis portio rursus separatur, dum reliqua cum aqua coloris lactei per sitrum transit, nec , nisi aD fusis acidis, vinculis liberatur, et eXcutitur. Ut adeo facilius adepῖ conupta, quam recens GJunioni cum isto sale pareat: adeps Iecens enim ab illo menstruo per se plane non selvitur. - In Pus rursus nihil hoc Alcati valet. f. 8 I. Vid. Doctiss. Jansen Diss. laud. P. IS.

72쪽

ς. 81. Aaio inculi mineralis in pinguedinem digestam. Pingue. nostrum cum aequali fere hujus salis sicci portione trituratum, affusi, triplo aquae purae calidae, mixtum obtulit spissivisculum, opacum , albUm , adipem bene retinens. - MiXtum hoc copiosa aqua dilutum, hanc reddit lacteam, nec niti minor pin uedinis pars ab uni- lone ibi ita superliciem liquoris, interjecta mora , petit. - Acidum liquorem saponaceum, ut iante, decompotuit.

f. 82. Actio Alcati volatilis in pinguedinem digestam. Sal hoc cum adipe nostra militum, hanc eae parte in speciem saponis vertit, ac mixtio- ni cum aqua aptam reddit. C. 83. Actio sialis Alcatini volatilis caudici in pinguedinem digesum. Spiritus hic, pingue'

dini affusus, mox lactescit et opacus redditur. COnchisso vase liquor habetur aequabilis, albus. - Post moram autem aliqua pingue- dinis pars continuo superficiem petit. a noVo spiritu solvenda. - Solutio haec coloris lactei fa- lmnem constitilens, cum aqua , quacunque etiam Proportione miscetur, diluitur, neque iterum hina 3 1eparatur nisi acidum instilles. 2' Ρus Omne, ne alias hic obvias differentias attingam, sola aqua eX solutione, per hoc men ν iitruum facta, eAcutitur.

pinguedinem digestiam. Menstruum hoc, quam- quam fatis prompte cum pinguedine misceatur, liqueremque opacum, album, aequabilem consti- uat, hanc tamen penitus non solvit, cum aliquot

73쪽

tiorarum intervallo adipis magna pars ad supersci, em colligatur. - Pars Vere est soluta, et lisse morem omni titulo sispoliaceum constituit. --Pus cum hoc liXiVlo liquorem offert tenacem , dum affusa sola aqua miXtorum unionem plane tollit.

S. 83. Actio olei in pinguedinem digestam. Ab oleis vegetabilium pressis penitus solvitur

zdeps, nec aqua assus a in turbanda miXtorum unione quidqtium Valet. -- Vidimus autem Pus omne per aquam rursus expelli

f. 66. Anulasis pinguedinis digestae per Q.

Crem. Plures.sulit auctores qui adipis recentis a nu in dedere, iique satis inter se quoad prori Huctorum indolem conveniunt ; esst autem quoad horum proportionem aliquis dissensus. - Sed haec ad praesens institutum non pertinentia tran se0 a ; et ad adipem corruptam pergo. Adeps digesta , de qua sola loqui ur, phlegna' praebet Varia copia. - URrietas haec pendet ab aqua, si in hac digestio facta sit, quae corpus pingue ingreditur, ab hoc retinetur, et tina destillationi exponitur. --, Phlegma Omne a pinguedine redditum, , merito ut corpus spectathir peregiinum eXtrinsecuS adVelaieNS, cum pura adeps nullum fele phlegma largiatur. - . Quod i aterim phlegma a nostra adipe mutata inquinatum emittitur acidae est indolis et de prae

sentia acidi, quod pinguedini proprium est, im

n) Videatur hic, praeter alios, L ans ii , in disteti. citat. CaP. a. meus saepe laudatus

74쪽

Post phlegma sequitur magna olei butyracei c, sia, in frigore concrescentis, albi, Odore acerrimo , . ac sapore pebsimo rodente, ViX ab oleo simili e pinguedine recenti educi do diversi. Audio igne adscendit tandem Oleum empyreumaticum, initio fluidum , acerrimum, piceae mox tenacitatis , quod spiritus acidus comitatur, remanente Carbone nigro, levi, micante, quem in principia sua sagacitas CRELLu re- Divere novit ιNihil plane Alcati volatilis largitur pinguedo, quamquam corrupta fuerit; oleum autem copio si imum, quod ad massam, ut .eX Vanis destillationibus, sumto quodam medio, mihi patuit, eaeperimento submissam se habet ut 865 ad 1OOo. Constituit ergo olaum j ό massae pinguis initio adhibitae. - Ut adeo producta pinguedinis per digestionem corruptae, ab illis quae recens pinguedo osse itvix disserant, quod plenius ex iis, quae Doetiss.

JANSSEN l. c. de adipe receΓli ac parum corrupto attulit constare potest . ' MaXima productorum adipis recentis, ac per digestionem corruptae, diversitas in acidi pinguedini proprii proportione sita est. Hujus enim cuncta pro lueta acido illo longe copiolius perfusa sunt, quam producta illius h. e. recentiS. Cum ergo ci) Pinguedo tantum largiatur olei, quantum Pus phlegmatis, dum puris oleum idque empyreumatictim rἐJA totius massae non superat. ab Nec qiiidquam acidi illius, quod pila, guedini privum habetur, et in plerisque productis

75쪽

manifestum est, in Pure detegatur; ste s) Pua

alcati offerat volatile, cujus ne minimum indicium in adipe, etiamsi corriapta, adest, negare non tantum licet, quod pus et pitauedo vel adeps sint

eiusdem indolis, sed et illud quidpiam pinguedinis

in se contineat. Acidum enim illud, quod aute proprium est, tam manifesto in productis pinguedinis cernitur, ut si huius vel minimum quid in Pure adfuisset, etiam illud fugere nos ad omnia bene attentos non potuisset. -- Nihil ta, men de hoc acido percepimus, ut dictum. f. 87. Antequam autem ad alia transeo, ver, hum addere convenit de iras laminabilitate puris, quam ut olei effectum , ita ut grave pro puris cum pinguedine simulitudine argumentum principes in arte viri ca) assumpserunt. - Verum enim vero non ardet Pus, nisi ante phlegma per Vapores emiserit; ardet tunc ut caro ac sanguiS aliaque,

quae tamen adipem non continent. Exigua

puris copia si igni majori admoveatur, citissime phlegma avolat et residuum cito satis inflammatur ' sit autem copia major, et similis pinguedinis quantitas sub iisdem circumstantiis igni eXponan tur, in lignis Observatur quoad tempus et modum, quibus ambo ignem concipiunt, disterentia; ita quidem, ut hoc eXperimentum instituens nemo, de quo certus sum, puris inflammabilitatein pro arispumento ad conVenientiam eius cum pinguedine demonstrandam allaturus sit. - Sed tamen ardet Pus. Concedo. An autem Omne ardens

76쪽

malem ' Quidpiam verum est olei vel inflamma-hile a Pure separamus. Estne vero hoc ejusdem cum pinguedine, vel adipe indolis 3 Contrarium sane, ut reliqua analytis, ita acidi pinguedinis docet absentia. lG. 88. Pingue animale, per digestionem calidam corruptum, cum Vero pure comparaVimus, i

proximum est , illud cuna.eiusmodi humoribus imixtum spectemus, quibus aliqua in suppuratione Pars esse possit. Adeps cum sanguine, sero, aut lympha coagulabili miXta, aegre cum his unitur; habet vero linsignem in eorum corruptionem vim, dum scili-

cet putredinem valde accelerat, ipso tamen nihilo l citiuS corrumpeΠte. - Multum interim abest, ut quomodocunque etiam humor in balneo cali- .do mutetur, ullo modo Puri analogum quid cree- iaur. . Dicti humores aegre, inquam, cum adipe uni- iUntur, Cuius ratio est, quod sola gelatina in illis praesens ad unionem apta videatur, dum reliquae Partes constituentes adipem respuunt. - Hinc missis aliis, solam pinguedinis cum gelatina unionem spectare oportet, cum sola haec, si ulla. aP- . ita sit, ad qualemcunque humorem, quem puri- formem dicunt, proferendum. f. 89. Pinguedo cum kelatina mixta. Cor- Pora haec in calore . tepente commiscentur, licet non solvantur. .Parum aquae addito obtine- tur humor unguinosus, albicans ac subs2VescenS,eXterno habitu quodammodo Pus referens; sed

aqua fervida gelaunam sblvens aifusa suisicit, ut

77쪽

corporum qualiscunque tanto turbetur, pinguedine sponte sita sursum adscendente. Ρus e contra per aquam fervidam diluitur, miscetur, et ne guttulam pinguedinis sursum pulsae ostendit. Sed si hoc experimentum non sussicere putetur, corruptio rem conficiet. Cito scilicet corrumpitur gelatina ac dissolvitur, longe ante adipem. -Hinc, si tali mixtioni pus ortum deberet , per hanc alterationem spontaneam partium obtineretur separatio, quod non contingit. Nec desunt menstrua, quorum Ope pinguedo, si qua adesset, gelatinae unita, posset eXcuti:

ita Acidum imprimis nitri fumans, gelatinam sol-Vens, pinguedinem colore viridi tinctam, ad liquoris superficiem pelleret; cuius vero actionis nullum in pure esst indicium, quod aequabiliter

solvitur.

Idem docet analysis per ignem, dum productorum indoles quam apertissime declarat, an quidquam adipis gelatinae sit unitum, an minUS. Sic ergo experimentis declaraVimus, neque adipi corruptae neque mixtae Pus ortum suum debere. Unde coronidis loco sequentem ad hoc caput adjicere licet conclusionem generalem. f. 9O. Conclusio huius capitis. Cum omnium liquidorum, imo partium mollium, quae quomodocunque ad suppurantia loca affluere, aut quidquam ad puris ortum eXtra circulationem conferre videbantur, instituto eXamine compertum habeamus, in omnibus illis digestis praeter blanditiei, puri essentialis, absentiam, magnum esse praedicatorum numerum, in quibus a Pure ditarunt, cumque haec praedicata eius sint n0tae, ut iΡ- iam

78쪽

sana indolem, vel naturam earum rerum de quibus agitur manifestare videantur, nihil sane caussae est , Ob quam Pus ex spontanea digestione ac insequente corruptione Ortum dicam US. Accedit, quod putridi cuiuscunque in corpus humanum actio salutifero puri, ut optimo Vulnerum

balsamo, minime conveniat. - OmniS materia putrida Vel et putrescenS organicam corporum structuram selvit, destruit, vel laltem de . struere tentat, et interitum minatur. Putrescentium halitus maestinae totius animalis vim vitalem non tantum aggrediuntur, atque suffocant, sed et partem quam attingunt, contra naturam agentem , laedunt. - Stimulo nocent, Nervos vellicant , parteSque irritabiles 'ad motus incitant enormes, saepe fatales, gangraenam inducunt. - Longius eorum Ope serpit malum, dum Omnem partem, Omne organum, ad quod penetraVerint, ad corruptionem similiter dispo- DUnt. - Sin minoris effractae putridi agendi vis fuerit, vasa nihilominus lymphatica ad Venenum absorbendum disponuntur, quae quidem pro blando, quod sumere solebant, corruptum liquΟ- rem bibunt. - Glandulae hinc tument lymphaticae, de acri monentes, ipsumque putridum , fermenti venenati adinstar agens, per totum corpus dispergitur, ac funestortim effectu ulli cauS-

iam eXistit. . Quid mirum ergo, quod cum Omnis sponte mutata ac digesta corporis nostri pars, in corruptam materieni abeat, haec toto caelo a salutari naturae liquido, pus dicto, diversa deprehendatur. Optimum hoc naturae balsamum blanditie sua fovet ac defendit partes vivas, earumque laeserum regenerationem facilem reddit, cuius

79쪽

contrarium rursus omne liquidum corruptum sti mulans ut dictuna, praestat. Conficitur ex his omnibus, Naturam corruptione vel partium qualiumcunque putredine tanquam medio in creando Pure non uti.

CAPUT TERTIUM.

QUAE PUS EXTRA VASA GENERARI DEFENDUNT.

S- 9I. Terentiam Puris ab humore qualicunque corporis nostri, sola digestione calida extra circulationem pro lueto, multis demonstratam dedimus, unde haud parum illorum infringitur sententia, qui ad praedicatorum quorundam convenientiam attendentes, Pus per corruptionem qualemcunque oriri Voluerunt. - Sed nondum satis est; ipsam naturam spectare agentem Oportet, hanc prope, quantum liceat, sequi, et cum ea conditas ΙΗypotheses conferre. -- Hanc Viam ingressi varia sese obtulerunt, eX quibus quae protulimus confirmantur, et quae pro genuina Puris 'rigine MOX Proferemus, auetoritatem acquirunt. E 4 ---- Quae

80쪽

- Quae disserenda circa hunc locum habeo, uvariis observationibus complectar. f. 92. Ob er tis prima. Qui pus extra va- sa creari dicunt, cavum quoddam supponant ne- cesse est, intra quod effusi humores recipi, digeri et in Pus verti possint. Audiamus laudatis sit -

muna GRASHUISIUM, Praeparatur, inquit, pus humoribuS, CGUUm praeter naturam factum silapsis vel delabentibus. Quod sit ergo dehaon- strari possit, saepe desieere cavum, quando Pus effunditur ac eXcernitur, id ipsum extra vasa Pus non formari evincet. Hoc agere conatus est Illustris HARNIUs, Plithysicorum, copiosis ac purulentis sputis exhaustorum, cadavera cultro Anato- mico subjiciens, in quorum nonnullis Omnem pla- ne vomicam abeSse, omnem Puri, magna cop'a quotidie ejecti, digerendo aptum locum, observabat. Imo hoc ipsum satis caussae erat UAENIo, ut Pus non quidem eXtra vasa, sed intra eadem generari assereret. EXempla Anato- mica quibus haec sententia nititur, Varia apUd au - :torem prostant bb; plura dabunt BENNETUS,

i Haec quam accurate conci Uderent, et quam feliciter Systhema, quod defcndendum ceperas, aggrederentur , probe vidit GRASHUis1US unde