장음표시 사용
71쪽
dum sne interm lisone Nam si aliquid laboriosum assumatur
ad modicum tempus tolerabile erit: c luna autem mouetur motu cotinuo S tempiterno. unde si anima coeli moueret coelium contra si ira naturam & eum labore, sequeretur m esset peioris conditionis uanimae mortalium animalium: quae restitet cura a motu corporis i altem in somno: sed necessarium
s Q spharicum,i alicuius superioris corporis ordinatio, d tineat ri sani anima in coeli sempiternam dc interibalem,i non descientem a mouendo ad similitudinem cuiusdam viri, qui dicebatur lxion: de quo fabulariter dicunt, et cum esset praepesitus a love nuptiis lunonis, concupiuit eam: quae loco sui nebulam ei supposuit ex qua genuit Centaurum: unde luppiter alligauit trocho in continue moueretur. Quod quidem videtur Arist. dicere contra dictum Platonis: qui dixit m ex medio mundi ad extremum c luna anima orianiquam complexa incoepit incessabilem S prudentem 1 itam, suae ad omne tempus. secundum hoc enim videtur anima eoeli alligata corporibus sue cci o sicut I xion trocho. Et vides . vita talis ani-
nunc ad praescias dictunt. LECTIO II. Positionum dister Ptiae qua snt, ct quomodo animatis di
inanimatis ac coelo conueniant ex aliorum sententia declaratur.
cum autem set qui dextram ipsius coeli quippiam. Davum inquiunt esse. ut hi qui pγιbagorici hueupratur est enimbaee illorum sententiu coulγderandam est, utrum res se se se habeat ut idi dicunt,an es o potius modo, si haec principia torpori Usius uniuersi sunt ad ungenda: contintio nunq; st dexistrum inest et, laeuums, priora principia prius in ipso existi, mundam est isse.
Circa prinisi duo facit primo determinat se giuerstate sitialium partium coeli secundiam opinionem aliorum: secundo secundum opinionem dropriam. ibi Nobis autem quoniam determinatum est Sc. I. Circa primum duo facit Primo proponit quod intendit: Secundo manis sat proposts. ibi Deiat et minatum es quide igitur dec. Dicit ergo primo, π, quia i , S quai t dextrumn lyderandi in videtur , utrum hoc modo se habeat sciat illi diciant, vel magit aliter
quidam dicunt quandum partem coeli esse dextram, Squdam frustram, lcilicet Pythagorici, qui potuerunt dextrct sinistrum in omnibus rebus: con syderandi an videtisnt coelo attribu/nda u los ditant. si tamen oportet aptare hae principia. s dextrum S siti rum. sin, tum corpori totius mundi a hoc et insunt corpori cαlcsti quod continet totum mundum. hoc autem ideo consuederandum videtur quia statim a princi- impotia ae non si prudens sed inspuns: vi pote quae incoepit perpe
pio occurrit homini, et, si dextrum S sinistrum fiat in coelo , invida sunt esse in coelo priorai ante di retro. Deinde csi dicit.
De reminutum igitur de his est in his, quae de animalium ψω.
tuum laborem: non autem reprehcndit hic Aristo. Platonem, qui posuit coelum animatum, quia & inseritis hoe ipse ponit: sed de hoc quod videtur ponere et moueat coelum in sempiternum contra suam naturam, Sed forte Plato non intellexitnrotum hunc esse contra naturam cαli sed voluit exprimere natura ,secrandum quam conuenit ei talis motus, est ei ab alio. Deinde cum dicit.
Si igitur tiri disimus res dicto modo de prima latione sese habere pote:hilon solam conclauius est ita de aeternitate ipsius resimare: sed etiam hoe modo duntaxat. consentaneus ei vaditicinutioni, quam de di s habemus, sin tentias possumus certo
preferre: sed de his hactenus. si itas quemadmodum dicimus contingit dicto se habere modo de prima latione.non solum ipsius de sempiternitate se existimare melius, sed cr diuinationi ei quae de diis, solum ut is habebimus se confesse enunciare concordes sermonesti sed talatim quidem sermonum satis fit nunc.
Concludat ex praemissis et is contingit ita se habere de Primo motu locali qui est motus coeli. ut diximus: υt s. st sne labore non solum hoc existimare est melius quantuin ad sempiternitatem ipsius coeli, sed etiam hoe es manis conueniens exist mationi quam habemus de Diis quam quidem vocat diauinationem,quasi ex diuina reuelatione habitam. solum enim petissum modum dicemus ubim concordes serniones: non
motibus sunt tractatur propterea s bie propria sunt illarum
naturae atque accommodata: manileste nunq: animalibus inesse uidentur,quibusdam omnes sis modi partes, dextrum inis quam vis finistrum, quibusdam nonnulla, plantu vero superiravis infera solum. Detreminatum est quid in igitur de his in bis que circa animalium motus, propterea s propria sunt naturae illorum: murinis e. n. in enimalibus existere ut Irtur. his quidem omnes tales parte dico aut puta dextrum et finistrum his autem quodam plantis autem sursum G Iersum solum.
Nanisecit propositu ita:& primo ostendit coditionem is rum principiorum secunJum et in aliis rebus innemuntur: secundo ostendit et non inueniantur in omnibus corporibus ibi Propter quod non in omni corpore. Circa primum duo facit. Primo ostendit . et non omnia praedicta principia insunt omnibus: secundo osciidit quo ordine se habeant adimi icem
ibi 4 Est autem sursum quidem die. F circa primum duo fa
cit. Primo ostendit et huiusmodi principia non omnia omnibus insint. sed inbusdam aedam, & non omnia: secundo G ostendit hoc omnino esse inconueluens ut coelo attribuantur quaedam S non omniacibi si autem oportet coelo adaptare Dicit ergo primo, S de huiusmodi principiis, quae dicutur differentiae positionum determinatum est in Libro de pro enim videtur ei se colonum,et coelum moueatiir a Deo, & Φmotus eius si cum labore. sed de talibus sermonibus satis latctilia animalium: propter hoc et sunt propria naturae istorum. .animatorum. in animalibuς enim manis se videntur huiusmodi existere secundum determinatas partes: ita quidem, πaliquibus animalibus, perfectis, a non solum sentiunt. sed etiam mouentiar motu locati,insiit omnes tales partes, dex-
tram S snistrum ante S retro, sursum & deorsum: qilibuta dam vero animal bus, scilicet ves perfectis vel imperfectis de immobilibus, insunt quaedam eorum, s. sursum s deorsum, ante & retror plantis autem non insunt iis sursum di deorsum. Deinde cum dicit.
mod si caelo talium quippiam est adiungendum, Cria ita ARGY.
competere, quod primum.uti diximus in animalibutinest, consentaneum est rationi. Vnumquods enim trium c dico autem trium, superum instrums: ipsum ante dique oppo ham: Crdextrum lavum p ut principium quoddum esse videtur
a, ' H i mim omnis dimensiones perfectis eorporibus inesse conri Voniam ratem quidam sunt. qui dicunt esse aliquid ' sonum est rationi.
dextrum Cr sinistrum coeli, quemadmota vocatι PItbagoritat sessorum enim iste sermo est constrerandum,utrum hoc se habet modo,ut ι ι decvnt,aut magis aliter: siquide oportet adaptare toti corpori baec principia: confisum si dextrum existit cr filii trum actue prius priora existimandum exi tea re principia in ipso.
Posta Philosophus determitiauit de perperialtate coeli, hie determinat de diuerit rate partium eius. & primo determinat de diuersitate partium coeli quae accipiuntiir seciuida diuti iuratem situs in eodem coelo: Secundo de diuertitate partium quae accipiuntur secundum ordinem corporum coelestum ad inuiceniabis Quoniam aute non est contrarius motus hsi autem oportet cala adaptare aliquid talium, er prim , T. . quemadmodum diximus in animalibus existes resionabile exisjlerem ino. Tribus. n. entibus unumquodq; uelat principi m uoddam est. Dico eulem tria sursum Cr deor um .et animus, Cr oppositum G dextrum G finistrum: has. n. di Ad tones raritionabile existere corporibus perfectis omnes. Ostendit et si in coelo aliquid de his ponatur, v necesse est
omnia lilii uisiodi in eo honere' oc dicit . . si aliquid talita oportet attribuere coelo, vel dextru vel sinistrum, rasionabile estost ibi primum existat id quod inuenitur in animalibus Peth
ctis: ves rationabile est, q, in eo existat id, quod eii primum an animalibus: quia posco posteriori, ponitur prius. cum autem
72쪽
sint tres oppostiones uel dimensones, unumquod o horum
tritura,s.surium ante de dextrum, est velut quoddam pri' i- pium lux oppositioni ves dimensionis Exponit autem consequenter quae dixerit esse illa tria: quorum viruin est oppositioves dimensio qua est inter sursum di deorsum: in qua quidem
sursum es principium aliud aute est inter anterius & eius o positum quod dicitur retro: ubi quod est ante est principium. tertia autem inter dextrum S suriptum: in qua dextrum est pratκipiunt. Ea quia perfectum est quod cosat ex omnibus partibus icii principiis, rationabile est, . omnes huius opposti
nes vel dimensiones inueniatuor in eorporibus Perfectis. ὐn
de cum coelum sat maxime perfectum , rationabile es et si se
capax harum partium et habeat onmes, di non quasdam tam tum. Deinde eum dicit.
Atquuperum quidem longitud nis, dextram darem latira adiciis,ipsum uero ante astitudinis principium est. Est aut msu Ium gradem logitu ris principium, dextrum
darem Ialittidinis, rerias autem profunditatis. Cpedit ordinem dictoruin principiorum dupliciter primo
quidem ex parte ipsarum dimensionum: nam iurium est prinCpuim longitudinis ira in homine qui es animal maxime perfectum dicitur longitudo quasi maxima dimenso eius a capite quod es sursum eius υlque ad pedes qui sunt deorsum et': dextrum autem est principium latitudinis . attenditur enim latitudo hominis secredum distantiam quae est inter dextrum &suaistrum. Anterius autem est priticipium profunditatis. attenditur enim profunditas si egrossities hominis secundum distantiam quae est inter ante di retro . in altis autem animalibus proportionabiliter se habes longitudo autem prior est latitudine ci latitudo profunditate: s ctit linea si perficie di si perscies corpore. ergo lut sum est prius eo, d est ante,& ante est prius eo,quod es dext rum. Secundo ibi.
insuper uso modo motuum ratione.haec enim principia diis eo,unde motus his incip:unt,quae haec habent. Ese utile es ipso quidem supero accretio.u dexrris ore ea molio. que loco deis
commodatur: ab hse acro quae ante sunt,ea motio quae 'sinsa. atq; id ante duco. quo μοι sensius.
Adhue utilem aliter secundam mollis. principia enim Dedico,unde incipiunt primum metum habentibus. Est aurem crsursum quidem augmentatio, a dextris datem qui seeundum locum.ab anterioribus autem qui secundum sensum. enlerias
Probat idem ex parte motuum di hoc ideo quia ea quae dicta sunt sunt quoedam principia quibus primo incipiunt in itis in animalibus habentibit: huius partes sue principia. in tus. a. augmenti incipit quidem a sursum: & hoc manifeste apparet in hominibus . nam caput, quod est sursum hominis, est etiam sursum secundum positionem mundi: a capite autem incipit motus augmenti: quia in orificio oris quod est in capite,trahitur alimentum,quod est augmenti materia. putarum autem sursum est radix: quae proportionatur capiti in animal bus in sumptione alimenti. sed id quod est sursum plantae per
oppostum se habet smindum sursum ad suum mundi in aliis autem animalibus medio modo se habet. Motus autem,qui est secran flum locum incipit a dextris. naturaliter enim animaliartius mouet dextrain parte ni u sinistram,siciit in ambulando prius ni ou et dextrum pedem. Sed in motu alterationis ipsorum sen utini es principium id quod est anterius: anterior. n. pars animalis dicit in qua sensus e sit. Quia igitur motus augmenti eo pilor motu sensitivo qui etiam est prior motu loca
ii in animalibuς consequens es sursum sit prius ii anterius, di anterius prius et dextrum. Deinde cum dicit.
mapropter π non omni in eorpore quaerendum est suprarum atq; inferum,er dextrum, laeuams, atq; ante cr retro sed in bifice, quae cum animata Lit,motus ut fripsis ni cipium ha
bent. In nullo. n. eorum quae vacant anima id cernimus,unde est principium motui. edam.αomnino non movetur: quadam
mouentur quidem, sed omes ex parte simili modo: ueluti ianis sarsum solum.π terra ad medium.
Propter quod er quod no in omni corpore sursum ex deors ECUNDUS. si
sum, Cr dextrum ex finistrin, Cr antertur er posterius queui renum,sed quecunq; habent motus principitim in ipsis ama
mata entia. In anImatorum. n. in nullo videmur unde principia motur: Haec quidem. n. omnino non moventur: haec autem movi
ventur quidem, sed ab omni parte militer: pota ignis susum
Oster sit et huius principia non sunt in omnibus corporiabus & primo concludit ex praemissis, cx proprie S per se i quendo non sunt huius principia in corporibus inanimatis. Secundo osenda per quem inodum ibi elle dicuntur ibi. 3 Sed
in his quidem dcc. FDicit ergo primo, τ quia praedicti sui.
principia quorund uia motitum, consequens est Q sirs iura &deorsum dextrao dc sinistruin anterius di posterilis non sint qii aerenda in omnibus corporibus, sed solsi in corporibus miniatis quacunq; habent in ieipsis principium motus sed in nidio corporum inanimatorum videmus aliquod principium Unde incipiat motus: quod quide potest intelligi dupliciter. Uno
modo quia in corporibus animatis est principium a litiss in tus, quod in anima.in corporibus aute inanimatis non est p tincipium mortis acti iuri moueat: sed mouentur ab exteriori mouente quod es generaris vel remouens prohibes: ii terius autem habent principium motus passivum, quo, si nata sunt moueri puta grauitatem vel leuitatem ut patet in Octavo Physic. Alio modo potest intelligi. quia in corporibus an malis inuenitur determinata pars corporis aqua incipit m tus, sicut dictum est: quod quide in corporibus mammaris non inuenitur: quia sicut lubdit, inanimatorum corporum, quodam omnino non mouentur sicut illa quae sunt in propriis I
ci, ves potius hoc dicit propter corpora artificialia, qtiar non
habent ex seipsis aliquem motum quaedam autem mouetur, sciit corpora natu talia existentia extra propriis sutim locum: sed tamen uminaquodcv eorum morietur ad sui in locum, similiter ab omni parte, scin ignis solum molietur sursum terra solum mouetur ad medium mundi nulla alia differentiastus cons yderata Mes ex parte corporis v mouetur,ur, s una pars eius prius incipiat moueri et alia. ves etiam quantum ad locum, ut, sex viro situ locali moticatur eorpus naturale ad tua locum, di non ex alio. Deinde cum dicit.
Sed in his superum Cr inferum,dextrum, laxumi dicimus ad nosipsos referentes. Nam aut resipectu nostri dextra uvis. ut augures Δcunt: dulsimilitutine nostri, ut ea, que sunt Ila turi aut e quae contrario modo sese habent, posivioneue. Et aenis dextrum quidem id dicimus, quod opponitur nostro finiastro Jevum autem contrarium: Cr retro de ante simili modo. in his autem ipsis nullam differentia ecrnimus. Si contra nostimantur. contraria dextra laeuas supera ac infera, π an
sta in his quidem dicimus sursium Cr deorsu et dextrum,
o sinistrum ad nos reserenter. Aut enim secundum nostras dextrus, quemadmodam diuinatores: aut secundum similituis dinem nostri,quemadmodum quae statuae: aut qua contrario habent positionem. dextrum quidem. n. quod ad nostram finia stram, sinistrum autem contra im: Cr posterius quod di no strum olerius. In ipfis autem his ntillam videmur digerensiaest. n. e contrario vertantur cotraria dctoram dextra et misera,
oesursum π deorsum,s posterius Cr anterius.
C stendit quomodo praedictae positionesqirande, dicantur in corporibus inanimatis didicit et in huius corporibus diei- iniit sursum & deorsum ci dextrum & suri strum. & smiliter
ante & retro solum per comparationem ad nos. & hoc tris citer: uno modo seciandum ' dicimus dextrii id ouod est in hiis oppositum lecudum nostram dextram, sicut diuinatores, puta augures nominat partem dextram quae es nobis ad dextram: hinis ram vero suae es nobis ad sinistram. Alio modo per similitudinein ad partes nostras scut in statua dicimus dextrum quod est smile dextro hominis , di sinistrum quod est simile situs m. Tertio modo percontrariam positionem dicendo sinistram ouod est oppositum nostro dextro,& dextrum quod est oppositum nostro sinistro,scut patre in imagine, a
resultat in speculo: di eadem ratio est in aliis postionibus. Sed
73쪽
in ipsa rebus inanimatis secundum se eon syderatis nulla inti
nitur diuersias talium partium.& hoc patet,quia s couertantur ad nos e contrario te habebunt ζ prius : illud enim quod erat dextrum dicetur sinistrum εἰ e conuerso: S simile est in aliis positionibus in rcbus autem animatis qualiter cunq; ver tantur, semper eodem naodo se habent huiusmodi partes. Deinde cum dicit
Quapropter et pγthagoricos quis iam miratitur soti haee duo principia dixisse, dextram inquam, a que sint 'um. caea teras autem quatuor diserentius emisi se non minus rationem principij Abeuntes. propter quod et Pγιhagoricos utic quis ammirabidur, quia duo sola hie principia dicebant dextra effinisbrum, quatuor
utem dereliquerunt nihil minus principia existentia.
Ostendit P thagoricos male attribuisse erelo huius differentias. & hoc tribus modis, 'atii ex tipetior busa occipi possunt. 5 ideo illos per modum ccclusotiis hic inducit primos autem modus es quia cum snt l. v postiones. mirabile uidet quare solum harum duas attribuebat coelo, i dextrum & snistrum:
S alias atuor reliquerunt,ctim tamen rationabile sit m omnia coelo conueniant ut supra dictum es. Sectitidum modii mpor it ibi a Nihil minus Se F quia . s. s alima debuerunt pro
termitti ut non attribueretur coelo oportuit praetermitti illa
quae sunt in intis principalia Quod alite illa sua uor. quae protermisit, non sint minus principia ii illa duo quae posuit, ostendit quat rior ration bus. Ariariam primam ponit ibi.
Non enim manorem ad infera, superaro ad ea que sunt retro.ea quae sunt ante, quam di laeua dextra uniuersit in uni
malibus diffrentiam habent. Haec enimia bolum, ita figura etiam dili runt. Nihil enim minorem diserentia habent quaesursum, ad quae
deorsum. que anterius. ad quae posterius, quam dextra crs liba in omnibus animalibus: hee qti dem enim uirtute dis runt solum .haec aut m Duris.
Non enim υidemus in quibiiscimi animalibus et minorem differentiam habeat pars quae es tir uiri,ad eam quae est deorstini:&qiii est anterius ad eam quae est posterius ii dextrum B sin urtim immo maiorem. nam pars dextra S sinistra disserunt solum virtute,& conuenit int in figura manus ti dextra est fortior si sinistra licet sit Husdem fg irae & similiter humerus dexter est sertior q smper ad natatum, quamuis sni per stfortior ad portandum onus. di similiter pet de uter es sertior ad motum: sed pes sinister ad fixionem inanitisum est alitem pars anterior & posterior animalis: S sisterior A inferior disserunt non solum in virtute sed etiam in sintra . illa autem, quae magis differunt, videntur principaliorem distantiam h
bere . ,ecundam rationem ponit ibi.
Et superum quidem ac tu serum omnibus animal but inest. tam unimalibus quam etiam plantis. Dextrum uatem laetitis plantis non inest. Et sur m cr deor tim. Omnilut unimatis, similiter σου nimalibus er plantas. Dextram aurem cet sinistrum non exiis
perseiem: sursum autem est prIncipium lon redinis: dextra k aiisem principium latitudinis,ut supra ostentum est: eum igiatur principium prioris si prius, consequens est,m sursum stprius qua in dextrum, secundum scilicet 'aliquid es prius
generatione: propterea et multis modis dicitur aliquid prius, ut patet in Pta dicamentis.& Quinto Metaph, se. Quartam rationem ponit ibi.
in oper, si stiperum quidem esti unde est metior dextrum H .
autem a quo: Cr ante, ad quod, hoc quoq; modo iam quandam principii superi; ad caeteras species habet. increpundi, sunt igitur pγthagorici. er quia maxime propria principia omiserat, ex quiuiis tiniuersis haec similiter. inisse putabant. Adhue auis sursum quide est unde motus: dextrum date a quo: anterius autem ad quod. saltem se utis baseb ι quanda virtutem principit quae sursum ad alias species. I eos quia relinquunt principatiora principia victum ni ipsos increpare.et
quia baee in omnibui similiter purabant existere. Et dicit et sursum es υnde est motus: quod potest intelligi
de motu augmenti. dextrum autem est a quo est motus localis anterius autem est ad quod procedit animal.quasi oppostum suo senii 3 se patet et stiri uin habet quandam principit statem respectu aliarum speciosi postionis se ut motias augmenti est magis essentialis S magis intriti ecus animali q moriis localis. Potest autem melius totum quod hic dieitur ad motum localem referri ut dicatur et sursum in animali quod rarolietur secundum locum .es principium unde motus: quia s. in capite quod est sursum viget sensus qui est moties in anima- libos. ut dicitur in Tertio cie Annia dextrum es aut a quo incipit motus localis: quia pars dextra primo mouetur, ut dictum est sed anteritii est versus quod mouetur animal. principium autem moue, es principa'ssimum in motu animalis: secundiim hoc patet et sursum habet principalitate inter alias species positionis .sic igitur ex his quatuor rationibus condi
d. t Philo ophus secundum modum improbadi Actiim Pythagoricomisia: concludens et iussum es eos vituperare quia derelinquebant principaliora principia, non attribuentes ea cc
lo. Tertium modum ponit .ibi 3 υ quia Sc. F Dicen et etiamo sunt increpandi: quia ponebant similiter dextriim S sinistrum
evisere in ore ivbus: csi tamen non siit nisi in animalibus persectis ut iupra dictum est. Sciendum tamen et de intentione Pythagorieorum erat omnia reducere ad bonum di malum , sicut ad duo principia Et, quia ei edebant omnem numeriam sub denario deprehendi potueriit decem ex parte boni, & decem opposta ex parie mali ut patet in proclinio Metaph. per virula qDodi autem aliorum quae ponebant in ista enumer
intelligebant omnia quae sunt sui generis unde perdent & Gictrum intelligebant omnes alias positiones: intel-
auae ratio tali estiursum di deorsiiminueniuratur in omnibus corporibus animatis tam animal bus q plani is: sed dex- . trum Jesua struin non existit in plantis sed solum in animali- v omni potii viiii alia. v
bus persectis: & sc hirsiim de deo rium t unt priora, feci ridum v a prius dicitur a quo non conuertitur consequentia esse
Prcurra ut longitu so latitudinim antecedit i sic prio erit generatione superum dextro .cum multiplιciter prius dicatur. Si longitus ni r quidem superum,ut studinis uero dextra prinαcipium est,atn: prioris principium antecedit. Adseuc autem ut longitudo latitudine prior, si sursum ton, pisu inis princip um .dextrum autem latitudinis, prioris aut e principium prius utis; erit sursem dextro secundum generariticinem.quomam multotiens dicitur prius. Qur ratio talis longitudo est prior latitudine, di hoc in via generuionis.quia lecunduin Geoinetras lineas mota facit ii
ligentes Q sicut dextrum ita sursum & anterius re eruntur acibonum: sinist lina autem &posterius di deorsum ad malum. Ideo autem potius ronebant di xtrum d sinistriamqalias positiones: qu a manisesius dextrum consueuit referri ad bonsi, di sitis rum ad malum consuetiit enim bonam fortunam v care dextram, iam autem sinistra .rkideo attribuebant dextrum & sinistrum, quibus attribuebit bonum & malum. vel ideo nominabam tantum dexi rum di sinistrum,in his alia coprehendentes: quia videbant V in quibuscunm inuenitur dextrum S sinistrum inueniuntur & alia, sed non conuertitur. Forte autem specialiter coelo attribuerunt dextri ina e sini P uia in coelo est motus localis, ad que rum,non autem augmentum d qa cis excia pertinet sursum & deorsum :nem etiam alteratio sensus, ad quam pertinet ante & retro . vel quia lilrsiim di deorsum, at te S retro . diuersificantur semidum figuram non autem dextrum ti sinistrum. partes enim coeli sunt circulares,dc no di uersificantur secundum figuram.
Differrentiae stus & positionis quomodo coeli partibus diuersimode conueniant ex Philolortii sententia tradit. . um
cum autem a nobis fit antea definitum tales potentiat bis inesse quae principium motus habent: cr coelum sit animatum,
ais principium habeat motus, parci ipsi suom in Arimis, G dextrum ut flauam inesse.
74쪽
LIBERNobis acit quoniam determictatura est prius, , in halen
tibus tri icipium motus tales virtutes existunt est . um te,n corium animatum babet motus principium, manifectu,
qaoniam habit sursum et deorsum,cr dextra et fini hum.
Postquam determinauit philosophus de partis ut stualibutecili secundum opinionem aliorum hic determinat de his secundum opin onem tuam A circa hoc tria facit Primo ostendit huius differentias oportet esse in coelor Secundo oster
dit secundum quam dimentionem coeli accipiatur sursum de deorsunt in ipso ibi Dico aute longitudo dic. F Tertio ostendit quae pars in coelo sit sursum ti quae deorsum. ibi s Polora autem quidem super nos die. F Circa primum duo facit Primo ostendit propositum: Secudo excludit quasdam obiecti tres ibi s Non oportet. n dubitare dcc. I Circa primi in ponit
talem rationem Determinatum est prius et in habetibus principium motus f. in corporibus animalis quae habent in te principium mouens, assent tales virtutes,i positioirtim differe tiae se nisi determinatas virtutes partium & non solum se- ciuidum habitudinem ad nos: sciit in est corporibus inanimatis,qua non habent in se principium actitium motu ciea sold drastinum ut dicitur in Octauo Physc. et omnia mobilia necesse est reducere in viatini primum quod est mouens scipstini:&habet in se principiti in motus activum, di non solum principium passuum sciit quidam posuerunt ut Simplicius refert, qui post runt Arist dicere ecelum animatum non quia haberet animani rationalem, sed ita et haberet quadam vitam complantatam corpori: ita et in eo nihil est aliud anima natura talis eorroris. Quod inani se os endit esse falsum: ex hoc. A rise in Duodecimo Vera dicit et primum mouens, quod est Omnino immobile mouet ccelum sicut desuederatum 5 intellectuna:& se sequitur et sectandum opinionem eius coelum est secundum suam animam appetens S intelligens & lec sidunt hoc motus cosi est,& a natura & ab anima eius: sed a natura quidem sicut a principio secundario di passuo, inquantum. s. tale corpus est aptum natum sic moueri: ab anima vero sicut a principio principali, di activo motus. Nec Multum refert vantum ad hunc modum motiendi, utrum moueatur a subsantia spirituali conii incla,quae dicatur anima eius, vel tantum a substantia spirituali separata, nisim ponere ipsum moueri a se santia spirituali coniuncta pertinet ad maiorem dignitate ip- isus coeli: quod attendens Plato di Aris posuerunt coelum animatum quamuis possit aliquis e contrario dicere, τ sicut nobilitis est corpus quod habet iiibsantia si ritualem coniunctam, ita nobilior est substantia spiritualis, quae in omnino a corpore separata: .nde& Plato posuit boni, animae rationalis esse quod quandom a corpore separatur & secundum hoc cit moliens sit nobilius moto S magis ab eo dependeat motus,m sis videtur dicendum lubstantiam mouetem coelum esse a corvore separatam,q corpus coeli esse animatum Ut motus coeli lit nobilior: alioquin videretur secundum dictum platonis manima coeli esset peioris c5ditionis et anima humana. Sed ad hoc potest responderi et animae humanaequantum ad aliquid nobilius est esse extra corpus in eorpore. quantum ad noc, τ mouetur corpias cum labore contra naturam eius: sed quantum ad naturale esse ipsius animae, melius est ei esse in corpore quia per hoc consequitur perfectum esse speciei. vnde, s sit aliqua substantia spiritualis cuius virtus sit determinata ad motum coeli,quod mouet sine labore ut supra dictum est , nobilius est ei esse in tali corpore si esse separatain: ouia perfectior est actio quam quis agit per instrument una coniunctum q per instruimentum separatum sed subaa tia separata cuius virtus non determinatur ad hunc essectum, est omnino nobilior. Ex hoc autem,m coelum est animatum concludit secundum praedicta oe habeat sursum di deorium, dextra & Miserum. Sed videt hoc non esse eonueniens dixit n. supra m sursum di deorsum competit corpori animato se ndum: tiginentum: ante A retro secundum sensum: dextrum di sinistrum secundum motum localem: nullus autem ponens ccelum animatum, ponit in eo motum augmenti: nem etiam motum sensus: ergonem deberet Doni in coelo sursum aut deorsum, aut ante aut retro. Sed dicendum est in animalibus perfectis habentibus motum localem attenduntur praedictae disserentiae non solum secundum augmentum di secundum sensum sed etiam secundum motum localem. Vnde supra ipse dixit in quadam iane, et sursum es unde est motus,dextrum autem a quo, anterius
autem ad quod Sed in illIs qum non habent motum localem cuae omnino carent dextro S sinis ro inueniuntiar sursum tia deorsiain: ante & retro, secundum alios mortis. S sic oportet
omnia icta attribui coelo secedum solum motum localem, sicut perfectissimo. Deinde cum dicit.
Non enim tilitare oportet ob uniuersi retudum Duram, quoniam pecto aliud ipsius dextrum. iud lautim erit: sipartes sut smii s uniuersae perpetuos motu cientur. Non oportet enim dubitare propterea quod uniuerst seu sphaerica Qquo quomodo erit huius, hoc quidem dextrahoe autem finistrum: similibus enim ex tintibus partibus
omnisus,G motus omni tempore. Excludit duas obiectiones B primo ponIt eas: secundo solauit eas ibi Sed intelligere Sc. l. Coelum. n. est sphaericae figurae: & ita omnes partes eius sunt smiles praedictae autem differentiae positionum requirunt dissimilitudinem partium,vel in virtute solum se in dexuum & snistrum: vel etiam in figura, sicut sursum & deorsum ante di retro . vi dictum es: non ergo videtur & huiusmodi postionum disserentiae possint coelo attribui. Secunda obiectio es quia in omnibus, quibus huius. modi postionum species attribuuntur, una pars in uertar ante alteram: sed hoc nε potest esse in coelo, sed partes eius omni tempore mouentur ut ipse dicit in Cctauo Pti scorti m. vn- ταμ. de videtur m huiusmodi positioncs non siit ponendae in coelo. Secundo ibi.
sed intelligere perinde operi t.atist quilpiam in sce quae ARGY.d xtrum ad Duum figuris quos disserentiam bubent. circumposuerit sphaeram: habebunt enim petentiam diserentem: ut obsigurae illiu inem bab re non uidebuntur. Sed in eliseere oportet uti cui s quis in quiἷus baset dextrum ad sinistram digeraeriam etiam figulis, deinde circa pona sphaeram. Habebit quidem enim uirtutim discremem. uidebit cir aurem non propter similitudinem aurae.. soluit Mictas obiectiones.& primo primam dicens, et non oportet propter hoc dubitare: sed hoc modo oportet hoc intelligere in coelo scut si aliquam habeat dissere iam dextri &snistri.& secundum figuras partium N posea circinponat aliquis ei sphaeram non quidem exterius scut vestitientiam, sed sciit corpus coniunctum naturaliter contegens exterius si n. i;uod huiusmodi es haberet virtutem dissere: eni dextri B sni .ri, sed videntur non habere propter similitudinem figurae quae exterius. Et similiter ab anista coeli soni diuersae virtutes in diuerss partibus eius, quamuis smilibus secundum figuram, propter quas praedictae postiones coelo attribustur. Secundam soluit ibi.
Eodem modo de principio quos motus intelligamus opor ARGY.tet. Etenim σs nunquam moueri coelum increpit, incipium tamen habeat ipsim nec se est, unde incoepi et, s inciperet moueri r er rursus cielisur motus stabit. Eodem utilem me de principio eius quod es moueri Etenim si nequaquam increpit habere tamen necessiritim prin* cipium. unde id reptis incipias, quod molle pr. metieri: Cruriss steterit,m ebitur ut is iterum.
Dicit et eodem modo non est dubitandum propter hoe manimalia in quibus sunt decem differentur postionum .habenerrincipium eius quod est moueri: di s. n. corium nunquam incoepit moueri tamen quia motus eius est ordinatus, ii cesse es in motu eius accipere aliquod principium , viae motus eius incoeperit,s incoepit moti ri: di unde etiam iterum moueri inciperet, si cotingeret ipsum store. Deinde cum dicit.
75쪽
RCY. Dico autem longitudinem ipsius quidem eam esse, quae est interpolos distantia. Et polorum alterum superum, alterum laseram partem. . . , Dico a lxm longitudinem quidem ipsi ισ.que seeundum potis distantia. Et polorum hune quidem sursum, hunc durem
deorsum Ostendit seeundum quam dimensonem coeli attedatur sursu ni di deor lii m. A primo proponit quod intendat, & dicit, et longitudo coeli est distantia, quae est inter polos ipsus poli arctici, ad antacticum ita et, unus polorum sit sursum, di alius
Rcn Diferantiam. n. in solis his hemisphaeriorum cernimus, ex quo poli non mouentur: cr insuper in mundo non ipsumstiperauis instrum, sed ea quae sunt praeter polos, Iulera dicere con setiimus: quo paret hane ipsius coeli longitudinem esse. Id s. n. Iesus quod est praeter superum instrum . Differetiam enim in his solum uidemus hemisthaeriora per
non moueri potis . simul autem con uetiimus dicere suis
tera in mundo. ηε quod sursum G deorsum, d quod iuxta potis,tunquam hoc longitudine existense. Quod. n. ad Iesus, est quod iuxta fursum G deorsum.
Probat prolostiani dupliciter. primo quidem per ratione: mani stum ess n.et in quolibet corpore longittido attenditiarsecundum maximam dimensionem ipsus. maxima autem di-inensio corporis sphaerici ea seeundum diametrum eius: diameter autem in coelo determinatur solum, qui est inter duos polos: qui sunt duo puncta sphaerae immobilia & semper eodemodo se habentia qlixomm autem alia puncta protraliantur, in determinate se habent: ci propter hoc per lineam, quae est inter duot polos, maxime atteraditur longitudo coeli, quia in his solio punctis coeli videmus determinatain disserentiam heia misph riorum: per hoc m huiusmodi poli non mouentur. Secundo ibi. Simul autem &e. F probat idem per comm nem modum loquendit eostietiimus n. dicere in latera in numdo noti sunt ipsi poli,quos dicimus sursum di deorsum. sed id quod es iuxta polos ex utram is parte eorum,soriens sit vitia latus mundi di occidens si aliud: Diii distantia polorii si ipsa longitudo coeli. lioς enim dicimus laterale quod es iuxta sum sum ti deorsum eu υtram parte eius: sicut patet in homine. iter asta Est autem attendendum , T secundum Astrolosos consuedeat Afro rantes non dimensiones coeli, sed magis dimensiones nostras, i coeli id habitabiles attenditur longitudo secundum differentiam occi id uJ q dentis di orientis: latitudo autem secundum dipantiam meri- aci vide diei & septentrionis: quia quantitas nostra habitabilis est ma- m. di de ior plus, duplo ab oriente in occidentem quina a polo merie mill a. dion ii versus aequino balent: quia nee hoe totum habitatur. . picus. Deinde cum dicit.
NY. Polorum aure , is quidem qui aps i nos videtur, pars infora est. is darem qui nobis manifestus non est, partis rationem
Polorum autem qui quidem Aper nos apparens, Vc deo sum pars est. mi autem nobis tinniani esus,quae sursium.
Cfendit quis potorii si sursum, di quis deorsum. di primo
ostcndit hoc quantum ad motum coeli sellati: Siciliado qnai tum ad motum sanetarum ibi 3 Sed stella quidem 5 c. F circa primum tria fucit. Primo proponit quod inrcndit: Se do probat quod dixerat ibi q Dextrum ii Sc. F Tertio infert conclusonem ex dictis. ibi 4 Lt ibi quidem habitantes Sc. I a Dicit ergo primo et inter polos ille qui temper apparet supernos,es pars coeli quae est deorsum scilieet polus articus: ille autem qui semper nobis es immanifestis qui dicitur an tarticus, propter hoc et es ei oppostus est pars coeli, quae es iusiuin . Deinde cum dicit.
Dextrum enim uniuscuius id esse dicimus. unde principm AR .
ad iocum accommodatae motionis emerget. Conversionis vero
coeli principium id est unde oriuntur secte. quare hoe erit dextram,id uero tibi sunt cecusius euum. si igitur u dextris in cipu cireumferttir ad dextra polum eum qui non uidetur superum isse,necesse est. si. n. erit is qui uidetur,motus ad par ιιι erit finistra: quod quidem non dicimur.
Dextrum enim unumquods dicim s. tinde principium eius Tae. 1 f. qui secundam locum motus. coeli autem principium circulais Dextrumtionis,unde orsus astrorum. quare hic litis eris dirarum,tibi au thi diu istem occasus in ru. si igitur incipit a dextris,et adfinistra eis coeli.
cumfertur,necesse s sursum esse immanifestum polum: i. n. erit qui manifestas.ad mora erit motus: quod non dicimus. Putetigitar eam polum,qui non uidetur a nobis, coeli paris in tem superam esse. manifestu igitur quia immanisellus polus est quod sursum. T.c ic.
probat quod dixerat: manifestam est enim et in unoquoq; citi motia animali dextrum dicimus unde est principium motus localis nisei, aetii :& propter hoc pars dextra animalis est calidior, ut sima d kiiij
sis apta ad motum. principium autem cir laris motus coeli C es eu illa parte unde astra oriuntur. quae vocatur Oriens. Vt
de otiens dicitur dextrum coeli, & per consequet octastis erit sinistru in eius .s ergo motus coeli incipit a dextris, di circui fertur ad dextrum tanquam ab eodem in idem necesse est, mrolus immanifestis,s ilicet anta aestus si sursum coeli .s enim polus anmcus qui semper est nobis manifesti esset sursum sequeretur et motus coeli a cilci sinistra de ad si stram: quod nos non dicimus.
Antar cticusn hoc sc apparet: imaginemur. n. hominem cuius caput sit in polo araico,ti pedes in polo antarctico: manus ς ius dextra erit in
76쪽
erit in occidente. A manut stastra in oriente: si tamen facies eius sit veritis hemisphaerium superius, quod in nobis apparens: cum ergo motus coeli si ab oriente in oecidente sequoretur et sit a tinis ro in dextrum. sed sit ponamus econuerio et caput hominis si in polo anta retico di pedes in polo arctico , eade dispositione faciei manente manus dextea crit in oriente 5 sinistra in occidete: A se mot' incipiet a dextra, Fin qu contienit. S ita manifesti es m sursin coeli est polus immanifestus. Sed pruno contra hoc obiicitur m Ariti printermittit determinare quid sit anterius ti posterivi coeli. Sed dicendum est Q hoc praeter inittit tanquam niani testim ex his quae deterraii nantiar: motus enim animalis a dextris incipiens procedit in ante A non retrorsum: vnde,cum culum moueatur ab oriente versus superius hemisphaerium quod apparet per eleuati nem festarum orientiunt consequens est, et antelius coeli sit superitis hemisphaerium: posterius autem coeli sit hemi phat rium inferius. Secundo obiicitur: quia, cum in animalibus si semper eadem pars dextra & ea de pars sinistra hoc in coelo obseruari non .idetur: nam eadem pars c i.quae prius est in oriente rosterius autem est in occidente. & se, si dextrum ess oriens ta sinistril occidens eadem pars coeli quandom erit dexi ra quando p sinistra. Sed hoc soluitur per hoc et philosophus dicit in s. Physic m principium motiens coelum no molietur secundum accidens, sicut principium mouens animalia inferiora: huius autem virtutes, secundum quas attribulanturpia dictae postiones animalibus dependent ex principio in titio &ideo in animatibus quae sunt hic virtus dextra moti tur per accidens moto corpore animalis. ibi in coelo virtus illa intelli igit quas immobiliter stans, et partibus ccclestis comporis motis .ci ideo senip dextrum coeli est in oriete,qcui ite parte singularem coeli contingat sbi csse Seadero ea de aliis virtutibus. Tertio obiicitur m oriens & occidens non videt esse determinata pars coeli: sed sin oria o me uniuscuiuim regionis sic igitur ii dextrum ti sinistru attribuitur ortui di etiaoccallit de vir si & sinistraim non erunt determinata in coelo secundia se fictit in corporibus citatis: sed relatione ad nos. simum corporibus inanimatis. Sed dicendii est propter inaniobilitatena poloria sursum δή deo ritim dicit et se determinata in coelo dextruiti. asit di sinistrum lateraliter se habent ad sut sum& deo ritim accipit ergo hic Aristo. ortum & occatum non per comparationem ad aspcctum Doctriam, sed per copa rationem ad polos immobiles mundi. Deinde cum dicit.
Et eos quιdem,qui illae habitant in hemilpherio supero egedis in dextris: nos autem in instro de fini iris,contra a s p albugorici di eunt. Illi enim nos supra faciunt dextras in portigo, infra atque in leuis: eontrarium autem accidat.
Et ibi quidem habitantes in eo quod surpura siret hemisphe
rio, apud dextrum . nos autem in quod deorsum .et apud finiri frume econtrario quam ut Parhagorici dicunt .le .n .nos sursum quidem fuerunt,et in dextra parte. Hos autem,qui ibi deorsumo infinitiis: decidit autem contrarium.
Concludit secundum praedicta disserentiam habitationis terrae dicens et ex quo polus immanifestus est sursum illi qtii habitat sub illo polo liuit in henaisiphario superiori & apud dextra coeli nos autem qui in hac parte terra habitamus sumus in ii feriori hemisphaerio S in sinis ra: re hoc est econtrario ei, quod P thasorici dixerunt qui posuerunt nos habitare sursum, & indeκtra parte illos autem deorsum, sinistra parte. cum tamen contrarium accidat seclidum praedicta. Nemisphaerium autem hic videtur acciperς secundum q, diuiditur coelum per circulum quinoctialem mite distantem ab utri, polo: & eκ hoc patet Arist hic dicere et etiam ex alia parte aequinoctialis aliqui homines habitant vel habitare possunt in parte opposita nobis. Si qui autem habitant ues habitarent in duabus quartis terrae quae distingui uitur a nobis per circulum qui intelligitur secare a quinoctialem ad rectos angulos transcutem per polos uinoctiales illi distinguerentur a nobis viri si qui s. habit mus sursum ti deorsum tanu habit .hes in posteriori parte coeli ab habitantibus in anteriori insuatum motus coeli posterius ad eos peruenit utpote stellis eis orientibus esi nobis occidunt. S redeuntibus ad principium motus quod in dextrum in o casti stellarum. Sed cum deκtrum A sinistrum qualiter dia sent di lateraliter ab eo quod es sursum & deorsum, videtur incontienienter dicere et nos qui sumus sub polo arctico habiremtis in inferiori parte di sinistra,alii aute in superiori S d
xtra. Et ad hoc potes dies, et Aristotes. locutus est serendum A graeciam in sua habitabat quae quidem est ad sinistram, inquantum est veritis occidentem: est aut deorsum, inquantii est stili polo arctico. Sed quia Aris hic loqui videtur communiter pro habitantibus omnibus in terra nos ra habitabili, mesius respondetur et ipse loquitur more Pythagoricorum qiii ad idem referebat dextrum sursiim dc ante es opposita etiam ad idem. Pythagoras autem secundum hoc estimauit nos esse in parte superiori di dextra. vel secundum aspectunt quia polus arcticus stipereminet nobis, vel magis aspiciens ad motiun plan tartina ut immediate patebit. Deinde cum dieit.
Vertim secundae conuersionis,uelati uaguram stellara nos
quidem in superis dextriss sumus, illi uero in inseris sum Misque sinthii. Est enim hi re principium motionis contra , prorapterea quod Ialiones contrariae sunt. Quare si ut nos in prinis ripio fimus. Ili in fine fini collarati. sed secundae quide eirculationis puta eius quae planetarannos quidem in his quae farsum G in dextris stimus.gi datim in his quae deresam. Cr in sinistris. econtrario. n. in his principium
motus est,propterea o, contrariae sunt Iutiones: quare decidu
nos pidem isse apud principium. istos autem apud finem.
Ostendit quomodo istae positiones distinguantur sm motus planetaruirat de dicit m quantum ad s. radiam morsi circulare, qui es planetarum nos eco uerso sumus sursum, & in dextra illi autem deorsum S in sinistra: quia principium huius mot econtrario se habet. incipiunt n nrouere ab occidente, & hoe ideo: quia isi duci in otiis sunt contrarii. i diuersi: nam contrarietas proprie n5 est in motibus circularibus, ut in Primo Oi sum es: & secundum hoe aecidit nos esse in principio A illoc in fine motus planetarum di ideo illi vident esse priores quantum ad permanentiam quae est in primo motu: nos aut quantum ad diuersitatem senerationis es corruptionis & quae dependet ex secundo motu ut infra dicetur.
De partibus igitur per dimensiones locoue dolatris tot ambit sint dicta. De his quidem igitur, quae secundum dissensones punissa
- π secvnctim Iocum determinalis tanta dictu si .
Ultimo autem epilogat dicens, et tanta dilia snt de partiabus coeli, quae determinantur secundum dimensiones coeli,5 secundum locum: non autem secundum materiales partes coeli ut dictum est.
maestionis determinatio an unam vel plures contingat esse inccclo plures sphaeras circulariter moras: ad cuius manifestitionem nonnulla asseruntur rationale conditiones,ex quibus veritas elicitur.
cum ratem eonuerso conuersionι non si contraria,cono. derandum cur plares sunt ulti nes.
a vomum aurem non est contrarius mortis qui circum, ei qui circum, considerandum propter quid plures
μοι lationes. Post uim Philosophut determinauit de diuerstate partiast uallii in eoeli, hie determinat de diuerstate partium quan o tum ad ordinem sphaerarum ossedens videlicet causani, qu re in coelo non es una sphaera tantum circulariter mota, sed sunt plures sphaerae. quae circulariter mouentur. A circa hoe tria ficit primo ponit dubitationem, secundo ostendit diiseultatem solutionis .ibi .l Ea autem longe tempes athiis Sc. FTertio incipit soluere ibi. .l Unun quodque es quori ira est opus Sc. F Circa primum cons*derandum es quiris si contingeret motus circulares esse contrarios non esset dissicile via de re quare in coelo non est tantum unus motus circularis, sed plures Cum enim contraria differant specie, eo cot rarietas est disserentia secti indum formam ut dicitur Decimo Meta n5 esset uniuersum periectum in suis speciebus si esset unus ni tus contrarius S non alitis: ta si esset motu deorsum di iasi esset motus sursum : quia ergo, ut stipra probatum est, unus motus circularis non es contrarius alteri, oportet diligentereoni yderare q es necesseas, et in ecclo essent multi & diuersi motus circularcs Et quaesto satis congrue sequii ad pramissa Tho. de colo. B
77쪽
in quibus deum est, et sirsum di deorsum a alia huiusmodi
aliter con syderantur in coelo quantum ad primum motum, MN aliter quantum ad secundum. Deinde cum dicit. Q n iniquam minus facere inqui nonem conamur. Emi anus p non ab eo loco, sed matio magis hoe ipso quod accidentiuip x cocus per paucoru sen um babemus. Dicamas tamen, ars di ipsῖς eas ara hine sum imus oportet. Et quidem a longe timp stant bur facere quaestionem: leu, se autem non sic tanto,in ullo autem magis. eo succidentiam ipsi de omnino paucis habeamus sensum . Attamen leamus: causa autem de ipsis hinc sumenda.
O dii di s tiliarem soluendae aliaesionis.ho enim dicit, est conivgerandii hominibias. uit restant lucere quisitone a lonse l. de corporibus ecclestibus longe a nobi eest hi busaeum tamen de hi quae sorit elongata a nobi et non possitimus habere certum iudi iii r corpora autem ecelesia non ita sunt longe a nobis tanto . se naum quantitates alix distantiae: sed multo magis eo pauca accidemilia eorum eadant ii per sensum nosti tira, cum tamen eoiana rate si nobis et ex accidentibus i. serisbilibus deuemanatis ad co noscendam naturam ciliculus
rei .hanc autem elongationein dicit nitilio maiorem esse et localem: quia si conses eremus localcm distantiana, aliqua pro-
portio est disi ura, alia dictant a nobis corpus coelecte ad di 'antiam, ita ditar a nobis aliquod inferiorum corporum: puta lapis aut lignum ti utram distantia ea via ut generis: sed accidentia certe tum corporum sunt alteritin rationis di omnino im proportionata accidentibus inferiorum corporum . S tamen
qu. iiis sit diis ile dicamus propter quid est talis diuersitas motus in coelo: di huius diuertitatis caula est ai
Eorum q d p. I oram est opus, operis ii nus esse gratia
constat. Dii veroo eratio immortalitas est. hoc autem est
perpetua vita: quare Deo perpetuum in se motum necessed . cur autem cirium siti tale: est etiam corpus quoddam di . vinum: ideo corpus ro: unum babet,quod suapte natura sim
Vnu quo is est, quorum est opus. gratia operis. Dci auteoperatio immortalitas. hec autem e t uita sempiterna. uas necesse Deo motum existere sempiternum. Cur autem coetu tale: corpus. n. quoidim futuit: propter quod habet circulare corpas,quos natura circum moveatur semper. ---la est Assignat am praedict mm . Te primo ris gnat earn per ' '. Alios viam impositionis procedendo a primo ad ultimum . quod
uina ut Xritur: secundo per viam resolutioniς. procedendo ab ultis e moqNod qua tatur viis ad primum ibi. Nunc autem tamin, ita milestum est 5 c. Circa prii num ponit tale in rationem . si --- c*lum est quoddam corpus diuini ira necesse est ni tu in eius
quod habet propriam operationem es propter suam opera tionem quaelibet .n. res appetit suam perlectionem sinet sutim finem operatio autem est ollima rei persectio ves saltem i iiiiii operatum in his in quibias est aliquod opus prater op rationem vi dicitur in Pi imo sthicorum. dictum es. n. in Secundo de Anima ) rima est a lux primus operatio autem est actus secundus tanq operatio sit finis operatis di hoc est verum tam in corporalibias si in spi titi libu . puta in habiti bi anima de tam in naturalibus u in artificialibus. dicit enim suorum opus est propter ea, quae sunt contra naturam i sciat limina sera quorum non est aliquod optis inquantum hindi sed patiuntur de fictum operativae virtuti ut patet in his qui in sciantur claudi vel exei. non enim Hatidicatio es finis intentiis a natura propter quem faciat irasci claudum, sed hoe M. t prater intentionem naturae ex dinctii naturalium principi rum. Subdit autem et operatio Dei est immorialitas nominae hic autem Deum non solum primam caulam omnis rei tim, sed more Plato eortim S aliorum gentilium omnia, ita diaretur diuina siti morem praedictum. Sed videtur et immortalitas non sit operatio sed petitis diseretici vel iiDpassibilitas sicut mortale es differentia vel passio. Dicedum est ergo immortalitas i gnat vitam indeficientem: viuere alitena riti tolum non, nat s sitim esse i ii ientis, ea etiam operationem vi tat: scut intelligere est quoddam Quere A smi ire di alia huiusnaodi, ut patet in Secundo de Anima di s. Eihi. di ad hoe eκ-primendum stibiungit hoc alitem simmortalitas es vita serripiterna: propter metia non dicit et Dei operatio fit in mi ptibilitas qua importat solum seinpiternitaterii ipsus e se, sea dicit immortalitas ut includat sempiternitate operationis. vnde recludit et si aliquid mob litim dicatur Deus sini modum praedicta, , motus eius si sempiternus: setit A squa ii bstat tia inani obilis Detis dicitur eius operatio est sempiterna ab inmotu aliquo quia fiuctra esset talis res sempiterna non habens operationem sempiternam. propter quam unaquae' res est. Quia ergo ecelsi est taleo secundu antiquos Deus dicebatur, non quia sit ipse summiis Deus sed quia corpus eius est qtioddam diuinsi propter hoc et es ingenittim di incorruptibile ut stipra ost sum est inde est habet corpus circulare ad hoc mpo st semper es eirculariter moueri. Ostensum est n. in O uo P hvs. , solum motus circularis potest esse perpetuus: nam super lineam rectata, infinitam nullus est motus vi et id in Primo probatum est. super lineam a titem rectam finitam no p res esse motu institius . nis per reflexionem quae quidem non potest ei e sine interpoliatione quietis, ut probatur in Coauo
esse sempiternum A circi ilarem: dc si moriri eius est nipit ei nus S circulu is hccine est terram esse. 5. si terra est, necesse ea ignem esse.s ignis est A terra est ne e se etiam aliqua corpora intermedia est .s aute simi huiusnodi corpora. iacee se est generatione ni ei te: si aute generatio est necessie est di simileς motus esse in coelo. ergo si cactum est corpus perpetuum de diuimini necesse ea plure, motus esse in coelo. 5c per consequem plura corpora mobilia singula igitur per ordinem manifestat. rdo pla- di primo primum. Circa fili l conlydcrandum est, τPla-onicus in tonici ponebatu unum Deum somni qui in ipsa essentia b instantiis nitatis & unitatis sub quo ponebant ordinem superiorum in ternis, ex tellectuum separatorum . ilia apud nos coitieuerunt intelligenuo patet lix vocari: destit, hoc ordine ponebant ordinem animarum, d tet,' at- sub quo ordine ponebant ordinem corporum Dicebant ergo tibiicbant et in er intellectus separatos superiores primi dicuntur inteliminitate. lectus diuitii propter similiti atrie & propinquitatem ad Deir. alii vero non sunt diuini propter Atlantiam ad Deum scut et animatum supremae sunt iii da oua, insui autem non intelle tuae sed irrationales: corpora ei iam suprenia 5c nobissiora dicebant esse animata alia vero inanimata Rursus dicebant et supremae anamae, propter hoc τ dependent ex intelligentiis diuinis. sunt an una ammae. & iter ii corpora suprema propter hoc et sunt coniuncta antiliabus diuitiis . sunt corpora diuina. Hoc igitur modo Aristot. hic loquitur dicens, et untiquod P, Pt se. in est acie idendum, Arist. hic probat sempite initatem motus eccli ex sempiternitate corporis eius: qua via no it usus in Octauo Pthse. quia nondum probatierat sempiternitatem naudi 'ed qDia ad motum coeli se habet ipitim corpus ecelesse ut materia ci si ibi etaim: primum auicni motasis, i Deus sicut agens quod facit ipsum esse in actu: ex pari ec zii probari potest et sit potenc semper moueri ex parte autem voluntatis diuinae dependet et moueatur in actu, vel sena per vel non senaper. Deinde cum dicit Leci ic. A
non essit: quippe cum nihil praeter naturum s t sempiternum. Id enim quod est praeter natorum, po ferius est eo quod est βα
cundam nesciram. sit igitur terra necesse se hoc en in in me. dio sane quiescit. Ais nunc quidem hoc supponatur,psirius uviem de ipso dicetur. Propter quid igitur non tetius cali corpus tale. qica necesse manere aliquid corporis lati circu, quod in medio huius avatem ntilla possibile est munere partem, neq; uniuer aliter, nec in medio. Etenim si secundu naturam motus erat ipsius edinc iam. natura autem circum movetur: non viis esset si piis ternus motus. Nihil enim praeter naturum sempiternum, po pertus autem eo quod secundum naturam. Et excessus quidam
est in generatione, quod praeter naturam eius. quod sicci dura
78쪽
tem' Scircularis necesse es cor
Os endit secundain conditionalem. s. si coelii in mouetur senipiterno S circulari motu et necesse sit esse terra Dicit ervo si ita est, et coelum est corpus diti imitia inempiteriae & circulariter motum propter quod ergo non est tale corpus totius coeli i totius mundi ut .ic qiixhbct pars natandi esset de natura coelestis corporis. Et ad hoc respodet Q necesse est esse aliquod manens de quietum in medio corporis, quod circulariteri r tu r. maiii iiiii est enim oe omnis motus circularis est circa aliquod medium quie cens: ci hoc oportet me aliquod corpus. Nam hoc τ dico medium non est aliquod subs stetis, sed accidens alicui rei corporeae ut iit media corporis mori est aut possibile et, tale aliquid sit aliqtia pars huius, i aliqua pars coelestis
corporis, ut impra diverat corpus di intim, licet oporteat wst pars totius insili. Et hoc probat diapliciter . primo quia titilla pars coelestis corporis viiii ierialiter pol quiescere vi ciant: iun corpori eiciti conueniat i cmpiternus motiis ut ostensum est: medium autem circa quod est motus circularis oportet esse quietum. Sectindo quia lpecialiter non potest elic et I quiescat in medio: quia si secundum naturam in medio qui iceret naturaliter moueretur ad medium: vi uniquod .ra n naturaliter mouetur ad locum in quo quieicit, ut in Pruno habitum est: nulla alitem pars corporis coeli naturaliter mouetur ad mediu quia naturalis eius motus est,et moueatur circulari ter: Ascut in Primo habit si es unius corporis simplicis non pollunt esse duo motus naturales. Unde relinquit, ' quies partis illius coelestis corporis in medio esset ei contra naturam, & hoc sequitiar. quod motus coeli no possit esse sempiternus:
quia n6 potest esse nisi sit ali ilia quietum in medio: ct si quies
eius et est in medio esst violenta te queretur et non posset erie sempiterna,& per consequens nec motus eius sempiternus. ittit enim qiuod es praeter naturam est tempiterras. qtita id mea praeternatura est posterius eo quod es sit esuram . quod quide patet ex hoc et in generatione cuiuslibet res,id q. ioci est praeter naturam est excessus quidam, i. corruptio de desectus eius quod es Fira naturam: scin videmus in mostra triant quaeda corruptiones de defeelus rei naturalis. corruptio asit di defeetus est naturaliter posterior fictit pruiatiou habitiis. Non autem est po sibile id quod est naturaliter prius minu elle . di id quod est naturaliter posterius, e semp. Vnde patet in non estros sibile id quod est violet uni esse sempiter nil. id a sit, quod in medioqtuc cito empiterne quiescit fictit S coelum sempite ne mouet. Relin alii tersol oporteat esse aliquid, qd naturaliter quiescat in medio, si motus cocli sit circularis de tempiter-nies: hoc a sit,q. I naturaliter quiescit i medio, est terra ut instaondetur: ergo siccetum mouetur circulariter dc sempiterne necesse est terram esse. Quod filii propositu. Deinde cii dicit.
At si terram esse necesse est. ignem etiam esse necesse est. Sed adhue si terram necesse er ignem elle.
Ostendit tertiam conditionalem. et si est terra sit ignis: δή primo proponit quod intendit dicens, et adhuc si necessie est terram esse necesse eii de ignem esse. Secundo ibi.
contrariorum enimst alterum est natura. er alterum esse natura necesse est, s sit contrarium,atque aliquam ipsius esse
naturam. Est enim eadem contrariorum materier. contrariorum enim si alterum natura, neces Cr alterum esse natura. Si uero sit contrarium Cr esse quandam ipsitus nautarum. E adem enim materia contrariorum. Probat hoc duabus rationibus: qi,arsi prima talis est. svnii Contrariorum est in natura, necesse est etiam τ alterum sit in natura. 5 licie quidem probat se quia si sit aliquod contrari rum necesse est τ si aliqua natura ei subiecta, ut patet ex Pri ino . est Oaon materia contrariori in ut ibidem os cndit: dc sic oportet et materia unius contrarii habeat potentiam ad aliud contrarium: S sic posset esse in natura . unde, cum nihil sit istis ra in natura nectile est Q si unum cotrariorum est,. dc reliquum sit. Ignis autem dc terra sinat cotraria: quia maxime distant stra contrarietatem stus de qua nunc loquimur in ludium virum est grauissim uii 5. aliud leuissimii: quantum antem ad alias qualitates ignis maxilne contrariatur
aqua scut calidis sinum mgidissurio: sed non loquitur de is is
corporibus nisi secundum eorum situm. sic enim fiunt partes A totius uniuers. Relinqtiit ergo et si terra est, nectile est & teneelle. Secundam rationem ponit ibi.
Et afrmatio priuatisne est prior uetali calidum frui. ARGY
D. Q utes uereo ac grave per levitatis motusve priuationem
Et priuatiove prius a matio: dico cutem puta calidura Irigido. Quies autem Cr gravitas dicunt cir per priuationem
leuitatu er motus Circa tiam coni, derandum est,' semper Contraria se ha- ὰ
bet fui peius 5c ineluis ut dicitur in Primo Phy. ita f.q. una rς est priuatio de det citis respectu alterius. sciit fi igidiim respe- , 'ς x x estiealidi δι nigrum respectu albi Manifestss est aer et a Trinatio, i omne quod positive dicitur, ut aliquid copiolim, cst pri eo quod dicitur per priuationem δή deficii ini,sc ut calidu est
prius seisi do: quies autem de grauitas,quae attribuuntur terrae dicii ritur pcr priuatione Icuitatis 5c motiis, quae attribuunt tar igni. ergo ignis naturaliter est prior tirra posito a iii ἐγ-
criori ponitur pilus: ergo necesse est τ si est teri a m si ignis., Et est considerandum .et Plato in a imaeo probauit esse terram ec igne per hoc, m necesse est corpora ee vis bilia propter igne, b possibilia propter terram. Deinde cum dicit.
Atqui si terra est uis ignis, ea quoq, corpora se γαμπ' ARGY
inter tri necesse est. Elementorum enim unumquodq; contra. 'rietatem ad quodq; nimirum habet. Atq; hoc etiam nunc stipa ponatur, posterius autem tti demonstrandam. Sed adhue siquidem est ignis G terra. necesse Cr late meaedia ipsorum esse corpora. contrarietatem enim habet tintimis V ''quoris ad unumquodq; clementorum. Supponaturalite G hoe
natu: po crius autem tentandum essendere. Ponit quartam coditionalem l .m si est ignis δἰ terra. τ snente iras leti ema dili ia via timiai 1 d p elenaeiatori uti iubet ali- si iter contrari cratem ad virilia tiod p aliorum trium: scutterra contrariatur igni secundum contrarieraretii grauis di le . . acri autem l cci radiim comi arietatem
ci hi di humidi 5 scii: S hoc quide dicit inferius inari Litandum praecipue Secundo de Ceneratione. Vnde relinquitur si si int duo elenaenta, et necesse es vise alia duo, ex hoe quod probatum necci se es vile viatilia,co iuratiorum, necesse es Hie alterum. Plato autem probauit ex extreinis cle
mentis et necesse est esse media per profortiones numerales: eue es csse di
est ocionatius: cubicus autem ternarii sunt. a . inter quos ea eunt media in proportione. is i a. quae omnia se habent sitis exquialteram proportionem. Deinde cum d cit.
quia inter duos cubicos ni tr.ei cs, nec eue es esse duos alios nua atros continua proportionalitatem,s cui cubicus binarii
Hec cu fiat patet necessario generationem esse propterea ARGY.s nihil ipsoru perpetuum esse potest. Agunt .n.imersi si cona
traria illis,mutuos abest patiuntur ac corrumpuntur. His autem existentibus manifestum, quoniam necesse est ge T.e. a..
nerationcm esse, eo s nazum ipsorum possibile est eo sempiis
ternum: patiuntur enim er agunt contraria ab invicem, Creorruptiua inuicem sunt. D Probat qii intam conditionalem .s et si sinthii iiii modi eo
pora necesse est esse generationem de corruptione. Quod quidem probat duplici ratione: quarum prima est, quia contraria sunt dc pastitatur inuicem dis ei niticena corri plint ut probabiliter probatur in libro de Veneratione: sed pra dicta compora sitiat contraria adimi icem ut dicti ni est: ergo letnDicem corriimpst δέ ita necesse es eme generationem 1 corrupti nem. Secundam rationem ponit ibi.
Non est praeterea cresentantum rationi, inc bile quippiam ARGV perpetuum esse . cuius motus sic dum naturam perpetuum esse non potest. at horum est motas. Ex his igitur patet nccessario generationem esse. 'huc orem non rationabile est esse aliquod mobile simpiternu.cuius non contingit esse sicunta naturam mot empiternum. Horum autem is motus. Quod quide igitur necessarium io de Calo. E δ
79쪽
isse generatione ex his mingestum.
Qnx ratio talis est. non est rationabisse et si aliquod corpus sempiternum elutis motias non pol esse sempiternus: quia moltis est operatio corporis mobilis.& omnis res est propter subioperationem υt dictu est. sed praedicta corpora, . elemeta, habent motus rectos,qui non possunt eis e sempiterni ut in Octauo I h3scorum pro citur: ergo ipsa non possunt esse sempiterna sed neeesse est et sim generabilia di corruptibilia, S: ita necesse est et generatio & corruptio sat. Deinde cum dieit.
Quod si generationem Me necissi est, tr alium lationem, aut unam aut plures esse necesse est. nam ut sese habet totius
motio cal, sie elemen a corporum intersseresnctu generuistienis bubere necesse est. Et hoe etiam in sequentibus dilucia divi deetirabitur. Si autem generationem .necessarium er aha esse lationem aut tinam aut plures: secundum enim eum quae totius similii rnecessarium habere ex elementa eorporum adinvicem. Dic tur uestem o de hoe ni sequentibus planius.
Probat sextam coditionalena squod s si generatio, quo dnecesse es alium esse motum circularem praeter primum, aut viniam esse plures: quia eum primus mortis circularis , qui est
Figura in aut 1 aericam necesse est habere eat .haec. n. T. ar. propri uima et Abrecto Cr natura prima. Dicamus adit mi uersaliter de figoris quae est prima cr in planis πρludis.
Possuam philosophus determinauit de perpetuitate coeli
di diuersitate partium eius hic determinat de figuris ipsus. &primo ostendit coelum esse fsti ix sphaerica, secundo ostendit Q haec figura perfecte in ipso existi. ibi g Sumet autem utique quis Sc. F Circa primum duo facit. Primo proponat quod ii tendit.& dicit quo a necesse est coelum habere iphaericam figuram Hum qitia icta figura est maxime propria, idest comi ere scorpori co testi tum etiam quia est priana sgurarum: ti naturaliter quia perfectum ess prius impellecto: ci subiecto. idest secundum rationem sei tunum ea prius multis. secundo. ibi s Dicamus autem uniuersaliter Sc. Probat pro post una. dc primo ostendit coelum esse figurae sphaericae ex hoc, quia haefigura es prima figurarum, icciuido ex hoc, no'd est conuenientristiis coelo Ai Adhuc autem quoniam videtur Sc. FCirca primum duo facit. primo ostendit quod sti prenium coelum est sphaerica figurae fecitndo ostendit et etiam alia ccclestia corpora inferiora sunt si harica fgurae ibi s Et cotinuum illi ris
supremae sphaerae reuoluentis totum coelum ab oriente in o ridentem si uni Arnii . non eatisaret diuersa in dispositione ni
in corporibus inferioribus &ita elementa alia corpora s- militer se haberent aflinii ein unde non esset generatio rc corruptio ' hoc manifestabitur magis in se nientibus, s in Secundo de Ceneratione unde necesse est esse alium motum qui est per obliquum circulum, qui proprie causet generationem de corruptionem perelongationem, & propinquitatem planetarum ad nos: siciit primus motus causat permanentia & seni Dubitatio. piternitatem in rebit . Quaerit autem Alexander s cessante Ale. nunqd motu coeli s elementa contraria remanerent virum scinisce coelo qesce eorrumperent: & dicit et se propter eo trarietatem ipsorum: letalia in non tamen esset teneratio & corruptio Ordinata lecticidiimucri posset. qtiandam reciprodationem ut iblicet nune eκ calidis generentur frigida . nunc e conuerso. sed contingeret sinit Eraclitus posuit qiisd quando v omnia feret ignis. Nam ordinatio reciprocae conuersonis iniscem est, ei iam per virtutem coeli. Sea melitii est dicere. cessante motu coeli omnis motus eor- portim inferiorum cessaret ut simplici ut dicit: quia virtutes inferiorum corporum sunt stat materiales. & instrumentales respectu coelestium virtutem ita quo d non mouet nisi mota. Deinde cum dicit.
Nune tantum patet quam ob causam plura sunt corpora quae uersant tir: generationem enim esse necesse est: er generuis
tisnem, ster ignem Use necesse est: π banc propterea quod eon' ut aliquid maneate, sevi per necisse e l. et fi molliri quip
piam semper oportet. Nune autem tantum manifestum est propter quam eau implura sunt circularia corporat quia necesse generatione esse. Generationem autem squidem π ignem. hune autem ulla qui lem G terram: hane durem.quia manσe necesse est alia
quid semper siquidem moueri aliquid semper.
Recolligit eandem rationem ordine resolutorio, di dicit et hoc nune manifestum est propter quam causam oportet esse plura corpora circulariter mota quia scilicet necesse est esse generationem generationem autem necesse est esse s est ignis
B alia corpora: ignem & alia huiusmodi corpora necesse est esses sit terra. quam quidem necesse est esse , quia necesse est esse aliquid senipiternae quic scens in medio,s aliquid est circu
LECTIO V. Ex eo quod figura sphaerica sicut di circulus prima figi
rarum est talis esse figurae ipsum coelum cum ex aliorum trim ex Arist. sententia probatur.
Figuram utilem coelum rotundum habere necesse est. Mee enim saecommodatisfima subflatiae ipsius. π natura etiam prima. Dicamus autem uniuersa uer quae nam π m planis s
ea si taricae Murae. Huius autem rationis primo pi obat Ni- clusionem ibi 3 Quo norem, secunao posta Maiori infert ceciniam
hue autem diuidelites Se . t Circa primum duo facit. Primo proponit quod intendit: & dicit, et uir uersaliter es dicendum de spui is quae si prima earum uam in figuris planis, i. stipe scias biis quini in sollit,ides in corporalibus fguris. dicitur autem superscialis figura plana. Secundo ibi.
Omn s itas figura plana aut a rectis lincis,aut a circis ix ARGY.ferentia continetur: ei Hu qtiidem e plur bus,hee ab una linea solum. cum uuam igitur in unoquos genere prius fiι multis
natur i, compositos simplex, figurarum planaram profecto
Omnis ita figura plana aut rectilinea est,aut cireularis rz et rectilinea quidem a pluribus continetur,circuluris autem ab una. Quoniam aut prius natura in unoquoq; gne unci multis,et
simplex eopesitis. ima viis erit planara ligurari. circulus.
Probat propositim di primo quantum ad fguras supers- . id corporales ibi ὁ Similiter aut Esphae ales secundo quantia adra dic Circa primum ponit rationes dua : quartim prima ess,ois figura plana, i superficiali aut est rollinea, sicut triari gi liis 3 quadrais: aut est circulatis scutit se circulus: omnis aut rectη mea figura continetur a pluribus lineis & non ab vita sola A a enim tota linea recta non porrigitur nisi ad unam partem: ε ratione autem figurae est et si terminata ex omni parte. sed circularis figura comprehenditur ab .na sola linea quaevndicii porrigitur in unoquom autem genere unum est prius inultitiadine ec simplex est prius compositis: υnde relinqtiitur Secundam in inter stiperfic tales fguras circularis est prima. rationem ponit ibi
Pristerea, spersatim id est, extra quod nihil eorum quae ARG. sunt ipsius accipi potest, quemadmodum prius est definitum: et H Iineae quidem rectae semper additio sol potest lineae uero cir culari ni patet persectam eam lineam esse, quae ipsum circulum continet. Q nure, si perfectam prius est imperfecto ob hiser circulus prima erit figura. Adbue autem siquidem perfectum est, cuius nihil est extra Tae a . accipere eorum. quae ipsus possibile est. quemadmodam determinarum eu prius: s rictae quid ni appo tis est semper, circulari autem nequaquam: manifestum quia perfecta utis erit continens circulum. Has ct persectum prius imperfecto, equidem propter hoc prior erit ulis figurarum circulus.
Periacts dieitur esse id extra quod nihil est acciperς eorum sectis, i Aquae possunt ips couenire. sicut homo iucitur esse persectus cui non deest aliquid eorti,quae ad hominem pertinet.& hoc determinatum
80쪽
Lee. i. . minatum est prius tam H Tertio Phi sicorumq in principio
T.αι . huius libri. demus autem . rectae lineae semper potest fieri Lect. a. pri vposito quantum est ex natura ipsius lineae licet serte in alii ni libri. qua usa non p illit ei si id aliud apponi.sicut diametro totatilis mundi de hoe manifes inest s linea recta sit finita. undeo innis linea recta finita est impersecta de infinita autem mani-fisti im est et si impersecta caret enim fine quem nata est habere. lineae vero circulari non potest feri additio: quia finis eius coniungitur principio. Vnde nianifestum est et linea contines circulum est per ficta: per fictum autem est prius impersecto sita pliciter quidem natura di tempore in uno autem &eoderet fictum prius est natura, sed imperfectum est prius tempore sicut aliquis homo prius tempore est puer a vir persectus tame a vir perfectu est prius natura quia hoc est quod natura intendit .sinipliciter autem etiam tempore persectuin est prius. nani puer ab aliquo vero generatur. Sic igitur patet ιν propter hanc rationem etiam circulus est prima sit perficialium figurarum. Deinde cum dicit.
ARGY. Eodem Cr intra modo solidarum figurarum prima diri figura. Sola nans ab utra supersicis continetur: rectaram ite ro linearum figurae a pluribus contin/ntur. τι erum in planis ,
circulus sese habet, se in solidis sis bera.
Similiter aulem crapbera solidorum. Ita enim sola coni
netur una superficie,re lilineae autem pluribus. sicut enim se habet circulus in planis, sic sphaera in solidis.
Ostendit miae si prima figurarum corporalium: di dicit msmiliter sphaera est prima inter figuras solidas i. corporeas, si sola sphaerita figura continetur in una lola si perficie, quae vi di s ambit corpus siphaericum: Durae autem rectilineae corporales cotinentur pluribus silperficiebus sicut corpus cubicum sex silperficiebus,& piramis, dc angularis quatuor. sciat eniti se habet circulus in sit perficiebus ita se habet sphaera in solidis idest in corporibus. Deinde cum dicit.
in . mi proe a solida dividunt in plana. tque ex planis corpora generant, bis testes suasse uidentur. solam enim figuis rarum solidarum spheram non diuidunt.ut non piares superficies quam unam babentem. Diuisio enim in plana non persinde Ocitur ut qui piam diuidens in partes diuidat totum. sid
. xt in breis diuersa. Puta igitis siphaeram figurarum esse so
lidarum primam. r.e i . Adhuc autem diuidentes ad plans, et ex planis corpora generantes testificari uidentur bissolam enim solidorum non diis nidunt spheram, tanquam non habentem plures supersicies quam unam. Diuisio enim ad plana non ut ut is incidens quis
in partes diuidet, quasi totum hoc diuidat modo, sed ut ad auferam sinetem. Qnod quidem igitur prima est D ra solidaiarum figurarum palam.
Ostendit propos tum per opiniones aliorum. ex ponit duas opiniones quarum prima est eorum qui resoluunt corpora insuperficies ta ex sit perficiebus generantur corpora, quia sola spharicam figuram inter figuras solidas non resoluunt in pli res superscies, eo quod continetur una sola superrecte. allax vero figuras resoluunt in plures superficies, sicut pyramidem inquatuor sit perficies trian utares. Talis autem diuiso corporuin superficies non est per illum modum quo corpus aliquod di ouiditur in suas paries corporeas, sic enim & sphaera diuiditur in suas partes: sed haec es diuisio quasi in ea quae diiserunt specie ab eo quod diuiditur. Sic igitur c5cludit,planum esse quod sphaera si prima solidarum figurarum. Secundam opini nem ponit ibi.
ARGY. Est insuper maxime consonu rationi, si ordo per numeret A
assignatur. Hoc ipsam mo disponere, unitate quidem circulo. dualitatem aut triangulo tribuendo cum duobus aequales μει gulas habeat rectis.Si uero unitas triangulo tribuatur, ei
culus non erit sanὰ figura. cum aut prima figura primi sit eorporis: primum vero erepus id sit. quod est ultima in comeso ner rotundum id erit sanὰ quod fertur conuersione. v. D 7 Est darem oes eundum numera in ordine 41 2 Mi με sc
positis rationabilissimum, eis Ium quidem sicundum unum,
trigonum autem fecundum dualitatem,quoniam duo recti: Si autem fecundum trigonum unum,circulus non erit figura. Q noniam autem prima νι dem figura primi corporis: pri- TEicinum autem corpus quod in extrema circunferentiae siphaericuntis erit, quod fertur circularione.
Et dicit in quidam assignauerunt ordinem figurarum secundum species numerorum adapt.ido figuras numeris S secundum hoc dicit rationabilissimum esse quod circulus adaptetur unitati propter hoc quod est prima & simplicissima figura mari: triangulus autem adaptetur dualitati propter hoc, quod anguli trianguli ad aquantur duobus rectis. Si autem acciper tur Militas secundum triangulum, sequeretur φλd circulus , qui est naturaliter prior triangulo esset extra genus figurae, si triangialus esset prima figurarum . Probata Minori Glogia atad propositum: S dicit quaed, quia prima figura debetur primo corpori, in prirnu corpus ut ia quod est in extrema ci curiserentia totius mundi, consequens est quola tale corpus, quod circulariter sertur,etiam iptium iu seipso si sphaericum. Deinde eum dicit.
Et id ergo quod isti haeret. quod enim baerat rotundo Hr ARGYtundum etiam est. Similiter Cr ea quae in medio cocto cantur. ea nans, quae a rotundo corpore continentur ac tangunt, tunda
esse cuncta necessi M. At quae sunt sub uetarum, sphaera supe
rum siphaeram tangunt: quare ipsum uniuersum rotu dum erit. omnia nans iungunt haerent Q spheris. Et continuum igitur illi: sphaerico enim continuum phaeria eum est. Similiter autem ex quae ad medium horum. Que enima sphaerico contenta Cr tacta tota θberica necesse εβ esse. Quae enim deorsum planetarum tangunt eaque ii pra si ora quare sphaerica ut is erit omnis latio. Omnia enim tangῖ er eontinua sunt *beris.
ostendit etiam et inferiora coelestia corpora sint sphaerica: S dicit et ex quo primum corpus es sphaericiam , consequens est τ & corpus consequens continuum illi. i. immediate con-hinctii in ad ipsum sit Iphaericum. Illud enim eorpus quod esto cotin utina,i immediate coli iactum sphaerico, oportet Q etia in si sphaericum.& hoc est verum si corpus primum sit sphaericiarii. non solum secundum suum convexum, sed etiam secundum suum concauum. Cum enim eadem natura sit primi corporis in concavo B conuexo oportet Q Ut robiis habeat eandem figuram. Eadem ratio est de corporibus aliis, quae sunt in medio horum contenta ab istis, oportet ea sphaerica esse. Illa enim corpora quae cotinentur A cottinguntur a corpore sphaerico secundum tuum convexum,ci per consequens secundum cauum sunt unius nati irae. Cum igitur sphaerae planetarum inferiorum contingant sphaeram stiperiorem. sequitur et tota latio i. totum corpus quod circuitur habeat sphaericam figi ram: quia omnia illa corpora cαlesti si sphaerarum s inuicem tangunt dc sunt continuad. immediate sibi inuicem constincta Nec est aliquod corpus intermedium, quod suppleat vacuita tem sphaerarum, ut quidam ponunt: i queretiar enim illa corpora esse ociosa cum non haberent inotum circularem.
Ex eo et coelum continer omnia corpora, de eius motus . mensura est omnium aliorum motuum, ei maxime conuenire sphaericam figura concluditur.
Praeterea eum videatura supponatur uniuersum versari: demonstratums t extra conuesonem extimam nes Dis 'evm nes vacuum e be: rotundum ipsum esse ob haec etiam i sanecesse esse. Nam, si rectarum linearum erit figurae. eueniet Crlocum esse σ corpus er vacuum extima. nam,cum recta si liaritarum figura versatur, nunquam eundem occupabit locum: sed ubi prius erat corpus nune non erit. er ubi nunc non est. rvrsius ob angulorum transitionem erit. Eadem euenient, πη
qui pia aliquam figura aliam ipsi tribuerit non babente eas hinnea qua ex medio progrediuntur,cquale,veluti luris fgsrae