장음표시 사용
101쪽
quia paulatim augetur eius Haritas vel obscuriatas: quod non contingeret circa eam, si esset alterius figurae qua ni sphaericae Secundo ostendit idem per Asrologicas obseruationes, ex quibus inani restatur quod edyples Solis sunt lunares, idest arctiales. t ncipit enim Sol obscurari secundum arcualem figuram per interpositionem Lunae inter nos ti bolem: quod non contingeret, nisi Luna esset sphaericae fgurae. Corpora. n haerica seinuicein lecant secundum are uales iecit nes vi a Mathematico probatur. Sic igiturci una alarum est tale, scilicet Luna, consequens est quod omnia et in alia astra sint lphaericae figurae. Quod quidem fundatur super hoc quo'd omnes stellae Averrois uini eiusdem natura . Dicit autem Averroit inoprobat. suo com mcnto quGd sunt eiusdeni naturae in ' specie ita quo a omnes stelix iunt sciit indiuidua eiusdem speciei. Quod quidem manifeste est fulis sum primo quidein, quia, si ellent eiusdem speciei, haberent easdem specie operatione di eo
dem eirectus, scut patet in omnibus rebus naturalibus eiuldena speciei. secundo, quia cum in tus ecclesium corporum sint naturales, sequitur quoia omnia corrora coelestia haberent viiii. Dies motus: quod patet esse fallunt, eum de pla- Detis per comparationem adinvicem, tum per comparationem ad stellas sxas. Tertio, quia nocrepugnat perfectroni coelestiam corporum . probauit enim in Primo Arisoteles quo d uniuersum es perfemina eo quo'd csi unum via si enim est in vita specie. Ex hoc enim apparet quo a consat ex tota materia sine speciei. unde S hoc ad persectionem coelestium corporum pertinet, quo a si unum solum in una specie . Videmus enim in inferioribus corporibus intilla indiuidua esse virius speciei propter aliquam impoteriam, vel quia unum indiuiduuin non potes semper durare. Unde oportet quo a species conseruemur per successionem indiuiduorum in eadem specie: tum etiam . quia unum non suscipit persectam operationem speciei. sciit maxime patet in hominibus, quorum vitiis iuuatur ab alio in tua operatione pertinet etiam magis ad pei fictionem viatu leuiusque multiplicatio specierum, cum sit formulis, iis in multiplicatio indiuiduorum, cum sit materialis. Patet etiam rationem quam inducit esse
ridiculosam. Dicit enim, quola, si essent diuersa corpora c*lesia diuersa species unius generis, sequeretur quoia corpo ra coelestia essent materialia. hoc enim multo magis sequitur, si ponamus, sicut ipse .ult, diuersa corpora coelei ita esse scutdiuersa inauidua unius speciei: quia multiplicatio india uiduorum in υna specie fit per diuisonetra materiae : quamuis non oporteat a corporibus cc lembiis totaliter materiam excludet e N5
sequitur et talia, si eorpora coelestia habeant materiam quola sint generabilia S corruptibilia, ut in Primo habitum est. Sic igitur dicedum est, corpora coelestia sunt viri' naturae secundum g nus: diuella
ratii secundum speciem . sgura autem sphae- rica sequitur in eis naturam sciae iis sicut & motus circulari
Dubitationes duae mouentur altera quibusdam suppositis cur superiores sphaerae pluribus motibus mouet tur quina inferiores: altera, de numero astrorum an sit infinitus.
cum istitem duae sint di talionesse quibus quiuis non imis
merito Abi tua erit,enitamur id dicere quod nobis videtur. A shune omnium ueneratione potius dignum. quam temerarium
arbitrari oportet. El. I quispiam ob Philosophia sitim exi,
quas etiam in iste rebus facultates umet, de quibus maximus dubitationes habemus.
DVabus autem dubitalionibus ensibus de quibus meri. to utiis quilibet dubitabit, tentandum dicere q. uictis tur Agnum 4 e.reputates promptitudine magis imputari u recundie quam audaciae: si quis propter Philosophiam sta, res paruus Ascientias diligite de quibus maximas habe
dius dabituriones. Pota deterininauit philosophus de stellit ostendens earum naturam motum ordinem & fguram hie soluit quasdam dubitationes circa praedicta. Et circa hoc duo fucit. Primo ponitquxstiones secundo soluit eas. ibi 3 Sed nos ut de corporibus 5e.l Circa prim si tria facit primo excusat se a praelumpti ne pertractandi has dissiciles quaesiones serata mouet eas. ibi Adhue autem &c. tertio ostendit quisionum diffcultate
ibi j De his quidem &e. F Dicit ergo primo, cum circa stellas
sint dubitationes id quod nobis videtur lta. i. q, nos dignum iudicemus esse omne m promptitudo hominis cons erantis huius inodi quaestiones magis debeat imputari verecundie, i. honestati vel modesta, audacie i. praesumptioni: sed debet ille qui huiusmodi dubitatioties con0derat diligere paruas suffcientias,i parum suffcientes rationes ad inueniendum de illis rebus, de quibus habenalis maximas dubitationes :& hoe propter desideriit quod qui x habet ad philosophiam,vt s. principia stent i sc permaneant. Deinde cum dicit.
Est autem talibus,quae multa sunt non minus admirabile , quam ob causam no semper hae leti quae plus a prima latio
ne distant.a pluribus moribus. sed mediae plurimis mouentur Consentaneum enim rationi uidebitur primo corpore unam
lationem subeunte propinquissimum minimis motrbus move riaeu duobus. id darem quod retiat, tribus, aut aliquo alio ARGY.
102쪽
ordine tali: nunc vero eontrariari accidit. paucioribus enim Sol Cr Luna mouentur, quas stellarum nonniati vagarum,
quae tamen Iongius a medio distant, G propinquom primo corpori sunt.
A dhue autem multis existentibus talibus nen minime mira
bile, propter quam qui ri causam non semper plus distantia
a prima lalnoe movetur pluribus motιbus, sed intermedia plurimis. Rutionabile ut id viti bitur esseprimo corpore una lautio latione propinquis silinum in minas moueri motibus: pala duobus rabitu autem tribus, aut aliquo alio tali ordine. Nunc
rem accidit contrarium: paucioribus. n. Sol Cr Luna mollentiar motibus q erraticorum alborum quedam, quamvis Ion
grur a medio π propinquius primo corpori super initi
primae sphaerae monentur pluribus motibus, sed intermedia
A n ouentur plurimis, quini planeetae qui secundum positi nem Eudoxi molaemii r qtiatiior motibus, rationabile utim ei essevidetur m prima spirara rnoueat tir uno Glo in otii, r astra ei propinquis si nautia moueatur paucissimis motibin ta duobus: habitum auten .i consequenter se habens. moueatur tria Dus, vel quocunq; tali ordine progrediatur. Sed nunc accidit contrariunt secundum positionem Eudoxi, secundum quem Sol 5c I una mouentur paucioribus motibus i. Solis tribus, a quidam stellarum errantisi quas ponebat habere quatitor raro
tus quamuis quinque planetae longius dissent a med o mundi, i terrae: S approp qtiates sunt primo corpori, L summae sphaerimus i. Sol A Luna secundum opinionem quae habebatur
Mouet dubitationes duas: quarum secunda incipit. ibi s Et hoc itam dic. Circa primum duo iacit . primo mouet quaesionein secitdo probat quod supposuerat ibi s Palam autem de quibu tam die. F Circa primum tria praecon 'derada sunt aad intellectilio huius dubitationis quarum priins est . . Arist.
alium ordinem videtur assanare planetarum et Asrologi nostri temporis. Nostri enim Astologi silpretiuini planetarum dicunt esse Satin im Posi quem posuerunt Iouem tertiol co Martem quarto Solem stiliato Venerem sit sexto Mercuri si, septimo I rinam. Astrologi autem, qui fuerunt tempore platonis S Arist. mutaueriint hunc ordinent quantum ad Solem,
ponentes eum immediatum supra Luna sub Venere, de Vercurior quam postionem hic Aris. sequitur. sed Ptolemaeus posea hunc ordinem cor rediit os dens verius cin quod Anax. inducit qtiem etiam Moderni Astrologi sequuntur. Secundo conlyderandiani est . a circa motus planetarum quaedania normasaeci irregii laritates apparent, prout s. planctae quar docv velociores qti. dom tardiores qnq; stationarii, qu .ad Bretrogradi videntur. ariod quide non videtur esse conii eniensci leuibus motibus ut in supra dictis patet . di ideo prius Plato hane dubi: ationem Eudoxo, siti temporis Astrologo pro posuit. qui huiusmodi irregularitates conatus est ad rectum ordinem inducere ad signandos diuersos motus planetis: quod etiam Poctremi Astrologi diuersimode facere conati sunt. ll- elorum autem stippositiones,quat ad inueneriunt non est necessarium esse veras: licet enim talibus suppositionibus fictis appareant soluere. non tamen oportet dicere has suppositiones se veras: quia forte secundum aliquem alium modum non dum ab hominibus comprehens una apparetia circa stellas lautiatiar Arist. tamen Vtitur huiusmodi hippostionibus ad qualitatem motuum tamquam veris. Tettio con syderandu est,q circa Solem de Itinam non apparet tot irregularitatum genera sciit circa alios planetas. Nam in sole Sc Luna nunq a paret satio scia retrogradatio ficut in aliis planetis, sed solum v locitas 5 tarditas , etiam Eudoxus.qui primo conatus est has irregularitates dirigere ad instantiam Platonis pauciores
motus assignatiit soli A Lunae quos dicit esse infimos plan eas si superioribus planetis: quorum .nicuim assignabat qua
tiror motus .s secundum sphaeras retioluetes corpus stellae ii fixum in infima earum, ita, Lm prima sphaera mouet corpus sellae ab oriente in oecidentem secundum nrotum diurnum, secunda mouet corptis stellae e conuerso ab occidente in orientem in Iodiaco qui dicitur motus longitudinis tertia aut sphaera mouet corpus sellae motu latitudinis secundum quod cor
tinnit et sella quandomest australior, quandom borealior in prodiaco. Proponebat autem polothuius tertiae si haerae este in zodiaco. unde se aiicbal et circul' maior xqtie dissas ab utromrolo trans rei per polos χodiaci. ex quo ita videbatiir, et planetae se Drusum latitudinis motum, quandom peruenirent v s ad polos Eodiacit quod tamen nunu apparet. Unde ponebat quartam sphaeram quae moueret stellam in huiusmodi motu, ita Q nunquam peruenit ad polos rodiaci. Soli autem de I una mori attribuit motum huius quartae sphaerae, sed apparentiam
corum conatus est saluare solum ponendo tres ipnaeras pro
portionales primi quibustiset sphaeris planetarum: ita tamen q, Luna habet maiorem motum latitudinis q sol sicut expo- Lee. . . Dium es in Duodecimo Metaphy. secundum hanc quidem rationem hie Aristo. quaestionem format, di dicit, u , cum multa sint talia dubitabilia circa sellas minime videtur mirabile pro Pter quam causam non semper astra, quae plus distant a motu
tempore Aristo & Platonis. Est autem ulterius sciendum,m secundum suppositiones Eudoxi non poterat omnis apparentia circa stellas saluari. quidam autem Astiologiis liptis ii mine ad instantiam Arist correxit Eudoxi suppostiones, addens quidem Marti 3c Mercurio unicuim unani sphaeram. Ocvnum motum Soli autem di Lunae unicuim duos: S se satur noti l oui assignauit latuor motus. unicuim autem inferiorum planetarum ouinque tisic non haberet loci, in dubitario, quam hic mouet Arist.qilia superiores planetae secundum lici modum paucioribus motibus molienturq inferiores. Ponebat autem unicuit planetarum qua dant alias sphaeras reuoluentes ut expositum est in Duodecimo Metaphy. secundum Lea. .
hanc positionem ponebat omnia apparentia de sellis saluari , praecipue quantum ad propinquitatem di remotionem stellarum a nobis deprehenditur. ex hoe et planetae eadem dispositione aeris existente, quando a minores videntur. Simile etiainconumiens videbatur et tanta multitiido is haerariam ad mois planetarum concurreret. A praecipite videbatur stiperflua et euilibet planeta attribueretur . na sphaera, vae ipsum reiicineret ab oriente in occidentem motu diurno: ciun hoc casipossit suprema splaaera tot iam coelum hoc motu reuoluere. Nu MYparciis&Ptolemaeus posuerunt unicuim planetae - Alam sphaeram : qtiam posuerunt etiam esse si premae sphaerae ecentricam di habere aliud centrum .pri ter terram,ita cx, cananeta est in ipsa sphaera magis dictante a nobis corpus plan=De minus .idetur A taedioris motus. Cum autem es in opposita parte videtur magis ci velociotis motus. propter hoc posuerunt quosdam paruos circulos, os epicitios Icili qui mouetur super huiusmodi spharis, ita et eorpora planetarum in huiusmodi epiciclis mouentur non Dimitam fixa in huiusmodi circulis sed miasi motu propinquissimo eos regulans Si igit
prater motum diurnum, quem in coeso attribuunt ex motu primae sphaerae,quatuor planctis, s saturno Ioui Marti di veneri attribuunt tres motus quorum unus es secundum quem
corpus stellae circitit epicidiim : secundias est, secundum quem centrum epicicli circuit sphaeram tertius autem est secundum quem ipsa sphaera mouetur ab occidente in orientem quibus- libet centrum annis grado uno secundum motum festarum fixarum: qui quidem dicitur motus in gradu uno sin motis stellarum lixarum: qui quidem dicitur motus augis vel appa
siri t. maximae dissanti X in circulo ecentrico super autem tres motus addunt quartum motum Mercurio quo dicunt centra
sphaerae ipsius moueri in quodam circulo paruo circa ectrum mundi: quos etiam qiiatuor motias atri ibuunt I unae superaddent et es quintum Cum enim circulus sphaerae lunaris, super rese eontinnuem intestigitur moueri centrum epicidi cum declinet a zo- . diaco ad meridiem &septentrionem, necesse est huiusna iunire, di citetistis secet a lacuna in duobus punctis, qui dicuntur no st, sola te di siue eaput & cauda in ollibus tantum locis Luna exist)te possunt contingere eclypses lunares & solares: quae non sempereotingunt in eadem parte circuli &ideo ex hoe quintum motum in Luna secundum que in praedicti nodi mouentiir,qui dicitur motus capitis di eatidae. corpus autem Solis non dicunt mouerim aliquo epicido sed in suo ecentrico. Vnde non atrii solii duo buunt Soli nisi duos motus, unum s. quo corpus solis mouc' moi tantatiit in ecentrico S alius est motus augia,que attribusit sphae antinui triarae Solis sicut attributit spharis aliorum planetarum S sic pa huiME .idetit et m vere secundum hanc positionem procedit dubitatio qua itii
hic Ariso mota et nam se dum hanc positionem Mercurius di Luna qui sunt infrui planctarum habent plures motus sol autem,quem ponunt mediu habet paucissimo x alii vero se netae medio modo se habent. Deinde cum dicit.
I lanifestum autem hoc de nonnudis etiam ipso usu fuit.Lu ARGY.
103쪽
tisin esu silmus dimidia parte lucidam Martis stetam μ.b Je: quae celata quidem fuit in parte obscura, Cressa autem
perlati iam pirum Palam autem hoc de quibusdam etiam usi factum est. Lu,riam elum uidimus dicor homum quidem exi lentem, subintranutem autem a rorum Martem o occultatum quidem fecudum nigrum ipsus. extu item autem secundum claru er lucidam. Probat quoddam quod supposuerat. id es ordinem planetarum esse qualem dixerat. & primo quidem probat hoc quantum ad aliquid per id quos ip euiderat. & dicit, mordo quo-riandam planetarum inanite pus est cetiam uisu. Dicit enim se uidisse m Luna dicothoma existens, i. ex media parte illuminata subini ratiit stellam Martis nam ipsa est uelocioris motus. uest Mars S Luna secundum nigrum situm idese lecundunt illam parte, ex qua erat obscura occultauit Martein: A q, Mars exivit sub Luna pertraseunte ipsum secundηm partem Lunae claram di lucidam. Secunda cum dicit.
similiter Cr de eaeteris stellis Egγpli1 π Babilon dicunt. qui plurimis tam annis ante haec obseruauerunt, G a quibus molia fide digna de fingulis stellis decipemus.
Simaliter utilem G de abyt albis dicunt: qui dudum obseruauerunt ex pluribus annis Egγpti Babiloni ,a quibus mutitas credulitates habemus de unoquos ultrorum.
Manifestat ordinem planetarum quitiam ad alta, per ea quae alii uiderunt di dicit similiter de ordine planetarii aliorum dicunt uidisse illi,qui a moltis temporibus i ctro talia obserua-
quae ad plus intelligeturam P Quam quidem literam Al
xander dicit ea e defectium: ti es sibintellia dum et ea si actica hoc excedunt nostram iiitelligent alii, oportet magis suscipere,q amplius quaerere per nosipsos. Non autem est coluetudo Arist. qua uis sit breviloquus,dinctivis locutionibus uti vi Simplicius dicit. Et ideo iriesu exponit m de his bene se habet quaeiere: sed hoc non ad quoslibet pertinet, sed solum ad eos qui plus intelligi int. Atierroys autem in suo commento exponit sed liac ut intelligamus et inquirere de his quaesti ii bus, di in se bonum est , etiam ad hoc eli vitae a. homo nisiis ac masi intelligat qui ii se exercitat circa intellectum dat cilium magis potest intelligere alia, ut dicitur in Tertio de
Anima. Illa alitem quae inquirenda sunt di ultatem habent. Quia modicum de causis corum percipere possumus, di acci dentia eorum magis sunt remota a cognitione nos ra, u etiam ipsa corpora elongentur a nobis secticium corporalem litum. Et tamen si ex his quae dicentur contemplaremur harum di balationiam veritatem apparebit insitae ii rationabile,id quod inquirendo dubitabile videbatur.
Quae na supponenda sint pio solutione harum quaemonum: sgradus nonnulli diuersimode finem consci
conliquem id, enarratur,ex quibus elicitur diis ltatis prima intellectus.
sed nos de ipsis ut de corporibus ac tinitaribus ordinem quidem babentistis,inunimuris autem penitus cogitamus. Oporistet aut ipsa uiuentia se existimare,di pactionem habiti. sic enim id quod accidit non uidebitur a ratione exorbitare. ARGY.uertit per multos annos, s Aegyptii 5c Babblonii quorum si dium maxime fuit circa Asrolog - Ogiam. ex quorum dictu habeinus multas credulitates de utraquai stellarum,s. obicruati ncs eorum. Deinde cum dicit.
Hoe etiam non in uria quispiam dubitaueri . quam ob cauasam etiam in prima quidem couersione tanta rit multitudo stellarum .ut uniuersus ordo subire non posse numerum uodeatur. in caeteris datem una seorsum est stella. duae vero due plures eodem in orbe non ui Jentur esse infixae. Et hoe sedet: merito dubitauerit uris aliquis, s propter quam causam in prima quidem latione tanta est astrorum multitudo.ut Mathmeticorum se uideatur omnis ordo. in eths aetatem uκum solum singulare . duo ualem aut plura non uiden, tuis in eadem infixu latione.
Mouet secundam dubitatione. S dicit et merito potes aliquis dubitare quare in prima sphara qua mouet primo m
tu, ea incerta tanta multitudo aprorum ut omnis ordo eo ravideatur arithmeticorum esse, i innumerabilium . non enim potest numerus eorum comprehendi a nobis in aliis autem inferioribus orbibus inuenitur singulariter una sola stella in quibus non videntur duae vel plures de pellis erraticis ins xae esse uni sphaerae mobili. Est autem lite coiisyderandum, P tempore Arist. nondum erat deprehensus motus sellarum fixa-xum, quas Ptole Diaetis ponit moueri ab occidente in orientem
Sed nocui de corporibus ipsis stilis erIolitariis, ordine,
, qui tem hulentilas . animatis autem omnino perquirismus. Oporter aurem tunquam partieipantia existimare actiorine G uitu: φ.n. nihil videtur praeter rationem accidere.
Praemissue di abiit dubitationibus, hic ad earum solutionis. accedit: S primo soluit primam quisioneni, secundo iecut . dam. ibi De dubitatione autem o c. I Circa primum duo iacit.primo osendit quid oporteat supponere ad hoc ut de facili soluatur quaesto pri o mota secundo ponit solutioncm. ibis Videtur autem &c. F Dicit ergo primo τ ideo prima quae
hio diffcilis videtur quia nos inquirimus de corporibus cccsc,sibus ac si essent sola corpora lubetia quedam ordinem absq; super polos Zodiaci quibuslibet centum annis gradu uno, ita
or tota reuolutio eartim compleatur in milibus annorum.
tota reuolutio eariam compleatur in a6 mutuus anno II .
Et ideo Antiqui ponebant sphaeram stellarum fixa tum esse priamina mobile di eius Hie latum unum motum qui est motus diurnus scilicet supposito motu sellarum fixarum, & motu Haurno cui est motus sphaerae supremae, qua est sine stellis. Demae cum dicit.
De his igitur bine sese habet ex maiorem quaerere cogniationem: ers parvae oecastones babentur.tantus sit eorum remotio,quae accidunt circa ipsa se tu ex talibus contemplemur, non egredi metas ronis uidebitur id,quod nunc dubitatur. De his quidem igitar querere bene se babet, G ad ea, quaedd plus intestigentiam. quidem modicas habentes causas et tanta elongatione distantes ab his quae cirea ipsa decidetibus: tamen ex his contemplantibas nihil irrarionabile uti phidae, bitur esse quod ne dubitatur.
Ostendit disscultatem harum quaesionum & dicit, bonum inquirere de his dubitati latis. subdit aute. 4 Et ad camh sint animata.& se videtur nobis Q debeat in eis ole ordo motuum l ciuidum ordinem numerorum S secudum i tum corpor v. Sed ad hoc et praedicta soluat ui dubitatio oportet opinionem habere de eis, m participent, non solum vita mi quamcunq; sed etiam actionem: quod est proprium liabentibus animam rationalem quae agunt propter sirem, tanquam habentia dominium sui actus , non agunt ex solo naturae inapitu,sicut omnia irrationalia. Hoc autem suppositum videtur accidere ii multitudo motuum non procedat secundum corporum situm. quia magis es accipienda diuersitas motuum,&multitudo eorum s cundulis habitudinem ad bonum finale, quod es principium incinnibus agibilibus ut patet per Plutosophum in Septimo Phicorum dc Secundo Physi. Et in alien Lect. I. dendum et quantuiti ad hoc non refert utrum ponamus cor Leci. pora coelestia moueri a lubstantiis intellectualibus coniunctis . per modum animae vel etiam se aratis. Non autem esses via selliendi si mouerciatur per solum naturae impetum,scut corpora grauia δὲ levia. Deinde cum dicit.
Nam ei quidem quod optime sese habet, is se irium bonum ne actione videturi ei uero,quod illi est propinquis mum,per
paritim de unam. vi se, quae sunt remotis mae per plures, quemadmodum er in corporibus fieri solet. aliud. n. bene sese habet nullum exercitium DPAens, aliud letii de ambulatione facta. aliud cr orsa indiget er luctatione ac puluere. Videtur autem optime quidem habenti exist re,s bene fine actione propinquis mo autem per paucum et unam,his auum qui logius per plures,quemadmodam in corpore, hoe qui hiuneis exercitarum bene habere,hoe aurem modicum deamburitius Ioc autem Cr cursu induget, o luctu cr pugna.
Ponit solutionem, δἰ duo facit: quia primo praemittit pri lacipia,quibus inanisellatur solutio , secundo principi Pylicat.
104쪽
ad propositim. ibi s Hoc quide igitur habet die. γ circa primum duo iacit primo proponit principia exquibus assignatur r alio quale luperiores plancta Hiouentur pluribus moi bus pr munii autem mobile uno solo ni otia secudo ponit principia ex Quibus assignatur ratio quare superiores planetae mota critur pluribus motibus interiores aut citi paucioribus iecunc uni suppositioneni Eudoxiabi 3 it erum autem alteri dein F i ea primum duo facit. primo ponit principium, s.cudo ma
tu escit per exemplum ibi s Quemadmodum in corpe dic. I Dicit ergo primo et in corpor sus videtur illud corpus me ei sedis Postum quod non indiget aliqua exercitatione acibonam habitu tem,quae dicitur ei chia. in secudo autem gra
du es corpus quod per modicum deambulationem consequiatur bonam ha b rudinem in tertio autein gradu es corpus, qd ad bonam habitudinem consequendam indiget multis exercitus, puta cursu lucta A pugna. Deinde cuin dicit.
Ali' rursus neq quovis exercetαι modo hoc nunquam inerubonum, sed aliud quippiam ecnsequetur. IIcrum utilem aliquando nis quantumcans laboravit hcetitis adhuc existet bonum,sed alteram aliquid.
Ponit principia per quae soluitur secunda pars quaesionis, quare i interiores planeta paucioribus motibus moirentiit cisuperiores. dc primo ponat principia, secundo adhibet exemplum. ibi q propter et oportet putare dic. F circa prima tria 1acit. primo ponit Olenitendam gradum inferiore tribus principiis iam dictis. 5 dicit inuenitur in quarto gradu aliquid, quod suibuscunq; laboribus non potest pertingere ad hoc, Uadipiscatur bonum persectunt, ita potes consequi quoddam
aliud bonum minus periecto bono puta si aliquod corpus per nullum exercitium poliat conloqui periecte bonam habitudi-
nem sed per aliqua exercitia consequitur aliquatulum melio rem dis politione na,quam prius habebat. Secundo ibi.
Recte audem agere aut multa aut saepe disicile est: ueluti talos enses miri pereurere impossibile est ,sed unum uel duos facilius est. Est aut m dirigere difficile utit ditilla dat multoriens. putam rius ultra alos,ebios iacere isticili sed unu aut duo faciti.
idest certificare aut multa a Lini ultotient. disscilitis ia est recis se habere in multis si in paucis. Multitudo accipi po est vel c
ubpropter ostellaris actione alem existimare opora ARGY.A ter. qualis animatium est de plantarum. Etenim haee hominis actiones plurimae sunt. maria enim bona consequi puris. qua, re malia agit ultorum nimirum gratia. Ei uero, quod goptime se e bubet.no est opus actione. .st enim id gratia cuius cetera agunt. Actio vero semper tu euobus con Al. . quando GH, gratia cuius agitur, i id quod huicis gratia agitur. At caeterorum unintilium pauciores sunt ex plantara parua quae
dam est ut una fortasse, dat unum qιidem est, quod cos qui pos
sunt, quemadmodam cr homo uti l cr ipsa multa omnia ante4 cestiue ud ipsum optimum consequendum. Propter quod oportet putare astrorum actione esse talem qualis quidem animalium G plantarum. Et nim hie hominis plurimae operesiones, multorum enim eora quae bene possunt aspisti. M er multa operentur er aliorum gratia. Quod utilem est tit optime habens nihil indiget actione. etenim ipsum quod certis gratia. A ctio utilem semper di in duobus cum crcuius gratia sit, huius gratia. Alorum autem unimaaham pauciores: plantarum autem parua quaedam. una sorte. utit enim unum uir uid es,quo sortietur utiq quemadmodum G homo.aut G multu omnia praetita sunt ad optimam
ponit exempla pranni,s principii 5 dicit. et pi opter prae-inis asportet existimare ab actio stillarum secundum multitudinem vel paucitatem motu eurtim, si s milis actioni animalium di plantarum videmus enim crin is is inserioribus, homo habens perii ctam animae viri utent, habet Duiltiplices Operationes.'ula potest multa bona adipi .ci, & inulta potest
fecundum diuerstatem ae erit jum,.el secundum diuersitatem
actionum ordinatarum ad aliquid virum ad quorum primum pertinet quod dicit multa : ad secundum pertinet quod dicit,imutotiens: maxime s actiones non sic fuerint. Ex quo apparet et maioris virtutis est quod per multa potest di ita non sequitur illud bonum. Tertio cum dicit. 4 Puta myrias. I ponit exemplum de eo quod nunc dictinii est.&priino Mantum ad Moc quod dicit molia dicens, m dificile est iacere. i. proiicere myrias astragalor idest decem milia astragalorum, quae sunt madam genera instrumentorum. Alia litera habet chios, qua
ria aliqua insula Graecie is qua smiliter sunt magni astragali far aliquis iaciat υ num ex his vel duo. Tei lio 4bi.
--- is eum hoc quidem irus gratia,irid aute ob aliud, ex ιaud item ob aliud hi faeieuum, in uno quidem duobus ue dolius quilpiam finem atting t. Ae quo per plura procidit , eo illum di cilius Uequetur. Et verum, quando Me quidem intigueris huius gratia operari, hoc autem alterius, er hoc alterius uno quidem aut duo a
bus facile adipisci,quanto aurem uris per plura diffsellius. R
Exemplificat quantum ad id quod dixerat multotiens. & dicit et quandom oportet operari aliquid huius gratia & hoe alteratis gratia, es illud adhuc alteriuι gratia, . i. ad υnum finem
oportet peruenire permultas actiones ordinatas adinula .
sinuis est hune finem adipisci quado per unam vel duas acti nes potest ali itiis consequi finem puta si alicuis emit aquilara ad hoc aequitet,& atquitando perueniat ad locum aliquem. Sed ouando opoit et ad finem pertienire per plures actiones, nc hoc est dissicilius puta s non habeat pecuniam in prona 'pei ari non solum absolute. Ad etiam fm ordinem unius ad ostid: x: Urptita cum excogitat magnam scrieni actionum ordinatarum in unum fine. Nec tamen propter hoc homo est optin propterinum i quia id quod est op : imum in vim er: o LDctis nulla indiget actione quoad adii is uni proprium bonum. Non enim habet aliquem finem extra se quem oporteat adipi ei per aliquam actionem, i ed ip e est finis stilipsus S oniniti ni aliorum. Actoo autem quae est propter finem, em r in duobus conssit cum oporteat ibi con yderari & fnem, cuius gratia aliquid agitur.5 id quod est ad finem quod agitur gratia huitis, s snis. sed antinalium printer homine, sunt pauciores actiones praeter actiones intellectitiae partis clam quia in acti inlux exterioribus habent dererminatum modiim praefixumsbi a natura,scut hirundo semper eodem modo facit nidum. Sed plantae lubent serae . nam operationem tantum,s nutri-titiam S hanc paruam, i. imperiectam. ret pectu operationis senstitiae S intellectitiae. Et huius diuerstatis ratio est, quia ilianis, ad quem reruenit vel est unum aliquod suiramum peis: -ctum, puta ad quem peruenit homo i beatitudo quam homo consequitur per multas operationes: aut sunt multa quae exiguntur ad perfectum bonum ad quorum aliquod pertingunt Plantae di animalia per vitam vel paucas operationes. puta ad beatitudinem praeexigitur quaedam conse alio vitae, cognitio sensibilium,& vltimo ar prehenso veritatis in qua consistit finalis beatitudo & hanc solus homo consequitur. Conserua
ae consequitur planta per acts nutritiuae para irrationabilia super hoc conlequuntur c gnitionem singularii in . Me igitur patet ex omnibus prae- quin, reis Dii,ss, inque esse ordines rerum Nam in entibus ea supre- ordine,di Dium,quod habet perfectum bonum sine actione. Secundum uersmode
st, quod habet perfectum bonum per virum vel pau--b
iis Tertium autem est quod acquirit persectum bo- ti si assequd multas operationes scut homo. Quartus gradus es, ii si annota ptu unde emat equum μnde oportet eam ac irere per operationem alicuius artificii manifestim es igitur 'maior vi tus requiritur di ex parte intellecti is ordinantis.& ex parte potentiat exequentis per plures actiones peruenire in fine, qua mPer unam vel pauciores actiones. Deinde cum dicit.
inuin per multas operationes,sicut nomo. ut artus gradus est, tisi annota qui no potest recipere perfectum bonum nullo modo sed ac- tione digni quirit aliquid praeuium per paucos motus vel per unum tantum sicut animalia Splantae. Relinquitur autem infimum etias e qiaod nihil horum potest acquirere:& per l, oc n5 habet parti pare aliquem motum. Sic igitur et aliquid omnino careatnaotu, pol dupliciter contingere vino modo, quia est persectissimum:alio modo quia est propinclusi imperiectissimo Quod autem aliquid habeat militas actiones vel motus contingit ex eo medio modo se habet. Deinde cum dicit.
Aliud igitur habet optimum ipsi m. Er particeps V, ARCT
105쪽
. ut per pavea prope deeisl aliud per multa. ut ad non agis neu ur, sed furis est prope ad ipsum ultimum peruenire. Miuuti si sumtorii fati aliud semper hi sanum,aliud in macie af
fectum, ali id cur tu facio in maeiems deductum: aliud er esto quoplum acto ipsius gratia cursus, quire plares ipsius Attinetiones. Elf er id quod ad sanitatem ipsam accedere ne. suit: sed ad cursum solum aut ad maciem atq- horum alterum
est ipsi fuit. N a in maxime quid m eli optimum omnibus illum con qui finem. infod f hoe non fiat, semper melius ist
quanto optimo propinquius est: er ideirco terra quidem non mouetur omnino propinqua uero paucis motrbus mouetur. Noenim ad ultimum ιpsum perueniunt sed quousq; eonsequi dialonissimum ipsum principium possunt. Primum autem calu continuo per unu motum illia assequ tar: et ea quae sunt in medio primi de ultimorum perueniunt gurdem,perplures tamen motiones pervenιunt.
Noe quidem igitur bale . er participat optimo. Noe auis em uti ingit prope per paucos motus, hoe autem permultos. Me autem nes participat, sed si sciens ad prope extrema ue
xire. Puta si finitas 'is,hoc quidem ut is semper lanum est,
hoe quidem extentiatum,hoc autem currens s extenuatum rhoe utilem aliud aliquid operans currenti gratia: quare plures morus. Alteram autem non potia ad sanari perse,nire: sed ad currere solum utit extenuari: cr horam alterum
filii ipsi. Naxime quidem enim illo sortiri fine optimo ou
mnibas . si autem non semper.melius erit quanto ulis propinquius sit optimo. Et propter hoe terra qι idem totaliter no movetur: propinqua autem paucis motibas. Non enim attingunt
ud extremum: sed Us quo possunt sortiri diuinissimo pristi,
pio. primum autem coelum confestim sorisItirper unum ino tum. mae utilem ιn medio primi cr extremorum, altingant quidem, per plures autem altingunt moltis. Adaptat praedicta principia ad propositim:& dicit et in ordine rerum, id quod supreminia esi, habit S participat optimio abs omni motu: quod quidem contingit in stibstantiis 1 Eparatis quae sunt Omnino immobiles. Dicit . n. optimo pro ter supremam caulamna,quae est Deus altissimis siti est i ia essentia bonitaris. Dicit autem participat Ac. propter inseriores subsantias separatas: itae Hle, & bonum habet ex alio.
Nam partieipare nihil aliud est cua'm ab alio partialiter accipere , hic es igitur primus di supremus ordo retium. Secundum ordinem distinguit dicens , quo'd est aliquid quod
de propinquo attingit id optimum per paucos mortis, si iaciat supreina sphaera. quae in tantiim dicitur appropinquare ad illud optimum iuvantia pertingit ad hoc, ir ut caula uniue talis corporalium ci causa pei manentiae ipsorii in . Deinde potiit tertium gradum dicens. Quod at quia appropinquat ad Domum optimiam per multos motus: liciat superiores Planetae qetiam sunt causae v niuersales essectuum in mundo S. perina Dentiae A festonis rerum. Deinde ponit quartum gradia diacens et aliquid est quod ino potest participare illud pei dum honum sed suffcit qtialitercunq; appi opinquet. Et ad coa; mani sationetii subiungit exemplum Acens: q, si ponamus t viitatem vitae finem inuentimis quantum ad hoc aliquid esse optimum quod semper est simum. ln secundo autem gradu est quod fit sanum per solam extenuationem i. subtractionem superfluorum In tertio autem gradu est et sanitatem quide adipiscatur re per extenuationem, sed ad hoc et extenuetur, indicet cursu. ta ad hoc . currat. reqDii itur et aliquid aliud agat sint aptum ad curtum 5 sic habet piti res motus quibus pertienit ad finem fallitatis. Quartus autem gradus est, et non potestremaenire ad hoc et sanetur sed peruenit ad aliquid eo cia quaei unt praeuia sanitatis puta ad hoc τ solum currat, vel etiam vitemus ' extenuetur: quorum neutrum est finis, sed eorum est aliquis tinis s sanitas ut dicis es. st horia in rationem assgnat dicens τ maxime optimum es in omnibus taeni sortiri qualitercum l. e sne motu,siue per paucos, e pet multos motus. Si vero non contingat agiplcei sirem semper tanto aliquid erit melius quanto magia appropinquat ad optimum puta qupertingit ad extentiationem quae est propinquissuma sanitati, est melius q quod pertingit ad cursum. Ex qtro etiam patet, irin unoquom horum ordium possunt esse multi gradus. Et, a terra maxime distat a ii immo ordine rerum ideo totaliter n5niouetiir quas non valens appropinquare ad optimum : per hunc modum ' sit causa aliorum illa vero quae sunt proni
qua terrae quae iurit in quarto ordine patieis motibus mouet tur: quia non attingunt ad alterum extremum ut sint uniueriales causae permanentiae reriina sed intantiim movemur, inquantum polliunt sortiri aliquid de similitudine primi di diui Dissimi principii, in hoc is r ipla sint alioru principia. Sed priamum coelum satim sortitur hanc similitiidi nenia per unu motum qui pertinet ad secundum gradum illa υero quaestitit internaedia inter primum coelum, S exrrcnna corpora quae sit in tertio ordine attingunt similitudine primi principii in i sando per plures mortis. in his autem qua aicta sunt tria expressit. sirin si quod habet de participat optimo hoc enim exposuit esse diutius sim tini principium: similiter etiam sim ordiF nem,qui per paucos motus attingit periecti in bonum attribuit primo calo. Quintum etiam ordinem, qui propter im
periectionem omni caret motu attribuit terrae. Remanet au
tem dubitatio de aliis duobus ordinibus quibus sint attribuet di. Nam, si tertium ordanem attribuamus superioribus plan iis, eo quod per plutes motus consequuntiar perfectum bonati optim tam videbitur attribuere artantior diitia soli S Lunae ut dicamus m non attingunt ad perfectu in bonum, quod videt ut inconticis . ruri ertina cum Sol videatur esse nobialissimus planetarunt:& tam ipse uim Luna videatur habere maximam etfcaciam in inferioribus corporibus. Et ideo Auerrois dicit in commento sito et quartus ordo eortim s. quae noattii sunt perfectum bonum, sed appropinquant ad ipsum
per paucos motus attribuitur tribus elementis,s. aquae, ta a
iiin igni: oua quidem mouentur duplici motu, s. motu pro prio secundum naturam grauitatis S leuitatis A motu, quem consequuntur ex coelesiluis corporibus:s t ignis & superior pars aeris mouetur circulariter ieeundu motum cit: ta mare suit S refluit secundum motum Lunae Tertium autem ordinem attribuit omnibus planetis qui conses situr pcrfectuin C bonurnii causalitates uniuersales super haec inferiora per plures motus. Sed secundum hunc intellectum dubitatio qua inmotiit Ariso. renianet insoluta: di ideo secundum intentione Arast. dicere oportet et quartiis gradus attribuatur Soli S Lunae qui lectit dum ipsum sunt infami planetartim : & lecti dum principia Arist. eorum ordo in dignitate es secundum ordine situs eorum eo et superior sphaera continet inseriorem . coi tinetis autem est nobilius θι formalius contento, sicut dicitur in Quarto Phy. 5 sicut postea dicetur in capiti lo de Terra. Secundum hoc ei intelligendiim est et optimum in rebus est per inanentia quae quidem in s Mantiis separatis es absq; omni motu, 5 quicquid permanentiae es in inferioribus rcbus, illinc derivatur. Et inde est etiam et supremum coelum qiiod est propinqui sinum substantiis separatis, suo motu diurno est cati a sempiternitatis δέ permanentiae rerum. Et ideo maxime attingit ad similitudinem primi principit. Superiores autem planctae tutu magis caula permanentiae S durationis, q inferiores. .nde Saturno attribuuntur res fixae Et inde est etiam secundum Ptolemaeum in suadripartito et ea quae sunt Saturni attiibuuntur ad uniuersalia loca terrae. ea autem quae lovisu ad loca annualium temporum ha vero quae sunt Solis S Marti di Venetis di Mercurii ad loca inentiti, transitus vero L nae ad loca diurna: coniunctiones etiam superiorum plano rum coaptantur effectibus magis uniuersalibus di permanentibus secundum Astrologos: Sol autem di Luna, qui sunt inseriores planeta secundum Aris habent maiorem ei aciam ad causandum transmutationes in is is inferioribus corporibus: quod quidem non es optimum sed aliouid ordinatum ad optimum di praetuum ei. Nam corpora riseriora per tranti aut tionem generationis ti corruptionis consequuntur perpetu talem in specie quam in indiuiduo habere non possunt. Sin i licitis autem dicit in commeto et non existinat ordinem no bilitatis esse in torporibus coeleuibus secundum ordine situs: sed iecundum ia, υιuin quod p corporum coelestum sitie n bilius sue minus nobile ibi ponitur ubi opti inu es ipsum p
106쪽
minari ab eis Id tamen quod pthis dictum est, magis verum
esse videtur secundum comaenientiani principiorum natur hum secundum vero stippositiones modernorum Astrolog rum satis conuenienter videtur dispositis numerus ecclestia corporum: licet non lecundum rationem quam Arist. hic assignat. nam scut dic tuti ea di sicut Ari dieit in Duodecimo Metaph, scortilia oportet in coelestib' moribus aliquid esse quod es causa perpetuitatis Si durationis reta: 5 oportet aliquid esse quod pertinet ad caulam transmutationis, de in unoquoque
ordine opoliet esse aliquod si immu Sicut igitur in ordine causalitatis peti naticiniae terunt post primum itio tum qui retiol-
tiit totum praena neptia obtinet octaua si hara ita etiam ira ordine cati talitatis trant uitationis rerum luminum locum ob
tinet siphara Solis: qui quodammodo proportionaliter respondet in hoc o dine sphaiae stellarum . ita toe sicut sphaera stellarum fixartim praeminet in pellarum multiti idine quod congruit uniuersalitati causalitatis es' propter diuersas et ectuum species , ita etiam si lora solis luperabundat in mugnit uine solaris corporis de luminositatis eius propter ciscaciam trant-Diutandi inter tota coi pora. Vnde sit sphaerae sellarum fixartim attrabulantur duo mortis s. motus proprius, de motus supcinoris spharae ita etiam Soli attribuitur duplex motus, 1 - 11icet unus propritis, quo mouetur in suo circulo: de alius quo mouet tir sphaera eius seeundum motum sphaerae sellarum fixarum viiii autem spinarae quasi desertiiunt tres inferiores sphaerae ita. t m spharae pellartim fixarum intelligantur deseruire ad causatiauio permanentiam in rebus, de ad viviteriales emctus. Saturnus stippiter dc Mars propter quod uniformes
habent motos secudum numerum: nam fetit dictum est unicuit attribuuntur tres motus Soli autem intestiguntur deseria re tres interiores planetae ad causandam transiti rationeni in rebus: de ideo diuel stiantur in numero motuum, ita. s et Soli attribuantur duo motus, Veneri attribuantur tres , Mercurio quatuor, Limaequitii. Est etiam scienda, a , quia Aristoteles hic terram ponit non partici re aliquem mois, Ale. dicit eam esse animatam: semititur enim in hoc errorem servi
lium qui cultum diuinitatis terrae attribuebant: quod Aripol. reprobat in I ertio de Anima os edens ci, nullum corpus sui plex est animatum: quod etiam euidenta signo apparet: quia, quae in animalibus sunt magis terrea sciat ossa ins sibilia lunt. Si autem corpus coeleste existens sinplex es animatum, non impedit hanc ratione ni quia corpus ecclese non subiacet con ςtrarietati licui simplicia clemetorum corpora. Nititur autem probare corpus terrae esse animarum. quia in aeternuin durat: A ex eo et aliquae partes terrae i unt animatae: non attendens ad corpora animata, terra, de alia elementa habent habitudinem materiae Corpus autem coelese habitudinem agentis:
Iens autem nobi ius es facto: sed factu nob lius materia vi e de sicci tum habet nobiliorem tarmam, es corpora anima
ta olementa habent formam minus nobilem. Similater autem nititur ostendere et non repugnat animationi terra m non moueatur. Uno quidem modo: quia etiam planetae sunt animata: qua tamen non mouentur secundum locum. Sed in hoc fallatur quia quamuis non moueantur motu locali, mouentur tamen motu alagmenti 5e decrementi. Alio modo : uia, cum
etiam ea quae intestigunt dieat Arist. vivere nihil pronibet ter
ram esse animatam di viventem licet non moueatur lectandu
locum: potest tamen esse et intelligatur. Sed hoc est contra Aris qui dicit in Secundo de Anima, et in corporibus corruptibiluuia non eo aliquid habes intulectu in sire sensu. Terram autem insensibiletii esse mani seisitim est,ex eo et quotidie scii
ditur de atteritur. Adhuc autem cum eadem si natura totius DS partis,scut 3c idem motus si terra tota haberet animam intellectitiam oporteret ci, quaelibet pars eius diuisa esset animata I intelligens re et vltei itis omnia corpora inista, in quibus terra superabundat essent talia si rodea derisibile Addit etia, ς licet terra stet habet tamen aliquam operationem , quae est ipsum sare ut sicut coelestis coi7oris est operatio mouere ita term operatio,cst stare ves quiescere.' Sed in hoe fallitur:ssa re vel quiescere non est operatio, sed priuatio operationis vel nactus: viade, cum cuiuslibet viventis corporis oporteat esse aliquam operationem vita qua appareat in ipso corpore, ecnon solum in anima alioquin frustra corpori unireturo manismum es autem re terra in cnius corpore nulla vi in ostratio apparet non potest esse
A Tres adducuntur rationes ad sectandae dubitati
illud autem In prima qu. dem latrone magnum copiam esse N GY.st Parum: eaeterarum vero Ilialarii quare corrum proprias motiones hibere, quod quidem dubitatio est secunda. Ob xntimquidem primam quispiam cu ratisne esse putatit. Primae narcipvitae principi culos primi magnam ad extera intelligere exice senem esse oportet.
DE dubitatione autem, quare secundum primam Pl. T. cri
dem unam existentem titione magna multitudo conrestat astroram: aliorum autem sigillatim unumquodque accepit proprior motur. Propter unum quidem ntis quis primum rationabiliter existimabit hoc exsere. Intelligere enim oporaret,urtae Cp principi j mu cvivsique multum excellentiam esse prime ad alior. Praemissa solutione primae dubitationis, hic soluit dubitatior nein secundam: qua, sqinrrcbatur quare cum in sphaera primi motus sint innumerabiles sellae in qualibct aliarum inferiorum,n6 est nisi una ponit autem ad hoc tres solutiones: quaru prima est sumpta ex excellentia primae sphaerae ad alias: S d cit 3 circa dubitationem, qua dubitatur quare lectandum motii primae sphaerae qui est uniis inuenit magis multitudo astrorum, in aliis autem iphaeris infer:oribus planetarii utraqliaeque stella seorsum accipit proprios motus vi. in alii sint motus saturni alii Iouis A sie de abis: cum tamen omnes stellae fixae sint locatae secundum proprium motum. Dicendum es et aliquis 5 potest existiinare hoc rationabile esse. primo quidem propter hoc unum: τ oportet intelligere τ prima sphaera habeat magnam excellentiam in comparatione ad alias sphaera . Tum q- tum ad vitam quia chabet meliore vitam,vtycte habens meliorem animam: Tuni quantum ad hoc, quod ea esse princia pium uniuscuiusci , quia scili et uniuersalis causalitas magis e5 petit primae sphaeraeq alicui aliarum. aliae quidem exitilentia conbyderari potest ex tribus. primo quidem , quia imme- diatius ordinatur ad primum motorem I ecundo, quia conti net δέ reuoluit omnes alias sphaeras , tertio a taeni stila habet
motum sinplicissimum & velocissim in n. Manifestu est at rem ' id et est nobilissimum S magis actilium in corporibus coelestibus, est stella: quod ostendit lunuriositas ipsius. Et ideo
contremens est τ prima sphaera abundet in multitudine sellarum per comparatione ad alias sphaeras. Si vero stipponainus,
et sphaera sullarum fixarum no sit suprema siphaera sed sit alial phaera ea luperior. in qua nulla est stella. Nec differt ad propositum quia motus sphaerx non est nisi propter motu ni stelis, ut dicitur in Duodecimo Metaphysicorum . unde illae motus Lec. . supremae sphaerae quae caret stellis ordinatur ad motum sella- T. g. rum fixarum. Sicut secundit antiquos Astrologos unusquisi planeta habet multas sphaeras carentes sella ordinatas ad ni tum stellae infixae in ultima earum: di secundum hoc quantum ad ordinem inorus illa sphaera prima cadit in ei idem ordinem cum stellarum fixarum sphaera. Propter quod etiam Arist. Ggnanter dicit esse multas stellas secundum primam lationem: non autem secundum primam sphaeram quia lationes determinantur lecundum stellas propter quas ae serendas inolier tiar lphaerae: non autem secundum si maeras. hoc autetia solum inserit m motus stellarum fixarum non est omnino simplex.
ut dicit Arist. di lupponit,sed cona positus ex duobus motibus.
Hoc autem accidere per ratione videtur, prima nans; lina ARGYquidem est,multu autem divinorum corporum movet: caetere uero multae quidem sunt,unum tamen quaeq; tantummodo mou
uet. vagarum stillaru enim quaes pluribus lationibus fertur. Hee igitur pacto natura ipsa inaequalitatem hie redigit, ars ordinem quEdum facit: uni quidem lationi multa corpora,vni
corpori lationes complures reddens. Erit autem Mi accidens secundum rationem. Prima qαα Tae.cydem enim una existe multa movet corporum diuinorum. Multae autem existentes unum bolum unaquaes . Errantium enim
Mnuquodq; pluribus fertur Iuli ibus. Sic quidem igitur adse
107쪽
uel natura.O facit orginem: uni qui de lationi multa tribues
eorpora,uni autem eorpori multas lationes. Quae quidem sumitur secundum proportionem multitudini, pestarum ad mlatitudinem motu si di dicit, hoe . quod indubitatione ponatur secudum rationem accidere: nam prima latio cum P υna secundiam eam mouentur multa cc testium corporuni quae vocat corpora ditiina propter sui perpetuitatem. Inferiores autem lationes multae earum mouent unum
corpus solutiat quia xl:bet stellariam errantium, idest pia metarum mouetur pluribus motibus, ut supra dictum es. Stessitur natura quandalia proportionis aequalitatem inter stellat fuat di planetas & ordinatas dispositit: ita scilicet quod uni primo motui attribuit inulta corpora. id es trauitas sellas, e comaerso autem circa plane as uni corpori ides tini stellae at tribuit multos motus. st rationabiliter ita distribuit. nam planetae sunt quasi instrumentamiaedam supremae sphaerae quasi principalis agetis in corporibus, inquanti iri planetis mediantibus quodammodo dentiatur & coaptantur multiplices influentiae stellaruitis varum ad haec inferiora: Instrumentiam autem agit inquantuin es motum, principale autem agens agit secundum serinam & uirtutem propriam. & ideo conueniens est, quod suprema sphxra abundri in multitudine stesiarum. in quibus radicantur diuersae uirtutes activae, planetae autem abundant in multitudine motuum. Saluatur autem lixe ratio etiam secundum positionem. Modernorum Pliit sophorum . nam, S si sphaera stHlarum fixarum habeat duos motus. minimum tamen de secundo eorum Participat qui tardissimus est in ea. Tertiam rationem ponit ibi.
Et disiundi ob hoc unum einere sphaerae unum eorpus halet quod multa corpora move vir er quae sunt ante ullimam, erquae unum possident stellam. in multis. n. Dberis ultima sphaera ligata seriar. sphaera autem quos corpus est, illius igitur ipsum opus corpori erit. Etenim cuius propria natura latio. Ipse autem quasi adiacit, ad furtum uero Diti corporis omnis potentia est. Et adhue propter hoe quidem unum habent corpus alie Id.tiones: quia multa corpora movent.et quae sunt ante ultimumer que unam possident stillam. In multis enimsphaeris ultimasphaera infixa fertur naquaeis autem spiara eorpus exsilens. illius quidem igitur commune erit opus. Haec quidem erum sngularis propria per naturam latio. Raee autem uelut pontur. Omnis autem finiti corporis adfinitum uirtus est.
Quae quidem sumitur ex multitudine sphaerarum mouem trium unumquodque planetarum secundum positione Antiquorum Astrologorium. & dicit, quod in quolibet apparenti motu planetarum inuenitur unum tantum corpus stellae quae mouetur : quia inulta corpora sphaerica sunt quae mouet nes-lam , ita scilicet quod illae, quae sunt primae idest superiores sunt motivae illius sphaerae quae est in fine, A quae habes in s ipsam stestam: quia stes la mouetur in fixa in ultima sphara
inultarum sphaerarum ordinatarum ad motum uniuscuius.
que. Vel potest intelligi quod ultima sphaera est quodammo
est M. T c. γ alligata superioribus sphaeris, & secundum earuin motum mouetur: manifestum est autem quod unasusque harsi sphaerarum est corpus quoddam . sic igitur est opus commune om tinium sphaerariam reuoluentium planetam, i est illius sphaerae supremae in illo ordine, quae reuoluit omnes inferiores: quia motus infimae spharae: in qua est planeta est proprius motus di naturalis ipsus planetae: motus autem superiorum sphararunt, qui apponuntur ad dirigendum irregularitatem quae uidetur in motu planetae, scilicet secundum uelocitatem & tarditatem, retrogradationem directionem, & stationem. Et se patet, quod cum sphaera superior moueat omnes inferiores ordinatas ad mor um eiusdem planctae , si cum hoc haberet mouere plures stellas esset ei laboriosum: quia cuiuslibet corporis est uirtus finita per comparationem ad aliud corpus.
osensum est enim in octauo ph)sicorum,quod in magnitudines nita non es uirtus infinita. Non autem est intelligenda, uod ista disseultas accideret ex eo quod in pestis sit pondero-itas aut aliquid resistens motui: sed oportet esse excessuin mouentis ad mobile: ii aut posset esse excessus superioris sphae-
ra secundum uirtutem si in inserioribus simul cum multiman dine sphaerarum esset multitudo stestarum . eum in eorpori bus stestatum abundet uirtus ecelestium eo oriam Est autem diligenter attendendum, quod finitam proportionem ponit sphaerae mouentis ad corpora mota ex eo quod sphaera m Dens est corpus. Ex quo patet quod motor separatiis, qui est substantia incorporea. di immaterialis, non habet secundum intentionem Aristotesis finitum excessiim supra corpus, quod ab eo mouetur, sed infinitiam, utpote extra totum corpus magnitudinis existens. & per materiam non determinatam Ex quo patre filiam esse quod Au ortas dicit in sto commento, quod additio primi motoris supra potentiam moti, non est infinita nisi in tempore infinito. Qualiter autem si potentia motoris separati est infinita non moueat uelocitate infinita scilicet in instanti: S qualiter. si potentia corroris ea fialta , corpus possit durare tepore infinito. manifestum est in Octa Lec. at . tio physicorum. Sciendum Mero est'. quod tertia ratio non T. c. s. habet locum secundum modernos Astrologos, qui non po nunt planetis natalias sphaeras, quarum una mouet omnes, si cui ponebant Antiqui Astrologi, qui tamen ponebant multas F sellas fixas non moueri nisi ab una sphaera.
sed de stessis quidem quae eonuersione feruntur, quale nam AR . substantia sint, atque figura,s de loco ipsarum atque ordiane satis iam diximus. sed de circulari quidem motu latis ori dictum est . qualia
quidem secantam substantiam sunt. O secundum figuram, et
de latione er ordine ipsorum. Ultimo autem epilogat dicens, quod dictum est de stellis.
quae monentur motu circulari. qualia sint secundum substa tiam suae naturae & secundum figuram. dictum ea citam dide motu. di ordine ipsarii m.
Quorundam narratur opinio, cui terrae υnluerit naedia .il locum a signasse visi sunt. - -vRestat autem de terra olere. tibi nam iaceat, er utrum 'est iste β, que quiescunt, an ex his, quae mouentur, π de luctus duoque figura. e D Eliquum autem de terea die re tibi existat miliar er TA.7a. 1 utrum quiescentium.dut motortimst de figura ipsius.
Posquam philosophus determinauit de eorpore ccclesti qamouetur circulariter. hic determinat de terra, non secundum quod est unum quatuor elementorum .sed secundiam quod est centrum ccclesis motus sciit de ea tractant Astrologi . primo ergo dicit de quo est intentio, secundo prosequitur proposita. ibi s De positione quidem Sc. Diciterio primo quod cum dictum si de coelo. r. linquitur dicere de terra de qna dicit se determinaturum primo de stu eius .hi s si posita: secundo de quirie eius s si sit de numero eorum quae quiescili ues quae mouentur: tertio de figura eius utrum si sphaericae figura uel cuiuscunque alterius. Deinde cum dicit.
De situ quos ipsius non eansm omnes opinionem bubent sed plurimi quidem in medio iacere dicunt, qui totum coelum infinitum in uiani eg hi uero qui italiae partem habitant, P
thagoriciq- vocantur,eontrarium asserunt. num in intero quivdem ignem esse aiunt,terrum autem tinim esse stellarum , serris circa medium,atq; boe pacto noctem de die efferae. Aliam autem bule contrarium terram eonficiunt, quam terram aduersim uocant.
Deposivione quidem Ustur non eandem omnes habent opianionemr sed pluribus in medio poni dicentibus quicuns totum coelum sinitum esse aiunt,eontrarie autem. qui cireu italiam voculi PFibagorici dicunt. in medio quidem ignem est inquitit,
terram autem unum ustrorum exissetem circulari re circa me
hiae a ruunt terram,quam antichthona nomine uocant. Exequitur propostum. & primo exequitiis praedicta Nissecundum opinionem aliorum, secundo secundum ueritate. ibi g Nos autem dicamus. l. Circa primum duo facit, primo ponit . falsas opiniones quorundam circa terram secundo avi
108쪽
gnat salsas rationes plorem Hrea veram postionem de quiete terrae ibi s Hesitare & dubitare enim &e. F Circa prim si tria facit primo ponit opiniones aliorum circa situm terrae, secundo circa quietem 5 motum ibi Similiter autem & de mansione. F Tertio quantum ad figuram .ibi 3 Et de figura aure. l.
Circa primum tria facit. primo ponit opiniones aliorum circa situm terrae. secundo ponit rationes eorum. ibi ἱ Non ad adiparentiam dic. t tertio soluit ibi s Tanquam medium. F Dicit ergo primo et de stia terrae non omnes philolophi habent eandem opinionem .Quicum .ri posuersit totum υ niuersum esse ins tu non potuerunt assgnare terrae determinatum s- tum eo quod in infinito non est accipere medium & extrema: sed plures eorum qui posuerunt totum mundum esse finitia dixerunt terram esse posta in medio mundi scut Anaximander Anaxagoras Democritus, Empedodes & plato. Sed midam philosophi qui dicuntur pythagorici. in partibus italiae
comorantes e cotra dixersi τ ignis postus es in medio mundi terra autem ad modum unius stestarum moueatur circulariter circa medium mundi. similiter ponebant aliam terra oppostam is i terrae,quam ponebant moueri sciat istam, et vocabant antichthona eo τ est contraposta huic terrae quae tamen
a nobis videri non potest propter hoc et sequitur in suo motu terra istam in qua nos habitamus ita m per tot s corpus terrae interponitur inter visus nostros & altera terra Et licet Pγtha- sorici dixerunt siti apparens suorum sermonu, in t elligebant iii metapliorice loquentes ignem esse in medio quia calor naturalis ex sole & aliis sellis procrearras vim ad medium modi pertigit oia quodammodo contemperans Sconseroans terram autem dicebant esse sella: quia ea causa diei di nocti, persit alii habitudinem ad Solem terra autem aliam vocabant Lunam,ves quia obscit Solari lumini scut di terra ut in eclypsibus patet: vel quia es termiti' coelesia corpors versus nos sicut & terra es terminus elem ntorum. Deinde cum dicit.
Non ad ea quae uidentur rationes causas s quaerentes, sedis 4 quasdam stas rationes opiniontis eu,qo uidentur trulentes dis ornare conantes.
Non ad apparentia rationes er causas querentes, sed ad uuam rationes s opiniones ipsorum apparentia attrahentes, er totantes adornare. Ponit rationem eorum. Et circa hoc duo facit, primo ponit pialitatem postionis eorum,secundo ponit ipsas rationes. ibi
ψ Honor ab lissimo enim. F Circa primum duo facit. primo ponit qualibus rationibus pythagorici utebantur:& dicit et pythagorici non qua rebant ibi uin modo rationes dicausas ut applicarent eas ad ea quae sensu apparent sed e conuerso ea quae iensu apparent conabatur reducere di per quandam violentiam attrahere ad quasdam rationes di opiniones inestimabiales, quas ipsi praecogitabant.quod quidem conuenies est in his quae ab homine sunt: quorum principium es intellectus hi manus . In his autem , quae artae diuina sunt facta, oportet e conuerso quod ipsi ex operationibus , quae videntur , con*derent operum rationes. sicut artifex ex rationibus praeconceptis assimilat domum quam fucit sed qui iam alius videret domum iam factam, ex ipso opere viso consederaret operis rationes. Secundo ibi.
compluribus etiam alijs,non ex his que apparent, sed ex rationibus potius fumentibus fidem,locum reddere terrae medium non oportere uideri potest multis autem uris Cr ali s sincit uidebitur non oportere terrae medii regionem affignare credibile non ex apparetibus conisduantibus: sed magis ex rationibus.
Ostendit quod eisdem rationibus pythagoricorum multotiens alios poςsbile es moueri di dieit qu d multis aliis, praeter Pythagoricos videri poterit quod non oporteat mediam regionem assignare terrae dum considerat id quod oporteat credere non ex his quae apparent sed magis ex intelligibilibus rationibus. Od quidem non dicit .et aliqui praeter pythas ricos hoc posuerunt ante Aristotelem, sed quia possibile erat alios ex his rationibui moueri. unde dicitur post Aristo. Arci-demsum fulisse. Deinde cum dicit.
Praestabilissimum enim corpus locum occupare praestasiatissimum oporiere putent: ars ignem quidem praestabilioremurra nem aurem messis o praestabilis ara esse. Quare
ex his ratie einantes non ipsem In medio spiarae, sita potius
ignem putant. Honorabilissmo enim putant contienire honorabilis ara habere regionem: esse autem ignem terra quidem honorabia
horam: terminum autem intermediis. extremum utilem er medium terminos. Quare ex his recogitantes non patunt in mea
εο obaerae poni itfam, sed magis ignem.
Ponit duas rationes quarum prima est ' putabant honorabili sino honorabilissmam regionem competere,i locum eo Q loca proportionantur corporibus sita eortim naturam. Manifestum ea autem et ignis es honorabilior il terra. tum propter claritatem .ium propter virtute activam.tiam et propter subtilitatem ipsi is inani secti est aut a termini sunt nobiliores his quae sunt intermedia inter terminos .scut terminus terminato S continens c5tento id agi quod est extremum t. sipromum in mundo & medium mundi ponebant esse quas te minos quae propter hoc ponebant nobilissima loca si ideo ista cogitantes non ponebant terra in medio sphaerae nisidialia sed magis ignem,qui telaei secitdum locum nobilitatis post eal stia corpora,suae sunt in extremo. Secunda roneni ponit ibi.
Praeterea PIthagorici, o quia maxime construari oporistes id, quod est maxime praecipuum: uniuersi medium uero est tale: ideo eum ignem, qui locum hunc occupat, custodiam Ioauis appidant . Adhue aut e p thagorici quidem propterea. s maxime se uari principatissimum totius medium durem esse tale lovis circerem nominant hane habentem regionem ignem. Dicit 'rithagorici ponebant ignem in termino mundi, Sectes rpropter noc,m cum si principalis iratim inter elementa maxime debet conseruari sicut res preciosas diligentius custodi miis: medius autem locus videtur habere talem conseruandi dispositionem quas vallat uv& firmatus ex omnibias quae cim cunuant medium. Et inde est,m pythaorici metaphorice lo- qtientes nominabant hanc rexionem quae habet igne esse camcerem vel custodiam lotiis. L hoc s intelligamus ignem esse Iouis carcustoditum. s alitem intelliganius ignem esse clistodientem , rem. oportet e conuerso intelligere et istinis, qui habet hanc retionem i. qui tenet medium locum, ὀicatiir carcer Iouis,quas habens virtutem ci odiendi. Deinde cum dicit.
Quasi medium simpliciter diceretur. π medium ni tritua ARGY.dinis cir rei medium esset arq ture. Enim. vero ut in animlibus no idem est animatis ais eorporis medium, se est magis Cr circa ipsum totum eaelum eri limandum. igitur propter biecausam non oportet ipsos circa uniuersum turbari: nes eustoadiam ad rentrum adducere, sed illud querere media ipsum gra
le quideli er ubi est aptum esseC. illud enim medium principium
est depreciosum. Medium vero locis illa est nugis extremos principio me tu .n. terminatur.Terminus aut se ipse Din
preciosius autem est ιi quod continet o finis, id quod finitur
Hoc. n. materies. llud subitantia constitutionis est. De loco igitur terrae bane habent quidam opinionem. Tanquam medium simpliciter stu dictum, Cr s, magnituE. T.e. 4.nis medium. Cr rei existens medium Cr naturae.Qxamuis queri admodum in animalibus non idem animalis, et corporis mediu, sie existimandum magis Cr circa totum caelum. propter banc quidem igitur edusam nihil eos rem timere circa totum, neque i adducere carcerem ad centrum Jed illud quaerere medium quale quid, er ubi aptum natum est.istud quidem enim principium, quod medium cet bonorabile. Loci autem medium omitatur ultimo magis quam principio: quod quidem enim determina tum, metum: quod autem determinans, finis: honorabilius auatem continens et linis qfestum e quidem enim materia. haec autem substantia consi lentiae est. De loco quidem igitur tem: .7 r. hanc tabent quidam opinionem.
Soluit praedictam ronem, δέ dicit, pythagorici in praedula Tho. de Calo. G
109쪽
ratione utebatur nomine medii ac si simpliciter i uni uoce diceretur medium magnitudinis, ta id quod ea medium rei clecundum iraturana per quod is natura rei conseruatur. Sicut videmus in animalibus tr non es ide medium a quo natura an
malis conseruatur quod est cor: Squod est medium quantum ad corpo iis masnitudine, quod est Diagis v inbilicus. & ita est
et estutiadum in toto corio cin toto uniuerso. Et propter hoc non oportet eos dubitare circa tot si viri itertii in quasi indigeat cus odia ita et oporteat carcerem siue cusodiam vitulet si attribuere cetro quod est medium magnitudinas, scut oportet quaerere de eo qd es medium natura in una uerso sicut in animali quale sit sui natu tam di quis locus ei naturaliter competit. Et haec duo maluiestat. Pranio Ostendem quale sit medium vnitiers,quod proportionatur cordi animalis: & dicit, τ est principium aliorum corporum , di maxime honorabile inter alia corpora, , haec ei l sphaera stellarum s tum non aut coinretit ei locus medius ted magis locus extremi continentis: qaid quod est medium magnitudinis later loca uniuersi, magis ast titulatiir ultimo et pruicipio.& hoc ideo quia mediu est contentum S determinatum omnibus aliis. id a sit quod est finis Lextremii inter corpora sna ordinem locorum, habet rationem determinantis S continentis. maius su ea autem et continens est honorabilius contento di sitis si finitum: quia coteratum A finitum pertinent ad ratione mal eriae esse autem continens ti finiens ad rationem flirmae qlia est substantia totius
continentiae rerum. Et ita corpora continentia sunt magis formalia,corpora autem contenta lunt i rugis materialia. Et ideo
in toto uniuerso,sicut terra,quae ab omnibus cotinetur, in medio localiter exissens es maxime materialis, & ignobilissilia corporum, ita etiam suprenis sphaera est maxime formali, &nobilissma S inter elementa ignis est maxime cot mens & maxime formalis ultimo autem epilogando concludit et de loco terra quidam habent talem opinionem &c.
Duae adducunt de terra motu ac quiete lententiae de figura ite ipsius terrae an sphaerica,an rotunsa sit inquirit. similiter Cr de quiete motuue. no m. m eodem modo omnes
existimant. sed qui in medio ipsim non esse putant circa mea dium moueri escunt: ars non solum hane sed etiam aduersari terram .uti prius est dicium. Carbus iam etiam π plura talia eo ora circa medιum ferri posse videtur, nobis immani ella
ob ι rrae obiectionem. Similiter aut de mansione et motu. non. n. eodem modo
omnes suspicatur,sed quicunt quidem nes in medio po
m.uiunt i sum moueri in eircuitu eιrea mesumon solum autehae sed et antichthona quodciotam diximus prius. Qq:busa aute in detur et plura corpora talia contingere ferri circa meidium.nobis immaniscita propter superpo uionem terrae. Postu philosophus posuit opiniones de stu terrae hie ponit
opiniones de motu di quiete ipsius: di ponit diras opiniones, quarum secundam ponit. ibi i Quidam autem ti politam. , Circa primuin tria facit. primo ponit positiones, secundo inducit quandam probationem ipsorum. Di Propter quod & Lunae Sc. F tertio ostendit quomodo obviabat rationibus in contrari uiti inductis ibi 4 Quoniam enim non est terra. F Dicit erso primo τ sicut de loco terrae diuersmode loquuntur Phil sophi ita etiam di de motu di quiete ipsius : sed quicunm iis
dicunt iplam Hle positam in me uo mundi, sicut Pythagorici
attribuunt ei motum carctilarem, quo mouetur circa mediu.
nec dicunt hanc solam terram moneri in qua nos habitamus, sed et quandam ali Λ, ii vocant antichthona in i contra positam huius terrae, sicut supra dictum est. Et hoc ponebant propter perfectionem denarii nil meri,ut stiri octo corpora coelestia circulariter mota scilicet sphaera stellarum fixarii di septem planetae tisie impleatur denarius numerus postis duabus terris circulariter motis Qtiidam autem Pythagoricorum sunt, qui non lotum ponunt m sint duae terra circulariter motae, sed msunt plura alia corpora terrea circa medium mota: quae quidesunt nobis inanianifesta propter hoc quod haec terra in qua habitamus superponitur aliis, ita s quod aliae sequuntur motum ipsius ideo interposcio huius terra inter vi ius nostros, di illos occultat eas nobis. Deinde cum dicit.
mo circa Er Lurae daefectiones plures, qu in solis fieri diu
eunt. Unumquodq; eorum. n. quae feritatur,obiicere sese Luna ἔ inquiunt, non solum terram.
Propter quod et Luris ectu es plures et solis feri in Evt.
Latorum. n. unaquodsoccultare ipsum sed non sontemm. lnducit eius quod ultimo dictum est probationem sin eos.
manifessum est ia et sciat eclypsis Solis cocingit propter interpositionem Lunae inter nos es Solem ita eclypsis Lunae eotitigit propter iraeterpositionem terrae inter Solem di Lianam: plu - .
Des autem e lypsatur Luna q Sol. Quod quidem dicebant ac- , V P de re propter hoc et una sola Luna ea quae eclypsat Solem in i μφ' terposita inter nos ς ipluiti: Luitani aut non testi eclypsat ita Nyux uterra in qua nos habitanius sed plures aliae. Sed haec to eorum nulla es: quia ruinqua inuenitur Luna 3plari nis per interpositionem huius terrae inter L tinam & Nolem quando i . Luna subintrat umbram huius terrae. Accidit autem pluries eclyplari Lunam qui in Solem quia eclypss solis impeditur propter diuerluateni aspectus. Deande cum dicit
Nam,cum terra centrum non si sed per ipsius totum he. misphaerium distet nihil prohibere putant ea accidere quae tira demurr smiliter non habitatibus nobis in centro. scue si in mep dio etiam esset terra. tu lenim nes nane ostest per dimidiam
Quoniam. n. no est terra ce rum, sed distat per hemi phaeriui cis totum,nihil prohibere putant apparentia accidere miri
liter non bubilantibus nobis in centro, quemadmodum si in medio esι tirrue nihil enim nes nune facere manife1lum per medietatem dctans ab h s.quae diametri.
Ostendit quomodo obviabat rationibus contra se inductis. uarum tamen praecipua es et nisi terra esset in medio inui i orison,qui ea super scies transiens per villiin nos rum, nosecaret seni per totam ii haeram de maximos circulos eius in
duo media ita scilicet quia semper appareret nobis sex fgnasii per terram, di sex signa lub terra Sed ad hoc ipsi iel pondebam quod tota terra non ea centrum: quia centrum ea litis- uisibile & punctuale terra autem est corpus magnitudinem habens: unde circulus .idetur, qui est in superficie terrae a centro tamen hoc non impedit quin alia accidant nobis apparere, setit si visus noster esset in centro: & hoe est propter parti itata tem terrae, quae quasi nullius est quantitatis in comparatione ad totum coelum. Et similiter exiuimabant et , s tetra in qua
nos habitamus non s in medio et Omnia apparentia accidat, scut si terra esset in medio mundi: quia et nunc non manifes amr distantia a medio quantum ad apparentiam, quamuis visus noster disset a medio mundi per tota medietatem diametri terrae. Sed hoc intelligi pollet si terra per modicu spatium distet a medio non aurein s distaret per multum spatium. Sut autem qia adam alia apparentia, quae non saluarentur si terra non esses in medio quae accidunt puta e lypsim Lunae per directam orpositionem Lunae ad Solem. Nili. n. terra semper esset in medio non semper tequeretur eclypsis Lunae, qua do est in oppositione existes in capite vel in cauda: & in in eclypsi Lunae nihil operatur aspectus noster. Deinge cum dicit.
Quidam aurem in centro ipsam iacentem nolunt, Cr circa
ipsum polum per uniuersum extensum moueri dicunt,ut in Tiamaeo est striplum. i. midam autem Cr po tam in centro dicunt ipsum reuoluio moueri circa eum,qua semperstatutum polum,quemadmodum in Timaeo scriptum est.
Ponit secundam opinionem & dicit qui cet quidam dicant
terram in centro positam dicili tamen ipsam moueri A reuolui circa polum semper salutum l. circa axem mundi. Nam polus qui dicitur coelum quandom aut dicitur axis oua dom vero dicitur extrema pars axis sicut dicitur polus arcticus ta ant arcticus.& hoc dicit scriptum esse in Timaeo. Est autem n
tandum et illud quod hic dicitur reuolui vel conuerti sumpsit
Aristo ex eo quoa plato in Timaeo secundum lingua Graecam dixit illomena esse eum qui per omnem ordinatum polum rhoe autem quod dicitur idomenum s in graeco scribatur per tota significat alligatione s vero scribatur per diphthongii Ggnificat prohibitione. Videtur autem a Platone sumptu iuuavocabulum sna et lanificat alligationem, ut patet per ea quκ
110쪽
Use dicit ae terra in Libros Phegronli: ubi asserit in medio oescentem 1 quas ligatam.& sc videtur conita intentione Platoni, Arist. verba eius ama Dpsisse. Dicit igitur Alexan. Aristo. euc tisans. hoc quod dicitur in omens fgnificat proprie prohibitionem vel violentiam: sed quia isa significatio non eo m- petit secundum ea lia ibi Plato intendis, Arist. intellexit m illo mentim translative acciperetur a Platone, prout consueuit translatum significare c6uersionem imae designat motum nee
pertinet aliquid ad rem praesertim,si Plato alibi aliter dikit ab Lis quae dixerat i phedrone motus ex aliqua alia rdiae. na Ari. hic proponit id quod in Timaeo scribitur, siue hoe sit inductataquam platoni placens sue tana Timari opinio q Plato non approbat vir de non dicit, ead nodum Plato dicit, sed quemadmodum in Timaeo scriptum est. Sed contra hoc multiplisimp., Me citer obiicit Simplicius. primo quidena quia Timatis ibi pro
rati. 1nia. bat terram in medio esse locatam di firmatam. Secudo, quia illoni etiam scribitur per unum iota prout signiseat alligati nem. Tertio quia conuersio non significat semper motum. dicuntur enim circulares figurae conuellae, i. ad omnem pamtem versae, etiam si sint quiescentes. Quarto quia, cum dictio multa significet, non oportuit significationem estis trali re ad manissum sensum contra intentionem platonis. Sed contra hanc iterum dicit si inp. quia non est probabile et Aria ignoraret aut significationena vocabuli aut intentione. Et ideo i potest dici et quia possbile erat aliquos falle intelligere .erba Platonis Arist. remouet falsum intellectum, qui ex his verbis haberi posset sciit frequenter cosueuit facere circa verba plotonis. Vel potes dici et hoc quod dicitur moueri est ab aliquo alio appotitum. In Graeco autem dicitur illecto pro quo hie est transatum moueri potest aute significari quod in Graeco post uni est & alligatione & motum: ita et intelligamus et pos et Arist. posuit opinionein Pythagoricorum de motu terrae cir ca mediti hae ponit opinionem platonis de quiete teitie in medio. Possumus autem ti breuius dicere, et quid .i Eraclitus ponticvi potuit terram in medio moueri S c um quieicere: e itis opinionem hic Aristoteles ponit. Quod aute addit, quemadmodum in Timato scriptum est, reterendum est non ad id
quod dictum est reuolui di remoueri sed ad id quod sequitur, et semper statutum polum. Dcinde cum dicit.. A.
similli modo de figura quos inlar eontentitur. Qi3 bus a
enis rotunda esse videtur, quibusdam uero . vi tympanum.
e. c. Similiter autem Cr de figura dubitatur, bis quidem enim uidetur se sphaerica,bis autem lata π figura i mpumlis.
Ponit opiniones de figura terrae, di primo ponit opiniones dicens in similiter dubitatur de figura terrae, sicin de motu dc situ. Qinbuidam. n. videtur τ terra sit sphaerica quibuida autevidetur et sit lata habens figurani tympani. Secundo ibi.
I ῖΥ. ι hoc indietum faciunt. Cum occidit enim atque oritur sol perrectum liniam, sed no per camam talari uidetur: quip
pe cum oporteret , si esset terra rotunda , diui mora si
Faciunt autem argumentum quia occidens Cr oriens sol rectam ,π non cireularem occultationem uidetur faciens aurea, tanquam opportunum, siqvidem esses sphnica, circularem seri a terra abscissionem.
rima ra. Ponit rationes duas huius secundae opinionis. quarum pri-
ma est v faciunt argumentum accipientes hoc signum, tu Sol A occidens Sc oriens lecatur a terra secundum rectam lineam, dc non circularem: quando scilicet pars Solis est apparens super terram pars autem occultatur. si autem terra eiset sphaerica, videretur τ oporteret et secatio illa esset circularis: quia duo corpora sphaerica sit intersecant inter lectione circulari: hoe au
tem argument uni excludit ibi.
Non utumaduertentes distantiam Solis ad terram , Crcircunferentiae magnitudinem: quomodom isce circulis, qui parui enim uidentur Hrea recta apparent. Propter igiturbane apparentiam non oportet ipsos terra molim credere ro. tundam non esse. Non attendentes elongationem Solis ad terram, Cr rotunis ditatis magi ut udinem: quomodo tam apparentibus parvis circulis recta videtur a longe. Propter hanc quidem igitur fantastam nihil ipsos discurrere oportet non rotandam molem esse terrae.
Et dicit in illi qui ponunt hoc argumentum, non attendunt a distantiam Solis a terra & magnitudinem rot ditatis, s viri-uis. Videmus enim q etiam parui circuli a longe apparentes videntur secundum ni iuri lineae rectae: unde multo niagis portiones magno tum circulorum a longe rectae videntur, qtunt minu, curuata Sed hoc praecipue intelligendum est quando circulus est in eadent superficie cum viiii. nam secatio Solisti Lunae,qtiae non est meadein superficieriam vilia nostro,no Lec. invidetur recta, sed circularis,ut supra dictum est,cum ageretur de Vora stellarum. Secundam rationem ponit ibi. ARGYAddunt insuper atque in utunt figuram hane necessario ipsam propter quietem habere. Et hi modi,qui de morione quieinteue sunt dicti,complures Iunt. Sed adhuc apponunt, G c. Icunt propter quietem necessa αrium figuram hanc habere ipsam. Etenim de motu Cr mansio. ne dicti modi multi existunt.
Dicens m adhuc addunt rationem ad idem dicentes, τ necesse est terram, ad hoc τ quielcat, habere fguram latam. iam figura sphaerica facile mobilis est,quia in modico tangit superficiem. led figura lata Fira se totam tangit stiperficie. d. ideo est , C apta ad quietem. Et ne credatur et haec causa quieris terraec o a muniter ab omnibus assignetur, subiungit et de in otii, quie ' te terrae ni ulti modi dicunt, ut patebit ex his quae infra dicent.
Illorum arguuntur rationes ut insuffcientes, ex quibus visi iunt quietis terra causam assigna se.
Omnes igitur de hoe dubitase necessarium est. Forsitan. n.
mentis euuacantis no admirari, cur nam parua quaedam pars Pterrae si eleuata dimittatur, fertur, quiesceres non solet, maiori semper celerius fertur: uniuersa aut e terra, si quidpiam ipsam sublimem eleuatam dimittat, ferri non potest nunc vetro tantum pondus quiescit. At uero si qui iam etiam partes ipsius cum feruntur antequam cedant a crat terram, deorsum sane ferentur, si nihil obstiteriti mare dubitare quidem mnibus ob Philosophiam euenit. D T T Estrare quidem igitur omnibus necessarium est Lmr re. mira uenire, forsitan enim irrationabilioris mentis no mia rara quomodo quandos parua particula terrae quidem seleavata dimittatur, fertur, et manere no uuli: Cr pius, semper velocius: totam autem terram siquis dimittat. cum elixauerit, non viis fertur. nune autem quiescere totam grauitatem. Sed adhac uti siquis latis particulis ipsius ante eandem amoveat
terrum. Ieremur deorsum nullo resistente. Quare stupere Tae. t. quid m merito factum est Pbilosiophia omnibus.
Postquam philosophus excludit opiniones eorum qui filsas opiniones circa terram habebam hic prosequitur opini nes eorum qui veram opinionem circa terra ha tes, s et ipsa quiesceret,in conuenientes rones quietis terrae assstrabant. &ptimo mouet dubitationem , secundo proponit solutionum