장음표시 사용
181쪽
uitae aluncta non potes non eligere optimum. Νam sicut minus malum es quoddam bovi genus, ita minus bonum es Decies quaedam mali, si bono mavori obicem ponas, essetque in Dei actionibus aliquid corrigendum, melius agendi Deus
foret necesse es igitur optimum mundum ) a Deo electum fuiθe, cum nihil agat ipse, nis secundum normam supremae rationis is quibus verbis Leibnitius ad suum illud principium respicit is hia fit stae ratione sufficiente, cur sit potius , quam non fit
Haec omnia, si quid probant, necessitatem metaphysicam probant , ut patet ex dictis. Sed nihil revera probant. Esset in Dei actionibus aliquid eor-χigendum , si posset facere melius ex parte operantis, non vera ex hoc, quod posset facere melius ex parte operis. Sane quolibet opere creato, si de singulis loquamur operibus, aliud persectius videtur a Deo posse produci, nec tamen hine in singulis Dei operibus aliquid est corrigendum.
Ad principium illud, seu pronunciatum is Minhil fit siue ratione suinciente is verum id esse di-
eo , si sermo sit de ratione suffciende, ut alliciat ad electionem , non item si de ratione, quae volunta te m. omnino determinet . Multo minus id verum effr potest, de ratione, quae divinam determinet voluntatem; tum quia rueret ejus persectissima libertas , tum quia nulla ratio bonitatis creatae, cum finita sit, potest eam vim in eam habere voluntatem ,
cui, ut egregie Augustinus, omnia aequaliter subjacent ;
182쪽
I7ι jacent ; tum quia, si qua ratio bonitatis creatae vim hujusmodi haberet, ea certe esset, in qua ratio optimi deprehenderetur; sed optimum in serie creatarum quarumcumque rerum tam non invenitur, quam nihil est, quod divinam ita Persectionem exprimat, ut ea non alia plurima, quae possint exprimi , complexa contineat. Haec enim infinita sunt; creatae vero quaelibet res omnino finitae.
Reliqua Leibnitii rationibus respondenda patent ex dictis . Quamobrem iis , quae attulimus ex Leibnitio, ea omnino anteponenda sunt, quae scripsit in hanc rem Petavius et Theologus , et Philosophus optimae notae is Cur igitur, inquit, eo, qaod videtur
melius rejecto s Deus ) quod inferius es eligat ,si ita
velit, sola ratio potes esse voluntas facientis , ac libertast cujus ea praeterea potesas es, ut eum in rebus ordinem flatuere queat , cui sit illud, quo deterius videbatur, aptisfimum is .
183쪽
De quibusdam aliis Attributis Dei cam infinita
ejus Perfectione eonvexis agitur, ac multis r centiorum plurium Incredulorum argumentis responsetur.
SAtis, opinor, ea quae dicta sunt hactenus osten
derunt, quanti doctrinam de summa Dei Persectione tefiere ac defendera intersit, ut plurimos recentiorum errores de natura omnium optima EOn- Vincamus . agod autem contra Manichaeismum et Optimi tum copiosa fortasse magis quam neeesse fuerat, sed certe accurata oratione praestitimus , id et contra caeteras, quae nostra invectae sunt aetate, non minus intes se contrarias, quam ali enas a recta ratione sententias praestare , nobis nullo sere negotio licuisset. Sed et eruditi lectoris judicio tribuere aliquid, et eorum meminisse debemus, quae in Iibris de Generis Humani Consensu disputavimus, ne, quod Volt aerio solemne est, alias a nobis Conscripta iterum proponere, atque hinc, ut est in Vetere proVerbio, crambem recoquere videamur. Quis enim ex iis, quae diximus, modo sum me Persectus esse dicatur Deus, eumdem et materiae , et cujusvis, ut vocant, compostionis ex per tem, et AEternum, et omnino Immensum, et Immutabilem esse non videat 3 Neque vero cuiquain erendum est, ne quae nefarii quidam homines aut
184쪽
absurdi, vel, ut quibusdam Metaphysicis magni nominis hac aetate parcam, decepti atque in errorem inducti , de Deo scripserunt, tam bene constabilitam de Attributis iisdem doctrinam ulla ratione con-
. Quod pertinet ad Spiritualitatem, sive Im-- materialitatem Dei nominibus enim iis proprietatem, qua Deus est Spiritus, atque natura ab omni materiae concretione Iibera, Philosophi ac Theologi appellavere Lockius ipse non modo eam agnoscit, sed et iis argumentis demonstrat, in quibus nihil profecto, nisi constantiam hominis ipsius plerumque desideres. Ea enim argumenta, quod egre gie probat vir omni doctrina eruditus Gerditus , non modo Deum, sed et hominis animum nihil
habere natura sua cum materia commune, Probant.
Rationes aurem a Materialisis ira dicuntur hac aetate Philosophi, quorum omnino similes Tertullianus Materiarios appellavit) tanta verborur elegantia quandoque propositae, nihil minus em eiunt , quam, quidquid cogitar, Materiam vel haberi posse, vel dici. Id . enim eae tantum effciunt Philosophos, qui tam absurdam opinionem propugnarunt, cum posse materiam cogitare dicerent, cogitationis ipsius expertes omnino Videri. Neque vero sententiae hujus auctorem aut Bergierium aliquem, aut Ualsechium, aut Nogheram laudabo, aut alium ex iis, qui contra nefarios Christianae .
Religionis inimicos arma sumpserunt. RusI jus id, Ruisojus, inquam , ipse disertis id verbis assi r-
185쪽
I7 mat i), quem certe praevaricari nemo somniaverit. Quis ea non facile contemnat, quae contra divinum hoc Attributum B Ulius in celeberrimo Simonidis Articulo disputavit Θ Nam quaecumque pro 'fundit , non aliud essiciunt, nili claram atque distin- ct am Spiritus notionem nobis ella non posse . Quod quidem argumentii genus quam debile sit et . infirmum, ubi de divina Dcomprehensbititute loque mur, declarabimus. Quis ea sine stomacho legat, quae cum Deum csse diceret, ut esse tamen corpo '
lingbro hium non rideat, . qui, cum ignorare nOS ait, an ulla sit non corporea natura, tam turpiter
ipse sibi contradicit, ac sua in se ipse arma conve tity 3) Nam Mirabodius quidem, ut humane cum eo videamur agere , Anticyras mittendus est, ut nos constare nobis aliquando discat, dum esse divinam sine materiae commixtione naturam, et cogi tare tamen, et velle , et agere, et mundum , qui
corporeu S est, movere pronunciamus ): quibus haud minus absurda scripsit Bulangerus , cum hoc
Attributum Dei sese profligare posse putavit, quod nihil hujusmodi hominum sensibus percipiatur s .
i) D lib. eat tiι. Emile ee. .. II me sembia, qtie Ia Philosophis, en votiunt. prouuer qae Ia materie pense, a demontre que les Philosophes ne Pensent pas ,, . a Vid. Leviathan p. 2Iε. ra et alibi. Contra eum optime scri sit Bram allius i Bramhau.ὶ in op. eui tit. Eall. vers. M Le Leviathan pris ,, .sa, OEuvn Philos ML I. p. et a. ia Noua ignorons, ait, abolument A'. A di a des subsanees Diritvelles disserenaes des eorrorelles A at GL IL P. 226. ,, Mus avons pae te moen des sensations des aries elactes et distinctes dece que nous appelloas Corys; et par la reflexion nous aequar a des iries certaines de ea que astus nommons Esuris is . i. Habet ea Sysam. de la Nature D. LI. p. 6Ο. et εI.
186쪽
Simplicitatem Dei quibusdam argumentis tivit Vorstius, quae partim scholae veteris de Drmis et accidentibus doctrinam commendant, vix haeaetate nostra memorandam, partim inter potentiam,
actumque divinum eam distinctionem inducunt, quaς, si Deus est infinita Perfectio, si Potentia ejusdem tam absoluta creditur, ut melius aliquid nequeat animmo fingi, nulla revera esse dicenda est. Satis autem apte solvuntur, si tum ea, quae contra Spinosam de divinorum Actuum Libertate diximus , tum ea, quae postea dicemus de incomprehensa Dei natura,
Et ea quidem vel maxime memoranda Videntur , ubi de divina AEternitate sermo instituatur , de qua multa sane arroganter disputat idem Vorstius :ille profecto Gregorii verba perpendere debuisset is cum homo in tenebris positus internum lumen, ID cur es, nesciat, de AEter vitate disserere cupiens , eoecus de luce loquitur si) is Sed ea non attendenSMorstius plura confidentissime jactat. Sumit enimis falsum esse , quod a Theologis dicitur is Totam AEternitatem coexsere omnib4s temporum differentiis, seu partibus Hinc enim, ait, primo sequeretur, omnes partes temporis , id est praeteritum, praesens, et suturum, simul existerer deinde Deum posse essicere, ut' praeseritum non sit vere praeteritum, et futurum vere futurum; quia scilicet utrumque in AEternitate praesenue est di denique primum annum mundi conditi hunc ipsum esse annum, quo scribe
187쪽
I76mus : postremo res in AEternitate numquam oriri, aut interire; quia nimirum semper ςidem .ssiternitati adsunt. rA inmeritate Vorstii plurimum Scotistae omnes abhorruerunt, qui cum aeternitatem Divinam agnoscerent, ςamdem ex fucsessivis , ut ajeqbant , insantibus , aut partibus conflatam esseta voluerunt. Id homines non minus pietate quam acumine conspicui ita dρsendebant, ut nihil in Deo, quod non esset summae Persectionis. admitterent. Eos imitati non sunt Sociniani, qui scilicet eadem de ipsa AEternitate , sed ex alia ratione senserunt ; quod nempe nollent aliquid in Deo agnpseere, quod mentium su/rum captum e ceederetri itaque i mysteria omnia qu*e dicimus a divina Natura ablegarunt. Bocinianis adstipulantur Holimannus , Dippellus , quin etiam o Parte
non levi Joannes Clericus, qui successionem uniformem insantium, et momentorum in divinam Naturam inducit; verum At ex eo scistitaris, an Iosantia diuina ejusdem sint r3tionis , ac , -- sira, omnino negat. Homo acutus non Fidet . dum mysterium agnoscere non vult. quod plurimi sapientes agnoscunt, aliud cudere se mysterium ad sua tempora sere inauditum, Quid enim
Insantia sunt Mi succedentia a nostris omnino
omnium igitur gravissime Thomistae , quibus plerique Theologi ex aliis scholis adhaerent . censent Aternitatem Dei durationem esse simplicem, ef
188쪽
sentialiter , ut ii loquuntur , excludentem tum praeteriti tum futuri rationem . Iis pr4 ei verant ', praeter Augustinum, Boetium, Bernardum, An
selmum, Richardum a S. Victore si) , Platonici plures.
Hujus autem sententiae auctores ita loqui amant, ut dicant, muc temporis, cujus naturam Aristoteles egregie definivit Interitus, esse Nunc surrens : quod ii parum latine , certe satis acute , et ad rem obscurissimam explicandam satis
apposite dicitur. Sane, ut Ovidii verbis utar, is Neque enim consissere fumen, o Me levis bora potes,sed ut unda impellitur uvis, , , Urgeturque eadem veniens, urgetque priorem ,
is Tempora sic fugiunx pariter , pariterque fe-
Contra vero Nunc AEIerritatis dicunt es. Nune permanens , quod neque ex multis Insantibus componatur, neque Successonem admittat; sed ipsum infinitis ex nostris momentis, imo saeculis aequivaleat , vel illa potius longissime excedat ,
nec non eminentissima quadam ratione contineat ,,
quo omnium durationum temporalium fimuI cev -ιrum et circumferentia is ut ait Bonaventuras sa).Z Hanc
si E. g. August. in ri II. In aeternitate nee praeteritum quidquam est, quasi esse desierit, nee futurum. quasi nondum fli ,, uine Lib. I. c. 7.- Anni tat s o Deus ) hodiernus dies . ,, Bernardus sem. LXXX. in canistiea is Tempora sub ea i IEιernitate ι transeunt, non ei r futura non expectat, Praeterita non re riatur, praesentia non everitur ,. Similia Boetius Lib. V. de consolat. Prof 6. Anselm. Menol. XXIV. Richard. a S. Victore L. II. de Trinit. c. 4. 1ὶ binem Ment. c. m
189쪽
278 Hanc sententiam praeter alia id mihi probat, quod ex denion strata supremi Numinis infinita
Persethione sequatur, nullam in eo accideutium , de quibus diximuS , compositionem , ac veluti permixtionem esse admittendam. JEt emitas igitur Dei, seu Duratio ipsius aeterna, non est accιdeus, verum ipsa Dei substantia . At haec dividi non potest, ae tota limul existit , neque ullae . sunt in ea partes sese invicem excipientes, alioquin esset mutabilis , et corruptioni obnoxia tergo etiam IEternitas est individua , et tota sit mul, in qua nullae sunt partes sibi invicem succedentes r ergo tota simul omnibus temporibus , quamvis inter se dissitis, adesse dicenda est ; seu 2Eternitas , ut Boetii verbis utar a D. Thomac gregie declaratis, est is ivtermivabilis vitae to
ta simul et perfecta possessio , , .
Jam vero, quae contra sententiam hanc Tho-mistarum afferuntur, non aliud, nisi humanae intelligentiae imbecillitatem ostendunt; quidquid GaD sendus ac Tillot sonius opinati fuerint si): quorum dicta probare videtur Clarkius sa) . Non enim PosIumus animo complecti AE ternitatem ,
. si) Gassendus Phys L. I. ait auctores nostrae sententiae ,, Crurem ingenio figere, ut rem captat fugientem eaptum Tam fieri non potest, ut instans i temρoris in eoibistat rei Dee βῆνae . quam impossibile est, puncturi
coexistere coextendi lineae ...... Usus merus non intellectorum verborum se Tillois. Vol. VI. Serm. s. sententiam eam convellit. Vol. VII. Sem. 13. M I' aimemis, inquit, autant eaneeνoir P immensiti de Dieti comme ua Potnt, que de is ima oer son et emite . eomme ua instant Consolve qui pou a, comment des enoses. qu on doli necessatrament fu poser coexisaettes a s au
190쪽
I79 quae, cum individua ipsa sit, divisis tamen adsietemporibus , roraque simul ac semper existat , quamvis non modo finitis , verum et infinitis aetatibus aequivaleat. At cum hujusmodi esse Deia Eternitatem, supremae iplius Persectionis verisia sima omnium, quae a nobis haberi possint, notio declaret , nulli dubitare debemus , quin eadem Deo tribuenda sit. Mox enim probabimus, quod aliquid distincta non possi a nostris mentibus idea comprehendi, probabilem non esse rationem, quamobrem non illud inella Deo, si caetera dignum est Deo, dicere debeamus. Caeterum ne illud quidem Clarkius unquam animo complectetur, quod magister suus Neotonus de divina AE ternitate scriptit si) o Deus
aeιernus es, infinitus, omnisolens , o mustus.... non es aeternitas , et infinitas, που es durario, vel Datium, sed durat , et ades ubique ,
et exisseudo semper, et ubique durationem, et spatium, aeternitatem, et ivsivitatem consiluit , , Quid proprie significent ea verba, quiS unquam divinatus est ρ Quid est, quod Deus non sit JE-
ternitas, Verum AEternitatem durando constituat pTam desipere videtur hoc loco Nevut onus, quam cum illa pro Milit a Leibnitio non minus Vere
quam facete reprehensa. ,, Cum , Leibnitius ait sa accepissem μυvionum mira quaedam de Deo dicere in Optices suae editiove latina, quam hac-