장음표시 사용
81쪽
similem, ut ou in omnibus enim eueniet cir lacum esse Cruo icuum eurnia coelum , propterea quὀd tolum non eundem oc. lupat locum.
peretur in motu ipsius axis immobilis fieret mi olutio sem-
per secundum partes circulares ita in una pars luccederet alteri. A similiter es etiam imaginandum in figura lenticulari:
. e. in Dbuc auteni quoniam uidetur Cr supponitur circu lariter circunferri totu: ostensum est autem,quia exuti emae circulationis nec uacuum est exterius, neq; locus: necess
si cr propter Messi ericum esse imum. Si enim erit rem ner7,
accidet G locum extra esse, et corpus,et uacti . circula. n. utrsum rectilineum, quaqua eidem immorabitur regioni sed ubi prius erat eorpus,nune non erit. G ubi nunc non erit, iterum erit propter permutationem angulora similiter aule Cr atis si qua alia figura stat non equales babens ex medio liveas, puta, lenticularis,aut oualis. In omnibus enim decidet Glocum extra, π uacuum esse lationis, propterea et non eandem regi nem detinet totum. Postquam Philosophus ostendit et coelum est sphaericae suirae ex eo in lim figura est priina figurarum, hic ostendit idem ex eo critare figura in conuenientissima coelo A primo ex eo pG est propria coelo quantum ad hoc et est uniuersaliter con- inens omnia corpora seciando quantum ad hoe, cr mot eius est Uniuersalis mensura omnium motuum ibi 3 Adhuc autem squidem dce. Circa primum praemittit duas stippositiones in superioribus malii festatis. Quarum pr lina est.oe coelum mouetur circulariter. hoc enim etiam ad senium videtur di iurponitur ex probationibus Primi Libri. SecunSae autem luppolitio est: ex quo ostensum est in Primo Libro in capitulo de
di ita etiam est de figura columnari, A de quacunque alia huiusmodi. Unde patet quct d tota sphaerica figura est.quae a qua-
- - . . - - - .a -- - rili misisti linetit i
cunque parte moneatur,non occupat de nouo aliquem locum secundum aliquam sui partem, sed semper una pars eius su cedit alteri: .nde talis figura es conuenientissima coelo. Deinde eum dicit.
... Vnitate mundi, isq, extra extremam circulationem lupre-
mae sphaerae non est vacuum, nee locus. Et ex his ii ippotiti nibus ex nec state concluditur quod corpus coeli sit sphari-ctini. Oportet enlinquod aut habeat figuram rectilineam to taliter aut oportet qud d habeat quantum ad aliouam partem circularem figuram,quae tamen non perueniat ad perfectione sphaerae. Si vero corpus coeli sit vere rectilineam puta elabi cum vel pyramidale sequereriir τ extra coelum sit aliquis lociis N aliquod corpus S aliquod vacuum. ouam quidem consequentiam ex hoe probat quo d corpiis re lineum v circolariter vertatur, non permanebit in eodem loco secundum omnes partes suas. immo sequeretur quo' dubi primo erat ali Gqua pars eius nunc nulla pars est:& quo'd iterum ubi nilc non est aliqua pars eius iterum erit aliqua pars eius: & hoe proptet permutationem angulorum cuiuslibet enim corporis recidineae figurae oportet esse aliquos angulos corporales praemianentes exteris partibus: quia linea ducta a medio talis corporis est maior linea duo a ad aliquem punctum designatum insuperficie plana eius.&siquando secundum versonem corporis linea terminata ad angulum, peruenerit ad locum . in quo erat linea ducta ad aliud punctum quod est inter angulos accipiet plus de loco:& ita erit corpus ubi prius non erat, di iub- sequem linea quae pertinget ad locum anguli non poterit occupare niti locum,qui occupabatur ab angulo: ex ideo ubi nune non est corpus prius erat. Sic ergo extra illum locum, in quontine est coelum potest esse aliquod corpus, i. aliqua pars eiu -
dem coelio di per consequens est ibi locus qui est corporis receptaculum, Sconsequeterest ibi vacuum t quod nihil aliud est qu a locus non plenus corpore cui in est capax Sed quia etiam sunt quadam feturae non habentes angulos, quae tamen non
pterea quod sola eontinuus o et uniformis sempiternust mo
tus. In unoquoque utilem genere menctura id est, quod es mi. nimum: Ninus vero motus bis o celerrimus: patet coeli mori tum omnium motuum celerrimum esse. At eorum, quae ab
Odim ad idem pergunt. minima ipsius ciretili linea est: per miramum autem est motus celerrimus: qua res coelum conuertiis tur celerrime mouettir rotundum ipsum Ue necisse est. Adhue autem si quidem molatim mensura, quae cocli latio: xe. r. quia est sola cothura et regularis Ersempiterna: in unoquos
durem mensura quod minimum. Nintis utilem moltis,qui ueloricissimus, velocissimus utique erit omnium motuum coeli moratu . sed adhue edra quae a seipso ad seipsum minima est qua τ ε,, circuli linea: secundum mitumam autem uelocis mus metus. Quare, si coelum circunsertur velocis me moveturtaph ricum ipsum necesse est esse.
Probat idem ex alia ratione quae sumitur ex mensura m tuum, ut habitum es in Quarto physe. di huius rationem as- -
signat: quia solus motus coesi est cotinuus,& regularis, S sς biiupitemus. Aliter enim per ipsum motum ccesi non posset remtiscari quantitas aliorum motuum quod est mensurare ipsos. Si enim non esset motus cosi continuus, sed interpolatus, non αesset aequalitas temporis inter motum mensurantem,& mei furatum. si autem non esset regularis sed quandom velocior, quandoni tardior non haberet in se certitudinem determina tam per quam posset certis cari quantitas aliorum motuum si autem non esset sempiternus, non mensurarentur secundum ipsum motus qui fuerunt ante & qui suerunt post sm opini nem ponentium motum secsidum suum genus esse aeternum. his autem supPositis argumentatur ad propositum se. Manifestim es et ii quod es minimu in unoquoq; genere, est mensura illius generis ut habetur in Decimo Metaph3 scoria. iaciat Lin melodia tonus,& in praeribus uncia, di in numeris unitas manifestum est autem et minimus motus es, qui est velociss-- , mus qui scilicet habet minimum de tempore quoa ςst ςnsu .i duo era motus: omnium ei go motuum velocissinus est motus ccc iri h li. Et accipit hic motus .elocissimus qui citius peragit cursum 'ta in blassuum ex parte breuitatis temporis, licet no suppoliatur aequa , inlitas ex parte magnitudinis super quam trast metus licut iup ponitur in Sexto physic. υbi dicitur et velocius est quod per- stransit in minori temporem ale spatium, vel etiam maius. Vnde hie subdit et velocissitius invitis attenditur secundum minimam magnitudinem. inter omnes atit lineas quae ab e dem in idem redeunt, minima est circularis: quia in figuris r ctis in is sunt anguli ad quos linea protractae a inedio lunt rea uiores S se anguli illarum figurarum excedunt lineam circilla
sunt sphaerio ideo idem ostendit consequenter de litii ut modi us ris: di dicit, quo d sinule inconueniens sequitur si attribuatur coelo ali alia alia figura, a cuius medio no omnes lineae protractae sint aquales quod est proprium sphaers. Et has spus discissi, & ras dicit esse duas lenticularem, cilicet diovalem in Eram.
rem. Et ideo oportet et coetu quod mouetur etretilariter quas a. ab eodem in idem de velocissimo n
per lineam circularem. Et ita oportet Q ipium sit splucricum. Deinde cum dicit.
otialis seu ouali linea quae designat longitudinem est maior ea, uacra otiae mat prosenditatem. Est enitiissura oualis quasi ex duab py- ramicialibui rotundit coniunctis in bas. figura autem lenticiar amicialibus rotundit coniunctis in bas. figura autem lentici laris est quas iam ad modum rotae cuius latitudo est maior ugrossities. In omnibus enim huiusmodi figuris accidit lecui diim aliquem modum, quo d extra ultimum motum supremae sphaerae est locus & .acuum propter hoc quo d totum se eundum omnes partes suas non temper retinet eundem lora. Et hoe quide accidit si poli super quos reuoluitur corpus ou si urae accipiatur ex parte minoris diametri, & circumuoli: ex se occupabit unum caput oui motu aliquem lociam, bio prius nulla pars oui erat. Si vero longitudo oui acem
ia quo prius sumere etiam quispiam Cr ex see corporibus . γα cir Ἀλca medium collocuntur, hunc fidem pete'. Si enim aqua quiridem est circa terram, uer autem circu dquem, Cr ignis circaderem collocaris, spera corpora perruticnem eanti mi a se habent. Etenim continua quidem non sunt: tangunt autem haec . aquae uero superlicies rotanda ea sane. atque quod rotundum tangis, circaque rotandum ess fi m. er ipsum tale esse necesse est. Pater hae etiam ratione coriam rotan
dum esse. duinti aut sitis quis ex his que circa misti collocaris corpoα τα
82쪽
Hbut.bane fidem. si enim qua quidem est circa terram, aer autem circa aquam, ignis autem circa aerem. Cr superiora eo rapora sicundum eandem rationem. continua quidem enim non
sunt: tagunt autem haec, superficies autem aquae lyboica est. Quod autem sphaerico continuum, aut motum circa sphaeri, eum, Cr ipsum tali necessarium est esse. Quare et propter bou
mnifestum sit. quoniam sphericvm est corium.
Elementa fi Ostendit et coelum si spharicae figurae ratione simpla in mirae sunt corporibus inserioribus & primo ponit ratione, secundo prosphaericae. bat quod supposuerat. ibi s Sed &q aquae superficies Se. l. Dicit ergo maliquis potest sumere fidem ad ostedendum coelumini: sphaericum ex corporibus inferioribus quae sunt collocata circa medium munai. Aqua enim est circa terram, licet non ex omni parte cooperiat terram: quod est propter necessitate generationis 3c conseruationis uitae maxime a iunia iiii lc plantarum aer autem circundat aquam ignis autem circundat ae rem. Et secundum eandem rationem superiora corpora circundant inferiora ii ite ad supremi ina coelum. Huiusmodi n. corpora non sunt continua, ut sit tot vim vi in corpus: quia
se non esset quodlibet ipsorum sphaericum, sed totum: pars
enim corporis continui non est actu figurata. sed haec corpora tangunt seinuicem ab si aliqua interpoliatione alterius vel et vacui, ut Democritus posuit: δc hoc supra nominauit continuum. superficies autem unius horum inferioriam eorporum est sphaerica: illud autem, quod continuatur, idest sine inte poliatione coniungitur corpori continenti aut etia quod in Uetur circa corpus sphaericum c5tentum necesse est esse sphaericum. Unde ab inferiori probari potest ascendendo usque ad Dubitatio. supremum coelum, illis coelum sit sphaericum. Sed videtur quod haec probatio non habeat necessitatem. si enim deturu' aqua si sphxricae figurae, ex hoc manifestabitur quod aer sit
sphaericae figurae quantum ad eius concauum, rio autem oporri ex .dioso. t et ut videriar τ quantum ad convexum. Adlaoc igitur respondet Alexander. et ex hac demonstratione probatur, corpora mundi esse sphaerica quantum ad concausi sicut ex pri
ri quando procedebat a supremo coelo procedendo probab tur tritae corpora essent sphaerica quantum ad sui im conia xum de secundum hoc neutra demonstrationum est susti nens sine alia: sed ex duabuς una demonstratio coniicitur quod via detur esse contra intentionem Aristotelis qui utraque demonstrationem diuisibiliter inducit . quasi utraque sit per se suffciens. Et ideo dicendum est, sicut Simplicius dicit, quod per
hanc demonstrationem sufficienter Drobatur eorpora mundi esse siphaerica non solum quantum aci concauum,sed etia quantum ad connexum. Quo d enim superficies concalia aeris sit sphaerica patet ex hoc et superficies convexa aquae est ipliatria .cr autem Q per scies aeris t5uexa sit sphaerica, patet eodem tmodo sicut de aqua:quia. s. oes partes eius aequaliter concurrile ad litum locum: de se patet et etiam superficies concaua ignis sit sphaerica. auo dautem superficies ignis conuexast sph rica patere potest cum ex eo et continuatur re sphaera Llinae: Unde desinui reuoluitur mea ut manifeste apparet ex motu stellae comatae quae mouetur ab oriente in occidetem secun' dum motum coeli. tum etiam ex hoc cr partes ignis mouetur undiP aequaliter ad suum ubi. Deinde cum dicit.
G. At uero superficiem aquae talem esse putabit si suppositi
nem sumpserimur, aquam Rapte natura semper ad magis concauum Iocum eonfluere, et eum locum magis concauu esse. qui est propinquior centro. Ducantur igitur ex A centro rectae Itaneae A B, Cr A C: π ex B in C linea producatur B c, ad qua ab A perpendicularis ducatur AD.et protrahatur in Er patetitas lineam A D minorem esse lineis A B, er A c. ergo bie Ioacus magis concauus est: quare a bicta. ςM: qaoUs fuerit inaequalitatem redacta. At A E aequalis e, ibo,quae a claro fiunt ductae. Quare aquam ipsam in i ce esse . quae fiunt ex centro duactr, necesse est. tunc. n. quie cit. At ea, quae tangit eas, que siunt ex emtro ducte circunferentia est. Rotunda el' ergo supersi. cies aque, quae quidem est B E c.
rc 3 r. Sed Gg, Mμα superficies talis.manfectum supposivineri pinetralibus, quid nata est sempor fuere aqua in magis conco
tium: concaular autem quod eretro propinquius. Dueantur igi/ turexeratro. quae A B, er quae ARCr adiungatur in qua BG. ducta igitur ad basiem A D,minor est earum,quae ex centro. profundior igitur locus. Quare circunmet aqua, donec utique
aequetur, equalis autem bis que ex centro, qua A E. ltas M. cesse apud ear, qu ex centro se aquam, tunc enιm Plesia. Tangens autem ea quae ex centro circulari. Sphaerica igitur
aquae superficie in qua B E G.
Probat quod supposuerat,is r siuperficies aquae convexa si sphaerica: nam de terra inferius ostendit. Ad hoc autem ostendendum praemittit duas suppositiones: quarum prima est, P. quia aqua naturaliter est grauis, semper naturaliter fluit ad id quod est magis concauum vel malis infimum. Alia suppotatio est cr illud est magis concauum de inasis infimum quod est propinquius centro mundi. His igitur stippositis sit centri in mundi A 3 signenti irin superficie aquae duo puncta B&Gν linea B G,5c signentur in linea quae quidem linea est recta: si suprenia si perficies aquae sit plana. Signetur igitur in linea B G, quae es basis trianguli puncti D, δἰ ducatura centro linea quae: est A D: hanc lineam necesse est esse minorem utram cluaritia linearum a centro procedentium.si enini esset aequasis tunc mnes tres lineae essent ab eodein puncto procedentes.& ita linea B D G transiens per nimitates earum esset circularis ut
ex Tertio Euclidis patet,quod est contra positum, quo posti mus lineant B G esse lineam rectam. lupposito ergo ei, linea AD si minor: sequetiirm piuactum D ni inus distabit a centro. N ita locus ille erit pro indior, vel magis infimus. Unde leviatur secundum suppostionem praenatiua in cr ira, quae est in puncto G de in puncto B circiinfluet ad psicium D, donec ad
itetur locus ni edius aliis duobus extremis: dc sie linea tota adaequata duobus extremis ex concurtu aqtiae linea A Eoportet ititur m aqua si apud omnes lineas egredientes a centro aequales. I unc enim sollim aqua quiescit .quando omnes lineae sunt aquales: sed linea quae tangit tres lineas egredientes a centro aequales est circularis ut ps obatur in Tertio Euclidis. Se-
uitur erso ir siuperscies aquae in qua describitur linea B E G, it superficies sphaerica dc hoe est quod demonstrare intendit. Deinde cum dicit.
Paret igitur ex iste, quae dicta sun mundum esse rotudo. ARCT
ars adeo exacte,ut nihil eoru quae manu cUciuntur, nec aliud quicquam eorum quae apud nos oculis cernuntur sit tam e acte rotundum. Nihil enim eorum ex quibus constat, adeo in formitatem exactamve rotunditatem suscipere potest, ut ipsius corporis ubeuntis natura. Nun estum est enim rationem eam
subire,quam aqua subit ad terram,Cr ea quae plus semper reumota sint ut distant. mod uim igitur phericus est mundus, palam ex bis,Cr - ε, is secundum diligentium tornatus , sicut nihil nes Thirosintonsabeat, similiter nes aliud nihil nobis in oculis apparentium, ex quibus enim constitutionem accepit nihil se possibili regularitatem suscipere. er diligentia ut circularis corporis natura. Nanifestum igitur 7 proportionem habet, quemadmouinqua ad terram σ plus semper distantia elementorum.
83쪽
Concludit ex praemissa manifestum esse et nasidus sit sphaericus,cum propter corpus primum,quod cεtinet totum mundiam tum etiam propter alia corpora ab eo contenta. Sunt autem apud nos quaedam corpora sphaerica qua tanten iad per secte habent sphaericana figuram sicut ipsum corpus terrae dicitur esse sphaticum, cum tamen habeat mannas eleuationes montium di concauitates vallium in corpo i ibus etiam artificialibus quae sunt apud nos sphaerica, inuenisitur aliquae tumorositates,vel depressiones quibux non obstantibus huiusmodi artificiata dicuntur Hae sphaericae figurae quia hutulinodi additiones vel subtractiones secundum sursum quasi non apparet. Sic igitur credatur hoc etiam accidere in corpore ecclesii. ad dit et est etiam fm diligentiam tornatus sc i. rens omni tu morositate di concauitate sciat corpora quae diligeter tornantur in tantum et nihil ne B tharosinton i manu elaboratum, se habet smiliter ad corpus coeleste quantum ad hoc ouod di estim est: nem etiam quodeunt corpus aliud naturale, quod nostris oculis apparet quia illa, ex quibus huiusmodi corpora consituuntur non pollunt illam regularitatem , idest uni br-mitatem suscipere per actionem artificialis naturae inferius, &illam dilitentiam quantum ad perfectionem sphaericae figura quam habet corpus coeleste,quod est naturaliter sphaericae figurae. Et hoc probat per proportinnem partium mundi adin-Licem.Mani fissum est. n et secundum eandem proportionem, qua aqua excedit terram semper elementa continentia dis anta corporibus contentis di etiam adhuc plus. aqua autem, quae eontinet terram non habet huiusmodi tumorositates,& concauitates in stiperficie quas habet terra, sed magis est regula ris sua superficies terrae. smiliter opoetet quod superficies aeris fit magis regularis qlia in superscies aquae. unde sequitur et superiacies supremi corporis coelestis maxime regularis, ita quod in eo omnino nihil st, nee minimum superadditum, vel subtractuna.
Diiscultatis solutio cur coelum potius versus v nam parte moueatur qua aliam, una circulariter moueatur.
RGY. cum aut in circulo duo motus fieri possit ut ub A tinus ad B alter ad cinon esse quidem hos cotrarios prius est dictum. H. Vomam aurem,stdupliciter in circulo moueri puta
ab A bime quidem ad B,hune duram ad c. Quod quidem igitur non sum contrarii si prius dictum est.
Postqua in Philosophus determinauit de partibus coeli, &de figura ipsus his determinat de motu eius,& primo determinat de modo motus, secundo determinat de υ ni sermatate motus coelestis. ibi De motu autem ipsius Sc. F Circa priamum tria facit. Primo proponit quaesionem, secundo ostendit diffcultatem quastionis. ibi s Forte quidem igitur. F Temtio proponit solutionem. ibi Nunc aute quod videtur Sc. FCirca primum tria scit. Primo proponit quaedam, ex quibus oritur dubitatio quorum unum est quod dupliciter continetit per aliquem circulum aliquid moueri. sanetur enim punctus Α in liquido circulo:& ab eo ducatur diameter: & in superiori semicirculo signetur punctus B in inferiori autem fgnetur punctus C. dupliciter ergo potest aliquid moueri per hune circulum. Uno modo Q moueatur ab A versus B, alio modo et moueatur ab A versiis C . Aliud autem, quod proponit est, quod i si duo motus non sunt contrarii. osse a. sum est enim in Primo, quia duo motus circulares non sunt contrarii si enim isi motus in t contrarii, oporteret quod
cdpeterent naturis contrarkrum mobilita, ita τυ nus eo rum attribueretur viii
. mobili & alius contrario, a sicut supra dictu es υnsi co
in natura necesse es alterum esse. Secundo ibi.
atro perpetuum est.uis ψ, conuersior quam ob causam ad ultera,s non ad altera Ieriuri sed es nihil tite otingu nes a ea u euenit in sempiternis esse potes: collam durem sempiternum er circulatior propter qquidem cucum ad ulteram fertur, sed non ad ulteram sMouet dubitationem. Manifestim est enim ex praemissas Tin sempiternis nihil accidit contingenter aut ca baliter: quia ea a sunt a casu non sunt semper nem etiam ut frequenter. dii in es autem supra et coelum sempiternum est, s etiam or Lee c. pricularis motus eius. Unde rationabiliter quaeritur. propter qua ini libri causam coelum mouetur versus unam partem di noti versus aliam puta ab oriente υersus superius hemisphaerium, ec non verius inferius. Tertio ibi.
Nam Cr hoc principium esse,utit j ius principium esse neis ARC Necesse enim G hoe evi principium esse, aut esse ipsis
principium.. Ostendit qualiter si finiusmodi causa assgnanda. in praec delibus. n. dupliciter assgnauit causam coelestium accidΘium. rimo. n. ostendit et oportet esse diue os motus in coelo adoc si principi u generationis di corruptionis, secundo ostedit et oportet figuram coeli esse rot sidam eκ aliquo principio priori supposito: quia scorpori primo debetur figura prima, A sic primitas corporis est principium primae figurae. Et ideo hic dicit et si debeat asset nari ratio quare coetu lac moueatur, di non aliter,necesse es huiusmodi rationem assgnari aut iecundum hoc, et talis modus motionis si principium alicuius effectus aut potius oe iste modus motionis depodeat se aliquo priori principio. Potest autem di aliter intelligi. Dixerat. Π u sempiterna non possiuat esse a casu nee tamen omnia sempiterna habent causam, sed aliquod sempiternum es quod causam non habet, sed ipsiim est prima causa aliorum. Quia igitur ex sempiternitate coeli & motus eius cocluserat quaehionem , qua quaeritur propter quam causam inotus coeli est verius unam partem di non versus aliam: ne videatur quaesto irra tionabilis seu inutilis subiungit m necesse est hoe ipsum, quod es ccxl una se moueri aut este primum principium omnium, V quod est impossibile cu onuus motus habeat causam mouentem: aut oportet dicere eius sit quoddam aliud principium. diserationabiliter quaesitim est de causa, quare mouetur ad hanc partem di non ad aliam. Deinde cum dicit.
De nonnullis igitur atque de omnibus eniti quippiam Aceu Α cetre, niliis praetermittere, dia in ignis stultitiae sors an . aut valde purati erimi uidebitur esse . non tamen omnes similiter sunt increpandi. sed dicendi causam quaenum sit uidere oporistet. Et quo praeterea modo se habet in credendo utrum hum n en ita ut asserat atque per stat. Cum igitur quispiam exoactiores neeti tales fuerit nactus unc iste, qui inuenian gratias agere oportet.
Forte quum igitur de quibusam enuntiare aliquidior T. .
84쪽
, LIBER sre. π de omnibus pretermittere nibit, fostra ut is signi
aut multae talistis,ot malle promptitudinis. Non tamen tua Astura quidem Om res sit maliter increpare, sid uidere oportet causam dicendi quae eji. Actae autem qualiter habens in credenda prius humano modo aut firmius. Certiores quidem igitur neu cessitates,quando quis attingit, tam gratiam babere oportet
inuenientibus. Ostendit ditscultatem huim quaestionis:& dicit, et hoc τ aliquis de quibusdam distic ilibi is di occultis Desit attente enunciare assignando caulam eorum. τ de omnibus iielit inquirere &nihil praeternaittere, ne uidebitur esse signum uel multae stultitiae ex qua prouenit cr nesciat diicernet e inter facilia di dii ficilia: aut est signum multae pr6ptitudinis, i. magnae praesum-
ptionis ex qua contingit et homo non cognoscit mentii ra facilitattatis circa inquisitior em ueritatis. Et quamuis quidam snt super hoc increpandi. non tamen iussu in es et omnes similiter
reprelienda tu tir sed ad duo oportet attedere. Primo quidema a causa m. quae mouet hominem ad loquendum de talibus: utrum i hoc faciat ex amore uirtutis an ad osentationem lapientiae. Secundo oportet con*derare quomodo se habeat ali dquis in crededo ea quae asserit, utrum, s. habeat de eis debilem certitudinem secundum communem hominum modum: aut etiam si firmius di certius ea cognoscat, L supra communem qui tales necessitates inueniunt,magis qua ira eos increpare. Deinde cum dicit.
Nune autem id quod uidetur dicendum est. Natura semper id facit quod est optimum eorum.quae feri possunt. vi autem
Iuritonum rectarum ea praesulitior est,qua locus superas potitur es enim diuinior locus superus infero)- ea, qua itur uersus anteriora praestabilior est ea qua itur re rorsam siquis iam ita sese habeat er dextra dis sinio rum, ut prius est dictu. Atque dubitatio octa declarat prius pesteriusae coelum habere. haec enim cassa dubitationem soluit. Nam fis se habet ut potest optime, haec erit profecto causa eius quod diximus. EAn.
optimum sane sinplici de inos i motu cieri, aeque hoc ad id quod praestabilius est.
Nune autem quod uidetur dicedum est. si enim natura semper facis conringentium quod optimum. Est autem quemadmodum earum quae in rectum lationum,quae adsuperiorem Iocum
bonorabilior suinior enim locus pi scisum eo qui deorsum eodem modo er qui ad olerius ea quae ad posterius se habet: quidem cr ad dextrum cri strum. er quemadmodum diactum est prius. π testscatur etiam dictu dubitatio, quoniam
habet prius er posterius. haec enim eda a soluti dabiturionem. Si enim habet tit contingit optime, haec utique erit eausa dictu Optimum enim moueri septum motum G ιue abile, crhane ad honorabilius.
Soluit praemissam quaemone,& dicit et,s gratiae sint age
dat his qui certiores necessitates inueniunt nunc autem in hac
quo Gone si gest dicere quod nobit videtur di si non sit adeo
certum. dicit ergo inter ea quae contingit fieri, natura semper uncit id quod est optimum tanquam mota S directa a primo principio quod ea ipsa essentia bonitatis. Videmus autem mtanto aliquis motus localis est dignior, quanto versus digniorem partem procedit motus enim accipit specie a termino )scut in motibus localibus rectis motus localis, qui est ad superiorem locum est honorabilior & nobilioris corporis, q mot' localis qui est ad inferiore locum e eo et locus qui est sursum
est dignior loco qui est deorsum. & hoc quidem manifestum est in nomine nam caput quod est sursum .est nobili' pedibus qui sunt deorsum. Et similiter pars anterior dignior est posseriori. sicut etiam & destrum est dignius u sinas tum, sicut si pra desi est sciit patet in Animalibus. Dicta ergo dubitatio , Iam nunc mouimus dis episcatur et in creto sit prius 5 p erius, i ante & retro de quibus supra nullam mentionem fas M. t. cit. Hac enim causa, distanctio anterioris di posterium incoe-
lo soluit prirdictam dubitationem. si enim motus coeli se habeat optime quantum ostendit sicut dictum est, haec erit causa
dictae dubitationis quia optimum est et coelum moueatiar motu simplici i.semper versus eandem partem:&incessabili i. s- ne interpolatione qDietis quam necesse eet interuenire .si quando moueretur versus unam partem. ni versus aliam: &vlterius optrinum in m moueatur versus honorabiliore partem: est autem anterior pars nobilior. Et ideo coelum mouetur ab oriente versus suum anterius i. versus superius hemiasphxrium: non autem versus inferius quod est coeli posteritis Sed videtur et inconuenienter hanc rationem assgnet. Si Dubitatur. pra enim assignauit distinctionem harum partium in cαlo ex T. 8.&.i s. principio motus: quia. s. motus coeli videtur incipere ab v naparte non ab alia. Die autem assgnat rationem, quare coelum se moueatur di non aliter ex disinctionem partium ereli: Ecita videtur processus eius rire circularis. Ad quod dicendum es quod distinctio partium coeli est causa, et motus coeli incursat ab hac parte A non ab alia & non e conuerso sed motum incipere ab hae parte A non ab alia es sigmina disinctionis partium coeli. Causa autem disinctionis harum partium es υir animae mouentis coelum vel cui ii scutam intellectualis subsantiae attributa diuerit partibus coeli Nihil autem prohibet cum CiI qixerit mretitur an aliquid si probare illud persgnum: cum tamen an aliad shquaeritur de causa alicui' propter quam es, oportebit fgnum probare ii ad causam reducere: sciit s probemus cor moueri per motu lud p sana. xpulsatilis : s tamen quaeratur quae si causa moltis venae sufficit : eartili alitis dicetur et hoc est propter motum cordis Et similiter vero quae ii Aristotes es probauit esse talem distinctionem partium iri coelo tur pst quid per inchoationem motus a determinata parte sciit per Diau, est signes reti tamen inchoationem motus reducit in differentiam partia ducere adcesi sicut in causam. Dis inguitur aut pars anterior di post causam orior in coelo non naturaliter, c secundum determinatam pam portet. tem corporis coelestis: mia una ct eadem pars coelestis corpor is quae nunc es in hemisphaerio superior, postea erit in hemisphirio inferior seg suci dii in stum. scut etiam supra dictum est de differentia dextri A snistri. LECTIO VIII.
Dua adducuntur rationes ad motus creti regularitate di viai- Armitate astri tenda altera naturae circularis inotus,altera vero mobilis di mouetis rationibus innititur.
Posthaee morum ipsius uniformem σ non difformem esse ARGY.
DE motu aurem ipsius, quia regularis est π non seres et Egularis,deinceps uris dictis erit pertransire.
Pos Philosophus assgnauit causam quare coelum mota tur versus una in partem ci non versus aliam, hic determinat
de uniformitate motus coeli, & primo proponit quod inte dit secti do probat propos tum ibi Si enim irregulariter mouebiti ir Sc. , circa primum duo facit. Primo proponit quod intendit, di dicit m post predicta consequemer est pirata eina
dum i breuiter dicendum de motu coeli: ostendendo m est regularis idest semper uni si rara velocitatem habens. numqua irretularis,ut quando p s. velocius,quando tardius moueatur di hoc rationabiliter. Nam is e motus es regula S mensura omnium aliorum motuum: unde nulla irregularitas vel inaequalitas in eo debet apparere. Secundo ibi
Atque hoe dico de primo coelo,d rationes prima. in his. n. ARGY.quae sunt sub isto. plares latione, ὴ unum iam conuenire. Diso autem Me de primo coelo o deprima latione. In his
enim. uae de subtus plures iam lationes coturentur in unum. Exponit quod dixerat.& dicit et hic intengit dicere de primo coelo, ν suprema sphaera: A prima latione i. de motu di
imo quo totum coelum reuoluitur per motum primi momiis ab oriente .s p in occidentem. ideo aute de hoc motu specialiter loquitur : quia in hoc motu nem est aliqua irregula mira secundum rei veritatem nem secundum apparet iam . Sed in his quae subtus idest in motu planetarum iam plures mot' conueniunt ad moliendum unum eorpus: vel se dum diuersas sphaeras voluentes di reuoluentes, sciit diecbant Astrol si,qid fuerunt tepore Aristotelis ut patet in Duodecimo Ne- Lee. . taphyscortim. vel secundum motus ecentricorum S epiciso T. s. rum secundit modernos Astrologos. di ex hae diuerstate motuum causatiar irregularitas,qua apparet circa planetas: quia
quandoq; videntur directi motus quandom retrogradi, quan
85쪽
dom stationaris: qua ii, secundum rei veritatem nullus motus in coelo sit irregularis Rationes autem. ouas hic inducit, habent veritatem no solum in motii primi coeli. qiii est smplo, B ex hoc nulla apparet in eo irregularitas sed etiam in motibus Hanetarum in quibus apparet irregularitas propter concursum multorum motuum. Deinde cum dicit.
R . Nam si di formiter mouebitur putet intesonem lationis sta
tum aemissionem ore. Omnis enim di pomis latio remissio αn .intensonem, de statum bubet. staeus autem est aut unde mobile fertur. aut ibi quo fertur,aut in medio. Veluti forsiunisce quidem,quae natura feruntur, in eo ad quod mouentur. in
his durem quae praeter naturam feruntur,in eo unde mouetur.
iste uero quae proiiciuntur in medio. At conversionis neq unide, neq; quo.nis medium est. Neque enim ipsius pristipiti nessinu nes medium es absolute: num G tempore est sempiterana er Iongitudine coactu,nee frangetur. quare si Iasionis coeli status non est nes difformitus erit. Diformitates enim ob remissionem intensionemve fieri solent. si enim irregulariter mouebitur,muesseau s in ensio erit,
G utrius. Cr remissio. Omnis enim irregularis latio O remisso 'em habet intensionem G uirtutem. Virtus autem es. aut unde fertur aut quo,aut circa medium. ruta forte his quidem. quis eundum naturam quo feruntur.his autem, qui praeter naturam,unde: proiectis autem,eirca medium. Circulario, nis autem non est,nes unde, nes quo.nes medium: nes enim
principium, neque finis, neque medium ipsus o simpliciter. Tempore enim sempiterno cr tingitudine simul ductu er inis frangibilis. Quare, si non virtus ipsius lationis. neque irre gularitus erit. irregularis enim si propter remissionim σiniensionem.
Probat propostum rationibus quatuor.quam im prima sumitur ex ipsa forma motus circularis & procedit se. Si prima coelum irregialarater moueretur, manifeste oporteret et in eo esset intenso i augmentum velocitatis:& virtus idest lii nantia velocitatis:&ren isso idest diminutio velocitatis. Omnis. n. motu irregularis habet ista tria: non ita et in quolibet motu irregulari vel ira: quali sint ista tria, sed quia in quolibet motu sint duo horum s virtus, ct inteso. seut in motu naturali corporum grauium S leti tum est intenso & virtus: quia talis motus semper augetur in velocitate v p ad finem. in quo est velocissimus: motus autem corporum horum cui est contra naturam. habet υimitem S remissionem: quia in principio est velocissimus S semper diminuitur velocitas, quo uim ladem totus motus consumatur. Et sic ly omnis accipitur cuasi collective: ut intelligatur m in omnibus motibus irregularibus ista
tria inueniuntur, non autem in unoquom eorum. Deinde ossedit in qua parte motus irregularis inueniatur maxima υelocitas & dicit et virtus motus i maxima esus velocitas est aut υnde fertur . s. versus terminiam a quo aut quo sertur i. verius terminum ad quem aut circa medium. Sicut in his quae naturaliter mouetur motu recto inuenitur maxima velocitas versus terminum ad quem feruntur: quia motus naturalis inten-hibita ut ditur in fine υt in primo habitum est. ln his aute quae monen uid Arist. tur contra naturam inuenitur maxima velocitas unde, i ver-elit note sus terminum a quo: quia motus violentus intenditur in printo lectorsi. cipio.& remittitur in tane tit in Primo Libro habitum est. sed in proiectis maxima uelocitas mot' inuenitur circa medium Diabitati i r autem quae Philosophias vocat proiecta. Na quae-cunm proiiciuntur aut mouentur secundum motum naturalem iaciat eum lapis deorsum iacitur, di se videtur Φ motus intendatur in sile: ves mouentiar violenter sciit cum lapis iacitur sursum de se motus esus debet esse intensissimus in prii imp.rfisio ripio non autem in medio. Dicit autem simplicius et pro- i cta hie Philosophiis vocat corpora animalium quae mouentur ab anima non in sursuin directe nem directe in deorsum, sed quas in latos ad modum sagittae di aliorum proiectorum, propter quod & Aristo. hic ea proiecta vocat. manifestum est autem et in motibus animalium maxima velocitas non inuenitur a principio: nam quodammodo paulatim membra sua animalia expediunt ad motum. P etiam circa si em, quat
do membra eorum sunt lassata sed eirca medium mado sunt in ipso impetu motus. Sed haec exposui ci videtur esse extorta. Unde Alexander dicit,medium liue est accipiendia secun- Alexandridum locu & non tiarandil tempus ux n. sagittae S aliora dilutio. sic proiectoriam non est nem in turtum n in deo sum, sed
in intermedio utrius m maxima Uelocitas horii in motuum inuenitur. Possumus nihilominus dicere,quia etiam in his secundum tempus accipiendo medium talia proiecta circa in dium velocius mouentur. Causatur enim motus talium proiectorii in o impulsu medii deserentis quod fucilius recipit impressonem mouentis v ipsum corpus graue quod proiicitur ut patet in Octauo Phy. ci ideo, quando inultum de aere me Lee. 11.rit commotum velocior est motus in medio u in principio P T.e. gr. do adhuc partim de aere commouebatur, vel etiam q in fine quando increpit debilitari tinpressio proiicientis. Et huius fgna es: quia huiusmodi proiecta non tantum impulsum iaciunt in eo quod est omnino propinquum & .es in eo quod est mulitaremotum scut in eo quod inediocriter dictat. Sic igitur man fessum est maxima velocitas cuiuslibet inottis irregularis , vel est in principio vel in medio, uel in fine. Sed hac tria non est accipere in motu circillaric estis corporis, nil quatum ad tempus cum si sempiternus secundum eius Opinionem :nem etiam quantum ad longitudinem i. quantum ad fguram loci quae est linea circillaris:quae quidem est simul ducta qitas circulariter in seipsam rediens & est in angibilis ion diuisa in actu, ut possit in actii desgnari principium ci finis S ita in cieculatione coeli non inuenitur seriundum aliqua na eius partem uirtus i. maxima eius uelocitas: S per conlequens riem irr gularitas,quae fit propter intensonem & remissionem. S icundam rationem ponit ibi.
Praeterea, s omne quod movetur ab aliquo moueatur,dis AR . formitus motionis aut ob id quod mouet. atit ob id q&od moueis tur. aut ob utrans fiat necesse est. nam si id quod mouet noe de viribus moueat .s id quod movettir ulteretur nee idem permaneat si utrans mutetur, nihil probi fit id quod mouetur difformi motu cieri. Nihil autem borum circa coelum eue nire potest. Id enim quod mouetur, er primum G simplex cringenerabile atque incorreptibil ,π omnino immutabile deis G monstratam est esse. id etiam quod movet longe magis tale esse consentaneum est rationi. Primi nans primum. simplicis simplex. et ineorruptibilis ingenerabilisve, incorruptibile ingenerabiliue motivum est cum igitur id quod mouetur non mutaturis si est cor pu nec id quod mouet mutari potest cor pore uacans. Quare impos bile est latione esse difformem. Adhuc quoniam omne quod mouetur, ab aliquo mouetur, necesse irregulari utem feri motus. aut propter mouim. aut
propter motum.d ut propter umbo. siue enim mouens non eumdem uirtute moueat, siue motum alteretur, tr non permaneat
idem: fue ambo transmutentur, nihil prohibit irregulariter moveri.quod mouetur. Nihil autem horam cireu certum feripos bile. Quod quidem mouetur. Alensum est: quia primumer simplex er ingentium er incorruptibile es totali re intransmutabile. Noveps autem multo magis irrationabile esse tuti. Primum enim primi, o simpliae sinplicis, s incorruptibile et ' ingenitum ineorruptibilis er ingeniti motitium. Quoniam igitur quod mouetur non transmutatur corpus exiliens, nequentis mouens transmutabitur incorreptibile exsens. QMure o lationem impos bile irregularem esse.
Quae ratio accipitur sinul ex parte mouentis &mobilis. On- Δsum es enim in Septimo A Octauo pi sic et omne quod mo i e ,
Detur ab aliquo movete mouetur. Vnde necesse est si in aliquo motu si irregularitas aut hoc fiat propter mouens, aut propter id quod mouetur aut propter utrunm . Si enim mouetis non semper S aequali uirtute moueat, sed quandor maiori, quando is minori fiet motus quandom quiciem Desocior qu, dc quidem tardior: quia Delocitas motus contingit ex hoc π uirtus mouentis propter stram magnitudinem multum dominatur mobili. Et similiter si corpus quod mouetur per aliuallicrationem non permaneat in eadem dispositione, non erit
86쪽
ualiter subiectum virtuti mouentis: Sc ita non erit aequa V locitas motus. & sunt liter si fiat transilutatio circa Utrunque,s mouentem dc mobile, poterit esse motus irregularis. Sed nihil horum potest accidere circa coctum De ipio enirn corpore
mobili ostensum es supra ir est primum di simplex, quia movetur primo εἰ simplici motu: Sc ti, est ingenitum 5c incorruptibile de totaliter intrant niti tabile transmutatione, corian te sissistantiam de virtuteiri eius. Motor autetia eius inulto magis rationabile eum si talis conditionis. Cum n. mouens sit potius Iaroto .si eo tis quod mouetur, es primum de simplex oc
ingenitum δέ incorruptibile, multo magis motitium eius erit tale. Ostensuin est etiam in Od auo Plix lic.cr motor coeli est in corporeus, nullam habens magnitudinem. Si igitur testim coelum quod est corpus, nonini mutetiira dispoctione sitie tu stantiae dc virtutis naulto magis n6 tral mutabitur motor eius, cpii est incorporeus. Ex quo patet τ impossibile est nio tu coeli esse irregularem.
Quo d coeli motus irregularis non se, duabus rationibus firmatur.
vi reum si ' di formi aut ipsi tota mutatur et interdum re
Ierior intirium tardior', aut ipsius partes. Patet igitur partes di formes non esse. lam enim distantia stellarum in tempore in inito fuissi , si alia tardius, alia celerius moueretur. at nulla in distantiis aliter sese habere videtur. At nes tota inuri
tari potest. remissionans cuisse ob imbecillitatem feri β α
lit: imbecillitas vero res est profecto praeter naturam. Etenim omnes imbecistitates, quae in animalibus in uni, praeter natu rerum esse uidentur,ut senectus G decrementum. Tota nansfortasse con titutio enimalium ex talibus constat: quae propriis differunt locis. Nulla enim partium est suo in loco. Si igitur iubiste, quae prima sunt, non est id quod pretereatura inest: mollicia nans sunt cir non mixta Cr suis in locis sunt, atq , nihil prorsus esὶ contrariam ipsis, nes profecto imbecillitas erit in
itar. Q are nis remissiones intensto: nam finiense suo
Eτ enim si fat irregulariter, aut tota transmutatur, Crquandos quidem sit uelocior, Cr quandos autem tarneior iterum, aut partes ipsius. Potes quidem ipsius s non sunt irregulares manifestum. iam enim viis facta fuisset distantia
esti orum in infinito tempore,hoc quidem velocius moto, hoc autem tardius. Non vidctur date nihil habens aliter elongationi. bus: sic π neq; tota accidit transimulari remissio enim missae iuss' propter impotentiam, impotentia autem praeter natiturum. Etenim in animalibus impotentiae omnes praeter natus ram sunt, puta senectus Cr decrementum.Tota enim conen,
tia animalium forte ex talibus constat, quae differant propriulatis. nuda enim potium ipsius babet eam quae ipsis regionem Si igitur in primis non est quod praeter nasuram, simplicia enim er immixta crin propria regione π nihil ipsis contra.
fixarum sit suprema sphaera probat et partes esus no moueantur irregulariter: quia si lingulae partes eius quandoque citius. A quandom tarduis uio uerentur, iam a longinquo tempore sesiae fixae iii alia dictantia se haberent ad inuicem fi prius una earum veloci alia tardius mota sed huius contrariuna apparet: quia inueniuntur eandem sguram conseruare, di eo dein modo abinuicem elongari in hoc tempore: sicut etram inus nerunt antiquissimi obseruatores non ergo es irregularitas in motu primi coeli quantum ad partes eius. Sed neque etiam tota transmutatio primi coeli trant mutatur de vesocitate in roini,sione velocitatis. Manifestum est autem τ remisso velocitatis motus cuiusculam mobilis sit propter impotentiam. sicut videmus quando corrora animalium lassantur, & remittitur eorum motus: omnis autem impotentia & defectus es pra ter natiaram sicut patet in animal bus ii quibus senectus S de mcreaventinii di alia huiul modi sunt praeter naturam: quod in imbecillitaentelligendum quantum ad natura particularcin,qitae est co seruatilia uniuscuiusq; indiuidui quantum potes. Vnde praeter tor5 l L. naturam eius es mdcficiat in conteruando: non aute est praeter naturam una uersalem ex sua causatur non sol una gener tio, sed etiam corruptio.& per consequens alii desectus ad cor ruptioncm tendentes in his inferioribus. Dicitur aut ein na-
turia uniuersalis virtus activa in causa uniuersali: puta in coipo V klte cose l. ideo autem deficius prater naturam parti larem inaninialibus accidere possunt qa tota subsutia animalis cor sistit ex talibus corporibus quae uisant a propriis locis. compo
nitur enim corpus animalis ex quatuor Hemetis: quorum nullum tenet proprium lociam. Et quia ea quae sunt praeter natu ram non poliunt esse sempiterna, ut patet ex his quae supra dicia sunt, necesse es et quandom animalibus accidat corruptiodi deficius: sed in primis corporibus. s.ccilestibus, nihil potest
accidere prater naturam quia sunt simplicia: non autem in
xta ex diuersis, di in proprio loco existini S nihil est contrax ius quae in Primo libro d)cta sunt. S ita in
rium eis ut patet ex ius quae in Primo libro dicta sunt. , ita in res a eis non poteti esse aliqua impotentra. Et ideo in eis non potest Lee , esse aliqua reniisso i diminutio velocitatis: S per con equens Lect Anem intensio i. velocitatas augmentum: quia icta duo sic le4n-
Diona conseqiuantui . sicut enam quando int editur motus pro
ceditura retiniso ad intensium,ita cum remittitur, proceditur ab intenso ad remillum. Quartam rationem ponit ibi.
Praeum cunctilos etiam egredietur rationis id qxod mouete viribus carere tempore infinito,et rursitis alio tempore infinito
ires habere. Nihil enim tempore infasio praeter naturam esseiadetur: ex imbec:latus reses .ut patet praeter naturam, nec aequali in tempore prater nuturum et secundam naturam est. nec omnino potens ac imbecille . si vero motus remittatur inis
sinito in tempore remittatur necesse est Actae autem ex irrationabile nfinito tempore petens isse movens,Cr rusus ullo infinito impotens. Nihil enim uidet V Vs 3 existens in iro tempore praeter naturum: impotentia durem
praeter naturam. Nes aequali tempore praeter natura Crsecun dum naturam nane totaliter potens cr impotens. Nec se uua
tim fir mittitur motus infinito remitti tempore. Num.nestitis impotentia erit. Quare nes remisio nes iniensio: s enim interest ex remis L.
pili eontra. Qua ratio sumitiir ex parte mouentis S proceditur m qualisis vi , lais dam diuisonet si enim motu coeli sit mretio & r Asothoe a rε.
Hic proponit tertiam rationem quae sumitur solii ira ex parte mobilis. & dicit,ca, si motus coeli irreptilariter peragatur, aut hoc erit ita V tota coeli mutatio transmutetur ita τ quandom sit velocior quandom tardior aut partes eius. Et intellisitur tota mutatio, motus totius sphaerae supremae: partes autem mutationis intelligi intur inotus partium coeli. Quod autem partes supremae sphaerae non moueatur irregulariter, ita,
sq, una pars coeli quandom citius, quandom tardius moueatur ostendit supponendo sphatra sellarum fixarum ci s prema sphaera. no dum enim suo tempore deprehensum erat et stellae fixa haberent proprium motum prater motum diurnum: & ideo attribuit primum motum, s. diurnum, sphaerae sellariim suarum quasi proprium ei. cum tamen Posteriores Astrologi dicant et sphaera stestarum fixa m,habeat quedam proprium motum: supra quam ponunt aliam sphaera, cui attribu ut primum motum. Supposto ergo Q sphaera stellarum autem non potes esse nis tribus modis uno modo ut semper intendatur vel se per remittatur alio modo ut quandom intendatur, di quandom remittatur. dc hoc dupliciter uno m do ut tota intensio S tota remissio sit simul: eliod quidem supposito et ccelum moueatur tempore insitito secundum eius opinionem se uitur m infinito tempore prius intendatur motus eius A posea remittatur & e conuerso. Alio modo vi viacis sin quandom remittatur quandom intendatur sed quociis bet istorum es impossibile: ergo impossibile in ' in motu strentidio & intensio. primo ergo ostendit impostibile este minfinito tempore intendatur prius ti postea infinito tempore remittatur, vel econuerso, secundo ostendit impossibile esse τsemper intendatur,vel semper remittatur. ibi sed adhuc neque cie. F Tertio osendit impossibile esse m vicis sani intendatur di remittatur. ibi Relinquitur aut e Sc. F Dicit ergo pria irrationabile es et motor coeli infinito tempore sit pos, ta velociter moueat, ct rursus alio insnito tepore sit im
rviens ti tarde moueat Na remissio motus causam rex impo
87쪽
tentia. intenso autem ex potentia. Et hoc idem irrationabile osendit duobus mediis primo quidem quia nihil praeter naturam videtur existere tempore infinito. ea enini quae sunt secundum naturam sunt temper et in maiori parte impotentia auteni es praeter naturam ut habitum es: ergo impossibile est m aliquid infinito tempore si impotens. Secundo quia non est aquale temptis citis quod est secundum naturam S eius quod es praeter naturam: quia id quod es prater natura est in ai cioribus id antem quod es secundum naturam est ut in plit,ibus vel sempere sed potentia rei est secundum naturam, impotentia autem est prater naturam tergo imposs)bile est et aliquid tempore totali l tempore infinito sit potens N impote, rS per consequens impossibile est τ infinito tempore intendatur motus, ει iterum infinito tempore remittatur. Sed, si remittitur motus coeli secundum modum qui dictus est, necesse es m infinito tempore remittatiir Quidam tamen non intellirentes intentionem A rist. accipiunt hoe quas simpliciter N absolute δ:ctum eo Q no est ratio qliare magis uno tempore remittatur u alio: sed hoc est praeter intentionem Philosoplii. Deinde cum dicit.
At uero ne a feri potest ut semper intenda uti aut rursus
remi ludar. E rit.n. in nutis inde terminutusq; irrctus. Omne autem ex quopiam esse dicimus definitumue. Sed adhuc ne p intendi semper dat iterum remitti possibile.
Ignitus enim vi ta eris: cir indeterminaltis motus. Omne auatem dicimus ex aliquo in allaid sp π determinutum.
Cfendit et impossbile si motum coeli υel semper intendit vel semper rimitii: S hoc duabus rationibus. quartim prima es: quia intenso di remi so cuiuslibet motui irregularis deficit circa terminum ipsius motus : sciat motias naturalis intenditur vim ad aliquem terminum S similiter motus violentus remittitur υs p ad aliquem terminum Si ergo intensio vel remisso motiis coeli nunquam terminetur: sed in infinitum procedat: sequitur et motus coeli si infinitiis, S indeterminatus: quod patet esse tuli una. probatum est enim in Sexto Physic Tum et quia omnis motus es ex aliquo in aliquid necesse es et sit determinatus. Vnde etiam una circulatio coelestis es dete rei nata: sed motus coeli dicitur infinitus, secundia diuersas circulationes sibi succedentes. Secundam rationem ponit ibi.
Praeterea hoc idem emerget, si qtiis pium sumpserit tempus
quoddam minimum esse in minore quo coeliam moueri non som
test. vi enim nis ambulare quispiam,nes passare cγtharam quouis in tepore sed cinis cui s actionis demittim est minimu
tempus in non exuperando, se nes collum moueri quovis in tempore potes. si igitur hoc uerum est, non erit fune lationis semper intin o. quodsi non erit intenm.nes remissio eris. misiter enim umbo erunt de alteram: eadem celsitate dat mala re intentiare atq: tempore infinito. Adhue aurem siquis accipium esse aliquod lepus minimum, cuius non contingit in minori moueri coelum. Sicut enim nisotharietare nes ire in quocuns tempore pos bile non ulis erit, sed est uniusculast: actus determinatum mimmum tempus ad non excedere, se nes moueri coelum in quocunq; tempore possibile. si igitur hoc uerum, non titique erit semper intenisso lationis: futilem non intenso.neque remisso: similiter. n. ambo G ulterum. s.ciidem eadem late tur aelocitari aut maiori . G insituro fempore.
Et dicit et hoc etiam esse impossibile est manifestum, squis
rς e cedat elle aliquod tempus minimum, ita Q in minori non contingat in ciueti coelum. ilibet enim motus vel actio habet determinatum temptis quod non transcendit. quamuis rutemptis si diuisibile iii infinitum non tamen es possibile clathamare vel ambulare in quo iam tepore: sed quilibet actus habet determinatum minimum tempus quod non excedit velocitate ut is in minori tempore perficiatur. unde nee coctum possibile es moueri in quocunm tempore, sed habet aliquod minimum tempus determinati m. Ex quo patet is non son- per intenditur velocitas motus eius quia sc velocitas ritis e cederet quodlibet minimum tempus. Si vero non semper potest intendi motus ccest,pati ratione nem semper potes remit
ti: quia eade ratio es de uno di de altero .sicut an ea minimum, tempus alicuius actionis ita , maximum in quo peragitur. t Pollet autem aliquis praedictae rationi obviare dicendo, τ sem Dubitatur per intenditur velocitas motus colli: S tamen nunquam tran circa Arist. icenditur quoddam minimum tempus datuini: siquidem fiat renem. appositio velocitatis, non talis aut maior, sed semper mi nor & minor scut dicitur in Tertio Physici et si linea diuida- i in. tur secundum eandem proportionem, pura ut subtrahatur a Tae. r. tota linea tertia pars.& iterum a reliduo tertia pars, a residuo italin qgo iterum tertia pars hoe poterit in infinitum procedere. A si eo si inui in di in quae t ibtrahuntur posterius addatur priori, et in infini- tiisde A tiptum additio nee tamen peruenietur unquam ad quantitatem postione ritotius lineae: quia semper erit aliquid residuum de linea, quae titatis. diuidebatur si tamen si traheretiar pars aequalis quantitatis, vel maioris S adderetur ad id quod prius acceptiura est, oportet et tranicendete omnem quantitatem determinatam. D s imiliter dicit hic intelligendum est e et trant cendetur omne minimum temptis datum quod est tralalcendere omne magnitudinem velocitatis: si temper per infinitia tempus addat aequalis velocitas vel etiam maior. Si vero prius adderet Dr inagna
. velocitas S postea minor, S sic inde, licut dictum est in diui- Yo
sone S aditione lineae, non transcederetur otianis velocitas nec omne mini una tempus cum non esset pura intenso, sed intenso remissioni aditi ii ita: quia motiens non poli et aequat ter addere ad velocitatem. Deinde cum ae t.
Resui Cis r dicere motui celeritate uicis in ec turdi utem ARGY.
inesse hoc a tem rarione penitus uacat, T lamento es simile insuper Cp rationi magis confiniuncam cst,nos idipsum .s irast.ηon latere. Eanans quae ιvixta sponuntur uacilius sanes usu sera tantur.
Relinquuti ritus dicere vicis in esc moturn ed ut locius G T.e 46. tardius. hoc autem p taurus irrationabile,et scirem 1imile. AG opposita lahuc avtim G non latere in his rufionabilitis: sen biliora enim xta se ma
iuxta se inuicem possit . tiuisui
Cpendit impossibile esse et vilissim intendatur & remittatur motus cocli lit hoc duri cater Primo quidem quia hoc . detur penitus irrationabile esse S smile i1ctioni nulla enim ratio assignari potest huius vicissitudinis. Secundo, quia tal s di C iter stas in motu coli,non lateret. Opposita enim iuxta se posta magis lentiuntur di tamen nihil tale percipimus. unde relinquitur et in motu coeli nulla si irregularitas.
Vnitior igit ιν cretum esse, CT hoc ingenerabile ac simpia sinc termim, cr uniformi semper motu cieri per ea satis,quae iam diximus, patvlt. Vnicin igitur corium esse, o bee ingenerabile de sempiaternum,er uti formι semper motu citri per ea satis quae ιara Aximus, patuit.
Ultimo autem , quia hic sirit suam con*derationem de toto coelo, epilogat in tantum dictum esse, quod sit tantia viatim
Cuius naturae sint asta quaeritur.& soluitur et non sint de natura ignis multam scitu digna de hac re dubit
De bis autem,quae Ilula vocantur deinceps dicenem esse A GRu uidetur: ex quibus co ista qua' fg rus habent. quae sunt
DE vocatis autem a bris eonsequens utique erit dicera T.c. i. re ex quibus constant, cet in quibus figuris, er qui
Postquam philosophus determinutili de ectio, in determinat de Stellis:& primo determinat veritatem secundo iraculi quasdam dubitationes S soluit .ibi a Duabus aut dubitationibus Sc. t Circa primum quatuor facit. primo dearminat de natura sellarem secundo de motu earum ibi oniam autem videntur Sci I Tertio de ordine earum. ibi Q De ordine autem ipsarum Sc. I quarto de figura earum. ibi 3 Figuram autem uniuscuius p cic. Circa primum tria facit. primo di cit de quo est intentio secundo inanifestit veritatem. ibi i Rationabilissimum autem die. I tertio excludit obiectionem. ibi
88쪽
I calor aute ab ipsis dic. DicIt ergo r. postquam deictinia
natum est de toto coelo co sequens es υt dieamus de his, quae vocantur afra ex quibus constant idest ex qua natura snt: diruam sauram habeant, di quales sint motus eorum. Dcine cum dicit.
consonum est itaq maxime rationi, crea quae dicta sunt comitatur unumquamq- stellarum ex hoe alserere es eorpo are,in quo titionem habet. cum quippiam esse dicamus, quod apti m est rapte natura ferri conversione. Ut enim qui dicunt ignear esse ideo dicunt, quia superum corpus ignem inquiunt esse quippe cum consentim fit roui ex his unaquams, collure, in quibus est quaeqacte er nos hae insintelia nosra dicimur. Rationabilis mum uti m dictis conseques nolis tintima quo astrorum facere ex eode eorpore, in quo existis, lurisisnem habense quoniam dicebamus aliq9id esse,quod cireu erari nurum est. Sicut enim ignea diceres esse propter hoe dicunt . quia quod sursum corpus ignem esse seunt: ut rationabili exi
s iis unum quods constare ex his, in quibus unumquods est A
Ostendit ex sua natura snt corpora stellars:& primo pro ponit quod integit dicens et ponere unam quanam sellum esse
de natura corporis sphaerici in quo mouetur est in se cons yderatum valde rationabile eo et loca consequuntur naturas cor Dorum: unde rationabile est. 9, sellae pertineant ad naturam sphaerae in qua sitiantur. Consequitur etiam hoc ex necessitate ad ea quae si pra diximus dim es enim et coelum habet nat aram aliam prxter naturam quatuor elementorum propter hoc τ habet alium motum naturalem a motibus elerarentorii. s. in rum circi larem unde, cum sellae moueantur circulariter scut sphaerae coelestes, consequens est ii habeant eandem naturam cum sphaeris ecelestibiis & differi r a natura quat Dor elementorum Sed circa hoc videtur duplex dubitatio. prima quidem dubitatio est quia corpora sellarum videntur habere differentiam ad eo ora sphaerarum coelestium, ex eo et simi lurida S υidentur spissora: & ita .idetur in corporibus coelestibus esse aliqua contrarietas. Contrarietas aute, cum steatici corruptionis videtur in corpora coelesia snt corruptiabilia secundum sita in naturam: quod est contra ea quae in pri Greo libro determinata sunt. Et ad hoc dicendum est. τ non omnis diuersias proprie loquendo habet rationem cEtiari tatis: sed ad hoc et aliqua dii tersa sint contraria duo requirui tur: quorum unum est ' sint nata aliqualiter esse in eodem subiecto vel proximo vel saltem remoto. calor enim contrariatur frigori: quod tamen non es natum esse in igne: sed est natum esse in materia ignis quae est primum subiectum. Secundo requiritur et diuersa suae sunt contraria, no possim esse mmutaed mutuo se expellant. Vnde album di nigrum, secum dum et sunt in materia sunt contraria mutuo se expellentia: secundum tamen i sunt in intellectu, non habent cotrarieta tem, sed sunt sititis quinimo vinum eorum cognoscitur per ali iid Grinae autem vel qualitates diuersae , quae videntur esse in corporibus coelestibus nullo modo sunt natae esse in eode, nee sciit in proximo, nec sicut in primo subiecto. Non enim corpus stellae est nat si reduci ad dispositionem caeterarum partium sphaerae coelesis sed nec ecduerso. Sitniliter autem oportet dicere formas seu qualitates contrarias quae sunt in inferioribus esse aliqualiter in corporibus coelestibus non quide uni Docae sed sciat in causis viriuersalibus per quandam smilitudi . Direm ad modum quo formae quae sunt particulariter in mat
ita sensibili sunt uniuersaliter in intellectu Et ideo setit non in intellectu ita nee in corporibus coelesibus sunt sub rsine contrarietatis vi de & Plato dixit et in corporibus coelesibus sunt excellentiae seia sublimitates elementorum quas primordialia
eorum activa principia Comparantur enim corpora coelesia ad elementaria setit activa ad passua. Et ideo e contrario accidit in corporibus coelestibus O elein talibus nam corpora ele eritam quanto magis congregantur per in spissationem, tanto sunt magis materialia & pastiua & minus habentia de luce. sciat patet in terra, quae etia dominatur in corporibus mistis. sed in corroribus coelesibus quanto est maior cosresatio per modum inspissationis tanto masis multiplicatur luminosias,
S virtus activa: sciit patet in ipus corporibus stestarum. Sie igitur patet et talis diuerstas,quae in corporibus coelesibus ap
paret non videtur habet rationem contrarietatis unde no sonuitur et sim susceptiua corruptionis seqiteretur autem hoc,
o s ibi esset vera contrarietas scut in Primo A rist. ossedit. Secunsa dubitatio es: quia cum in corpore coelesi appareat di- Derstas inter stellas A reliquas partes sphaerarum videtur irnon siit simplicia corpora. sed dicendum est r intantum dicuntur corpora simplicia inquantum no sunt composta ex contrariis naturis Es tamen in eis aliqua diuersias secundum
naturam speciei: licet conueniant in natura generis,sciit conueniunt in communi ratione motus quia cir lariter molientur. Seonida. ibi sicut enim ignea Se. l Ostendit hoe etiam esse resonum aliqualiter dictis aliorum. Dicimus enim scutilli qui dicunt stellas esse igneas propterea hoc dicunt quia coeleste corpus exis imant isne esse quas irrationabile iit m . ni imqnodm aprum conset ex natura illarum sphar artim in suibus est ita etiam & noa dicimus et sellae sunt de natura alia anatiira quatuor elementor im propter hoc et supra probaulinus coelo tales isse. Deinde cum dicit.
caliditas utilem et ipse lamens ideo fit, quia der ab inrirum motione fruatur. Alcitis inim G ligna G lapides et seris rumignire solet. Nugis ig:tur confientaneum est rationi id, quod est propinquius ignis propinquius uero est deri. qualester is hisce sagittis quae frutilari haec nunque adeo igniuntur.
vi ipsitim plumium.quod est in ipsis, liquistat. A is ei. in ipsi
hoe n , chretidans etia ipsus der hoe idem patia ιν necesse est.
Calor a tem ob ipsis tr lumen generatur uitruo aere ubitorum titione. Nulus es enim motus ignire Iigna ex tuis pudes er serram. Rqtionabilius igitur propinquius igni, pr pinguius autem der velut in latis sagittis . hae q idem ipse
enim igniuntur sic, ut liquestant plumbeae. Et quoniam ignitati tur istae,necesse esse er eam,qui in circuitu ipsuram utrem, Me ipsum puti.
Excludit obiectionem, qua quidem opinabantur setat esse de nati ira ignis argumentantes. Esse calidsi es iunii nostini via detur esse propritim innis: sed stellae calefaciunt di illuminant: ergo υidererm snt de natura ignis. Et circa hoc tria ficit primo selicit hanc obiectionem per quoddam exemphim e n-do ostendit disseret iam e&empli ad propostum. ibi q Hae quiadem ipta dic. tertio respondet tacitae quasioni. ibi sin hac maxime die. F Dicit ergo, r ealor di lumen generatur a sellis per quandam contritionem .siae conficatione aeris ex motu eorum no propter hoc et sint ignea. Videmus enim et mo
itis natus es igni re di ligna. & lasdes A serrum. unde multo magis rationabile est et per motum possi igniri corp', quod est propinqui' igni q praedicta corpora: quia eorum, quae suntsbi pi opinquiora. Dcilior est trais mutatio initicei aer autem propinquius se habet ad ignem et corpora praedicta: unde aer magis vor igniri in motu q praedicto corpora. Et ponit exemplum de sagittis, a, ni fiat plumbeae ouantum ad aliquam sui partem ex vehementia motus sc calefiunt, vi quandom liquescat plumbum Et quia iste capitiae igniuntur ex motu necesse es o, multo magis aer qui est in circnitu figittarum ignitariam. Nee hoe es intelligendum quia calesictio sagittarum si causa calefictionis aeris, sciat Siniri ut intellexit: sed magis est intelligendum et calefictio aeris per motum. st causi calefictionis sagittarum vi exposuit Alexander. Aristo enim vult probare per locum a minori ' ,s sagitta calesunt necesse est et aer cimuistans calefiat qui ea propinquior naturae ignis, ut iapra dixit non autem per locum a causa ut intellexit Simpl. Deinde cum dicit.
Ite igitur ideo eassent: quia in aere feruntur, qui quide
obiectum motione ' ignis. superoram utilem corporum muri
quoque Iertur in sphaera. tit ipsa quidem non igni tur: sed
ere cum subeuntis corporis Dbaera si rob illius motum ne iseessario rates . Hae quidem ipse incalescunt ob id quod iam refertitur: qui propter plagam motus fit, ignis. Eorum durem, quae sursum. unumquods in sphaera sertur, ut ipsa quidem non igniuntur: aerem duim sa circularis corporis sphaera existentem, neu
e se est lata illa incalescere.
89쪽
rima alte ratio calefactio est. Qitatio. uex.fisio.
C pengit disserentiam exempli inducti ad propositim: &dicit, et ipse lagittae calefiunt. sed hoc non accidit in sellas quia tinaquaeq; sicliarum no fertur per aerem sed in propria sphaera separata ab aere. Et ideo ipsae stellae non igni untiar nec calefiunt cum quia sunt longe ab aere,qui ignitur per motu, tumelia in quia non sunt ii sceptiuae peregrinae impressionis. sed aer qui existit sub sphaera corporis citcularis,nec Me est ii calescat per motum spharae ccelestis: quia .s ex ipso motu sphatae coelesis mouetur non solum ignis sed etiam aer, tisi,i ad
istum aerem, aut ii sua montes continet tir ut apparet ex ira tu comatarum pestat uni, ut dicitur in Pranio Meteoro ita.
Et maxime b. e. in qua sol est in xui. Quocirca eum pro aprius accedit ac oritur, ta super nos est: ' o calor. Haee igi
i tir a nobis sint dicta de ipsis: quibus pater neque igneus ipsas
E x huc maxime cui sol extat infixus: propter q, approxium ante ipso er oriente crsuper nos existente generastir calor.
Quod quidem igitur urs ignea fiunt, nes; in igne scruntur antam nobis dictumst de ipsis.
Respondet tacitae obiectioni si ii permotum sphaerae coelem, aer inferior ignitur: cum spli aera cocles is continue moueatur: videriar ei se conseq iem et semper debeat esse antialis calor in aere ectate diti eme. nocte, & die: cuius contrarium videmus. 'ed ad hoc ipse respondit m maxime caior ignit permotum illius sphxiae cui Sol est infixus: ' ideo geni ratur calor propter piopi quitate Solis ad nos. Et hoc dupliciter. uno
modo secundum 'et per lutini ortum alcendit ad noctium heniis; harunti lupei itis: alio modo inquantum accedit ad iummitatem capitum nos rorum sciat enim es maior calor in die u in nocte ita etiam est maior calor in meridie u in mane. vltimo autem concludit epilogando tantum dictum esse de s liti et iam; ipsae lunt igneae nati ira, rici etiam ieruntur in eoi pore igneo, sed i upra i pharam ignas in spiram cis cci lepibus. Es autem hic primo dubium: cum Ariu. proponat cx motu stellariim generetur calor & lumen: υidetur hoc in tu dicitiarer araanifestare cuni non inam fis et de lumine, sed lotum de calore iri adhoc respondet Alexander et id quod ptinet ad lumen, reseruat ad determinandum ad librum de anima, in cuius Secundo dicit lumen non es proprium isti:s, sed in aliquid eo mni ne sibi di supremo corpora. Sed, si Ari'. hic dicat et uti meorum generatiar ex contritione aeris, melius es ut dicamus Q utrunq; Arist. hie nranifestat: per hoc et rasendat ex motu superiorum igniri inferiora corpora: in igne autem inuenitur calor de lumen. Sed adhuc dubium es, ex qua natura contingat et motus liabeat virtutein igniendi siue calentiendi. Ad qη respondet Averrois in tuo commento : et proprium es calidi esse mobile: S ideo cum aliquid actu motietur fit etia actu calidum. Sed hoc non v)detur verum: primo quide quia moueri non es proprium calidi sed cuiusu: bet corporis naturalis. Nam ea quae mouentiar motu recto, in suis locis quiescunt: mo
uentur autem existentia extra sita loca. corpora autena coele
sia moueni circulat iter in tuis locis: quae neq; sunt calida ne fragida. Secundo. quia posterius non est caula prioris: si ergo moueri sit proprium calidi magis erit calor causa motu a e couerso. Et ideo dicendum est,m, sicut plobal in Octauo Phy. motus localis es primus motuum: in quolibet autem genere,
id quod est primum, est causa eorum quae sunt post in eodem
genere unde mot' localis est causa alterationis. quae est primauiter alios motus: cpracipue e causa primae alterationis quae est calefactio. Alteratio autem secundum omnes alias qualitates causatur ex alteratione primarum quatuor qualitatum: in ter quas duae activae s. calidum di frigidum sunt priores passi-tiis, is humido ec sicco. Calidum autem ess prius fluido, sicut serma priuatione,ut patet se supra dictis: unde motus localis
ex uirtute inotus cretessis qui est primus localium motuum , est caiisa caloris. Dubitatur autem ulterius, cum Sol inimc- diate non tangat aerem nem ignem, quomodo ex motu soliscati fatur calor in aere & igne. Non ii media corpora coelestia, i sphaerae Veneris, Mercurii di Lunae ex motu Solis calefiunt.
Ad quod respondet. Alexander: et nihil prohibet ab aliquo agente aliquid alterari per medium lata tamen q, illud medium non alteretur sciat piscis qui dicitur stipor, supencit manus piscatoris mediante rete quod tamen non stupeicit, recipit tamen aliqualiter impressonem piscis seredum suum modum V alio tamen modo u manus. ita etiam Sol imprimit aliquid in corpora coelesia media,non tamen calefactonem: sed impresso Solis peruenit ad corpora interiora per modii calefactionis
secundum eorum conditionem. Sed contra hanc respons Dein videtur esse quod Aristotel. dicit et calor causatur in aere trito vel compresio per motus sellarum: hoc autem non est possibile, et contritio vel compresso a motu solis perueniat ad aerem, nisi media corpora coelestia conterantur quod in impossibile. Et ideo Auerrois in commento dicit, . totum corpus coelese mouetur motu diurno quas viatim animal t tum : motus autem planetarum proprii, sunt quas motus parti: uiti animalis Catisattir autena calor in aere praecipue ev re tu totius coeli qui est motus diurnus unde de Arist. dicit m approximante Sole εἰ oriente di super nos existente generat Drcalori quod quidem fit permotum diurnum. Maniustum est
autem T corpus alterans non alterat solum secundiim extremam stiperficiem qua tangit corpus alteratum lea secundum
sitam totam profunditatem vel grossitiem. la huius signum est: quia corpus tenue non est ita es ax ad altera natim , setit F corpus habens prosinditatem vel grossitiem supposita identitate natura. Et ita totum coelum calefacit non solum secunda infimam sphaeram sed iecundum totam grossitem coeli stias ivna alterati ne. Et ideo alteratio sequitur in istis inferioribus , non solum secundum olbem Lunae, qui immediate contingit inferiora corpora sed etiam secundum virtutem stellaraim in quibus est magis adunata A quas comassata virtus a bita ccclesis corporis S praecipue sces dum virtutem solis, quae excedit corpora alia virtute οἰ magnitudine. a Dia igittar totum culum agitur quas unum corpus secundum motu diurnum, non est intelligendu et deorsum vina sphaera imprimat in ali i scd et totum culum vita impressone alter et inferior aerem vii tute Solis di aliartim stellariam quando nobis appropinquant. Sed etiam haec ratio non videtur esse suis iens, vi Simplicius dicit primo quidem,quia, s secundum cotritionem vel impressionem aeris ex motu coelesis corporis praesente Sole cati arctur calor eius: primo quidem sequeretur et lota ,
quae sunt inferiora minus caleferente tanquam magis remota a motu calefaciente: nunc autem , idemus contrariam nam in
planitiae est maior calor u in montibus. Secundo, quia, cuin
C sphaera terrae se habeat per modum puncti ad sphaeram Solis,
Sol supra terram existens videtur ex omni parte quas aequaliter esse nobis propinquius: A ita non deberet Ole tanta iust rentia caleti bonis ex Sole quanta apparet inter niane 5 meridiem: S inter hyemem & estatem. Tertio quia titilla ratio esset quare minor esset calor in locis umbrosis, i in locis in quibus radii solis pueniunt. Et eisdem rationibus probatur m Sol non caleficit quasi igneae naturae existent Et ideo simplicitis dicit: Q a Solis corpore egreditantur radii quos dicit esse corporales: de m per coelestia corpora quae sunt insta Sole, quae iunt immaterialia sne prohibitione penetrare possunt: per aerem autem penetrant propter aeris poros. sed a corporibus solidis, terra S aqua resectili ur adaequales angulos: quia, ut probant Perspectitii omnis reflexio si ad uales angulos. Quando erno radius lolaris percutit terram diametrassiter , radius reflectitur in seipsum: ci sic fit maxima in spissatio quae causat maximum calorem.& hoc quando Sol est directe super summitatem capitum ip rum: quito autem sol est magis discis, tanto generatur minor calor: Sinde est 3 in hyeme , &apud o trum Solis vel occasum si minor calor in aere: quia radii s
lares percutiunt terram secundum radios magis obtusos..i
de radii infiis magis dictat 1 radiis pos obiectis & propter hoc Arist. fgnanter non simpliciter dixit, , Sole magis appropinquante generatur maior calor: sed addidit oriente & iup nos existente: ut intelligatur approximatio per respectum ad si
mitatem capitum nostrorii m. non autem secundum quantitatem linearum a Sole ad nos ductarum: quia sere ex omni . parte sunt a*iales. Et squidem intelligat Simplicius in his . et bis radios ine corpora costringentia aerem.& inspiisantia, & per hunc modum calefacientia expresse fuistim dicit. probat etiam Arist in Secundo de Anima, et radius nem ess corpus nem de suxus corporis alicuius . si vero dicat esse corporales, quia ad modiana corporum se habent inquant una directe proiiciunturdi reflectuntur a corpore spisso: quia radii penetrare non potia
sunt se verum dicit. Tales enim reflexiones per contra ressentiam corporum, non solum copetunt corporibus, sed etia
ualitatibus: nam di calor resectitur cum inuenit obstaculum, Auer. soli
90쪽
A similia liti usmodi. si ulli aute diligenter consue deret om nia quae dicta sunt ali ualiter Uera fiuit dicit. n. Arist. ca, a sivilis generatur di calor de lunae trito aere ab illorum latione : qiaod non videtur se intestigendum, Q calor de lumen generentur
per aeris contritionem eri motii coelestium corporum. Non
enim agitur hie de itimine ignis senerati ex motu, ut prius dicebatur, sed de lumine, uod eati a tur ab his stestis inquantum sunt entia lucida mactu. Di Tl e es ergo causa caloris excorror bus ecelesibus in his interioribu generati. una quide causa est Nimias a'ia causa est lumen Qua te autem motus causa si calefactio, is forta dimini es. Non es autem intes: sedum, Trivit a contritio 'el eonfricatio corporis c est, ct aeris sit cata a caloris sed solum moliri aeris ex superiori motu sis eoi poris cati artis: moueri r autem aer superior, de simili ter ignis seeundrini motum diurnum coesi totius fecildum vir itutem solis, S omnium festarum, ut Averrois dicit. Secunda autem catala calcfactioni eorporem inferior si ab astris &rraxipue a sole est lumeno uod si idem habet virilitem eat iaciendi. in ita irrem ea qualita aliut primi alterantis,s eccli: e directe caulat qualitateirapi imam inferiorum cotTOrtim, quae es calor. Et quia haec qualitas, suum , magis abundat in Sole indu es m eii maxime potens ad calefaciendum. Reliqua coelestum corpor tim. inqua mim participant de lumine, quae es unitiei talis virtus activa colestium corporum, habent vi Otem calenciendi intantum retiani lumen Lunae est cale cituum secundum id ii philo ibi hus dicit in libro de par mbiis an maliti noctes plenilunii sunt calidiores: unde qiu-dam pisco mouentur ad superse in aquae . Quod alite quae Dei. impii damastra dicantur infit dare, es humectare Atier. in com- Maat Au c. merito dicit hoc non esse per se sed in ualitum assit calorem Proportionattim unde reprehendit Avicentia, ut dicit et si lx tu in frigidationem S eale stonem. Sed in hoc non recte dieit Auei illud enim videtur ei se per accidens, qnod norer se pioducatur ab agete Corpora n. cosesia linit activa rei petau eorum quae sunt hic. sigitur non per se agerent figi ditatem S lim ditateni & alia huiusmodi, imiteretur, et ista clunt per accidens in Universo. Item, cum omnes forulae subsantiales inferiorum corporum sint ex virtute recrepitini corporia ita,edsequens est et ex eorum virtute sint etiam qualitates consequentes species , seu sermas Eementor uni: quae suiu caliduni,n indutii litimidum ci sicculti. de alia huiusmodi. Diccndum cst ergo, m omnia corpora e caia 1ecundum communem virtutem luminis huiant eat faceret lad serunda
λ Quod afra secundum motum circulorum, super quos feruntur,moueantur, ex comparatione ipsorum ad eorpora, super quae motientur, probatur.
Cum autem Crllcctae transferri Mee turta totum cari ARG I. Ium dat utrisq; quiescentibus, aut utrisque fabetitibus motum, aut altero quiescent altero subea te molam,hinc fieri mutuationem necesse est.
alias proprias virtutes Agulis corporibus attributas, habent, uni S in rigidare sed etiam omnes alios es fecitas corporale sescere in iii ix inferioribus. Et secundum in- euentiam ii minis 5 haraim vii tutum .verum est , Alexiderdicit media corpora coelestia recipere impressone solis alio Nota hic di modo. a corpora inferiora. ra igitur rei; deranduria, et se- utio De Pul mindum sim calor causatur in inferioribus corporibus em mo-chri proble tua ii roria de totius coeli corpora propinquiora coeso, s. ignis, natis. di superior aeris pars quae circunieruntur secundum iano tum coeli: sunt calidiora seeundum autem et ex lumine se alarum causatur calor sunt calidiora ea quae sunt infimae quia in superioribus refleesiones radiorum magis disperg Itur. Et inde est etiam xx circa terram plures species rerum generantur ex virtute radiorum Solis, re si ilarunt, quae per reflexionem circa Meκ. dubi urram multiplicantur. Mouet autem quillionena Alexania
Voniam autem uidentur cr astra translata et totam
curiam recessarium aut quiescentibus titrisque fieri translationem,uut motis, aut hoc quidem quiescente, hoc a
Possi Philosophus ossedit qualis si natura pestarum, lite determinat de motu earum: a primo ossedit qualiter sellae Diotitantur fecitndo osendit utriam ex eorum motu sentis cauta ictur. ibi l Manifestum autem ex his die. I Circa punia ostendit sellas non per se moueri sed deferri eas motu orbium, tribus rationibus quatum prima sumitur per comparatione stel
modis uno quidem modo, ita et uti uno quiescat, i. sidia, &oibit. alio quidem modo ira et utrunt moueatur. tertio vero Diodo ita et υntiati quiescat de alterum motieatur. laac autem diuisione posita prosequitur tria merebra supra dicta. Dprimo sequitur primum clim dicit.
Ambo igitur qui sere terra quiescente impossibile est. Non ARGY. enim serentque es enturi et supponiar terrum quiescere. Re ut igitar ambo moueri, utit adoriri quiscere, ulterum
virus quidem igitur quiesscere impos bile quis ense er
terra. Nes enim viis fierent quae vident ri terram istite Apponatur quoscere. Relinquitur ati cra dur Etrus moturi, dathoe quidem mouer hoe utilem quiescere. olea sit od dicit Ompossibili est dicerem utrem quiescat,ssesta & oibis, s supponat et, etiam terra quiescat. Non enim posset saluari apparetis motus stellai um s di cellae quae videntur inoueri quiescerent &orbes qui videntur moueri Quod etiam motus appareat causatur ex motu vis bilis, vel eum tu videntis.& ideo quidam ponentes stella. 5 totum coelum
quidam ponentes stella di totum coelum quiescere posuer ut terram in qua nos habitamus, moueri ab occidente circa polos aequinoctiales qualibet die semel di ita D
qui τ sint tagibilia de videtur sequi et sint calida de frigida: haec enim sunt primae tantibiles qualitates, ut dicitur in Sec do de Generatione. Sed ad hoc de iacili patet responso p id quod o Philosophus dicit in Primo de Generatione, et illa quae sunt nata agere dc pati adinvicem talium qualitates sunt calidum desii dum: corpora autem cielestia agunt di non patiuntur. Vnde tangunt de non tanguntur. Vnde in corporibus coelessibus non sunt qualitates tangibiles per modum quo sunt in inferio
ribus corporibus sed per modum eminentiorem, sciit in causa aetitia. non est enim ibi calidum .el frigidum humidum vel scoma sed virili quae estio iunx ait latiua stili liter honestibi raue de leue sed loco horum es ibi aptitudo ad motum circurem. rarum autem de densum inuenitur in corporibus coelestibus se ridiim quod astra sunt spissora magis commassata, qua in sphaera eorum, non tamen sectandum distren tium contrat ietatis: sed sol iura secundiani additionem dc diminutionem viri titis ξc secundum marorem a minorem cosi egationem partium. motum nos in videtur nobis et seliae in cotrarium moueantur quod quide dicitur posuisse actitiis ponticus, δή Arista cus. supponit autem Ari . ad praesens τ terra quiescat, quod Post modum probabit. Vnde relinquit tir remoto primo memlaro, tro ponebatur coelum di sestas quiescere , alterum dii rum membrorum Merificari, scilicetvd multi m nroueatur s. sella & orbis: υA quia unum eo ira moueatur,ti alterum quiescat. Deinde cum dicit.
Si igitur ambo movebuntur, ratione profecto vacat, easdem l Ararum aut circulorum 49 cel ritatis. Vnaquas enimaeque celeris erit,dis; circulus in quo fritir. sistit enim cura
eiretilis in idem redire uide tir: eccidit igitur simul st Idm cisis calum transiuisse, circulum arionem suam egisse ,suams ire forentiam transisse.
Siquidem igitur ambo moti tint . irrationalite easdemtiele states oborum esse er circulo me unumquodque enimaeque uelox eris circalo fecundum quem fertur: ardetur enim
simul eiretilis conssan tu irerum in idem: aecidit igitur fietilastrumo pertransiluisse circulum: er circulum allatu esse, eas ipsius larione pertran euntem eum, quae ipsus perferiam. ARGY.
Destri iit alterum membrum, s. et tam stella e orbis moti tur: dc dicit et si ambo morientur videtur sequi quoddam 'aest irrationabile. τ si eadem velocitas stellat δή circuli des rentis ipsam: s n. v trunm morietur oportet dicere 'velocitas uniuscitius P stella sit aqualis velocitati circuli, in quo scintur. Apparent enim sicliae simul cum circulis redestes iterum