장음표시 사용
61쪽
DII INDIGETES AVERRUNCI. HEROES
diuinis sonoribus ab Etrusis culti.
I sgetes Deos et Heroas quidam esse censent, qui ob eximia merita diuinos honores consecuti fuerunt. I) Hos urbium, familiarum domorumque custodes semper propitios crediderunt; e0SqUe
armatos exhibuerunt Etrusci, ut omnia mala averrerent, unde etiam eosdem Averruncos appellauerunt.
Eiusmodi Heroa refert Tabul. XVII. n. 8. quasi a bello reuersum more militum iter facientium. Post humeros suspensum habet clypeum, e cuius loro ante pectus bulla dependet: sinistra tenet paragonium, dextra clavam seu baculum. Ocreae sunt loris, et quidem duplici ordine reuinctae; galea praealtis utrimque cornibus instructa, quae pelle bubula contecta uidetur, qualis fere galea Ulyssis apud Homerum 2) describitur. Signum in eadem Tabula n. 9. Larem domesticum humana forma maiorem; vel e numero Lemurum unum, quem Genii mali administrum habuerunt: uel ipsum Genium malum potest referre, quem Bruto ante fatalem diem, humana specie eminentiorem adparuisse, Plutarchus testatur. 3 Indigetem Averruncum, ut quidam censent, IOUEM IN DIGITE M; uel patrium Deum, Alpium, in quibus inuentum hoc signum, forte Praesidem, quemque postea ΡΕ ΙΝUΜ dixere ψJexhibet Tabul. XVII. n. io. Nomen habet a Celtica uoce Pen, quae cuiusque rei suinmitatem d notat , unde etiam Alpes Penninae dictae. Cultum sui leniabus sacrificiis fuisse probat ara a Spunio edita, in qua, ut Iupiter, Deus optimus maximus appellatur. In sequentibus Tabulis exhibentur Heroum imagines, ex pluribus mseis delectae. Heroes, qui nudo sunt corpore effeti, capite uel aperto, uel ad terrorem hostibus incutiendum ferarum pellibus tecti, sunt omnium antiquissimi ; insequentium enim temporum Herces armis instructi conspiciuntur. Signum, quod est in Tabul. XVII. n. I I. referre potest Iolaum, quem eum Hercule Sardi Montani, qui et ipsi Etruscorum coloni, diuino honore coluerunt. Alterum signum n. I a. possit repraesentare Tyrrhenum, Herculis silium, quo duce Tyrrhenisue Etrusci has his Italia regiones occuparunt. 6) 'Perinsigne porro est smulacrum Hemis, quod sistitur in Tabul. XVIII galea, thorace et ocreis armati, iaculantis gestu; cum propter magnitudinem, tum propter inscripti0nem 'βὰς opaeis in dextro latere insculptam, quae forte nomen eiuS declarat. Galea altiori tutulo est ornata. Sub thorace pendet subligaculum quadratum. Nudipedes fere hi Heroes sculpti sunt. Inter Etruscorum Heroas maxime celebres fuerunt, Halesus, qui sacra Iunonis ex Graecia in Italiam intulit quiaque Fulscos et Aprum ciuitates condidit: Eontui Iani filius: Aunus, Malaeotus, Rhaetus, qui propter uirtutem atque res praeclare gestas, diuinis post mBrtem honoribus consecrati fuerunt: oum iam
simulacra in Tabul. XVIII. et XIX. exhibentur. ''
62쪽
FABULA SEX, ANTIQUIS TVSCORUM MONUMENTIS
EXHIBENS.m MFibologia veterum Erelis orlim.
Philosophiam, illam optimarum artium parentem, quam prudentissimae gentes marimo semper
studio coluerunt, cum Aegyptii ; tum Graeci et Etrusci, qui eius praecepta atque instituta ab ab illis didicerunt, multis fabularum figmentis inuoluerunt; ne ab imperito uulgo, ut seri 1 set , contemneretur, hel temerario iLdicio peritabaret tr.primiS mundi initiiS unum eumque uerum Deum huius rerum uniuei statis conditorem coluerunt homines: deinde eorum mente corri pia, Solem, Lunam et sidera, aliaSque res, quibus diuini quid inesse putarunt, diuinis honoribus prosequi coeperunt; innumerasque fabulas finxerunt: quas insequenti tempore Astronomi, Philosophi ac Poetae mirum. in modum auxerunt. Ρlurimum quoque ciuiles magistratus, parentes ac nutrices in puerorum educatione, itemque sculptores et pictores ad prauam superstitionem contulerunt, qui in primis fab Ias acri ac marmori insculptas ad posteritatis memoriam transmiserunt. In illis sculpturis ueterum Aegyptiorum, Graecorum et Etruscortim omnis historia sacra et ciuilis continetur. Fabulae expressae sunt, quae stereta naturae, dogmata et exempla ex Philosophiae fontibus suppeditant, quibus animi ad ferendos utriusque fortunae casus, instruerentur Igitur eruditionem, prudentiam , summamque utilitatem ex fabulis hauriri posse, ueteres existimarunt. Fabulae autem illae uarii generis fuerunt; aliae enim ad . originem Deoium pertinent: aliae signorum caelestium historias; aliae naturae arcana; aliae Herorum gesta praeferunt; aliae morales et politicas ueritates, quibus ad uirtutem excitantulet a uitiis reuocantur hominum animi, complectuntur. Sicuti autem plures gentes communes quasdam fabulas secutast sunt; ita quoque peculiares sibi quasdam et proprias habuerunt; quales e. g. apud Aegyptios fabulae de VI te, Ostrade, Horo. Typhone, Harpocrate, apud Graecos, de Mineruae cum Neptuno contentione, uter obtinere deberet Atticam; de Deucalione etyrrha, de Cadmo aliisque fuerunt. Praeter fabulas, quas cum Graecis commUnes habuerunt Etrusci, aliae quoque propriae eorumdem fuerunt; quales de Iani in Italiam adventu; de nouem Diis Consentibus, quibus undecim generum fulmina, unicuique sua ac propria tribuunt, i de Baccho , quἱ, cum Tyrrheni in naui captiuum eum facere tentarent, omnes in delphinas conuertit, χ) in antiquis monumentis memorantur. His addi possunt celebratissim, illi apud. Homerum in Tyrrheno potissimum mari errores et pericula: fabulae enum, Acyllae, Circes . Calypsius. cyclopum . quas princeps ille poetarum ex uetustissimis Etruscorum monumentis uidetur deri-uasie, cuiusm0di nos quaedam in lucem proferemus. Venisse autem Homerum in Etruriam, et has fabulas ab Etruscis didicisse, Strabonis et Heraclidis Pontici 4) testimoniis constat: Multa ibi de ivomo, de . ii hei ouu e, de animarum immortalitate , de Umbris mortuorUm apud inferos, de damnatorum suppliciis, de piorum beatitudine in Elysiis cognouit. Cum enim haec, quae Homerus deo scripsit,
1 Plinius Natur. Hi sur. L. II. c LII. 3J Geograph. L. V. 22i . et Ovid. Metam. iL. V. 629. sqq. tabr. de Politiis in Cephalentis.
63쪽
scripsi, in pateris et sepulchralibus urnis Etruscorum reperiantur, non sine ratione colligitur, , P0 tam ex hisce monumentiS eas fabulas derivasse. Dictorum ueritatem comprobare possunt Etrusca monumenta, quae aeri uel marmori itineisa, lues in elegantibus vasculis in Demsterianis uoluminibus exhibentur, quorumque sunt PraeCEPU a fabulae molia m0nstrum, quod milites interficere conatur: Tages puer, qui ex Tarquiniensi i agro lprorupit; Minerva e capite iovis oriens: Parichs iudicium: Perseus, adiuuante Minerva, Gorggonem obtruncans: Apollo Marsyam ad arborem reuincietis : Circe poculum Vlyssi offerens: Pugna a Centaurorum : Chimaera a Bellerophonte interfecta: Amazonum pugna pro Troianis aduersus Graaeeos: Deorum pugna cum Gigantibus: Scylla homines occidens, uel cum iis pugnans: Damnatorum suppplicia apud inferos: Fabulosa Bacchi aduersus Indos expeditio: Iouis pugna aduersus Typhonem, quςm ad Tartara detrusit. Vt alia multa silentio hic praetermittamus.
quomodo ab Di scis expressa, ex insigni patera senditur .
Antiquissimi Pictores eorum, quos pingerent, nomina adscribere consueuerunt, I) quod ab λ Etruscis opificibus DCtum, praeter alias antiquas pateras, omnium maxime insigniS ostendit, , quae Tab.XIX. Mineruae nar salem eXprimit, quamque nOS in Tab. XlX. n. 3. eXhibemus. Hanc fabulam Etrusci aliter, quam Graeci, expresserunt, qui praeter Vulcanum Iouis caput securi aperientem etiam Deas obstetrices exhibuerunt, ut hic videmus. Iupiter hic adparet superiore corporis parte nudus; inferiore tecta pallio; atque in nube radiata , tamquam in thronos, se det. Dextra fulmen tenet, quale frequens est in Tuscorum sculpturis: sinistra sceptrum geritit. Ex eius capite prodit Minerua Optimarum artium praeses Dea; et quidem galeata, scuto et hastita ornata: prosilit cum furore quasi quodam ad pugnandum parata. 2 Eam quoque nubes utririnque inuoluunt. Induta est tunica et chlamyde, quam fibula in dextro humero subnectit. Non habet in pectore, ut alias, Gorgonis caput, utpote nondum suo auxilio a Perseo obtruncatum. Ioui Sapientiam in lucem edenti duae Deae magno studio obstetricantur. Vna quae man1hus partum es susceptura, uidetur esse Iuno Lucina, a puerperis ter inuocari solita, Leuana i etiam a Latinis appellata. Esse eam Iunonis serorem et c0niugem indicat diadema augustius latiusisque, quo eius caput cingitur, qUodque supra frontem gemma maiore distinguitur. Habet etiam inaures et armillas, quibus altera Dea caret. Ad pedes est elegantis plantae ramusculus. Altera Dea, inferioribus corporis partibus uelata, superioribus nudata, minus lato diademate coronata, quae praetcr inaures m0nilo habet ex unionibus compositum, quo Iuno e caret,
sandaliisque calceata , est U E N U S, cuius uirtute omnia generari et oriri testatur Lucretilius r)Eadem Dea Iouis pectus complectitur, tenetque, quo facilius partum enitatur. Hanc Deam n esse Venerem, indicat columba eidem sacra arbori mali punici insistens. Adstat quoque in hac patera Mulcanus, miraculum huius partus - ipso gestu indicans : ddeXtro nimirum brachio supra caput eleuato, manu laeua tenens bipennem, qua Iouis caput apperuit. Quia uero claudus singitur, altero infirmo pede altiori scopulo insistit, ut ita uitio corporis subi comsulat. Punicam arborem ideo addidit artifex, quod illa Diis gratissima, eiusque poma rad diatam coronam, supremae potestatis symbolum, praeferunt; insuperque mulieres iuxta arbores Parere e c0nsueuerunt, ut iis adprehensis facilius eniterentur. 4
i) Plinius L. XXXV. e. III. 3 L. I. de Rerum natura u. 22.2 Ita describit' Lucianus in Dialog. Iouis et Vulcani. Vid. EZech. Spanhemii Obseruat. in Idymn. . Calibi T. I. p. 196. machi in Delum v. AIO. P. 452.
64쪽
veteres, Deos cognomine potius aliquo, quam proprio nomine uocare consueuerunt, ut uirtutes eorum et proprietates facilius declararent. Hinc Etruscis litteris circa Iouis caput scriptum est Tina quod tonans uidetur significare. Mine/ua nil adscriptum habet, utpote nomen in ipso partu nondum sortita. Iunoni adscriptum est, extrita uero tertia littera, nana, qua uoce Θέαινα. Dea denotatur I). circa crura Venetis legitur Thalna , quam uocem es. Bourguet interpretatur refocillatrix. Circa cubitum Uulcani scriptum est bethlanm, qua forte adpellatione ignis Deus denotatur. Mineruae autem et Vulcano plurimi Artium inuentionem tribuunt ; siquidem ad multas earum, praeter prudentiam et sagacitatem , etiam ignis requiritur. Haec patera foliis eleganter
circumcirca ornata forsan in sacris die natali Genio faciendis, fuit adhibita, qui magna laetitia celebrari solebat. Quamquam inter ueteres quidam Musas Ioue faciunt antiquiores: plurimi tamen ex Ioue et, Mnemosyne Ortas ipsas esse tradiderunt. , Tres tantum Musas, MEL ET E N, MNE ME B OID EN summa religione esse colendas, Aloel filii constituerunt 3 . Quod ab Etruscis quoque factum
insignis haec patera declarat, quamquam earum numerum postea auctum fuisse satis constat: idque ea potissimum de caussa , quod nimirum tribus hisce, exercitatione, memoria, et Harmonia ad sapientiae cognitionem perueniri posse arbitrabantur. Musae eodem, quo Minerua, cultu uestium, sunt ornatae: duae ex his nudum ; tertia tiara Phrygia exornatum caput habet. Minerva Gorgonis caput non in pectore, sed in clypeo sculptum habetierales fabulas e uetustissimis Historiae monumentis depromtas, frequenter praeferunt Τusto rum sepulcra, quibus ad debitam Diis reuerentiam h0mines excitare studuerunt. Arcana Deorum consilia non esse curiosius pervestiganda, Actaeonis fabula ueteres docere uoluerunt, quam eisibet Tabul. XIX. n. s. in qua, cum Dianam in fonte Parthenio se lauantem adspicere ausus fuisset, Tab.XIX. a canibus dilaceratus repraesentatur. Frustra canes rabidos repellere conatur Venator , Actaeonis comes; fugit ab eo pater Aristaeus, uel potius vates, qui hoc fatum ei praedixerati Haec urna arborum foliis et quidem uiridi colore picta obseruatur , auroque intecta. In eadem Tabula n. 6. in urna Etrusca Acheloi fatum repraesentatur, qui e specu suo prorumpit, cum Hercule pro Deianira, quae ad genua eius prouoluta opem implorare uidetur, pugnaturus. Prodit Achelous , cuius deXtrum cornu Hercules laeua adprehendit, dextraque nodosae clauae ictibus eum occidere conatur. Hercules cornu illi detractum Naiadibus donasse fertur, quae cum illud bonis omnibus repleuissent , copiae Deae siue fortunae donarunt. Adstat Fufia
alata, dextra gladium tenens, sinistra laqueo a Ioue summo fatorum arbitro impedita, quo minus O 1 Ach Iooi In uariis Inscriptionibus, quas illustravi P. II .
MVSAEIovis et Mnemo oves stiae, cum Minerua sculptae in patera
et A CHELOI pugna cum Hercule, e sepulcraliHIs Vrnis
a Phurnutus de Natura Deorum num. XIX. & XA. 3 Pausanias in Boeot. L. IX. c. XXIX.
65쪽
Acheloo in pugna opem ferret. Hanc fabulam in primis .memorant Pausanias I et Philostratus Iunior 2 .
Veritas autem hac fabula inuoluta uidetur suisse, quod Hercules in Oenei gratiam Acheloum lsuuium aggeribus et aquaeductibus compescuit, camposque foecundos reddidit ; unde Amaltheae lcornu fingebatur; pro illa uero opera Deianiram , eius filiam , in matrimonium accepit. Forma autem taurina Acheloo, aeque ac aliis fiuminibus tribuitur, quod murmure et neXu alueorum, tauri mugitum et cornua imitentur 3).
ceto exposita, a Perseo liberata.
Fabulae fingunt, Andromedam a Cepheo patre scopulo adligatam, et monstro marino fuisse e ptistam, quam postea in matrimonium sibi promissam Perseeus liberauit. Fabulae huius Urigo inde ub ldetur derivanda , quod Cepheus siliam formosissimam Principi cuidam re piratica n0bili despondere coactus est , si mare ciuibus suis liberum praestitisset. Cumque piratae cetis aliisque marinis mons ris solerent iam olim comparari s inde ceto eXposita Andromeda sngebatur cl). Pe seus chlamydatus cum Gorgonis capite et harpe exhibetur : ab altera parte stat Furia , quae Andromedae opitulatur. Cepheus Andromedae pater prope littus in saXo sedet, ac propter ingentem animi moerorem manum capiti supponit. Elegantissimam fabulae huius descriptionem habet
in sepulcrali urna Etrusca expressa.
Fata Cagsandrae et Polynicis exhibet urna omnium rarissma , quam exhibet Tabul: XX. n. I. 3. 4. Conuenit cum iis , quae in quarto latere arcae Cypseli Pausanias obseruauit, et ad rate de scripsit 6 . Dextra parte conspicitur Eteocles ex oedipi filiis , qui Polynicem , apprehensis capit lis , occidere molitur. Laeva sistitur Ca ssandra , quae Mineruae sgnum arae impositum complectitur : quam Aiax ab ea avellere, ac stridio gladio interficere conatur. A tergo adsistit femina, aeque ac in arca illa Cypseli, ac MORTEM, Parcarum unam repraesentat : eXpansis stat alis, cum tunica bis succincta, eiusque pedes et brachia nuda sunt. Capilli tantorum scelerum horrore arrecti rigent. Dextra minitari uidetur Aiaci, ipsum Mineruae ultrici poenas sceleris daturum. In altero urnae latere est Ruriarum una, F UR IN A, quae alata, et ornata tutulo in ca Pite, torque et armillis, facem accensam manibus tenet, quasi eam iaculatura. In altero latere uir alatus, eUm capite eodem modo tutulato , expressus est , qui gladium intentat, quasi necem lillaturus, FUROREMque referre uidetur. In Eliacis poster. L. VI. e. XIX. α In iconibus p. 8 3. 8 4.
enarratores. Fabretium de Columna Traiae C. V . p. I77. I78. Vossium de Physiol.
Theolog. geut. L. IX. c. XXXV. G Vid. Cononis Narrat. XL. Vossium de origin, et lprogress. Idololatr. L. I. c. XXIII. et c. XXX. lsb L. V. a. u. 538. ad 63o.
6 In Eliacis yrior. L. V. e. XIX.
66쪽
Meleagri , Atalantae Osol Em fabulae notae Etruscis.
Apri Calydonii sabulam, qΗa ingeniosa uetustas omnia mala hominibus, Deorum consilio et uoluntate , uel ob religionis contemtum , uel ipsorum improbitatem euenire sanxit, priscis Etruscis non ignotam fuisse, ex insigni aerea patera, quae in Tab. XXI. n. a. eisibetur, manifeste colligitur. Tabul. XXI. Oenus Aetolorum rex, eum ob fertilissimam uineam Diis quotannis primitias offerre soleret, neglecta ab eo Diana adeo ira fuit accensa, ut aprum mira magnitudine mitteret, qui agrum Calydonium uastaret. Quam saeuissimam feram cum plures nobilissimi heroes frustra interficere conati fuis ent, Meleagro licuit esse tam felici, ut uenabulo eam confoderet. Quo facto, uti ex hac patera exspicitur, Apri caput et pellem, non Atalantae, ut quidam uolunt, sed Dianae , erarum interfectrici domuit. Sistitur enim in ea Meleager cum aprugno capite in laevo humero acerdotem consulens, qui sedet capite laureatus, baculum fatidicum tenens deXtramque protendens, quasi indicet, caput apri Dianae offerendum, quae adstat luna bicorni in capite insignis, suique numinis praesentia fauet. Altera figura , quae e regione uatis sedet, uidetur referre Atalantam, quae noerorem suum, cubito capite sussulto indicat, pharetramque sagittis uacuam gerit, ut laborem vum in uenatione, et promissum sibi a Meleagro Apri caput ostendat. Meleager uenatorus:Qthurnis indutus, capite aperto, nudo corpore, cum chlamyde uenatoria retro Pendente cens Pla
Meleagri comites in uenatione apri Calydonii fuerunt Castor et Pollux, quos cum eo sculptos Xhibet Tab. VII. edita apus Dempsterum, additis nominibus litteris Etruscis inscriptis , Castor et ' Putrahe. Alia eximia patera Castorem et Pollucem pileatos, breui tunica et chlamyde amictos, eum ygno, et superne adposito astro eisabet, unde non male coniicitur , Caflorem et Pollucem ab Ztruscis Iouis et Ledae filius habitos fuisse, quos Iupiter uel in cygnum conuersus 3 vel, ut alnaolunt, in stellam mutatus, eum Leda genuit. Aris sue sepulcris innixi, a) de commutanda 1 Mortalitatis sorte coll0qui uidentur ; quare alter nudis pedibus; alter loris reuinctis repraesentatur, luasi iam iter ad inferos facturus. Haec patea; ad mittendas Diis Manibus inferias uidetur uisse adhibita.
Helenae , Menelai, et Osorum Apotheosis.
Patera, quae in Tab. XXI. n. q. exhibetur, Helenae et Menelai apotheosin uidetur reserre, Tabul. qui in medio Castorum sculpti blando amplexu se inuicem tenent. Praeter sidera, quae XXI. atriusque capiti imminent, alteri e Dioscuris nubes circa caput sunt postae, quod alterna uieeipud inferos lateat. Menelaum uero Helenae ope in Deorum numerum fuisse relatum, Isocrates testatur. Eamdem Menelai apothetisin probat quoque delubrum eiusdem , quod fuὶt,
r Pauanias in Lamnieis L. III. e. IS.
67쪽
teste Pausania I) ad Therapntii, ubi cum Helena dicitur sepultus. Helenae, cum Castore et Polluce immortalitatem memorat Euripides ab Helena seminuda hic exhibetur, mitelli, inauribus, armillis et torque, e quo tres bullae Etrusco more pendent, ornata, singulorum pedes calceis sunt induti.
Ad Paridis jndicium Iuno, Minerva et Venus a Mercinio
Quamquam ne mmor i quidem Ρoetarum antiquissimus iudicii Paridis facit mentionem 3 lTusci tamen mortalium uetustissimi , istud in sacris ualis , quibus maxime ad inferias Dii
Manibus faciendas usi sunt, eXpressum repraesentarunt. Paterae a nobis primum hic prolatae hanc fabulam clare luculenterque illustrant. Etrusci operis eas esse ornamenta Tuscanicae artu propria, nec non uesteS et calcei probare possunt. Praeterea Mercurius cum claua stat corare Paride sola chlamyde amicius, nudo corpore, aperto capite, absque talaribus et petaso: Venu exhibetur nudo corpore , ueste studio proiecta , ornata corona radiata , inauribus , torque; a. haec calceis in speciem c0thumorum confectis: Iuno et Minerua sunt intecto capite, pallio inuolutae ac Minerua quidem solo diademate , nulla uero cum galea ornata hic conspicitur, qua omnia in Graeeorum et Latinorum monumentis aliter reperiuntur. Paris ab Ioue delectus iudeTabul. ornatus est torque, e quo quatuor bullae dependent, atque pileo Phrygio tectus. In Tab. XXIXXII. n. i. sub pedibus Ρaridis et Ueneris expressa esse uidetur Discordia Dea, quae alata est et pedibus trunca. Sub umbilico in folia quaedam matura desinit corpus nudum; collum uero torqU est ornatum. Quod ad ipsam fabulam attinet, qua Discordia, eo quod cum aliis Diis ad Thetidi et Pelei nuptias non fuerat inuitata, malum aureum in medium proiecisse fingitur a Poetis litteris inscriptis , ut pulcherrimae daretur, uarias eius explicatiunes afferunt Rhodiginus Aucranius s) et fulgentius 6). In patera relata in Tabul. XXI. n. s. post Venerem eonspicitur aedificium quoddam colymnis subfultum, quod forte fuit Veneris coniugalis. Haec fabula significare uidetur, eos demum selices esse habendos, qui sapientiam δ' uirtutem, relicta turpi voluptate, sectantur: contra ea infelices, qui libidinem et lasciuiRm ςψmplectuntur.
Q in Helenae Encom. p. 3Iς α) in Laconic. L. III. c. I9. 3 Macrob. L. IU. SaturnaI. c. I 6. L. IV. c. XIX. 5b Dissertat. XXVII. et XVI. Mythol. L. II. c. I.
68쪽
et pos mortem diuini honores delati, e pictura VHIS
Insigne vasculum fictile, quod TabuI. XXII. n. 2. praeseri, illis fata ex diuinos homo Tabul.
referre uidetur: constat enim, hunc heroa, amore captum Polyxenae, ac de eius nuptiis cum XXu. Priami legatis collocutum, a Paride per insidias in templo Apollinis Thymbraei interfectum. Achillis eadauer humi iacet ante aram in tempIo tetrastylo Apollinas Thymbraei, ex omnibus partibus aperto. Paris cernitur armis instructus, qui eum hasta confodit. Iuvenis ille chlamydatus, qui fert humeris ingentem lapidem, forsitan est ejusdem Achillis umbra, juxta quam satyrus pictus est. Uasculum arae impositum ostendit sacrificia in honorem Apollinis Thy hraei facta ab Achille, ante quam de nuptiis Polyxenae ageret cum Priami Iegatis. Superne
duae Deae sedentes in aere adparent, quarum altera cum uelato capite atque radiata corona ubdetur else Venus, quae deXtrae manus gestu necem Achillis Ρaridi imperat: altera, quae dextra manu crateram cum donis praefert, et Nemesis bona uel Aeιςrnitas, quae uiris uirtute prae
stantibus diuinos honores et immortalitatem largitur. Infra templum Apollinis Achillem ad Xanthum siue Scamandrum pugnantem et collapsum erigit Neptunus, cuius uulum , diuinitatis insigne aura adtollit et instat. Caput habet radiata corona et nimbo ornatum. Non tridentem, ut alibi, sed hastam habet Neptunus, in terram 'defixam. Secundum Homerum Neptunus et Minerua: hie autem solus Neptunus Achilli ad coim surgendum opem praestat. Contra Achillem pugnaturus accedit Aeneas , et ictum intentat: hune excitat Apollo , qui sinistra tibiam praefert, caputque nimbo habet exornatum. Ex hac pugna ereptum Achillem ab Neptuno canit Homerus. I In collo vasculi eiusdem Achillis pugna cum Memnone conspicitur, quam scribit Qitin- ἰlus Smyrnaeus ab iuxta equum , cui Achilles insidet, una ex Amazonum numero est e resia, quae cum aliis ad opem Troianis ferendam, aduenerat. In postica huiusce uasis parte ereeta est ara sepulcralis Achillis, vittis pendentibus et ferali fronde redimita ; ad quam duo iuuenes accedunt sacra facturi, vasis ad libationes instructi. Ambo ramum arboris, hastae loco, manibus praeferunt; ramis enim, Tusco more, arae Deorum manium contegi et coronari solebant. Achillem autem post mortem diuinis honoribus consecratum: et in Semonum numerum relatum fuisse , non est, quod dubitemus. Lεuce insula , auctore Strabone, 3 ci sacra fuit, ubi etiam incolae eum, tamquam Deum uenerati sunt. Ad littus Sigaeum fuit Achillis monumentum, templum et asylum. 4) hi cenotaphium, ex ora culo eidem dedicatum. Alexander Seuerus in larario secundo, inter alias clarorum uirorumi imagines, Achillis quoque simulacrum dicitur habuisse. 6
Strabo L. XIII. Mela L. I. c. XVIII. 5 Pausan. in Eliacis post. L. VI. c. XXIII. 6 Lampridius in eius vita.
69쪽
PUGNA GRAECORUM CUM TROIANIS AD PORTAM SCAEAM
ab egregio Etrusco artisce in urna marmorea νιψta ,
T-bul. T Taee urna sepuleratis Τab. XXIII. n. a. tanto artificio est facta, ut ob summam eius elegantiam, ZSUI in recentiorea pictores sue belli imaginem campumque cadaueribus stratumῆ siue HeroaS UUlneratoset semianimes, uel strenue pugnantes exprimere uelint, pro Archetypo ob oculos sibi pr0- P0nere possint. Graecorum autem cum Troianis pugnam ad Portam Scaeam in hac urna repraesentari, euincit porta, in quam irrumpere Graeci milites conantur. Inter pinnos apparent capita galeata TrO-i-Π0rum, quae etiam in tabula Iliaca uisuntur. Fatalis fuit haec porta, iuxtaque eam, tesse Homero, ab Achilles Hectorem interemit. Per eam quoque in urbem tractus e1h fatalis ille equus Dureus. Iuxta eam situm est sepulcrum Laomedontis regis. χ) Qua re Etrusci hane portam prae liumque Graecorum et Troianorum circa eam commissum, pro ferali emblemate huius sepulcri exhibuerum. In media pugnantium acie Bellona , vel Iuno Martialis gladium ancipitem dextra ostentat 3 , maxime uero Iuno esse Potest, quia Troianis aduersa fuit, Graecosque ad Scaeam portam conuocauit, ut canit Hirgilius. C- . Hic Iuno, Scaeas saeuissima portar Prima tenet, sociumque furens a navibus agmen
PATROCLI FVNVs ET PUGNA DE EIUS CADAVERE
feralia Drusorum sepulcrorum emblemata.
Antiqua Etruscorum monumenta satis euineunt, Troici belli historiam Tuscis illis non fuisse
ignotam. In Etrusca urna marmorea Tab. XXIII. n. a. Herus ille, qui semianimis iacet, et XXIII. manum amphorae inuersae opponit, uidetur esse Patrocius, ab Hectore caesus, armisque spoli, tus; cuius cadauer Menelaus, sue Meriones, Aiacis iussu, protegit et in castra referre conatur: ipse licet morti proximus, retinet clypeum. Patroclum amphorae incumbentem sculpsit Tuscus artifex, quod amphora, in qua defunctorum cineres condi solebant, penes Etruscos quoque mortis symbolum fuit. Iuxta Patroctum adstat saeua necessitas siue fatum, seu mors alata ac uolantix Iliad. L. X. u. I47. 272. 289.2 seruius ad Virgilium L. II. Aeneid. u. 6Ia. a Vide olselium ad Num. . l. P. 274. A eid. L. II. u. 6II.
70쪽
tanti similis , cum ueste suceincta, ad celeritatem eius indicandam. Prope mortem siue fatum adstat Bellona cum capite turrito et ueste bis succincta, quae, reiecta in humeros chlamyde classicum canere uidetur. Alter Heros uidetur esse Acamas a Merione occisus, cuius fatum prope Ρ trocli fatum sculptum eonspieitur in tabula Iliaca , quam niseitus et Begerus erudite illustrarunt. Cum Argolicis clypeis sculpti sunt hi fortissimi heroes, forte quod eorum corpora in iisdem clypeis ad sepulturam fuerunt delata, sepulcroque clypei suspendi solebant. In Tabula XXIV. n. I. cernitur noua nupta in geniali thoro Ioram, ad quam Mors accedit, quasi thorum conscensura, quae se totam, Praetor faciem et manus, Paliis inuoluit. xxiv In Tabula XXIV. n. a. ex urna exhibetur inroum Graecorum et Troianorum Pugna de Patrocii cadavere. Patroclus mortuus iacet, cuius corpus ideo a Tusco sculptore humana forma amplius ellietum est, quod umbras defunctorum humana specie augustiores ueteres crediderunt. Menelaus Patrocli corpus, uti Homerus quoque canit, clypeo protegit, ac strenue tuetur. Prope Menelaum e Graecorum exercitu adstat Glaucus, uel Idomeneus, uel Meriones, ac sublatis ad caelum manibus moerorem suum indicati Patrocli pedem laeuum uinculis lorisque constringere conature Troianis forte Hippothous, uti idem Homerus exponit, qui postea ab Aiace occisus est. Cer nitur enim Aiax terribili uultu auertere Troianos a Patrocli cadauere, ac districto gladio, caς-dem atrocissimam minitari. Heros ille, qui Parroclum ad Troianorum castra trahere uidetur, est Hector, eiusdem Patrocli iniursector, quem Apollo egregie in hac pugna adiuuit; quam mm rus iurulenter describit. I Mortem et Fatum designat altera urna in Tab. XXIV. n. 3. in qua expressus est Heros ex equo pugnam, quem alter Heros conatur interficere, alius uero adcurrens tuetur. Quod Heros hic, nullo sere Graecorum uel Troianorum exemplo, singulari equo laudens pugnRBSquo repraesentatur, id Tusco artifici uidetur esse tribuendum. Forte celari Menalippum, quem An silochus , ut canit Homerus, occidiiset, nisi Hector adueniens eum eripuisset. Patroclum Myrmidones omnes laxerunt sollemesque inferias et funebres Iud0s in eius honorem celebrarunt. Achilles duodecim iuuenes patrio ritu ad eius sepulcrum mactauit, cu'mamque suam, quam Sperchio amni uouerat, totondit , cuius exemplum etiam reliqui omnς. Graeci secuti fuerunt. 2
cum Hercule et I beseo et ad Troiam pro Troianis, e sepulcris a
rerum Etruscorum declarsintur.
Inter alios labores ab Eurystineo Herculi impostos fuit quoque, ut Hippolytae Amazonum reginae cingulum ad se adserret: quae cum Herculis aduentum audiisset, ipsum adiit, ad Z0nam se daturam, promisti lana, sumta Amazonum unius forma, multitudinem adiit, nuncians,