장음표시 사용
101쪽
8 Dio P TRICE , CAP. II. PM c Sa , quam inter AMMIG, nulla de veritatere dubitandi occasio relicta erit. a X. Sed mirum forsan videbitur haec experimenta facien-R' D tibus in superficiem, ubi refractio evenit magis inclinari
Zὸλ υι lumini radios, aerem permeantes, quam aquam, di acit umq*- latic magis, quam quam vitrum contra omnino quam
pila , quae magis a parte aquae quam a parte aeris iu- etiam e perficiem interJectam inclinatur, & nullo modo in vi- hin penetrat Occurrat exempli gratia pila expulsa in
aerem ab A ad B in puncto B superficiei quae BE, decedet inde ad V ait si radius loco pilis contingat , digredietur ad I. od
tamen io mirabimur, si in mentem cinnerint quae supra de
natura luminis diximus: id scilicet motum quemdam esse sive actionem receptam In materia subtilissimaa, quae aliorum corporum poros replet lac praetcrea si consideremus, pilae plus suae agitationis decedere, si incurrat in corpus molliquam si indurum, illamque facilius per mensam nudam, quam per candem apeto instratam devolvi. Nam eadem ratione limus materiae subtilis actio magis impeditur ab aeris partibus, quae mollesac male nexae, non satis firmiter resistunt, quam ab illis aquae, paulo validius obnitentibus S magis adhuc ab his quam a partibus vitri aut crustalli. Sic quanto firmiores ta solidiores exiguae partes corporis alicuous pellucidi sunt, tanto facilius lumini transitum permittunt: Neque enim ut pila subiens aquam, ita de lumen, ut sibi transitus pateat quasdam ex Mus partibus loco movet.
102쪽
ca nos undiquaque occurrentibus, obserVare debemuS, quamsub. refractiones semper ibi similes csse, intrante radio S euntium CXeunte visi radius progressus ab ad B, tranScundo peracrem in vitrum a B declinci ad I, il-
radiorum inde exeuntium refractioni. Et cur dnon sit universale inomurbsupelluctiliscerporibus.
Ie qui resiliet ab I ad B, itidem declinabit, a B ad A. Interea tamen alia corpora exstare queunt, praesertim in coelo, ubi refractiones ex aliis causis riae non ita reciprocantur.
Atque etiam poto contingere ut radii incurventur licet unum tantummodo corpus pellucidum permeent, quemadmodum interdum pilae motus incurvescit, quo ru riniam illa suo pondere hortium fertur, aliorsum . oer
vim qua vibratur , aut ob multas alias causas. Nam eodem ρ.Lconfidenter tres illas comparationes quibus usi sumus, o 'r- tam idoneas profiteri ausiim, ut singula quae in iis notan itur, commode ad similia quaedam ad lumen pertinentia, referri possint nobis autem illa tantum explicare animus fuit, quae praesenti argumento maxime scrviunt.
Neque vos diutius hic morabor, ubi monuero curvas
superficies corporum pellucidorum, radios per singula qmρ 'puncta transeuntes, eodem modo detorquere qumpta is noe in iisdem punctis illas contingentes, detorquerent gulis cui Sic ex. r. refractio radiorum A B, G, O, qui venientes aluminea, incidunt insuperficiem gibbam glo. .. is'
103쪽
8s Diop TRICE L . CAP. III. hi erystallini B CD, eodem modo considerari debent, ac si B incideret in superficiem planam E BI, 5 in C,
in GH C, ω D, iri ID ,, ita alii. Vnde patet hos radios diversimode vel colligi vel dispergi posse, prout a superficiebus diversimode curvatis excipiuntur. Sed jam tempus est delineationem structurae oculi ordiri, ut intelligamus quomodo radii illam ingressi disponantur ad sensum visionis efficiendum.
qua arte posset oculus ita secari, plano per mediam pupillam transeunte, ut nullus ex eo liquor cfflueret, nec ulla pars loco movere--tur, talis ejus sectio appareret, qualem haec figura representat. A BG B est membrana satis crassa de dura , componens quoddam eluti as, receptaculum omnium partium interiorum D EI et membranula tenuior, intra priorem aulae instar expansa. Miservus vulgo opticus dictus, ingenti numero parvorum capillamentorum compositus, quorum extrema per o tum spatium G H distunduntur, ubi innumeris exiguis venis atque arteriis mixta, speciem quandam carnis
104쪽
tertiae membranulae instar totum inter ius secundae fundum tegit. Κ, L, M, tres sunt liquores valde pellucidi, totas has tuniculas distendentes, figura qua singulos hic delineatos vide-
Et experientia me do-Cuit,medium L,qui Crystallinus humor dicitur, praeter propter eamdem rcfractionem producere quam vitrum aut Crystallus, duos reliquos paulo minorem, fere qualem aqua communis, unde fit ut facilius mediusquam reliqui duo δε adhuc facilius hi quam aer luminis radios admittant. In priori membrana pars BC B pellucida est, Magis gibba quam rosiduum. In altera superficies interior parci DF, fundum oculi respiciens, tota obscurari nigra est, habetquc in medio anterioris partis rotundum foramen exiguum . foris respicientibus nigerrimum apparens, quod pupillam appellamus. Non autem semper eaden magnitudine patet hic hia
tus Sed DF pars secundae membranulae in qua est, liberrime innatans liquidissimo humori Κ, speciem xi '
mi musculi habet, qui deducitur, aut contrahitur, prout ditare- objecta, quae contuemur vel propitis vel longius absunt, vel magis aut minus ilium mantur, vel prout magis aut minus curiose illa contemplari animus cst. Et fidem huic rei pueri oculus cuivis dubitanti astruere poterit. Nam si iusseris ut vicinum aliquod objectum attente respiciat, videbis aliquanto arctius pupillam ejus contrahi, quam
105쪽
t 8 DIOPTRICED CAP. III. si aliud multo romotius S non majori luce illustratum ipsi respiciendum proponas. Et deinde si feceris ut idem ob ectum in quod respicit nunc minori nunc majori luce refulgeat, clausis scilicet vel apertis fenestris cubiculi in quo crit, antinadvertes pupillam fieri co angustiorem , quo majori luce perstringetur. Ac denique si ad candem lucem, idem corpus ex codem oeo iste puer inspiciat, minori ambitu patebit ejus pupilla, dum conabitur accurate minutissimas illius partes agnoscere. quam dum quasi aliud agens vagis oculis integrum apprehendCt. Et observandum, hunc motum voluntarium csse di stim=0 l. cendum, licet ut plurimum a nobis ignorantibus perti votanta agatur; neque enim ob hoc minus dependet, aut minus iμm esse sequitur ex voluntate quam habemus bene videndi. Quemadmodum labiorum S linguae motus, pronuntiationi inserviens, voluntarius dicitur, quoniam loquendi voluntatem sequituri licet saepissime ignoremus, quarum singulae literae requirant.
ma silamenta nigra, undiquaque amplexa humorem L, orta CX Cn
brana secunda, inde ubi tertia terminatur, quae speciem perexiguorum tendinum prae se ferunt,6 eorum Ope hic humor. pro Intentione, qua visus noster in rc propinquas aut longe dissitas fertur; mox in majorem gibbi curVatu , mox magis in
106쪽
planum porrectus, totam oculi sagirram nonnihil immutat. Quod etiam experientia constat Nam si intentius contemplanti turrim aut montem procul remotum, scriptum aliquod ante oculos prope apponatur, nullam literam nisi confuse dignoscere poterit, antequam eorum figura paululum fuerit immutata. Denique OD, sunt sex aut septem musculi extrinsecus oculo assixi, qu rum ope quaquaversum moveri potest, &forte etiam pressiis aut revulsus quoad figuram immutari. Plura circa hanc materiam notari solent, innatomicorum libros augere, quae de industria hic omitto quoniam jam dicta sufficere arbitror, ad explicandum quidquid facit ad nostrum argumentum; quia reliqua quae ad hoc nonJuvarent, ab iis quae juvare possitnt animadvertendis cogitationes nostras avocarent. M.
Eterum his quaedam de sensibus in genere isu ungenda sunt, ut felicius deinceps visio. .nis explicatio procedat. OmnibuSJam con eoum d- stat animam esse qua sentit, non corpus Vi lyμeqv-te
demus cnim quoties illa vel exstasi, vel alta contempla . . z. tione distracta, velut extra corpus ponitur, hoc totum torpidum sine sensu stupere , quaecunque etiam o ecta ' Σ Σadmoveantur. Nec magis obscurum est, illam non proprie sentire quatcnus est in organis sensuum exteriorum, sed quatenus in cerebro, ubi illam facultatem exercet, quam nuncupant sensum communem. Sic vulnera&morbi quae cerebrum laedunt, in universum mnes sensus tollunt, quum corpus intere; nihilominus animatum sitam Sci-
107쪽
so DIOPTRICE , CAP. IV. H. Scimus etiam illam impressionem qua objecta partes f. -- corporis externas assiciunt, non nisi per interpositos ner
senii- Vos usque ad animam perVenire. Nam varia sunt affectuum genera, quae licet unico tantummodo nervo noxia sint . omnem sensum illarum partium corporis tollunt, per quas male aflecti nervi rami sparguntur, integro interca sensu reliquarum. IJ Vt autem uberius cognoscamus qua ratione anima in zz-' cercbro residens, per nervos interJectos impressionem
nervorum corporum externorum recipiat, tria in iis distinguenda μὴ ' occurrunt: primo membranulae quibus involvuntur,
istitiis i. EX Cercbrum Circumdantibu tunicis ortae, quae multis
vulsimu ramis in modum tubulorum distulae, alia alio per totum z.h, ..., corpus sparguntur, eodem modo quo arterim venae. s. .. Deinde substantia illorum interior, quae in tenuissima quaedam veluti capillamenta divisa, per tubulorum istorum longitudines, a cerebro unde descendit, usque ad membrorum extrema, quibus adhaeret, porrigitur adeo ut in singulis tubis multa hujusmodi capillamenta, non dependentia ab invicem, imaginari debeamus. Postremo spiritus animales qui instar cuti, aut aeris subtilissimi, ex ventriculis seu cavis cerebri progressi, per costac tubos ad musculos evehuntur. Fatentur quidem Medici Anatomici, haec tria in nervis reperiri usum autem eorundem a nemine bene se, me, distinctum novi Quum enim viderent, non tantum θη φρ nsili sed&motui membrorum nervos inservire,,
mitia . contingere interdum paralyses, quae lent intcgroci manente, motum tollerent, modo duo eorum genera fecerunt, quorum alterum soli motui, alterum solis senasibus assignarunt modo sentiendi facultatem iniscinia branulis collocarunt, di movendi vim in substantia in teriore, quibus cunetis tam ratio , quam expetientia
108쪽
Dior TRICE io Ap. IV. si reclamat Quis enim nervum aliquem notavit unquam motu inservientem, qui non simul alicui sensitum in servireta Et quomodo si ex membranis dependeat sensus, diversae objectorum impressiones per eas in cerebrum penetrarent Evitandarum itaque harum difficultatum causa, credendum cst spiritus cr nervos in musculos dilapis,
corumque mox hunc mox illum, magis, aut minus in istis,iam flantes, prout largius aut parcius a cerebro submini nervorum strantur motum omnium membrorum emcCre: χa- bri f., pillamenta exigua ex quibus interior nervorum substan- .mbratia componitus, sensibus inservire. Et quoniam hoc lo
co non necessarium de motu loqui, nobis sus icit adVer iri is iis tere, exigua illa capillamenta, inflatis tubulis, ut dixi rema sen-mus, Massiduo spirituum aflluxu expansis inclusa, non collidi, neque sibi invicem obstares, atque ad extremi quomodo tales omnium membrorum porrigi, quae aliquo modo pene
sentire possunt adeo ut si levissime tantum pars illo
rum impellatur, cui adhaerct aliquis nervorum, codem ctiam momento, illa cerebri pars moveatur, ex qua nervus ille descendit, quemadmodum si alterum extremum restis distensae tangas, alterum etiam ipso momento commovetur. Uum autem haec capillamenta, tubulis ita circumdata, procurrant, quos spiritus semper paululum inflant & distendunt, nullo negotio intelligimus, licet essent multo tenuiora quam bombycum fila, Mimbecilliora quam araneorum , tamen a capite ad remotissima membra sime ullo ruptionis periculo posth descenderes; neque diversos membrorum situs motum illorii impedire. Observandum praeterea, animam nullius imaginibus VI. ab obsectis ad cerebrum missis egere ut sciatiat, con qμ
tra quam communiter Philolophi noliri Itatuunt aut retiam 2 ad
109쪽
s DIOPTRICE s Ap. V. 1tanta ad minimum , longe aliter illarum imaginum naturam
zz ... concipiendam esse quam Vulgo sit. Quum enim cir
Us. Amafi Ca eas nil considerent, praeter similitudinem earum n. Oh cto ibis o ectis quae repraesentant, non possunt explicare,
Λ, - , ista ratione ab objectis formari queant, recipi ab Gmnuseu ganis sensuum exteriorum demum nervis ad cere-. 'μ ε brum transvehi. Nec alia causa imagines istas insere eos impulit, nisi quod viderent mentem nostram esticaciter pictura excitari ad apprehendendum objectum illud, quod exhibet ex hoc enim judicarunt illam eodem modo excitandam, ad apprehendenda ea quae sensus
movent, per CXiguas quasdam imagincs in capite nostro delineatas. Sed nobis contra est advertendum, multa praeter imagines esse, quae cogitationes excitant ut,
exempli gratia, verba ligna, nullo modo similia iis quae significant. Et licet concedere possimus ut quantum fieri potest, reccptam opinionem sequamur objecta
quae sentimus, cre in cerebro nostro adumbrari, ad minimum notandum erit, nunquam imaginem Omnino similem es. objecto quod repraesentat; nam alias nullum inter hoc S illam discrimen foret sed rudem simi litudinem sufficere: saepe etiam perfectionem imaginum in hoc consistere ut non assimilentur quantum possent. Quemadmodum videmus cones illas quae a typographis in libris excuduntur, etsi nihil extra paulum atramenti chartae huc illuc ingestum habeant, sylvas, urbes, homines, iupositas acies, tempestates nobis repraesentare: tamene innumeris qualitatibus horum o ectorum, quas cogitationi nostrae exhibent nullam esse praeter figuram, cujus revera similitudinem referant. Atque etiam hanc similitisinem valde es. imperfectam, cum in superficie plana, corpora diversimode surgentia aut sublidentia exhibeant & secun dum
110쪽
DIOPTRICE H, Ap. IV. ys dum regulas scenographiae , melius saepe Circulos repraesentent per ellipses , quam per alios circulos , quadrata per rhombos, quam per alia quadrata, cita de caeteris adeo ut saepius ad absolutam imaginis perfectionem, adumbrationem obrecti accuratam,dissimilitudo in imagine requiratur. Eodem igitur modo imagines in cerebro nostrosor VII. malae, Considerandae sunt, .notandum tantummodo si quaeri, qua ratione animam moveant, ad percipiendas istam is diversas illas qualitates o ectorum e quibus manant, immisse
non autem quomodo ipsae iis similes sint. Ut quum 'caecus nost er varia corpora baculo suo impellit, certum memorum est, ea nullas imagines ad cerebrum illius mittere sed Ulla re tantum diversimode movendo baculum, pro Variis qua s seu, . litatibus, quae in iis sunt, eadem Opera manus etiam ducandum. nervos diversiimode movere deinceps loca cerebri, unde ii descendunt cujus rei occasione mens totidem diversas qualitates in his corporibus dignoscit, quot varietates deprehcndit in eo motu, qui ab iis in cerebro
- r. Imaginibus quaeso antur in fundo oculi.
Αnifestet itaque videmus, non opus esse adi sentiendum, ut anima contempletur ullas 'maagines, quae reddant id ipsum quod senti imaginum tur Sed hoc interim non impedit,quo minus objecta quae contuemur satis perfectas in oculi fundo re P., Ezrpraesentent ut ingeniose a quibusdam explicatum est, eo piciun- per comparationem carum quae in cubiculo apparent, si lumini inde excIuso, non nisi unicus aditus concedatur per exiguum foramen vitrea lente clausum,& albo pannom 3 ad