장음표시 사용
91쪽
in issem a quo incoeperant moueri. 5ἰ hoc quide manifeste apiararet si loquatur de stellis fixis quae sint in t pliaera octaua. nam omnes huiusmodi stellae simul eum tota l. nara videmur uno motu motiei i ita et stella quae es in circulo aequinoctiali,qui estor ius maximus d uidens sphaeram per medium, in eodem
tempore circuit totum circulum uium magnum: in quo tempore alia stella quae es in minori circulo vertus alterum polo Tiam circuit circulum suum partium Et sic, cum illud sit velocius quod in aequali tempore mouetur per maius spatium, ut patet in Sexto Physe. sequitur m stella quanto ea minori circulo tanto si velocioris motus & sinularer quanto circulus est maior tanto motus eius erit velocior. st potest etia hoc ii
bile et velocitas circulorum proportionetur magnitudini proprie: cole ait A est irrationabile esse aequales velocitates astro
telligi , t Alexan dicit adaprado ad circulos planetarum. Nam secundum et mouentur motu diurno, simul rl reuolusitur cum supremali naera: nisi inquantuin permotus proprios plane tae in suis circulis per aliquod spati iani retrocedunt Et quia circulus superioris planetae est maior, sequitur et superior planeta si velocioi quantum ad motum diurnum: quia in eodem tempore per maiorem circulum reuoluitur. sic igitur tam in
sellis fixis, quam in planetis, aliqualiter accidit m sinuit sella pertransiuit totum circulum, di m circulus est motus proprio Fmotu pei transeundo propriam perini a m i. circunferentiain quod quidem intelligitur inquantum aliquod punctum l*gna tum iii circulo tedit ad prisitium stativit. Sic igitur, ostento vaccidat ex dicta positione easdem tile uelocitates astrorum, Neirculorum,ostendit hoc esse irrationabile ut supposuerat. Deinde cum dicit.
Non est uuiem consentaneum rationi coleritates Itillarum
G magnitudines circularam eundem rationem habere. circualos enim non eost absurdum,sed nec urium celeritates habere rationem sabeuntes eandem, quam er magnitudines subeunt. Stellarum aule eurum quans quae sunt in isti nuri modo consentaneum est rationi: nam ji nec Furio ea celerior erit, quae per maiorem circula fertur, patet si circulos stilia suos inuatus halia celerior alia tardior erit: hoc autem modo motroanem proprium non habere,fid ab ipsis orbibtis ferri videntur, sin casu accιdit. Neque hoc parcio consonum est rationi, ut tu omnibus simul o cireultis sit maior, orario stellae quae estu Cirio celerior. unam enim uel duas hoe modo sele habere non
es ab urdum. Vniuersas uero simili modo sese habere figmento est simile. Et insuper in bilce,quae sunt natura, non est id quod fit casa: neque id, quod ubis ex in omnibus est procia
Non est autem rationabili,eundem rationem habere vela estates astrorum ex magnitudines circulorum. circulos quiadem enim nihil iuconuenire sed necessarium analogice b eis re uelocitates magnetudinibus. Astrorum aurem unum quodsquod in his non ualde rationabile si cium ex necessitare muto tiri circulo latum uelocius eris palam quia er si transponanturustra in eos. qui inuicem circulos. c quidem erit uelocius hoc durem tardius. Sic autem non utiq; habebant proprium motu,
sed ferentur uris a circulis. Re u casu contingit. Neque se rationabile ut in omnibus simul.ut circulus quidem si maior.er Iulio ueloeior eius quod in ipso astri unum quidem enim aut Hduo hunc modum habere nibit inconnemens, omnia durem se militer, fictioni as miluturi simul utilem et non est in his que natura,quod ut contingi nes et tibique quod in omnibus exissent, a fortuna.
Et primo sui de proponit et non es rationabile et si eadem
velocitas afrorum & magnitudinis circuloriana: vi s. lato aliriod astum sit velocius quanto mouetur in maiori circulo ecundo autem ostendit non esse inconi leniens hoc dicere et ca ipsos circillos: immo magis videtur necessarium, et eoru ira velocitates alialogice . i.proportionabiliter se habeam adeorsi magnitudines: quia ita videmus in omnibus corporibus naturalibus, i quanto aliquid fuerit maius, i .ito velocius mouetur
otii proprio. Et sc ii non est rationabile et uelocitas stellaria proportionetur magnitudini circulorum sest autem ration rum S circulorum. Quod autem non iit rationabile et motus cuiuslibet pellae proportionetur in velocitate magnitudini sulcirculi se ostendit. Quia aut hoc contingeret, ex necessitate naturali. aut a calii si autem contingat ex naturali necesstate que stella sit velocior quae mouetur in minori, circulo, sequitur u si transponantur itellae in alios circulos υt, s. sella, quae prius erat in maiori circulo postea ponat in minori sequetur m s. la quae prius erat tara or sit velocior 3c e conuerso. S ita videbitur m stellae non habebunt proprium motum, sed motae buntur a circulis: & ex quo stella non conseruat velocitatem aliquam propriam ira suo motu sed .elocitas eius con 'equitur solam magnitudinem circilli. Si alveiti dicatur, τ hoc contingit a calii, et stella quae est in maiori circulo veloci' moueatur, hoc improbat dupliciter primo quidem quia si hoc calet a casti, non esset rationabile in omnibus circulis & sellis hoc inueniri, simul Hie maiorem circuli magnitudinem , maiorem ves tatem motus stellae. Quod. n. hoe contingeret in uno vel in duobus non videretur elle inconueniens: sed cr hoc contingat in omnibus, S a casu videtur esse quoddam ficticium. Ea cnim qua sunt a casu non eodem modo se habent in omnibus aut in pluribus sed in paucioribus. Secundo osendit et hoc non possit esse a casu per hoc ii, casus non contingit in his quae sunt a natura: sed ea quae casualiter fiunt, sunt prater naturae ordinem. Unde ea quae a casu vel fortuna fiunt, non si tiliter se haberit in omnibus: scut ea quae sunt a natura. Cum igitur
in motib de celestium corporum nihil fit praeter naturam, ut supra habitum est non potes esse,quod hoc quod dictum est a
casu accidat.& ita patet 1io Ele uerum et simul circulus ti stella moueantur di aquali velocitate. Potest etiam ad hoc improbandum alia ratio induci: quia ut Alexander dicit, sequeretiarm alter motuum esset si perfluus quod no contingit in his quae
stini a natura. Deinde cum dicit.
At ciero, orbes quiescantistesse autem moueatur, eadem
is arda er militer ertini. eueniet.n. celerius eas moveri,qua
sunt extra, celeritates per orbium magnitudines isse. sed adhuc iterum, que tim circuli manent, stru aut emo
ventu eadem e smiliter erunt irrari ubilia. accidet enim velocius moueri quae Glra,eta velocitates esse secundum imagnitudines circulorum. Inquirit de tertio membro: di primo ostgdit,et non est possibile τ stella moueatur, S circi liis quiescat di dicit si dicatur ciri culos manere in eodem stu, ta sessas moueri, leo uentur eadem irrationabilia quae 5 prius accidet enim et stella velocius moueatur quae est extra :& s hoc referamus ad stellas suas, dicetur illa sella esse extra, a es extra polos propinquior aquinoctiali si autem referamus ad planetas dicetur ei se extra uella illa quae est in circulo continenti: contentum. D. es infra continens utrol. n. modo circulus qui est eXtra, est maior. & ita sequetur m velocitates sellarum snt proportio-tiabiles magnitudini circulorum. Secundo cum dicit.
cum igitur neque virus neq; fetam solum moueri consen A Ttaneum fit rusrom,remi orbes quide moveri, stellus uero quiescere, o infixus in ipsis orbibus ferri: hoe enim modo tantarixat nihil accidit, quod rationis fines egrediatur. Et velocit tem enim orbis maioris celeriorem isse consentaneum est ruistioni cireu idem centrum in orbibus stillis infixis. Vt enim in caeleris maius corpus celerius latione propria sertur, fleta orbibus ipsis. Pars enim orbis maioris maior est hisce partiribus,quae auferuntur ab eo plano, quod per centram extendiis
tur. Quare congrue aequali tempore maior orbis circunferetitur, er calti accidet non diuela G propter hoc ipsam.cr quia demon Brutum est tertim ipsum continuum es. Quonia quidem igitur nes tit rus moueri rationalite,nes astrum solum,relinquitur circulos quidem moueri, altitu avis
tem quie cere, et in xa circulis ferri. solam enim utis se nul
lam irrationabile decidite celeriorem enim esse maioris circuli uelocitatem rationabile eorum quae circa idem centrum collo
catorum. etit enim in alijs maius corpus velocius fertur prourria
92쪽
yria Iulione, ie CT m claeularibus:maior. n. ablatorum ab his est de ratione ue velocis, et In minori tempore minus spq α ex centro maioris eiretili deciso. uaronabiliter inaequa A rium pc tranicat. ii tepore maior circunfertur circulus. G G diu 2 GTIum propter hoc ae eidet, G quia ostensum Ut continuum era totum. QVerificat v ltinium membrum diuisionis dices, τ quia nemrationabile est v virum t tam sella a circulus moueatur: neque etiam rationabile es v lolunt stella moueatur, relinquitur Q circuli .sphaerae moueantur: sed altera secundum te quidem quiescat quas non per se mota, sed mouetur ad motum sphaetarum quibus sitiat infixae: non sicut alterius naturae existetes,
sicut aluus ferreus infigitur rotae ligneae, sed sicut eiusdem naturae existentes. ac s stella sit nobilior pars sphaerae. in qua constresatur lumen de vimis activa. de hoc quidem rationabile est dicere: qilia hoc posito nihil irrationabile sequitur. primo n. est irrationabile m sit maior velocitas maioris circuli, si inter
circulos tamen collocatos circi idem centrum hoc proprie aecipiatur Vortet hoc referri ad diuersos cireulos planetarum: qui secundum intentionem Arist omnes sunt circa idem centriin, quod est terra. Non enim Astrologi sui temporis pota bat Gentricos, nos epiciclo . No aut poterit hoc referri ad diuersos motus: quos describunt stellae fixae in suo motu . non Benim omnium eorum circulor tam est idem centrum. Sed, si ad stellax fixas referre velimus oportet hie nomine centri
polus signi Metur eo et sicut se habet centrum ad circulum msupei ficie plana ita se habet aliqualiter polias ad circulum insiret ficie sphaerica .Cum autem in eadem sphaera desana litur diversi circuli circa eortina polos talo aliquis circulus est minor, di tardioris motus quanto est polo propinquior. sicut & inter circulos adinvicem positos tanto aliquis circulus est minor δέ tardior quanto es propinquior centro unde centrum A polus fiunt in diuisibilia & penitus imi nobilia immo autem hoc dixit et e rationabile: quia dc in aliis corporibus, quae movcntur
motu recto qu into aliquod corpus est maius, tanto velociusnaouetur deorsum. Econtrario autem se habet in motu violento: in quo corpus quanto est maius, lato tardius mouetur. unde δἰ in corporibus quae mouentur motu circulari,cum motus eorum sit regularis rationabile est et quanto circulus fuerit maior tanto velocius inoueatur. Et T moltis maioris circuli sit Melocior, patet ex hoe. si a centro ducatur duae lineae recta per omnes circulos Usm ad supremum portio illa, quae abicinditur ab his duabus lineis erit maior in circulo maiori, di minor in minori. dc eadem ratio es si ducantur duae lineae circulares apolo per omnes circulos vim ad maximum eo . in ergo una dictarum duarum linearsi circularium tota simili perueniat ad locum in quo erat alia, manifestum est, et in maiori circulo pertrasiat maiorem portionem in eodem tempore dc hoc est velocius moueri, si aut dicit in Sexto Phy. pertransire maliis spati si in aequali tepore Sic ergo ronabile erit m maior circulus pertranseat maius spatium in aequali tempore, di ita motus erit velocior. Secundo asst non accidet hoc in- conueniens τ ccola diuellam e i. scindat quod oportebit dic ressi stellae mouetur di orbes quiescant: dc praecipue, quia olii iam est ' tot uin coelum est continuum: ita τ inferior sphaera tangit superiorem secundum totum. Si igitur orbes qui scererit 3c sellae mouerentur: siquidem stellae essent profundatae in corporibus sphaerarum sequeretur usuo motu diuellerent siue dirumperem ipsam sphaerarum lubstatiam. si autem mouerentur iri luperficie sphaerae sit perioris, oporteret T vel inferior sphaera scinderetur a motu stellae, vel τ esset aliquod spatium medium inter duas sphaeras secundum quantitatem Bellae de hoe spatium oporteret vel esse vacuum, vel esse plenum aliquo corpore passibili quod disti pereriirad modum
aeris vel aquae per motum corporis transeuntas. Utrunis at
rem horum est impossibile. Sed haec omnia inconuenientia eicitantur,si ponamus stellas non moueri per se sed sol si per m tum orbium. Haec autem expositio, quae dicta est couenit tam quantum ad stellas fixas et etiam quantum ad planetas. P teli autem aliter exponi secundum m resertur solum ad stellas fixas quia enim probauerat et motus maioris cireuli est vel cior per quatitatem portionum intersectarum a duabus lineis Procedentibus a centro, vel a polo .probat hoc iterum alia ra-eione: quia nisi maior circulus in sphaera stellarum fixarum velocius moueretur sequeretur quod sphaera stellarum tota non esset continua sed diuelleretur per partes cum stella quae est in minori circulo, si haberet motum aeque velocem, oporteret quod in minori tempore suum circulum perageret: hoc enim
Astra eum nem regi rationis 5c volutationis motu moueantur quod se moueri haud possint coi cludit Ged motu proprii orbis.
Praeteres,eum stellae sint rotundae,quemadmodum σ co ARGYteri dicunt, er nos etiam Cr nostris e sonum sententiis dic mus, ex icto corpore tuas generuntes, retudis; ipsus duae sint per se motione volutio , Cy converso: si stellae perse mouentur,harum altera motione mouentur: at neutra moveri videntur. Si uersarentur enim eodem in lacos ἡ manerent, Iocumave non mutarent. Videntur autem Iocum mutare ae omnes dis eunt. P rcterea omnes quidem consentaneum est rationi eodem
motu cierL Sol autem perari solus hoc facere uidentur,cum oritur atque occiditi. cI hic non per se, sed ob nostri sensius reis
motionem. Visus enim lange Iese extendens versa ur ob imbe
cillitatem: qui quidem fortasse causa est, G ut stellae quidem
fixae micare,uagantes autem non micare uident . Vagae nanaque stillae sunt prope, quare uisus sui compos ad ipsas accodit. Ad xar atitem longe ualde sese extendens ob longitudia . nem tremit. Tremor autem ipsius facit ut hae motio stellae ipsius esse uideatiar. nihil enim interest usus an id quod cernitur
moveatur. At vero nec uolai sic Par po spicuum esse uiderituri ld. n. quod voluitur uersitur necesse est: at id Lunae quod facies nuncupatuis saepe uidetur. Quare cum con onum sit rationistellas hi ce motibus, qui ad ipsas furit accommodathmoae ueri, si perse moueantur: bis autem moueri non videantur at et ipsas perse non moueri.
An huc aut . quom msphaerica sunt astra, quemada
modum G alij dicunt,er nobis concessum dicere eae it τ' 'Α 'io corpore generantibus sphaerici ratem duo sunt per se, uolu
tatio σ circvngtratins motu quidem igitur moventur astrac perseipsa,altero utis mouibuntur horum: sed neutro uidetur.eircugirata quidem enim ut is manerent in eodem. et no tranffrentur3 quci cr uidetur,er omnes dicunt. Adhuc aut omnia quidem rationabile eotim motu moveri: solus autem videtur
astrorum Sol bee operari oriens π occidos: Cr iste non pro pter ipsum. sed propter elongationem nostri visur. victus enim distans Iove nutat propter infirmitatem: qmr cavsa forte ereius quod est sicintillare videri stellas fixas, planetas autem nos intillare. planete quidem enim prope sunt. Quare potens exi quae nati ira
stent ad ipsos pertingit visus: ad manentes autem tremit pro is sit ea cintilpter Iongitudinem porrectus Ioge valde. Tremor datem ipse, I xionis in
astri facit uideri se motum. Nihil enim disse, t moti dii usum. ''
aut quod uidetur. Sed adhuc gnes cluant astra mania T. s.festum . quod enim uoluitur, verti necesse est. Lunae autem semper parens s. quod vocatur acies. itaque quoniam mo
D ta quidem per si ipsa propriIs moueri motibus rationabile:
his autem non videntur mota: palam quia non utique moue in
praemissa prima ratione ad ostendendum et afra mouetur per motum circulorum . quae sumebatur ex comparatione sellarum ad circulos seu orbes hac ponit rationem secredam quae sumitur ex figura stellarum,quae talis est stellae sunt sphaerieti figurae: unde,si mouerentur oportem eas moueri inotu . qui est proprius corpori sphaerico: qui est duplex, scilicet voli, latio, di circuirigi ratio : neutro autem isorum duorum motuum sellae monentur: ergo non mouentur secundum 'o seipsas . sed hoc quod apparet ac motu earum, est mila re uentur secundum motu circularem. Primo ergo proponit sellat esse sphxtica figurae: quod quidem mani sat dupliciter. Vno modo quia omnes alii ita dicunt sellas esse spli cas, di Tho de Cio. F
93쪽
ita hoc ea tanquam probabile accipiendum. Alio modo se cundum ratione in . quae sun intit ex praedeterminatis Dictum sest enim et sellae sunt iactae ex natura elestium corpora. vnde oportet confiter . 'lutid habeant eandem figuram quam habet coelum Octeiamin ea autem lupra. ccclum e se sphaeri aesigurae: unde oportet se las sphaerica figurae esse. deinde opendit differentiam motuum circulamini qui tum proprie sphae rici corporis , dicit a duo sunt motus sphaerici coiporis, qui conueniunt ei per se, i secundum rationem propriae figura, cretiolutio & circunsi ratio Disserunt autem hi duo motu secundum diuersicateni axis, polorum, super quos intelligitur corpus sphariatim moueri. ex hoc per copa rationem ad nos. Si enim intellisatur corpus stellae Diovem super duos polos, quorum υ nussit in supers te, quae est versus nos de at iit in superscie opposita ita et Duelliga intis axem et se lineam triueuntein per prosi natate in sellae, sic sella mouetur motu circilii grationis conseruans eandcm superficie in versus nos, ad mouin quo mouetur mola molendini. si vero intelligatur corpus stellae moueti super duos polos, quorum uteri accipitur in qua curas parte qua coniungitur corpori sphaerae de in suo motu non semper te ruabit eundem viper Hiem veritis nos ecerit motus volutationis. Quia igitur isti duo motus sunt pro- .prii corporis sphaerici oportet uti stellae mouentur per seipsas, Vet altero horum niotuum inoueantur. Deinde ostendit et neutro ho. inomiam causetur motus qui in eis videtur. 5 primo
Osdit in motus,qui in si estis .idei non sit motus circini rationis: ti hoc idem pi obat dupliciter primo quidem: quia si co
pus sellaruni moueretur motii circunsi rationis, oporteret lqualibet partes stellae mutarent loca sua tamen tota sella maneret in eodem loco sua stibiectum diuersificato solum ieeundum rationem scut patet ex liis quae probantur in Sexto physic Talis es disposito in otiis sphaerici, eo et, ea circa centruirati polos,qui non mouentur: sed hoc non polstitia ut dicere in stellis quia contrarium huius apparet sensu videmus. n qnque sellas in oriente quando .p in occidente similiter etiam hoc ab Oibus dicit .et spharae S sicliae non sema manent in eodξ loco, sed de uno loco transieruntur in alium: non ergo motus . quia pparet es motus circunsi rationis. Alio mo otiendit idem nasi motus congi rationis conueniret stellis, ronabile esset, et oestali motu moverentur eo et oes sunt unius naturae,i de natu
ra ccelestis corporis ut supra ostensum est: sed talis motus n5
suo d dicit phinerat non scintillare s ut simplicius dicit ii tel igendum ea ut in pluribus. Nam Mircurius scintillat, unde, in graeco nominatur nil bona scintillando. sol etiam &scintilla di circiim rari .idetur: sed scintillario qui ena vid
tur e se ex eo. quod vitiis non potest peincte appres, dererem vitam. quod quidem in stellis sius accidit propter ea iii Asantiam, in Sole autem propter cκcellentiam claritatis Circungi rataci autem .ide: ur ex eo quod res vita potens est ad alterandum visum.:uantum quod circunuoluto spiritu vilibis, videatur ipse Sol circumuolui. 5c inde est quod maxime via tur circumsi rari in ori u dc hoc quando visus nos er magis potest defgi in aplum: quia non tanta vinus est clar Du. causpropter vapores terreno,. cum autem eleuatus fuerit propter excellentiam claritatis, non potest oculus intantum de- fgi in ipsum quod stifferat ad apparentiam circumuoluti nas, sed eum videt scintillantem. Alexander autem . i. it, u ideo Sol in ortu & occasu videtur cir innirari, quia sera turduplex motus eius scilicet diurnus, de motus proprius ex cor aracione ad quietem terrae. Sed hoc non est credab le, q tus Solis, pracipue quo mouetur motu proprio, poscat in tam biciti spatio percipi i. cum vix etiam in multis di bus sciitiatur. Aris etiam dicit in t tera, quod ista circumgitatio apparci non propter ipsum Solim, sed propter elongationem, visus nostii. Et ea sciendum , et, Plato posuit sellas, prat ei hoc sese plato
quod movemur motu olbium moueri motu circumsi ratio- stellas circunis quod quidem Simplicius nititur ostendere esse velum mul gitari quati pluiter primo quia, cum stella snt corpora naturalia opor- ualam comi iubeant aliqvapparct m onmib 'stellis, sed solum in Sole: nec et in qitacula p
parte ccesi sit ted lotuqsi oritur 3 qu occidit. & hoc iplum i i5 accidit po ipium Sole quia circungiret, sed iro elongationem visus nositi a Sole visus ii noster, quia longe distat a Sole, nutat, i tremit pst infirmitate suam , inquantum super uincitura superexcellenti claritate Solis is ista et forte est causa, et sellae fixae videntur scintillare Pp maximam distantiam ea. a nosis, eo sunt in sphaera octaua. planetae alit non υ dentur scintillare, propter hoc q, sunt propinquiores nobis. Et ideo visus noster potens est initio vigore pertingere ad ipsos e sed re piciens adscitas manetes a fixas, visus nouer tremit auasi porrectus valde in longin tisi propter elongatione illatum stellarum a nobis. Tremor asit qui accidit in vitii nostro, facit videri in astu Inoueatur vel Fili scintillatione sicut stella fixar vel etia in fincirclangi ratio item sicut Sol eo u nihil difieri quantum ad hoc
, aliquid videatur moueri vire moueat uitias vel res qua via
detur sicut patet de illis qui nauigant circa littora : et quia ipsi viso risi si itini in motu videt eas et montes A terrae moueantur. Es aute,ira mitid cliva ea quae hie dioint,cosydcrandu q, Plutosophus didit hic.
do. T Vistis noster tremit porrectus longe .alde respiciens ad stellas fixas no quia visus sat extra mittendo, quod improbat in
1 libro de Sciatu & Sensato sed quia hi hiauit modi eadξ ratio est
sue visus fiat extra mittendo, sue inius suscipiendo. conatur enim visus ad videndum rem a remotis, non solum si oporteat eum radium visualem emittere vim ad corpus distas, sed et si oporteat eu suscipere speciem a corpore dista lue prouenientem: quia corporis distantis debilior est impresso: dc ideo dissicilius est eam sentire. IVtitur autem modo loquendi, ac si vitiis fiat extra mittendo: quia Matheinatici ita vititur in suis demonstrationibus di plures homines ita loquuntur. Nominibus autem utendum est ut plures sicut ipse dicit in Secundo maiestes Topicorum, sic ira, coni yderandum est, et sellas quasdam scilla uti,da vocat fixas vel manentes, non cuia omnino non moueantur . quae securidum motum tuae sphaerae,sicut & planetae, qui dicuntur
du fritieae erratio, sed quia semper a sonuicem conteruant eadem distandieatitur. iram ct clon lancin: quod de planetis non accidit. Item,
tet quod liabeant at quem motum naturalem: d quia sunt de probat Simnatura cost , oportet Q secundum seipsas moueant ut motu Plicius. 1 circulari qui est circumgiratio Secundo quia stellae iccundum i plures, sunt corpo ia animata,& ita oportet et per se moueantur. , quamuis sint quodammodo partes orbitim, habent tamen secundum scipias propriam intestitatem Scircum v tronem. Tertio, quia cum tigilia sphaerica sit apri s ma ad motiim circularon, sicut est ineptissima ad alios motus, videt circi, stellae moueantur circulariter motu circumsi rationis lectinuum seipias. & secundum hoc Plato posuit et ii ellae fixa m uentur auobus motibus, scilicet in otii circuit si rationis lectindutu se ipsas:& motu oi bis, quia uidentur ni tieri ab oriente in occidentem. Stellae antem erraticae mouentur secundum ipi noribus motibus, scilicet motu circumgi rationis, di motu proprii oi bis di motu si premi orbis, qui est motus diurnus. Dicit enim 'tinplicius m Aria hanc positionem non intendit nunc improbare. non enim os endit m stellae nullo modo ei cunasii cmut led, τ iste mortis.qui lensibiliter apparet in scilis non est ircunigiratio quia circumgiruta manent in eodem loco secundum motum. stellae autem secundum reorum, qui est ui eis videtur m non maneant in eodem loco: quia circumgi ratio videtur in Sole apertitis in ortu S occasu. pi opter hoc ostendit in id quod in eo υidetur de huiusmodi ii tu nonis propter seipsum sed propter passionem vitiis nocii Sed quia propositum Arist. suit non recedere ab eis quae ad senium a pare iri quia talis circumgitatio non lensibiliter apparet in stellis,ideo non asscruit hunc motuin in stellis esse licet non directe improbauerit in psimi etiam : quia motus coelestum corporum tautant motus inferiorum corporum , inquantum appropinquant vel elongantur a nobis: secundum autem hiatu modi s ellarum circumgitationem nullus essectus deprehenditur in istis inferioribus: nec secundum hunc motum, stellae uappropinquatit vel elongantur a nobis. Et ideo Aristotelis no icurauit hunc motum attribuere festis. Deinde ostendit quo ci stellae non inouetitur motu . olutationis. illud enim , quod retiosi itur necesse es quod reuoluatur,ita scilicet quo diron semper eadem superficies eius appareat, ted viden usquo'd in aliquo afrorum, scilicet in Luna semper eadem superficies nobis apparet, cilicet illa superficies , quae vocatur fucies , eo quo u apparet in ea quaedam distinctio, sicut in iacie homini; qilaedam distinctio 1 eci dum quandam line
tionem videtur. A se patet, quo d Luna non mouetur mo tu volutationis. & eadem ratione nee sellae aliae : quoniam , cum si eadeiti natura omnium sellarum, eadem ratio vita
detur elle de vina & de aliis. & ita concludit, quo'd, quia ne
lae , s per se timuerentur, rationabile esset eas moueri propriis motibus. qui sunt regi ratio .volutatio: his autem in tibus , non mouentur, ut ostensum est: consequens es subdsella per seipsas non moueantur. Conlyderandia ira est
etiam, quo d causa illius diuersitatis, quae iti superscie Lunae apparet .
94쪽
apparet diuersi diuersino de rismatur. Quidam enim dicillet causa illius diuersitatis es aliquod eorpus interpositum ii, iter nos & l linam, quod prolanet nos ne videamus totaliter claritatem lunae: unde ex illa patre, qua inter vitum nosti dilunam interponuntur hiiiiii modi corpora videtur esse quida bscuritas ex eo a celeritatem habere in illa parte uota videmus. Sed hoc no potest este quia illud corpus, interpositum
inter vos dii tinam non eodem modo interponitur inter Lutram re visum hominis in qua iam parte mundi. di ita non videretur stia is dispositio in Luna ex omni parte mundi sic igitur non videtur si illis disposito Myrss solaris ex omnibus partibus mundi ex interpositione Lunae inter Solem A visum Dositum. uod circa praedicta diuerstatem Lunae non accidit. ma similliter vi ex omnibui partibus terra sitie eri talibus, s-Ne occidentalibus siue austialibus siue borealibus. Alii vero dicinat ethimilitio si obscurita apparensitit ima es quaeda s-
anilitudo ali ius corporis pitta terrae aut maris aut monitu,
quae resultat in Luna admodum qim resultat formam specimio. Et hoc a tollitur per eadem ronem. luia ii huiu modi ser ae in specillo viderentur ex quaam reflexione vitualium radiorum vel etiam serinartim visualium, non in omni parte terrae similis diuersitas apparet in Luna sicut nec rina in spe Bculo apparet siue de di positione undam aspicienti quia r fiexio fit ad loca determinata'ptoportionem corpor ad
quae fit reflexio.& propterea sin hoc ro Ati non valeret: quia posset dici iam per talis diuersitas apparet nobis in Luna, noquia semper eadem eius superficies sit ad nos reuersa, sed quia qualibet eius superficies ex praedictis causis rectrit in s. huiusmodi apparentiam quando ad nos conuertinatur. Et ideo alii dicunt di melius, et ratio quare talis diuersias indetur in Luna es propter dispositionem suae iub9Dix, id autem propter dispositionena alicuius corporis, vel qualiacas reflexionem. Et horum est duplex opinio suidam enim diuerunt,et rmae esse iuri sistit quodammodo in stiis causis ita tamen. v qtianeo atrina causa in stiperior tanto emersae Graii e lectuli sunt
ira ea magis vini imiter: quanto vero est inferior, tanto nidi effectuum sunt in ea magis distinctae. corpora autem c lesia sunt causa inferiorum corporum .inter corpora coelestia
infinitim es Luna a ideo in Luna, secundum inferiorem si perficieira eius continetur quas exemplaris diuersias corporum generabilium ci ista fuit semetia Iamblici. Alii vero diciat fi licet corpora coelestia sint alterius naturae a quatuor ele cmentis praeexis uni tamen in corporibus ccesepibus, setit in catilis proprietates elementorum: non tamen eodem modo sciit ui elementis, sed quodammodo evcellentiori modo. de inter elementa supremum est ignis qui plurimum habet de luce infimum autem terra qum minimum habet de luce. d. ideo lima. qtiae est in a ii iter corpora resepia , Iroportionatur terrae 3 assinii latur quodanu odo natura iptius, S ideo non totaliter est illustrabilis a Sole. unde ex illa parte, qua per estus ratur ab eo videtur in ea esse quxdam obictimas. quae quidem obscuritas semper apparet fecundum eadem dispositionem in Luna: quod non eliet,si Luna reuolueretur, quia paulatim immutaretur aspectus talis obscuritatis.
lum proprio motu ne uaquam moueri, Unica ratione mam iactum fit.
In uper nullum ipsis instrumentum ad motum tristi s mis
turam metus egreditur rationis. Nihil enim casu natura facit. neque an malia quidem is curae sutre. adeo uero praestabitis res de pexu. sed uniuersu uidetur tanquam de industria ista
iiD.quibus per se procedere ipsa possent: atque ab hisce, quae
instramentu ad mol uni habent,quam plurimum semouisse.
Quapropter er forum coelum rotundum cum rationeat una
ques' starum esse aidebitur. sphaera enim figurarum max a me utilis es ad eum motum.qui eodem in loco fit. e enim e
celerrime moueri. eundem maxime locum occupare poto.
ad motum autem eum, quo Heu pergitur loca, quae sunt ante, maxime inutilis est. est enim minime similis hisce . quae pers ipsa mouentur. n lil enim dependens. nihil eminens haris et, ut rectarum linearum Dura, sed plurimum a corporiri
bus bibo, quae progrediamur, Rura se ista est. cum igitur
coelum quidem is seipso moaeri oporteat .stitis editum non
per ipsas procedere, cum rarione nimiram si, utrumque fguinae rotundae D. se enim esterum quidem mctu ciebitur,
tertim vero quiescet. Dbue autem irrationabile nullum organtim ius deri T.c. r..disse n iturum admotum nihil etiam ut contingit facunarura) neque de animalibus curasse, se autem preeio a desipexisse. Ied uidetur quemadmodum studiose factum auferre emisnia per quae contingebat progredi persi ipsa, G quia plurii
semouisse ab babentibus organa ad motum. Propter quoder rationabiliter utique videbitur totam collum sphaericum Gis
si ex unumquodq; astrorum. Ad eam enim quid. m. qui in ipso . motam sphaera figurarum maxime utilis: ste enim viis et ve
locis me modiebitur. maxime retinebis βῆ vis Ioetim. ad eum autem, qui in anteritis. locum, ineptis sinu. Ne squam
enim simia mortuis per sit sar nihil enim depressum habet ni que eminens. Hae rectiline r sed plarinatim distat a figura
processivorum eorporum. Quoniam igitur oportet coelum quidem motieri eo qui in ipso motu, alia autem astra no pro cedere per seipsa.rationabiliter utrunq; erit sphaericum: sic. n. xlique maxime hoe quidem mouebi ur,hoc autem quiescet.
Praemi s duabus rationibus ad ostendendum qu corpo Ntilli natrira stellaruni non monentur secundum se ipsa, sed seriantur per ha d sei metum circulorum sue sphaerarum Heponit ad idem tertia ised rationem quet sumitur ex figura pellaria Adicit,su ,si stH- nee talia slae mouerentur ii otii progressuo quas circulos suos peram betibulantes,irrationabile .ideretur quod natura non dedisset eis instria merta comi mentia ad motum localem. Non enim natura facit suos effectus qualiter ni contingit. 5 hoe praes-riae obseritat in nobilioribus effecti tis. 5 ideo non es rati nabile , quod natura citrauerit de animalibus terres ribus attribuens eis ins rvinenta conuenientia mottii progressivo &desipeverit se preciosa corpora Jcilicet sellas ut non ded rit eas inst xenta optu ad motum progressuum. sed inde equas stidiose fictuiti a natura et non nicite tur sellae pers ipsas ex hoc et abstitit eis ominia insciamenta, citibus possent progressito metu moveri serendum seipias : di etiam quoa plus est quia sellae maxime distam a s stira animalium habentium insertimenta ad motum progreuimini apta. nam huiusmodi animalia. quanto sunt persectiora tanto habent mai rem diuersitate in in partibus sellae autem habenr maximam v niserinitateni vindim, eo et sunt sphaeriossurae. Et rationabiliter videtur esse Leluna, qu d tot iuri cci tum si sphore cum, S una uam sella. Nam sphaerica figura videtur esse rea T.c.rridiime utilis ad motum circularem quo 'lixi icunt corpus recitietur in seipso, idest non mutans locum secundum totum , his ratione, sed sol uni secundum partes ut probatur in sex to physicorum propter hoc enim et corpus circidat iter m tum es3 sphaericum .elocissime mouetor: tum quia linea esse laris es minima inter omnes figuras continentes aequale sea . tium, tum etiam , quia corpora rectilinea non habent Unitor . . Iarem motum ex omni parte, quia magis sgatur ev illa parte, vae habet superficiem planam quam ex parte angulorum. unde, eum sphaerica figura ex nulla parte habeat planitiem , D sed ex omni parte pet in vino puncto idest in angulo, consat corpus sphaericiun veloci sine moueri reotu circulari. similia ter etiam maxime retinebit proprium locsi, quia is nulla Pars elux incipiet esse nis ubi alia Qit: quod in corporibus recillineis non contingit, propter praeminentias angulorum .seas ra sphaerica est maxime inepta ad motum, quo procediatur in anterius: In nullo enim sungatur corporibus animalis , ' . . remouentiir per seipsa. In corpore enim spharico nihil est 'a depressum vel supereminens sciat inuenitur in corpore rectilineo . sed figura spharica plus distat a figura eorporum an realium quae mouentur motu progressuo , secundum qua da in eleuationem & depressonem: vnde di merebra anima
lium in suis iuncturis sunt sexibilia vi sint apta ad n otia pro gressuum: quia ergo oportebat totum e tim di ipsa sphaera moueretur motu cit lari A et sellae non mouerentur mo
95쪽
lia ait Alex. Improbat Simpl. Ale. an coelestia corva sintaialia scditi Arist.
aptum ad motum circula rhin propter hoc aute, et sellae sunt sphaericae , sunt ineptae ad motum progressuum: unde non εmoueratur in circulis,sed manent delatae per motum circulorum. potest autem hic esse diibitatio, cum corpora sphaerarum non percipiantur visu eo et, sunt dyaphaim S pollet dici ' stellae mouentur quasi in aere quare hoc Arinot. praetermisit inquirere. Sed dicendu et multipliciter apparet ex his, quae Ariuo docet eisse in eoelo, non solum corpora sesiarsi distincta sedet sphaerarunt pti ino quidem ex hoc ipso et Ostem dit sellas non per se moueri hoc motu sui in eis apparet. Se Oindo ex ratione qtiam supra pCUDisit: quia nulla esset ratio, quare stella, quae peragit maiorem circulum velociter moueretur: quod tanaen haberet rationem hipposito motu circi lotu qυia maior circitius realit et proprio motu Velocius m
Detur. Tertio, ruta Ariu in principio huius libri probauit e se aliquod corpiis niloa circulariter molietur mot' asit stellae, si per te moueretur absq; orbe esset processurus di no ciretilaris quia non moueretur in eodem loco. Quarto apparet,qa
illud spatium . in quo sellae niduentur,non potest esse vacuum, eo . i inpossibile est esse vacus in natura ut in Quarto Phise. probatum est .s .ero si plenum aliquo alio corpore, quo a nopertineat ad natur Hiellarum puta igne vel aere hoc inanile pste es inconueniens duplici tone. Pititio quidem: quia no esset conueniens Ut ide esset locus corporum generabilium di corruptibilium signis & aeris, di corporum incorruptibilium . sellarum, cum diuersa corpora habeant diuersa loca naturis
coriam proportionata. Secundo quia non est ronabilem corpora infirmora sint coiit inua Ic corpora coelestia sint adinvicem
discontra uiata. relinquit tir ergo totii illud s patiti in quo stH-lae videntur moueri est picnum coelesi corpore, quod pertinet ad ipsam lubstantiam sphaerarum. Qtiinto etiam apparet ex hoe et Sol & Luna mouentur super circulos seinuice in limiosecantes quod apparet ex hoc. et Luna qtim es australior, quando ibo realior respectit circuli, in quo bol molietiar. Manifestum est autem et litteriectiones duorum circulora, aut dicuntur nodi siue eaput & cauda non semper sunt idem punctus alioquiti semper in eis dein punctis fieret eclypsis Solis di Lunae quae non pol sunt contingerx, Dis Luna in coniunctione vel oppositione existente circa aliquem nodo . praedictorum. si autem hac diuerstac accideret solummodo per niorum Lunae, . ueretur u Luna non moueretur circulariter, sed secundum elicam fg ut .. quod est contra naturam coelestum cor- crorum.sic ergo patet u iste circulus Lunae habet suum motu ec eadem tone circulus Solis di aliarum sella*. Est a sit conlydetandum si Ari di it non elle ronubile Φ natu curauerit de aῖalibus ti et corpora sic praeciosa rcliquerit, siclias no vocat alalia quia, ut Alex.dicit en stiliti constituit animat: in coelestibul asit corporibus si sunt animata, ii si est viri' animae sensitiuae sciit et tu,nem nutrit tua: viae non dicunt animalia nisi aequi uoce ex eo sq, habent aiam intes ectiva. Sed hoc Simpl.
in cometuo luo niti: tir improbare quia Oe, quod est honorabile, asis est attribuenduc ledibus corpori bius a terrenis: caergo sentire pertineat ad dignitate corporis: videtur et multo magis coelestia corpora lenitant u terrena. Praeterea.Csi cor- roraco leuia seinuicem tangant inconueniens videtur,et etialcinuicem non sentiam. Concedit lxitur T in corporibus coeles bus stim tres sensus is visus,auditus S tactus: excludit aut ab eis duos alios senius materialiores t. olfici a S gustum. Est
istitur videndum, quid horum si siti sententiam Arist qui vi
detur sentire .ci, in corporibus coelestibus non sit alia de partibus animae nis intellectiva. dicit. ii in . i a. Meta. q. primum mouens Diovet coelum scut det, dei aium, non quide desue derio Hsensus,sed de syderio intellectus.& in Secundo de Anima dicit,
quibus inest i ccinatio cori sipuntur his di reliqua omnia. quasi hoc non sit versi in corporibus incorruptibilibus, quibus opinatur intellectum v cl ronem in esse absq; aliis potitus animae
Sed dubium videtur facere quod dicitur in Tertio de Anima. non poteu, inquit corpus liabere animam S intellectu discretiumn sensum autem non habere non ii ansua, nisi in neant semper in eodem loco sicut plant ae di animalia inam
bilia nem ii si generabile A corruptibile sicut patet in hominibus oc in aliis nutu modi animal sus Subdit autem. Aut vero neque ingenerabile per quod videtur sgniscare in neque etiam ii corpus aliquod tit ingenerabile A incorruptibile fetit sum coelestia corpora et s. habeant intellectum sne sensu di ad hoc orobandum subest. Quare enim non habeat f sensum
cum liabeant intellectam. aut enim melius animae,aut corpo
ri quas dieat aut hoc et no habet sensim est propter bonum
animae aut propter bonum corporis di subdit nunc aute neutium est hoc qitidem. n. scilicet anima magis intelliget sine sensu, hoc autem i corpus, nihil magis erit,i non erit durabilius propter id. propter hoc et non habet sensum. unde consi dii nullum ergo habet animam corpus non manens sine sei sit. Ex quo videtur sentirem, ii corpora coelesia snt animata anima rationali di intellecta ita quia etiam habeat sensum. Sed huic sententiae obuiat quod satim sol it. At vero, s sensum habet necesse est aut corpus eii e aut iJmplex aut ii iistina: in possbile est autem esse sinpleu tantina enitia non haberet: est autem necesse hunc habere. ergo corpora coelestia, cum sint
simplicia impossibile est et habeant sensus. Unde praedicta verba Arist. sic exponuntur , S per Themissium di Averroim in
suis commentis vi hoc quod dicit at vero quod es ingener bile sic intelligatur: at vero nem incorruptisae si ilicet corpus cretesse habet sensum ouare enim non habebit. quasi dicere
ista est caula. quare non habet alat enim animae melius aut corpori & s haberet sensum corp' eceltae aut hoc e set propter
sonum animae aut propter bonum corporis: nunc autem neutri es. hoc quidem enim, scilicet anima ecclesis corporis non magis intelligit per senu ni non enim haber intellectum alensbus acdipientem, sicut anima intellectiva humana sed i
tellisit talis amnia per modum si ibsantiae separatae, cum ui inediate continuatur in ordine rerum . hoc autem, is corpus, nihil magis erit propter id, si non conteruabitur inesse per sensum. sicut accidit in corporibus terres rium animalium, quae praesertiantur a corruptionibus per sensum sicut patet ex nis, quae premiserat di his quidem expolitio videtur esse conuenientior quantum ad diuerentiam rationis ad hoc enim ' aliquid non sit frusi a magis oportet quaerere propter quid alis i id sit qua ni propter quid aliquid non sit . unde ad hoc et coelum non habeat sensum , suffcit ostenderem in sentii nihil ei
melius proueniat quod ponitur secundum expostione in s cunda. Nec oportet propter hoc os endere et melius si ei non habere sensti m. quod inquiritur iecit dii inpruNam eκpositi nem: quia hoc ipsum est suffiiciens ratio non habendi scii iiii si per sensum nihil ei melius aduemat. Concluso quam infert non videtur huic sententiae adaptati sed magis priori concludit enim consequenter nullum ergo habet aninia corpus non manens sne sentia. qua niuis possit dici m haec concluso no referatur ad immediate pi xcedentia i ad id quod supra dixerat de corporibus generabilibus. Quia tamen sententia vel aliquatenus este exorta videtur pocius dicendum et hoc quod dicit at vero neque ingenerabile est continuandum cum Praxedentibus: ut sit senius. et sicut corpus generabile non )iabet animam intellectitiam line sensu ita nec corpus ingenerabile . sed corpus ingenerabile non accipitur hoc coelum: Uiod p tet ex hoc et casum est mansitum,& in eodem loco feci dum
totum .iple autem loquitiar de corpore non mansuo. unde videtur hic loqui de quibusdam corporibus animatis quae Platoniel Daemones nominabam dicentes eos esse animalia corpore aerea tempore aeterna sicut Apuleias Platonietis dicit in lubro de Deo Socratis ponebant autem huiusmodi corpora irro Deri motu progressuo S non mansua in eodem loco. Sed &squis consyderet ordinem corporum coelestium inter corpora naturalia manifestiam erit et non contingit ei habere potentiam sensitivam quae est passiva. Secundo, quia huiusmodi corpora sunt uni sermia, utpote sphaerica existentia . oportet
autem corpus habes animam sensitivam habere diuersitateniorsatior iam quia cum sensus si vi: cognosciti ita particularia oportet Q corpus senstititim habeat diuersas potentias sens-tiuas s perfecte sentiat subus cognoscat diuersa seinsbilia: diauersis autem sensibiis adaptantur diuersa organa. unde viaisermitas sphaerici corpus repugnat dispositioni animae senstitiae. Tertio, quia corpora coelestia sunt quasi naturales causae in totum essectuum hira effectui lensibiles sunt in corporibus coelestibus, non secundum particularetra. sed secundum viiii iersalem rationem scut in causis uniuersalibus. Multo igitur magis rationes rerum sensibili uin sunt in animabus coelesium corporum, si sint animata non secundum ratione particularem sed sectandum rationem uniuersalein quae pertinet ad intellectum. Corpora autem ecclesia,s sunt aniniata habet intellectum sue sensu. sed se intellectus subsantiarum separa tarum cognoscit non solum uniuersalia, sed etia partici laria habet .n per unam virtutem cognoscitiuam O nos habemus
per plures di ita est de animalibus cαlesibus quae suo intella-
Ad hoc et aliquia frustra non siquid ita exigatur.
96쪽
ctu cogno licunt non solum uniuersilia sed etiam particularia.
uvii etiam in omnibus,q, perfectionet quae attribulantur inferiori per i illa, si periori iis artribitum ut per virum . siciat imaginatio una est viritis omnium sensibilium quae tamen sensus participat se diuersas virtutes. Et ex hoc excluditur obiectio Aula qua in sua Meta. ostendit, et oportet animam ccxl 1lis corporis habere vim imaginatiuam, per quam apprehendat patrictitares sitis qui renouantur in coelo secimatim motum erus sicut intellectus nosser praeticus non mouet secunda uniuersalem apprehensione sine particulari, ut dicitur in Tertio de Anima Necundu n. praedicta si ibstat ilia,suae moti et cretum. Lue sit substantia separata siue anima potes apprehende re particulares situs per intellectum sine sensu ut dictum est. Dimiariirra Quod autem Simplicius obiicit et lentire pertineat ad nobili iones bina latein inferioris corporis unde inagis natu est coniicnire cor- cu. poli coelesti dupliciter statutur primo quidem, d anima non sit propter corpus, sed econuerso non est consyderanda principaliter in poterutis antitia id quod pertinet ad nobilitatem corporis sed id quod pertinet ad rationem animae. secundo, quia id quod liabent corpora inferiora, i cognoscere sensibilia infitiori incido i per tensum habent corpora coelesia superiori modo, i per animam intellectitiam eis unitam. BLECTIO. XIIII.
Illorum assert rationes i asirorum motu sonum esses sentiebant: suam de niti de hoc affert opinionem.
Ex his autem patet id quod dictu est a quibusdam, horum,
inquam, latione concentum fieri, sonis emergent bus inde raαtione ruta distilictis epiae quidem omne dictum uis cocinnerire. non tamen esse verum ire ira rem se habere.
MAm1estam otem ex his, quoniam Cr dicere feri la
torum armoniam,tunquam consonantibus factis , nisu ter quidem actum est . o superflue u iueensibus . non etiam sie se habet ueritus.
Posquain Philosophus determinaint de motu stillarum, hie determinat desbno earum qui est effectus motias localis, ut dicitur in Secundo de Anima D cirea hoc duo sui . primo cludit opin cinere aliorum, secundo determinat veritatem
ibi Sed rationabiliter nem miluit' dic. Circa primum tria tacit. primo proponit qtio J intengit, sui3do inducit rationem aluet sententiam. ibi i Uidetur autem quibusdam. F Tertio Ostendit quomodo dubitationi satisfacere nituntur. ibi j Quoniam ast irrationale Sc. l. Dicit ergo manintam esse ex his
qtiae dicta sunt scilicet 'sellae non moueantur. siquis dicatu ex motu earum accidit armonia id in sonus armoniacus tanquam soni stestarum sibi inuicem consonent leuiter loquitur
la υtilitate ex huiusmodi sono Inocumento in patebit. & etiam non ita te tiaDet veritas dum quo'd ex praemisius demonstrarionabus apparet. Deinde eum dicit.
Sunt enim quibus nec garuvim esse vicitur sonum feri tan
torum corporum titione. quippe cum Cr eorum corporῶ mo. tu,quae apud nos sunt, nes molem babentium aequalem, nes talem motionis celeritarem, qualis est Solis cir Lunae sonas effaciatur. π isuper cum tot multitudine tantaes magnitudine
pter mi illitiidinein ipsorum. Corpora alitem, quae apud nos A iuncta faciunt semina neque habent tantam magnitudinis ilio Ieii orem tam velocem motum sicut Sol, 5c Luna, di aliae stellae. Quod patet partim ex his quae sensti apparent. nani Sol & qualibet die totum insidum circuunt. partim ex his quae in Aserologia monstrantur de magniti idinibus eorum di velocitat enimus. adhuc autem ad hoc tacit multitudo itellarum. multo igitur magis vides et , Sol ct Luna de aliae stestae sitis motitius iaciant maxrmos sonos. Sectando cum dicit.
Haec aulem supponentes CT celeritates in uper concetuum Α -- rationes ex interitassis habere, virios equaliter lotios stellorum conuersione feri dicunt. supponentes autem haec Cr velocitates ex elongationis bdere con orantiarum rationes armonicam feri vocem uistorum in circuitu astrorum asserunt.
Ostendit quomodo probabant τ soram eorum esset arm mactis. Manilest una est enim ex his quae in Miisica traduntur, v v locitas motus ficit lorium silauem, tarditas motus facit sonum gravem. determinata autem proportio lecundum certos numeros aluti di grauis est caul. armoniae in ioni sicut t- portio duorum ad viainia facit dyapason, proportio trium ad duo quae dicit sexquialtera,ficit d, aperite dc sic de aliis. Osteniunt est autem in praemissis quanto stella mouetiar in maiori circulo tanto velocius mouetur: tanto autem est maior circulus,in quo mouetur stella, quanto in sphaera stellarum s x rum inagis dassat a polo, in planetis autem quanto magis di 1ὶ aiat a centro. rc ideo secundum proportionem elogationum stellarum abinuicem siue etiam a centro vel a polis, comprchendebat feri diueisitatein velocitatum in i tot bus sellatum, de per consequens acuitatis S grauitatis in sonis earum . inueniebam autem elongationem siue distantiam esse tecundu pro portiones numerales,qtiae ficiunt musicales c onlonantias. dc ideo dicebant m tbnus astrorum, quae mouentur in circuitu , est armonicus quem vocabant voce propter hoc ponebam corpora ccxlema esse animata. Deinde cum dicit.
Q aoniam vero rationis fines egredι uidebatur, nos bine sonitum non audire.. Quoniam autem inrationabile videtur Roneo avdire nos vocem bane. Ostendit quomodo obviabant euidam diibitationi. primo
n. ponit dubitationem. Cum enim nos habeamus auditum, quo nos sonsi percipimus videtur non esse rationabile, et non audiremus tam magnam vocem, si ex motu astrorum proueniret. Secundo ibi.
causam huius inquiunt esse continuo sonum hunc esse cum hoc veriuntur,ut non sit ad silentium contrarium manifestum: uc eis enis, silentque perceptione uicissitudine feri dicunt. QAdin re, ut hisce, qui mulcent ferrum,ob consuetudinem nihil inter inesse uidetur, sic cr hominibus idem accidere a Iunt. Cau am huius dicunt se genitis consistim existere fonum: Pare non permanent esse ad contrarium silentium. adinvicem . . . cenim uocis σsilentii esse diiudicationem. Itaq, quemadmodum
ι-M O , γζrcum IN MAιIuumne tantaes magnitudine enIm uocis Erluentii esse diiudicarionem. Itaq; quemadmodum Iresiae tanta celeritate motus seramur, impos bile est sonu non o aeris milleatoribus, propter eo uetudinem dicunt nihil uidetur feri grandem. disserre er hoministis id miseri o
videtur autem qu busdam necessarium esse tantis Iulis cor
poribus fieri sonum . quoniam ex his,quae apud nos .neque motis babentisus aequales iussmili helaei vie talis solis er Lu
nae. Adhuc durem tantorum multitudinem inrorum et magnia
t tinem utorum ti Leitate tali latione No bile no sonam quendum magnam fieri.
Inducit rationem Pythagoricorum quorum erat praedictaropter ter sententia. di primo ostendit quomodo probabant corpora a facitit so coelesia suo motu faciunt magnum se a.Trii enim sunt proia corpora pter quae corpora suae apud nos mouentur. magnum sonum sunt facere videntur, scilicet propter magnitudinem corporum , ud non quae mouentur,ci propter velocitatem motus ipsoru di pr
discocer bominibus idem accidere.
Ostendit quomodo huic dubitationi obviabant. Dicebant
iiiiiiij hac enim duo,scilicet vox A silentium, seipss inuicem diiudicantur B discerni incit r. Vnde accidit hominibus de sono coelestum corporum,sicut accidit de malleatoribus aeris, qui propter consuetudinem, quasi non sentiunt differentiam ioni , silentii eo quo daures eorum sunt impleta huiusmodi Gno. Tertio ibi.
Hoc utis ue dictum prius est. eontinue quidem musices e cum . impostile est autem ita sese habere. Non enim so αι hoc est abs re dubii aquam. nos audire quod quum
97쪽
soluere aggredientes dimim edusam asperunt sied etiam laud
me sensu nihil omnino pati. Exaperantes enim fonti Cr inanimatorum corporum moles o finiunt. Tonitrui num sontis Ia,
pides. er robustis sima corpora scindit. Qivd si tot seruntur
corpora, atque at eam magnitudinem, que fertur, multipli.
eem sonitus magnitudinem transit, huc profecto perveniar i pasee sionus, de ipsi us uisIentiae magne sint admodum uires ne a
Hoc autem,quemadmodum dictum est yrtur, scienter qvidem dicunt o mulae impossibili autem bune habere modum. Non enim Iolcini nihil audire in conueniens, de quo soluendi
osumunt causam .sed cr nihil palisne sensu. Exe stentes enim
soni delirtiuus etiam inanima orum corporum moles. puta qui tonitrui diis at lup des o duriora corporum. Tuntis autem latis er sono pertransure ad eum, quae fertur magnitudinem. multo magis necessarium pertingere huc, Cr ualetudinem ina
Improbat dictam responsonem dicens, quod sciit etiam pri ut dixi mii . hoc dicitur ab eis allicienter idest secundum Iandam probabilem rationem quae allicit aures hominiam: musicae idest iste Diadum musca rat ones , sed non sera naveritatem. I in possibile enim est quod hoc modo se habeant. aerii soni corpora cocleata facerent tonos tam magnos, non sim de- inconueniens quod nihil semina audiatur quod ipsi solia itidi S tu ux re nititntur,icd etiam incomteniens est quod corpora infe --eo riora nihil patiantur ab illis sonis etiam si eos non sentiant .vitifora stetit de natis enim quod soni excellentes destriiunt non solum audiibilitetis se tum animalium sed num quaedam corpora inanimata. sevi sui fit sonus tonitrui fransit lapides, & etiam alia corpora duriora labia , bio sicut ferrum & adificia & alia huiusmodi. Quod quidem eon se istititia tingit non ita quZd corpora inanimata patiantur a sono, in- enitudine. quantum est quoddam sensibile per auditum , sed inquantum S ' sinitii eum sono fit vehemens percusso aeris,ci in otias ipsus, scut philosophus dicit in secundo de Anima. Cum igitur eorpora ecelesia quae mouentiir, stit tam maximae quantitatis, di sonus eorum s si oportet miratricendat secundum excessu in ionum tonitrui.&quemlibet alium sonum secundii proportionem magnitudinis corporum coelestium multo magis necessariti in es et sonus coelestium corporum viri; huc pertindita: snitudine. O. 18.
nium visibilium & auditus omnium audibilium. unde disturin Tertio de Anima , qnsd anima quodammodo est omnia L .r 3. secundum sensum ti secundum intellestum. Unde s esset ali- T.c. 37.
quis auditiis,qui no esset pereeptidus cuiuslibet soni aut oporteret illum sonum atqui uoce dici aut etiam talem aud:tum.
potest enim contingere quo d aliquod animal delectetur in aliqua specie sensbili tresidum aliquem sensum, seccdum quem, non delectatur in ipso aliud animal. sicut homo delectatur secundum olfactunt in odoribus rosarum B liliorum, non autem alia animalia. & huiusmodi odores sunt conuenientes h minibus secundunt seipsos, aliis autem animalibus non conueniunt nec odores delectant canes nis causa alimenti sciit nee colores potest etiam contingere quc d aliquod animal non cognoscat seciuidum aliquem sensum diserentiam alicuius sensibilis propter sensus debilitate ni S sensibilis paruitatem. sciit homo qui es debilir olluctus non potest cognoscere disserentiam aliquorum odorum puta animalium transectium, quos cognoscura canes. s tamen odores fuerint vehementes etiam homines eos discernunt. Similiter etiam quaedam animalia se- cundum visum Solis claritatem inspiciunt qualia oculi nocitiarum ferre non possimi propter excellentiam eius, sed vitant eam sicut visitis excellens coloratum tarmi iam visus corrupti
geret di messet intollerabilis Artitudo violentiae illius quam inferret in inferioribus corporibus Etiam alio modo appa-
ret tr eorum solutio non Hi su sciens quia consuetudo audiendi magnos sonos non solum ausiri diiunctionein illorum s
norimi sed etiam aliorum sicut malleatores aeris non possunt percipere alios sonos minimos. υnde, s propter consuetudianem non possunt audire sonos coelestium corporum pari ra
ab Maii, sub tione nec alios sonos audire possemus. Videtur autem, ut 1 iri tidi in simplicius dicit in commento,sustineri posse Pythagorae po-sae , ale seio contra ea quae hic Arist. dicit. primo quidem, quia potest ita milio dici, senus coelestium corporsi non sunt corruptiui, sed nia
sis conseruati ut A vivificativi, sciat di motui coeli est ut vita quaedam omnibus existentibus, ut dicitur in Octauo Phue sic
runt similiter autem et nos non audinatis sonos c estisi corporum hoc non contingit propter consuetudinem, sicut hieδicitur quia pythagorici dicut 'thagoram talem armoniamom audisse qui co suetus fuit eam audire sicut di alii. led quandom audisse, ihoe dicunt accidere quia no omnia sensibilia sunt proporti nataoibus sensibus ut ab eis percipi possiit .sciat multos od
res percipiunt canes,quos homines percipere non possunt. Et
similiter potes dici et soni illi non sunt perceptibiles humano audititii nisi aliquis habeat sensum eleuatum, di depuratum , sicut habuit Pythagoras. Quamuis dici possi , P 3 iliagoras
oon audiuit huiusmodi sonum per species auditus siilicet cognoscendo proportiones ex quibus illa armonia consiluitur. Sed non videntur lim veritatem habere. Primo quidem, quia videmus,et licet corpora coelestia sint,causae vita di praecipue Sol tamen fulgor eius corrumpit vilium nostrum, propter hoc quod eius proportionem excedit. A eadem ratione
sonus, qui ex motu illorum corporum proueniret, propternis excelsum nostrum auditum corrumperet. Secundo ,
quia scut intellectus in perceptiuus omnium intelligibilitim, ita sensus est perceptiu' omnium uitabilium visus enim on
tium. Vndei inpossbile esset ex motibus ccclesium corporum prouenire lonos tam vehementcs, di tamen non perciperentur ab hominibus, vel cor rumperent eorum auditum rnis serte dieatur quo' a toni illi aquivoce dicerentur. Quod
videtur consonare postioni Simplicii, otia videtur arguere Alexandrum dicentem quo'd colores ci siqua exi sunt coelestibus corpora bus tanquam aeci lentia & extrinsecus aduenientia eis insunt Contra quod ipse dicit ovo'd accidetia & extrii secus assequentia in corporibus coelestibus dicere inconuenientissimum existinat, cum habeant lubstantialem 5c specificam . . 'virtutem. videbatur enim, ovo'd quia corpora coelesia sunt causa serinarum siti stantiali una in his interioribus, nullum accidens in eis esse possit. & secundum hoc, cum sensus non si cognoscitiuus nis aceidditum sequitur quo' d nihil illorum corporum seivire possimus. Unde ipse dicit et necfastra ipsa videmus,neque magnitudines ipsorum, aut figuras, ncque ex lcellentes pulchritudines sed neque morum propter quem est sonus. sed velut illus rationem quandam ipso tum videmus talem. vellit cliam solis circa terram lumen non ipse Sol viri detur. Sed hoc es expressesnae fallitati. primo quidem, qa Cἔtra sim in Aricto. dicit in secundo de Anima suo'd non seciuiduni quod plicium
aqua, neque secuduin quo'd aer dyapthamani est, sed quoniam Leci . est natura eadent in his utriusque,ct in natura superioris cor- T.ec roris. Et eadem ratione lumen, quod est actus dyaphani est eiusdem naturae in inferioribus corporibus 5 in cαlesti corpore. s ergo in huiusmodi interioribus corporibus fiat accia dentia sensu perceptibilia: pari ratione in corporibus ccelestibus sunt accidentia perceptibilia sensu. Adhuc figura di ma- nitudo sunt entia inar hematicalia quorum rationes sunt i isserenter in quocunque existat. seut situr figuria S magnitudo inferiorum corporum sunt aecidetia sentibilia, ita etiam 5 in coelesibus corporibus. Item, s hoc esset, periret Omnis . . . certiri do Astrologicae scientiae quae procedit ex apparentibus secundi mi sensum circa corpora ecclesia. Quomodo etiam esset possibile quo a motus coelestium corporum esset eorum substantiacit ira sit quid ini persectissiarum. Sequeretur etiam quo'd idem esset in Sole figura, lumen, & motus, cum unius rei non sit nisi una substantia . Vnde patet omnino impossi, te esse quod dicit. Nihil autem prohibet corpora coclesia spe-H eificam virtutem habere , de tamen quaedam accidentia in eis esse . nam in inferioribus corporibus sunt quadam accidentalia licet in eis si virtus ad generandum sibi smile in specie. Deinde eum dicit.
sed non fine ratione neque nos audimus,neque corpora pa ARG.ti quicquam uiolentam videntur, propterea s nullum Pellae motione sonum isticiant. atque smul istorum causa pater , πιestis est hisce, quae a nobis fiunt dura, uerus esse declarat . id
enim, quod dubitaliam est, P thagoricosue compulis hamsententium ferre, stellarum inquam lationem concent feri,inudi iam efficitur nobis. sed rationabiliter nes audiuimus, nes perientia videntur Torpora violentum nullampus intra propterea s nos ait
98쪽
Iim liter olim mittem a boram mansestu, er testimonium diciorum nobis sermonum quod sent ueri. Dubitatum enim Crfaciem rithagoricos dicere fieri bi homum latorum,nobis
erit argumentum. Determinat veritatem rc primo proponit quod intendit seciuido manifestat propositum. ibis iactitam qui de Sc. FDκu ergo primo, , tonabile eluet non audiamus sonum coelestii corpi,iu A et interiora corpora nullam moles a passonem ab eis patiantur propter hoc et inulta sonu faciunt. Similiter assi S perfecte manifestabitur causa horum,s.τ non audimu sonos coelestu corporum: timi ab eis violentia patimur, si temino nisi acceperamus veritatem primorum sermoniam s.τ stellae non moti turper seipias. Illud enim quod erat diibitina circa sermones Puethagoricorum dicentina lympho
niam ideli consonantiam inusicalem ex motu coelestium corporum fieri erit nobis argumentum et stellae non per se in Lemur. Deinde cum dicit.
Quae nans perse feruntur. ea sonitum ictumue faciunt.
Q ne uero in eo quod fertur in ira sunt.atit insint, ut in nauuigio partes , ea sonum elicere nequeunt, neque ipsum natii.
sitim. sit in muro feratur. Et tamen eatim dicere licebit absurdum esse. si tantae mauis malus motione, puppis ue, aut φαbum nauigium uehementem non facies sonum . mod uera fer
tur,ines,quod non fertur,id facit sonum. si quod es in eo qdfertur ictumue non facit.id iocere sonum impossibile est. Quare dicendum hie, sper stillarum corpora per aerem fu
sum per timuerbum,aut ignem, cur omnes a urit, cum feratur
mersario uehementem feri sonam,vis huc peruenire, et Mecffendere corpora. Sed cum feri non videatur,nes animantis motrinis uiolendo ulla st taram Ierri.
mscunt quidem. n secundum seipsa serunttidi faeiunt orinum cI plagam. maecunq; dΞt in lato infixa sunt. aut existis, quemadmodum in naui partes,non possibile est sonare. neque rursus nauis. I seratur in fluvio. Qtiumuis eisdem rationi abus utis habebit diceres inconueniens, si non qui fertur meo ius er puppis facit sonum multum tantae nauis,aut iterti ipsa nauis mota. Quod a vi in non luto fertur Deit sonum:m luto dutem colinae non facienti plaga impol bile sonare. Quare
his dicendum. sit quidem ferebantur corpora horum, sue in
deris multitudine expans per totum, sue ignis, Oeadmodum omnes necessarium facere super naturalem magnitudinem sonum .hoe autem secto cr hae pertingere G pertinere. Itaque, quoniam non uidetur hoc accides,nes uris animula,nes uio, lenta fere tir latione nullum ipsorum.
Manifestat propositum ti primo ex rati ne sumpta ex causa essectilia soni fecundo ex eati a finali ibi. Velut futuria. hDicit ergo primo, m quat nai eorpora in his inferioribus secundiam seipsa localiter mouentur Dei unt sonum , inquatum faciunt plagam i aeris percussuram. Sed quaecunque eorpora non mouentur secundum seipsa sed sunt infixa aut qualiter iam existunt in corpore quod loealiter seri talia non est possbile sonare sicut homines,qui sedent in naui non sonant na Di mota. neq; partes nauis quae sunt naui fortiter infixae sonat ad motum naui , nisi propter debilitate coniunctionis S cum nauis co Mallatur. Nem etiam videmus et nauis sonum iaciat si fertur in sutilo currenti: ita tamen τ motus nauis non sit Pseiplinii sed solum per motum aquae si Vero si vesocior mortis nauis q motus aquae tunc inquantum diuidit aquam sona-hit. Et tamen secundum easdem rationes, quibus puthagorici asserebant coelesia corpora sonum facere poterit aliquis dicere inconuenistis esse s malus i. arbor nauis S puppis, cum habeat tantam magnitudinem. non faciant sonum, vel etia ipsa Matiis cum mouetur in fluino moto. I ntelligendum tamen est, et hic excludi sonus qui contingit ex diuisone aquae, non
asit sonus intiis sit ex diuisione aeris quantum ad partem natiis quae aquae superuenit: quod praecipue at parci quando aer contra resistit per impulsum venti Sed illud quod naouetur localiter per ieipsuam non in aliquo corpore quod sertur ita v
non faciat aliquam percussuram impossbile est sonare.
A cendum est ergo τ s corpora stellarum per se mouerentur, sue in aeris multitudine sue intelligamus aere per tot si mundum di sum sue etiam in multitudine ignis, scut omnes dicuntas 'nantes supremum locum inter corpora igni necesse es et faciant sellae suo motii sonum si per omnem naagnitudine naturalii soni mod quidem si fieret sequeretiit et sonus ille vim huc pertingeret S non solum audiretur a nobis, sed
etiam corrumperet corpora quae iunt hie. Sed quia hoc non videmus contingere, conseques est et titilla sellatum moueatur per seipsam neq; motu violento, trem motii qui fit ab anima. Non. n. possent moueti stellae per seipsas, nisi facerent diuisionem vel ipsarum sphaerarum ccxlesium vel alquora uia corporum coelestium intermediorum. ipse autem sphaera m Dentur per seipsas nec tamen aliquod corpus diuidunt. υnde etiam ex eorum motu nullus prouenit sonus patet etiam et phoc quod philosophus hic cicat excludit imaginationem quo rundam existimantium et stellae non molietur in sphaeris, sed
in quibusdam corporib' mediis puta aere vel igne aut aliquo huiusmodi. Deinde cum dicit.
odias Iutorii ipsa proaidente natura. Quod s hoc modo Agon non se e haleret motus se aram, tubis prorsus eorum est quae hec in loco sunt.
Velut futura providente natura quonia,non bce mo se ba bente motu nihil tilis erit circa hunc Iocum muliter habes
Cpendit idem ex causa strati. Ideo enim natura non dedit sellis motum per te di per conse tiens nec sonos ae s pro uia disset et nisi ita se liabere motus stellarum, et Non mouere tur per se sed sol iam per ita tum spharatu ira, sequeretur hoe inco ueniens et nihil in his inferioribus esset smil ter te habes quas per aliquod tempus in suo esse consertiatum. Datur autem per hoc intelligi sicut Alexander notat, ν Aris hic sentit, Dea cur et Deus habet prouideritia in de his quae sunt hic inferius . non re mortalia enim potes iraturae attribui prouidentia secudum mest quaedam virtus in corporibus, scd solum per comparationem ad
intellectum infruentem naturam
stellas igitur esse rotundas per si ipsas non moueri, βα ARGY.tis iam diximus.
Quod igitur sphaenea sunt astra, G ηcii metierittir per seipsa dictam est.
Vltimo autem epilogando concludit dictu esse et sella sunt sphaericae figurae 5 et non molientur per seipsas. LECTIO. XU. Quid nam ad naturalem spectet de stellarum postione seu ordine contemplari & qualis si ipsarum
De ordine uero ipsartim quomodo qzaeque disposita est M. quaedam sint priores, quaedam posteriores: et quomodos se ha
bent in interuallis, ex hisce quae in Astrologia dictitittir. colemplemur oportet: dicitur. n. ibi sulficienter. E ordine aute ipsorum quo quid m modo singulat T.cinnuntur. t haec quidem esse priora.baee datem posteriora: quomodo si habent adinvicem elongationibtis. ex his, quae cireu Asbologiasonoderetur: dicitur. n. ibi sti cienter.
Post ius in Philosophus determinauit de natura δή motu sel ilarum, luc determinat de ordine δέ siti raris, de maxime quantum ad planeta . nam depellis s&is manifestum est et omnes sunt in suprema sp ara sit uatae. Et circa hoc duo lacit. primo osendit qd circa hoc Naturalis a Mathematico lupponere debeat secundo ostendit quid circa hoc proprie ad cosue derati nem Naturalis pertineat ibi s Accidit autem dce. Cllendit ergo primo et de ordine sellarum quomodo singulae fiat dispositae ta et, quaedam sint priores de quaedam poseriores, i. superiores di inferiores: θή ssio se habeant adinvicem secunda elongationes i quantum una disset ab alia consγdetandum est ex his quae dicuntur in Astrologia ubi de his sufficienter deter Anaesim anna inatur hac enim non pollum cognosci per principia Natim dis rettoeralis philosophiae: sed per principia Mathematica ides p pro- rationis iii
portiones magnitudinum. Dicitur autem Anaximander magnitudiprimo inuenisse rationem in magnitudinibus stellarum, S di- nibtix sesia aratis earum adinvicem di a terra. Ordinem autem plane- nun
99쪽
tarum Seuntur primo Pythagorici deprehendisse . quamuis cum maiori diligentia, & perfectiori sit con yderata per Hyparchum ti Ptoloniae una. Deinde cum dicit.
RGY. Accidit autem per rationem singularum feri moriones, ipsi nimirum in laruallit,ut alie sint celeriores,aliae tardiores. Nam, cum supponatur extιmam quuem creti turionem sim,
plicem, utis celerrimum es,caeteras uero tardiores, de plures:
quaeq, nans stella motu fertur contrario, vis orerum suo in orbe. conbentaneum iam ea rationi eum quidem, quae propinquissima o simplici primaeq; conuersoni, plurimo in tempo
re suum orbem transire: eam uero.quae remotissima est,in miriniso. caeterarum autem semper eum. quae .l propinquior. in maiore: ea, que est remolior in minore. propinquissima nans maxime superatur, remotissima uero minime omnium ob rea motionem. Ad media per da tineiae iura rationem, ut Mathema
tici quos demonstrant..e. 13. Accidit autem sicuntum rationem fieri uesti euiti s mis
tus elongationibus. propter hos quidem esse uelociores hos autem tardiores. Quoniam enim supponitur extremum coeli eis culationem simplicem esse, Cruelocissimam, aliorum autem tardiores er pliares unumquodq; enim contra fertur creIose,
eundum s ipsius cireulum rationabile iam pr pinquilino quidem simpliei π primae circulationi in plurimo tempore pertranstre sui psius circulum maxime autem diliunti in mini
mo,aborum autem semper in pluri. Dillantius autem in minori. propinqvis fimo enim maxime praeualet,dictanti utilem maxime omnium minime propter distantiam. In mediu autem socundum rationem iam distantiae, sicut etiam ostendunt Maathematici. Ostendit quid circa hoc pertineat ad coniyderationem Naiaturalis i velocitas ct tarditas in motibus eorum. Dicit ergo,q rationabiliter accidiimmotus quarumlibet stellarsi secundi, ni proportionem elongationis earum a prima sphaera, S a terra sint velociores Stardiores. Supponimus. n. t aquam sensu apparens oe suprema coeli circulatio sit simplex, i. non compolita pluribus in otibus quia in ea nulla irregularitas apparet: et velocissima vi pote,quae in breuissimo tepore, L ipacio unius diei circuit maximum circulum continentem totum. circulationes autem planetarum sunt tardiores,& plures no solum, quia diuersoria ira planetarum diuersi sunt motiis,sed etiam qamotus uni uicuitii p planetae ex diuerss motibus constituitur. v nusquis p n. planetarum sis proprium motum in suo circulo fertur in contrariu motus primi coeli large accipiendo conarsus cdis tiarieta id. Non n. in motibus circularibus ea proprie contra lancta I u. hietas in Primo habitum est . quado n. motus primi cceli fit ab oriente in occidentem motus planetariam in propriis circulis sunt ab occidente in orientem. V inde rationabile es et planeta qui est propinquissimus simplici & primae circulationi, contra quem fertur in suo circulo, in plurimo tempore pertranseat proprium circulum sicut saturnus in annis suum circulum peragit. Planeta autem maxime distas a suprema sphaera, .s lina in minori tempore peragit citrissim suum,c in spatio υnius mensis vel minori. inter alios aute planetas propin-ruior sit premae sphaerae semper in maiori tempore circulum uiam pertransi sciat luppiter in i a annis, Mars in duobus: Veniis Mercurius.& sol fere in anno. Etiae id quod magis di sata suprema sphaera in minori tempore pertransit stilina circulum: quia prima sphaera maxime praualet planetae sibi propinquisii uio S ex hoc motus ectra ita, si tardior planetae autem maxime distanti minime praeualet propter eius dissantia: ct ideo motus contrarius in eo est velocior, in Luna. Intem medii autem planetae se habent secundum rationem disiuiae, scut Mathematici ostendunt, ita, s in si aperiores planetae tardius mouentur in suis propriis motibus. sed quantum as in tum,quo mouentur motu primi mobilis,quanto sunt superio res,t inta, velociores sunt υt supra habitum est. Videtur au-ubitatio tem ex hoc, quod Arist. hic dicit, et in corporibus e elabiis xivatis. si aliquid violentum si motus planetarum propinquiorum supremae sphaerae eiscatur tardior ex hoe et praualet magis super ipsum motus primae sphaerae propter propinquitatem sis autem est ibi aliquod violentum sequitur in i notus illi no sint sempiternae durationis sese habentes t Ari. vult. Nihil enim I G. . violentum potest esse sempiternum, ut supra habitum est. Respondet igitur ad hoc Alex. et praeualentia lilpremae sph rae facit quidem in propinquiori planeta nec statem tarditatis, non tamen violentiam . motius .n illi coeleses sunt feci dum
intellectum di voluntatem: in motibus autem voltintariis non est violentum secundum voluntatem etiam si sint cum nece .state quadam. Es autem voluntas mouentis super priuis planetam ad hoc τ moueat stium mobile sectandum conuenientiam ad motum superioris mobilis cui des derat similari: .nde non sequitur tarditatein illam motus primi planetae esse in lentam. Sed hoc totaliter non soluit dubitatione, ita ut i iluentur principia ab Arist. supposta: qui posuit eorpus maius velocius ni ueatur proprio motu oc naturali: .nfle. s ille motus, o plancta in Dei in proprio circulo. est propritis Ana turalis conseques es q. sphaera superioris planetae cum sit maior velocius moueatur proprio motu.s militer etiam non vi- - idetur ordinis conuenientia seruari, ii corpus, quod est rimo tius a terra immobili propinquius aut uolocissimo motuis primi mobilis tardius autem in sim proprio motu moveat r. Vnde S alii dixerunt in in coelo ii 5 es nis unus metus, quo totum coelum reuoluitur per motum primi mob lia ab Oricrite in occidentem. quantum ad hune reorum luperius corri est velocioris motus, non solum quantum ad nragnitudinem circuli, sed etiam quantum ad temporis breuitatem: ita s.. superior sphaera in minori tempore percurrat maiorem circi
lum.& inde es , inferior sella descit a regrediendo ad idem
punctam secundum tempus non et in contrarium primi motus moueatur. QDod secundum hoe saluatur .m ex hoc ipso, rimperior planeta parum deficit ab attingete Primum moliam,
inivi or autem plus, superior planeta est Velocior, di inferior tardior: & hoc quidem Ptolomaeus ostendit, si in otiis planetarum contingat heri iuper circillos aeqtie distanteet ab aequin Eliali di luper eosdem polos. citius contrarium apparet plata tis declinantibus in and om ad sevienti ione, ii iamloq; ad ira ridie in . unde magis videt tir et planetae derelinquuntur a pri- . tiro in om .s si secundum alium motum planetarum quo reo Dentur ab oedissente in orientem ii siti solam descienti l apii imo motu stra quam videtur superior planeta tardius moti e ri. Huius autem caulam assgnat Alexander aliam praeteream quam hie Assgnat Aristoteles ex praualentia primi motus. dicit. n. q, ideo planeta superior in maiori tenipore peragit circulum situm non propter tarditatem nactus sed propter magna: udine iri circuli. potes. n id, uod in minori tempore in taetiir, esse velocius vel a sue velox, si triaior si excelsis magnitudinis quam pertrantit . vel aequalis a excessus teporis. Sed istud non apparet in planetis .cum. n. Saturnus peragit circi tum suum in ro annis Luna vero quasi in mente, oportet π proportio magnitudinis sphaerae Saturni ad sphaeram Lunae esset secundurn proportionem praedictorum teniporum vel et maior quod nec hic videtur,nee in aliis planetis. Unde diceri Crdo πο- dum videtur et in uniuerso est duplicem naturam coralydc- tuum ecthrare, naturam sempiternae permanentiae quae est maxime in filia. rc quusubstantiis separatis 5e naturam generabilem & corruptibile, tia Mati quae est in inserioribus corporibus. Corpora aurem ccclesia , nis di certa cum sint media utroq; aliqualiter participant secunduin duos pilonis samotus. nam primus motus sui est diurnus es tati a sempiter ea ustariae durationis in rebus: secundus autem inotus qui est in circulo obliquo ab occidente in orientem est causa generationis &H corruptionis di aliarum transmutationum ut patet per Philosophi in in Secundo de Generatione Primum igitur m - -re bile, taquam propinsitissimae ct nobilissimae naturae in i tib stan tiis separatis lubet solum primum motum qui pertinet ad na ,
turam uni rinitatis alia vero corpora cCelei ita, inqllantia magis recedunt a substantiis immob libus appropinquando su stantiis generabilibus & eorruptibilibus aliquid participant de
motu illo,qui pertinet ad naturam non viri r nutatis di tanto minus quanto corpus es superius & nobilius Sie igitur si perior planeta, is Saturnus, minime habet de secundo motu, propter nobilitatem suae naturae unde hic motus in eo est ta dior. Luna autem propter propinquitatem suae natura ad corpora generabilia & corruptibilia plurimum participat de s
ciando motu qui es in ea ves iunius . medii autem planeta
medio modo se habent. Nam Iuppiter qui est immediate subbatumo peragit circulsi suum proprio motu circa xii annos. Mars
100쪽
Nam vero circa duos sol, Venus ti Mercurius stre viai riniter: s. per annum. Nec tamen oportet et se proportio ves - , latis secundum proportionem dictantiarum: quia motus coelestes non solii sunt naturales sed voluntarii di propter finem
desiderat viri. Et ideo inquantuni mortis illi stitit naturales hoc communiter in eis inueni ur et superiores planetae sunt tardioris motus: inquanti ina vero motus eorum sunt voluntarii variatur proportio υelocitatis eortim in speciali, non secunda
proportionem distantiae, sed sin id quod melius est unde, quia motus Veneris ci Mercurii quas colligantur motui solis. . trote ei dele lentes ad productione sui effecti is, quas uni Armiter cum ipto mouentur. Sic igitur quod Aristo. dicit et, si prema spliara Plus praeualet in supremum planetam & iniri
in remotum non est secundum aliquam coarctationem sed secundum naturalem impressionem : inquantum, s. naturam
superioris magis participat id quod est ei propinquius qui in
quod est ei remotius . se igitur taluantur principia Aris. Nam licet planetae si uteret motus naturalis A dtiirmis di qui ea n proprio circulo tamen motus diurniis est ei naturalis, se reduid quod est dignitis in sua natura , ideo solum secsidum istum
modum saluatur principium Arist. ω corpus maius velocius mouetur . sciit S in homine,in quo est natura senstitia & intel Hlectiva dicimus et quanto homo est dignior, tanto magis ii bet de motu digniolis natura,sintellectivae, minus autem de motu indignio iis, is senstitiae
Stellae, figurae esse sphaericae probantur.
Atqui figuram uniuscuiuis Arurum rotundum maxime
non abis rarione quispiam esse existimul l. Num,ctim demon
stratum sit stellas haud aptas esse per se moueri: nu Qvq: niis his assis ratione, fruthras faciat: patet eam figuram ipsam im
mobilibus tribuisse.que min me est motiuar talis autem e st reis tanta propterea quod instrumettim narum bubet ad motum. Quare putet stellarum molem rotundum esse.
Figuram aurem uniuscuiusti astroram sphericum maxin
me utis quis rationabiliter existimabit. Qtismum enim ostensum est,quia non nata sunt moueri per serpsa: natura aua
tem nihil irrationabiliter nes frustira facis: palam quia ersia c
rura talem dedit immobilibus,quae munime est motiva. Minime
u em est motiua sphera,propterea is nullum babel organam ad motum. quare palam quia sphaerica aris erunt mole.
Postri' i philosophus determinat ut de natura motus 5 P sitione pellarum hie determinat de figura earum. Et circa hoe
duo facit. Primo ostedit sellas est e figurat sphaericae per rati nem secundo per ea quae sensibiliter apparent. ibi l Adhuc autem similiter quidem &c. F Dicit ergo primo T aliquis potest rationabiliter exis ima re fi uram unius ius p stellae esse sphaericam non solum propter nocet sunt de natura coeli, ut supra probauit, sed etiam quia supra ostensum es et stellae non sunt natae moueri per seipsas sed mouentur motibus circulorum, siue sphaerarum: natura autem nihil facit irrationabiliter nem frustra quia tota naturae operatio es ordinata ab aliquo intes lectu propter finem operante. Vnde manifestum est , τ pellis immobilibus i quae per se non mouentiar dedit talem figura, quae minime est apta ad motum progressuunt. talis autem ut
supra diruir est figura sphaerica pi opter hocet nulla habet ornanum deseritiens ad motum progressivum': licet talis saura Diit maκime apta ad motum circularem quo aliquid secundum toti m non mutat locum. Unde mani fistum est et sellae secundum molem suae magnitudinis sunt sphaericae figurae. Vid
tur autem haec probatio non esse conueniens. nam supra probauit Arist. stestas non moueri per se ipsas ex eo et sunt sphaericae figurae unde cum hic probet e contra, et stit sphaerica figurae per hoc tu sint immobilex sintndum seipias, videtur et iit probatio circularis. Respondet autem ad hoc Alexander Tex hoc nullum sequitur inconueniens: quia Aris. Probatiit pellas non moueri per seipsas non solum per hoc et runt sphaerica figura sed etiam per quaedam alia media,& no solum perhoe m sunt secundum se immobiles. Obiicit autem cotra hoc Simplicius et non impeditur ratio circularis demonstrationis rer nocci, utram concluso pluribus mediis ostenditur. Sed dicendum est,et licet per hoc non tollatur ratio circularis de-
monstrationis tollitur tamen inconnentem quod ex circi Lia, ri demonstratione continiit, ut.s nihil manifestet: quia non potes aliquid manifestari niti per notitis non potest autem idem esse notius di minus notum: sed, dum utram edestiso per alia media manifestatur una potest sumi vi niani stativa alterius ad ondendum conuertibilitate conclusonum. Deinde esi dicit.
Praeterea simili resese habent omnes de una. ut Luna per ARGY.es, quae circa iustum decidunt rotunda esse ostenditur. nu per accrescens atq; decrescens, pluries quidem ultera ex parte curva.ullera concaua non fieren avi utruis ex parte curvae se, mel autem duas in paries aequalis biparti a diuidereturi. et rursus per Afrologiam. Non. n. sol cum deficit,coratius eu ex par
te qua deficit tii dentur. Quare,s stilla una est tutis putet Cr
eaeteras omnes rotundas esse. . .
Adnue autem rhter quidem omnia er unum. LIna dure ostenditur peres,quae circa visum quoniam sphaerica . Non.muris feret crescens deficiens plurimum quidem lanaris utitamphitri os strati aut dicor homos. Et item per Astrologiea: quia no vi', essent sol tectuses lunares. ltas quid in unumtes palam quid er uris alia erant sphaerica .
Ponit aliam rationem ad idem quae sumitiir in his quae sensibiliter apparent. de supponit, omnia astra sint liter se habent sciit unitur. Cfendit autem de viro eo in sc licet de Luna per ea quae sensbiliter videntur, quod sit sphaericae figurae. 5 hoe quidem ostendit dupliciter. primo quidem per ea, quae communiter ab omnibus consue derantur idest ex figuris, quas Luna inuitat ex augmento di decrenaento Meund si plurimum quidem annularis. ves nouaculae habens figuram. Dicitur aute tina dicothom a se indum quosdam quando est plena , quia tunc mensem diuitit in duo media dicor homos dicitur a diuisone in duo. Sed hoc repugnat et,quod insa dicetur, v d Lunam .idimus dico thomam existentem subintratem Martem, di occultantem semitidum nigrum ipsus exestem autem semitidum clarum di luelaum in ex hoc pari t. qutid dicothonia Eicitur I una quando stipscies eius, quae es versiis nos in duas partes diuiditur: ita quod media pars eius est obscura, media clara.& se etiam accipitur hoc nomen in Libro snthaseos Ptolomaei translato de grxco. Est ergo con syderandum qu dArisoteles non facit hic mentionem de satira Lunae quam habet in principio aut termino aragmenti seu decrementi sed solum de ea quam habetur eum crescit aut diminuitur. Semper enim cum Luna sit sphaerica figurae, uni hemisphaerium illuminatur a Sole,& aliud remanet obumbratum quando e so Lima est in coniunctione ad Solem, totum superius hem spharium,quod directe a Sole respicitur, illuminatur a Sole , ita et inferius hemisphaerium remanet occultatum, di tunc videtur Luna nobis obumbrata Soblatrata paulatim aute Luna recedente a Sole superius hemisphaerium ab una parte sua,
qua magis di sat a sole, desinit illustrari: & secundum eandem quantitatem incipit illustrari hemisphaerium inferius , S tune videtur Luna figurae annularis. arcu osa S hoc procedit quo- una distet a sole sectandum quadraturam circilli idest secundia
quartam partem circuli: di tunc videtur super scies eius , quae est versus nos ex media parte obscurata & ex media parte clara: quod es causa esse dicothomam. postmoduini autem accedens ad Solis appositionem in oppotito maior pars inferioris
heia iis pharii eius incipit illustrari a Sole S tunc dicitur amphitritos quous p si in oppostione ad Solem tunc enim totu hemisphaeria eius infelius illus ratur a Sole di dicitur plena: postmodsi vero paulatim in oppositum incipit descere, & fit amphitritos qlious p distet secundum quadratam partem, Stile
dicitur dicothoma, quas ex media parte clara : cuius claritas rosmodum durat , s p ad coniunctionem. Sic igitur patet, in augmento secundum plurimum Luna est arctialis seu annularis aut amphitritos: sed solum in augmento est dicothomadi solum in decremento quando Milicet dissat a Sole sic si dum quartam partem circuli: hoc autem non contingeret s Luna non esset sphaericae fisturae Manifestim est enim, quod, s si perscies eius quae est versus nos esset tota plena, sititit inciperet illustrari a Sole A non successue etiam obscurari per continuum augmentum di decrementum. Ex quo manifestiani est quod habet sphaticana tumorostatem , per quam contingit