장음표시 사용
81쪽
6 IssERTATIO aliquas facere volent, ut eas ad meum bibliopolam mittant, a quo monitus, meum responsum eodem tempore adjungere conabor ista enim ratione, lectores utraque scripta simul videntes, tanto facilius de veritate audicium ferent. Non enim prolixa illis opponere responsa polliceor, sed tantum mea errata ingenue si agnoscam confiteri, aut si ea animadvertere non possim, impliciter dicere quod putabo ad rerum a me scriptarum defensionem requiri nulla addita novae alicujus materiae e plicatione, ne me sine fine ab una ad aliam transire sit
Quod si quaedam eorum , de quibus egi initio Dioptrices S meteororum , prima fronte ostendant, quia hypotheses voco tolle probare videor rogo ut integri tractatus cum attentione legantur,in spero haesitantibus satisfactum iri Rationes enim mihi videntur in iis tali serie connexae , ut sicut ultimae demonstrantur a primis quae illarum causae sunt, ita reciproce primae ab ulti- nais, qua ipsarum sunt effecta probentur. Nec est quod quis putet me hic in vitium quod Logici Circulum vocant, incidere; nam Cum experientia maximam est e-ctuum istorum partem certis imam esse arguat, causae a quibus illos elicio, non tam iis probandis quam explicandis inserviunt contraque ipsae ab illis probantur. Nec hypotheses alio fine vocavi, quam ut sciatur considere me eas posse deducere ex primis illis veritatibus quas supra exposui; sed data opera noluisse facere, ad impediendum ne quaedam ingenia, quae uno die addiscere se posse putant, ea in quibus alius viginti annis desudavit, statim atque illa ipsis uno tantum aut altero verbo aperuit quae co magis errori sunt obnoxia, minusque veritatis percipiendae capacia, quo subtiliora de alacriora sunt; Inde possint occasionem arripere,
82쪽
absurdam aliquam Philosophiam illis principiis quae
pro meis habebunt,superstruendi,ejusque rei mihi culpa tribuatur. Nam quod ad opiniones attinet quae in solidum meae sunt, nolo ipsarum novitatem excusares quo niam si rationes quibus innituntur, bene perpendantur, confido eas adeo simplices, sensu communi conse mes inventum iri, ut minus extraordinariae & paradoxae videantur,quam ullae aliae quae de iisdem argumentis pocsint haberi. Nec me etiam primum ullarum Inventorem esse acto, sed tantum me nunquam illas pro meis adoptasse, vel quod ab aliis prius receptae fument, vel quod non fuissent verum unicam hanc ob causam,quod mihi eas ratio persuasisseti Quod si artifices non ita cito possint executioni mandare inventionem in Dioptrica explicatam, non credo ipsam idcirco culpari merito posse Magna enim dexteritate & exercitatione opus eit,ad machinas quas descripsi faciendas,& ita ut nulla circumstantia desit adaptandas nec minus mirarer si primo experimento id ipsis succederet,quam si quis una die eximie testudine canere addiscere posset, eo solo quod optimus canendi modus
Caeterum nolo hic speciatim quidquam dicere de progressibus, quos deinceps me in scientiis spero facturum, aut erga publicum ullo me devincire promita, quod incertus sim implere necne valeam. Sed tantummodo dicam, decreviste me quod superest vitae tempus nulla alia in re collocare, quam in Musmodi naturae notitia mihi comparanda, e qua in Medicinae usum certiores regulae,
quam hactenus exstiterint,depromi possint Geniumque meum adeo ab omni alio propositi genere abhorrere, praesertim quod aliquibus prodesse non possit, nisi aliis noceat ut si occasione aliqua ad id sectandum adigerer, non
83쪽
non credam me posse eximium quid in eo praestare. Quod hic aperte profiteor, etiamsi non ignorem professionem hanc inutilem esse ad mihi authoritatem aut existimationem aliquam comparandam quam etiam adeo nόn affecto,ut me semper magis illis devinctum arbitraturus sim, quorum favore otio meo absque impediamento frui licebit,quam iis qui mihi dignitates amplissimas offerrent.
84쪽
Otius vitae nostrae regimen a sensibus pendet quorum cum visus sit nobilissimus latissime patens, non dubium est quin , ' Σ.-
utilissima sint inventa, quae vim illius au nuper
gere queunt. Et quidem dissicile est ut . . at
tum excogitare quod magis juVet, quam juvetur. miranda illa specilla, quae brevi tempore quo cognita sunt, Jam in coelo nova sidera, b in terra nova alia corpora, numerosiora iis quae antea Visa fuerant, detexere. Adeo ut promota luminis nostri acie ultra terminos, quibus imaginatio majorum sistebatur, vias simul nobis videantur aperuisth, ad majoremi magis absblutam naturae cognitionem. Sed hoc inventum adeo utile, mirandum, non sime aliquo scientiarum nostrarum opprobrio, vagis expcrimentis,& casui fortuito debemus. Ante annos circiter triginta, quidam Iacobus Metius vixit Alcmariae quae civitas est Hollandiae,natus homo humaniorum artium prorsus expers;licet patrem &fratrem Mathcseos cultores habuerit. Mus summa voluptas erat speculat vitra ustoria formare;nonnulla etiam hyo- me componens e glacie quae materies, experientia teste, non omnino ad id inepta est. Quum igitur hac occasione multa,eaque variae formae vitra ad manum haberet, prospero quodam fato duo simul oculo objecit quorum alterum, medium paulo crassius habebat quam extremitares, alterum viceversa extremitates quam medium multo tumidiores madeo feliciter illa duabus tubi
85쪽
68 Diop TRICED CAP. I. tubi extremitatibus applicuit, ut primum de quo loquimur telestopium inde exstiterit. Atque ad hu)us unius normam, omnia deinceps, quae in hunc usque diem habuimus, elaborata sunt neque adhuc, quod sciam, ullus extitit, qui demonstraverit sussicienter, quam figuram
haec vitra exigant. Licet enim exinde multa egregia ingenia fuerint,quae hanc materiam non parum excoluere; atque ea occasione varia in Opticis invenere praestantiora iis, quae a majoribus habemus tamen quoniam operosiora inventa, raro simul ac nata sunt, summum perfectionis gradum adipiscuntur satis multae difficultates hic relitiae sunt,ut scribendi materiam mihi suppeditent. Et quoniam constructio eorum de quibus loquar a dexteritatem industria artificum pendet, qui literis ut plurimum non vacarunt conabor essicere ut quivis facile capiat quae dicam nihilque reticebo, nec supponam quod petendum si ex alia disciplina. Quapropter exordiar a
lucis, ejusque radiorum explicatione postea partibus oculi breviter descriptis,qua ratione Visio fiat accurate exponam tandemque uotatis iis omnibus quae ad illam perficiendam licet optare,quibus artificiis ea ipsa possint praestari docebo. Hic autem de luce, vel lumine loquendi, cum aliam -- causam non habeam , quam ut explicem quo pacto Mustumiis radii oculos intrent,vi occursu variorum corporum fle- ρης per ri possint; non necesse crit inquirere quaenam genuina kιρνο us natura, ea duas aut tres comparationes 1c at-prie ater feram, quas sussicere arbitror, ut juvent ad illam conci-
.- piendam, eo modo qui omnium Commodissimus est, ad Mus proprietates, qua jam experientia docuit, explicandas; ex consequenti etiam ad alias omnes quae non ita facile usu notantur detegendas.Non aliter quam in Astronomia, ex hypothesibus etiam falsis & incertis, modo
86쪽
D MI s p. q. Gmodo iis omnibus quae in coelo observantur accurate congruant multae conclusiones, circa ea quae non observata sunt, verissimae, certissimae deduci solent. Nemo nostrum est, cui non evenerit aliquando ambulanti noctu sime funali, per loca aspera de impedita, ut baculo usus sit ad regenda vcstigia & tunc notare potuimus, per baculum intermedium nos diversa corpora sentire, quae circumcirca Occurrebant Itidem nos dignoscere, num adesset arbor vel lapis, vel arena, vel
aqua,Vel herba,vel lutum,vel simile quiddam Fatendum quidem hoc sentiendi genus obscurum, satis confusum esse in iis, qui non longo usu edocti sunt sed consideremus illud in iis qui cum caeci nati sint, toto Vitae tempore debuerunt co uti; adeo perfectum, consummatumque inveniemus , ut dicere possimus illos quodammodo manibus cernere, aut scipionem tanquam sexti cujus piam sensus organum iis datum, ad defectum visus supplendum. Nunc itaque ad comparationem instituendam logi I.
remus lumen in corpore luminoso nihil esse praeter o 2
tum quemdam, aut actionem promptam S ViVidam, in infami Quae per aerem Malia Corpora pellucida interjecta , ver lus oculos pergit eodem plane modo quo motus aut resistentia corporum quae hic caecus ostendit per interpositum scipionem ad manum ejus tendit. Statimque ex hoc mirari desinemus, lumen illud a summo Sole, nulla mora interposita, radios suos in nos estunderes novimus enim illam actionem, qua alterum baculi extre: Inum movetur, similiter nulla interposita mora ad altorum transire,, eodem modo ituram, licet majori intervallo distarent istius baculi extrema, quam a caeli ver a vice terra abest.
Neque magis videbitur mirum, illius ope tantam CO- lorum
87쪽
IV. lorum varietatem apparere Et praeterea forsan credemus 2 ρ ρ ρ nihil esse hos colores in corpore colorato, nisi diverses c., b modos , quibus hoc illos recipit, A remittit ad oculos side-tur; consideremus differentiam illam, quam caecus in arbore, ἶ- . I aqua,lapide, S similibus deprehendit, inter)ecto scipione, colorum in non minorem illi videri, quam nobis haec, quae in rubro,s flavo, viridi s cunctis aliis coloribus, interim tamen illas disterentias in nullo corpore quidquam ess praeter varias rationes movendi aut resistendi motibus ulvis baculi. V Vnde ctiam nascetur Occasio audicandi non necessa-
s.7 . rium est supponere, materiale quidpiam ex obrectis ad
bin inten oculos nostros manare, ut lumenin colores videamus io, si neque quidquam in istis o ectis esse, quod simile sit ideis
ri,dum, quas de is menta formamus: Iemadmodum nihil ex neque ut o corporibus quae caeco occurrunt, per baculum ad naa istius fluit constatque motum aut resistentiam ho M HL rum corporum , quaesita percepti sensus causa est, nihil bui simile simile haberesideis, quas inde animo apprehendit. Et hac ratione mentem habebimus liberam ab omnibus illis exiguis simulacris per acrem Volitantibus, quae flectes intentionais Philosephi, mirum in modum iis divexati, nominarunt. Facili etiam negoti controversiam deci
dere poterimus, quae agitatur super loco unde actio prodit, sensum Visionis ciliciens. Vt enim caecus noster Corpora, quae circumcirca flendit, non tantummodo per actionem illorum quum scilicet ipsa moventurhsen-.tit sed etiam per selum motum dexterae suae, quum illa tantummodo resistunt ita concedendum est, visus objecta posse percipi non tantummodo actionis Vi quae ex iis emanans ad oculos nostros inunditur sed etiam vi, illius, quae oculis innata ad illa pergit. Nisi hiis Verumtamen quoniam haec actio nil nisi lumen est, diu videre notandum neminem Ur in eos, qui per tenebras instar
88쪽
Dior TRICED CAP. I. iselium cernunt, saltem si qui sint, illam in oculis suis ha-
here maximam hominum partem tantummodo per Zisu, no eam actionem videre, quae ab objectis venit Vsus nam stros va-que docet haec oblecta aut luminosa aut illuminata esse Σῖ;ί, ' debere, ut videantur, non oculos nostros, ut videant. Sed quoniam inter baculum hujus caeci, aCrem, aut alia corpora pellucida, quibus Inter)ectis cernimus, non ι , leve discrimen est, alia insuper comparatio est hic in me Oetitis in ob-dium proferenda. Contemplemur vindemiae tempore uvis Calcati re ii. fertum lacum cujus fundus foramine uno aut altero per si uanam
tus sit, ut ΑΒ. ex quibus pro 'Tfluat mustum quod continet i . mii ubi quidem particulae vini, quae u- haerent exempli gratia circa C. r. s .is
eodem momento simul ac se ofectorum
pore quae circa D per haec ipsa foramina descendere I e.
properant ita tamen ut nulla harum actionum alteram rinte, re impediat, me ipsi quidem ramusculi immixtorum sca Cporum resistant licet hi se invicem sussulti non descenis .f. - dant per eadem foraminainini in insuper interea a mixtionariis modis moveantur, ab iis qui uvas calcant. Deinde 'ς cogitemus, quum consensu Philosophorum fere unani alii missi,
mi vacuum in rerum natura non detur,vi tamen omnia
Corpora,vel experientia teste plurimis poris pervia hient, .
necessario hos meatus materia quadam repletos elles, Miditata perquam subtilii fluida que serie non interrupta ab p astris ad nos extensa sit. Quae materia si Vm,hrius lacus I. ., is comparetur 5 partes minus fluidae seu crassiores aeris agitatione:
6 nodi e cidorum corporum duritia est, tu fieri possit ut nihilominus sint recti.
89쪽
72. DIOPTRICED CAP. I. aut aliorum corporum perlucidorum , scapi qui immi ti sunt facillime intelligemus omnes particulas materiae subtilis, quas Sol nobis adversus tangit, recta linea ad oculos nostros tendere, eodem quo patescunt momento, non impedientibus aliis alias , neque obstantibus crassioribus particulis pellucidiorum corporum interjectis
sive diversa ratione moveantur, ut aer qui fere continuo
ventis agitatur, sive sine motu sint, quemadmodum vitrum aut crystallus. Tum etiam notandum esse discrimen in ter motum propensionem ad moturi. Nam facile concipimus animo particulas vini, qua haerent exempli gratia circa C simul ad Ba a tendere, quum interimi vera ad utrumque codem tempose OVeri nequeant; illas exacte in linea rectaminin versus pergere licci non semper adeo accurate recta eo versus moveantur, obstantibus scapis interjectis. VIII. Postquam itaque intelleximum non esse tam motum, si v quάm actionem, sive propensionem ad motum , in Cor ἡ.A. - obiel inolo, id quod lucem illius nominamus facile
quom colligere possumus radios limus lucis nihil esse praeter ὐοῦ. secundum quas haec actio tendit. Ita ut infinitiitimiisati sint hujusmodi radii, qui ex singulis punctis corporis lu-Wρ pqri minos, ad singula illius, quod illuminant, dictunduntur ι ' ζ' eodem prorsus modo, quo concipere possumus innumeras rectas lineas, juxta quas actiones ex singulis punctis superficiei in C, D, E tendunt versus A. Malias
praeterea innumeras, Juxta quas actiones ex iisdem punctis manantes quoque feruntur ad B non impediente al
90쪽
Dio P TRICE CAP. I. 73Porro hi radii semper quidem exquisite recti concipi
debent, quotiescunque non nisi unum corpus pellucidum permeant, quod ubivis uniforme sit. At vero quoties alia quaedam corpora ostendunt, facile detorquentur, aut debilitantur, non secus ac motus pilae aut lapidis in aerem missi, per ea quae occurrunt. Quippe haud
dissiculter credi potest, actionem aut propensionem admotum quam jam dixi pro lumine habendam Liisdem legibus cum ipso motu obnoxiam esse. Atque ut satis accurate hanc tertiam Comparationem exsequamur consideremus,illa corpora quae pila de manubacta offendere
potest, aut mollia, aut dura, aut liquida esse. Si mollia qualia sunt lintea, arena, lutum, omnino suppriinunt Scsistunt illius motum. Si dura sine mora aliorsum reverberant idque non una ratione. Nam superficies illorum vel laevisi aequa est, vel scabra, aspera. Rursum quae laevis vel plana, vel Cumata. Quae aspera, scabredinem ducit, vel a diversimode curvatis partibus quibus
constat quarum singulae tamen ipsae fatis laeves sunt vel praeterea a variis angulis seu punctis, vel ab hujusmodi partibus, quae mollitie lauritie discrepant, vel ab earumdem motu, qui mille modis variari potest. Et notandum, pilam extra motum suum, simplicem illum ac regularem quo de loco ad locum fertur insuper, secundicu)usdam capacem esta, quo scilicet circa centrum rota tur itidem celeritatem motus hujus posterioris, diver- fas posse habere proportiones ad velocitatem illius prioris. Itaque quum aliquot pilae ab eadem parte profectae, superficiem corporis alicujus laevem ostendunt, qualiter ωeodem ordine resiliunt adeo ut si se perficies . exacte plana sit, candem inter se distantiam servent, qua ante occursum sepingebantur. st si promineat superficies illa, vel retrocedat, pila quoque pro ratione illius