장음표시 사용
51쪽
3 IssERTATIO summu mi perfectum , adeo ut quidquid entis in notas est, ab eo necessario procedat Vnde sequitur Ideasi
stras sive notiones, cum in omni eo in quo sunt claraei dillinctae, entia quaedam sint atque a Deo procedant, non posse in eo non esse veras. Ac proinde quod multas
saepe habeamus, in quibus aliquid falsitatis continetur, non aliunde contingit quam quia etiam in iisdem aliquid est obscurum de confusum atque in hoc non ab ente summo sed a nihilo procedunt hoc est, obscurae se sit
confusae, quia nobis aliquid deest, sive quia non omnino perfecti sumus. Manifestum autem est non magis fieri posse, ut falsitas sive imperfectio a Deo sit, quatenus imperfectio est,.quam ut veritas sive perfectio a nihilo. Sed ii nesciremus quicquid entis veri in nobis est, totum illud ab ente summo S infinito procedere , quantumvis clarae Et distinctae essent Ideae nostrae, nulla nos ratio certos redderet illas idcirco esse veras. At postquam Dei S mentis nostrae cognitio nobis hanc regulam plane probavit, facile intelligimus ob errores somniorum, Cogitationes quas vigilantes habemus in dubium vocari non deberes Nam si quis etiam dormiendo ideam aliquam valde distinctam haberet, ut exempli causa, si quis Geometra novam aliquam demonstrationem inveniret, Mus profecto nanus non impediret quo minus illa vera esset. Quantum autem ad errorem somniis nostris maxime familiarem, illum nempe qui in eo consistit, quod varia nobis objecta repraetentet eodem plane modo quo ipsa nobis a sensibus e
ternis inter vigilandum exhibentur, non in o nobis oberit quod occasionem et ejusmodi ideis quas a scnsibus vel accepimus vel putamus accipere, parum re dendi possunt enim illae etiam dum vigilamus non raro nos fallere,ut cum ii qui morbo regio laborant omnia
52쪽
DE METHODO. sc Ulore flavo infecta cernunt, aut cum nobis astra vel alia corpora valde remota, multo minora quam sint apparent. Omnino enim sive vigilemus sive dormiamus solam evidentiam rationis judicia nostra sequi debent. Notandumque est hic me loqui de cvidentia nostra rationis, non autem imaginationis, nec sensuum. Ita exempli causa, quamvis Solem Clarissime videamus, non ideo debemus judicare illum cita ejus tantum magnitudinis quam oculi nobis exhibent; ε quamvis distincte ma aginari possimus caput Leonis caprae corpori ad unctum, non inde concludendum cst chimaeram in mundo existere. Ratio enim nobis non dictat ca quae sic vel videmus vel imaginamur, idcisco revera existere Sed plane nobis dictat, omnes nostras Ideas sive notiones aliquid in se veritatis contineres alioqui enim fieri non possiet ut Deus qui summo perfectust verax est, illas in nobis posuisset. Et quia nostrae ratiocinationes sive Judicia nunquam tam clara de distincta sunt dum dormimus quam dum vigilamus , etiamsi nonnunquam imaginationes nostrae magis vividae de expressae sint, ratio etiam nobis dictat, cum omnes nostrae cogitationes verae esse non possint, quia non sumus omnino perfecti, verissimas ex iis illas esse potius quas laabemus Vigilantes, quam quae
Libentissime hic pergercm,4 totam Catenam Verita V. tum quas ex his primis deduxi exhiberem Sed quoniam
ad hanc rem opus nunc Cilet,utae Varus quaestion Ibuia ea,tim ab gerem inter doctos controversis, Cum quibus contentio Authoronis funem trahere nolo, satius fore credo ut ab iis absti Vsu 'neam, solum in genere quaenam sim dicam, quo fa do: ae inpientiores Judicare possint, utrum expediat rempublicam literariam de iis specialius edoceri. Perstiti semper in proposito nullum aliud principium supponendi, praeter amalia.
53쪽
illud quo modo usus sum ad xssistentiam Deli animaest 'I.: demonstrandum , nullamque rem pro vera accipiendi,
nisi mihi clariori certior videretur, quam antea Geonum eno metrarum demonstrationes fuerant visae. Nihilominus
et ausim dicere, me non solum reperisse viam , qua brevi
ιὸν nostram tempore mihi satisfacerem , in omnibus praecipuis quae
stionibus quae in Philosophia tractari solent sed etiam s. quasdam leges observasse, ita a Deo in natura constitutas,
rentia. quarum ejusmodi in animis nostris notiones impressit, ut postquam ad eas satis attehdimus, dubitare nequeamus, quin in omnibus quae sunt aut fiunt in mundo Paccurate observentur. Deinde legum istarum seriem perpendens, animadvertisse mihi videor multas maforisque momenti veritates , quam stat ea omnia quae antea didiceram, aut etiam discere posse speraveram. Sed quia praecipuas carum peculiari tractatu explicare sum conatus, quem ne in lucem edam rationes aliquae prohibent, non possum quaenam illa sint commodius patefacere, quam si tractatus illius summam hic pauciscnarrem. Propositum mihi fuit in illo complecti omnia, quae de rerum materialium natura scire putabam antequam me ad cum scribendum accingerem. Sed quemadmodum pictores, cum non possint omnes corporis solidi facies in tabula plana aequaliter spectandas cxhibere unam e praecipuis deligunt,quam solam luci obvertunt, caeteras Ver opacant, S eatenus tantum videri sinunt, quatenus praecipuam illam intuendo id fieri potest dia veritus ne dissertatione mea, omnia quae animo volvebam comprehendere post em,statui solum in ea copiose exponere quae de lucis natura concipiebam deinde Mus occasione aliquid de Sole S stellis fixis ad)icere, quod ab iis tota fere promanet item de coelis, quod eam transmittant, de Planetis, de Cometisin de Terr ,
54쪽
DE METHODO. . 37 quod eam reflectant , in specie de omnibus corporibus quae in terra occurrunt, quod sint aut colorata, aut pellucida, aut luminos, tandemque de immine, quod eorum siti spectator. Quinctiam ut aliquas his omnibus umbras in)icerem, & liberius quid de iis sentirem dicerepos em, nec tamen receptas inter doctos opiniones aut sequi aut refutare tenerera totum hunc Mundum disputationibus ipsorum relinquere decrevi , tantum de iis quae in Novo contingerent tractare, si Deus nunc alicubi in spatiis imaginariis unicientem ad cum componendum materia copiam crearet, varieque dc me ordine diversas hujus materiae partes agitaret, ita ut ex caraeque confusum Chaos atque Poetae fingere valeant componeret deinde nihil aliud ageret quam ordinarium suum concursum naturae o nodare, ipsamque secundum leges a se constitutas agere sineret. Ita primum hanc materiam descripsi, de eo modo eam depingere conatus sum , ut nihil, mea quidem sententia
clarius aut intelligibilius sit in mundo cxceptis iis quae modo de Deo Sc de Anima dicta sunt. Nam etiam expres e supposui, nullas in ea Musmodi formas aut qualitates esse, quales sunt eae de quibus in Scholis disputatur, nec quidquam in genere cujus cognitio non adeo mentibus nostris sit naturalis , ut nullus ipsam a se ignorari fingere possit. Praeterea quaenam essent naturae leges ostendi nulloque alio assumpto principio quo rationes mcas stabilirem, praeter infinitam Dei perfectionem, illas omnes demonstrare studui, de quibus dubitatio aliqua oboriri posset probarcque cas tales esse,
ut etiam si Deus plures mundos creasset , nullus tamen esse posset in quo non accurate obscoearentur. Postea ostendi quomodo maxima pars malesiae istius
Chaos, secundum has leges, ita se dispositura SI collo
55쪽
38 DissERTATIO eatura esset, ut nostris Coelis similis evaderet. Quomodo interea aliquae illius partes Terram compositurae essent, quaedam Planetas 5 Cometas, d quaedam aliae
Solem, stellas fixas sit hoc loco in tractationem de de Luce digressus, prolixe exposui quaenam ea esse deberet quae Solem stellas componeret, quomodo inde temporis momento immensa caelorum spatia trajiceret, in Planetis Cometisque ad terram reflecteret. Ibidem etiam multa de substantia, situ, motibus d omnibus diversiis istorum coelorum , astrorumque qualitatibus inserui adeo ut me satis multa dicere putarem ad ostendendum nihil in hu)us Mundi Coelis, astrisque ob servari, quod non deberet aut saltem non possEt similiter in mundo quem describebam apparere Lade ad tractandum de Terra prugressus sum, ostendique quomodo, etiamsi, prout expresse supposueram, Deus nullam gravitatem materiae e qua composita erat indidistat, attamen Omnes ejus partes accurate ad centrum tenderent;
Item quomodo cum ipsius superficies aquis incre operiretur, celorum4 Astrorum, sed praecipue Lunae dispositio, in ea fluxum S refluxum sicere deberet, omnibus suis circumstantiis illi qui in maribus nostris
observatur similem mec non quendam aquarum S deris ab ortu ad occasum motum , qualis inter Tropicos animadvertitur Quomodo montes, maria, fontes S fluvii in ea naturaliter produci possent, &metalla in fodinis enasci, plantaeque in agris crescere S in genere muta corpora, quae Vulgo mixta aut Composita vocant in ea
generari. Et inter caetera, quia nihil aliud in mundo post Astra praeter Ignem sis agnosco quod lumen producat, studui omnia quae ad ignis naturam pertinent per se spicue declarare, quomodo at quomodo alatur, S cur in eo aliquando solus calor sine lumine, aliquando
56쪽
DE METHODO. 39 vero solum lumen sine calore deplehendatur; quomodo varios colores in diversa Corpora inducere possit, diversasque alias qualitates quomodo quaedam liquefaciat, quaedam vero induret quomodoque omnia propemodum consumere, aut in cineres fumum Convertere possit videnique quomodo ex his cineribus sola actio nis suae vi vitrum cssicere. Cum enim illa cinerum in vitrum transinutatio non minus admiranda quam quaevis alia quae in natura contingat, volui me aliquantum in ejus particulari descriptione obteitare. . Nolebam tamen ex his omnibus inferre Mundum . . hunc eo quo proponebam modo fuisse creatum. Multo aenim verisimilius est Deum ipsum ab initio talem qualis fururus erat fecisse Verumtamen certum est&vulgo Inter Theologos receptum , eandem esse actionem qua ipsum nunc conservat, Cum ea qua olim creavit ita ut etiamsi nullam ei aliam quam Chaos formam ab initio dedisset, dummodo post naturae leges constitutas, ipsi concursum suum ad agendum ut solet commodaret, sine ulla in creationis miraculum injuria credi posmit, eo solores omnes pure materiales, cum tempore quales nunc esse videmus effici potuisse Natura autem ipsarum multo facilius capi potest, cum ita paulatim orientes conspiciuntur, quam cum tantum ut absolutae de perfectae
A descriptione corporum inanimatorum Sc plantarum transivi ad animalia, .speciatim ad hominem. Sed quia nondum tantam istorum adeptus cram cognitionem, ut desiis eadem qua de caeteris methodo tractare possem, hoc est demonstrando enectus per causas, Icostendendo ex quibus seminibus, quove modo natura ea producere debeat, contentus fui supponere, Deum Drmare corpus hominis uni e nostris omnino simile,
57쪽
o DISSERTATIO tam in externa membrorum figura, quam in interna or ganorum Conformatione, ex eadem cum illa quam de stripseram materia, nullamque ei ab initio indere animam rationalem, nec quidquam aliud quod loco animae vegetantis ut sentientis esset sed tantum in ipsius corde aliquem sine lumine ignem, qualem antea descripseram excitare quem non putabam diversum esse ab eo qui faenum congestum antequam siccum sit calefacit; aut qui vina recentia ab acinis nondum separata fervere facit. Nam functiones quae consequenter in hoc humano corpore esse poterant expendens, inveniebam perfecte omnes quae nobis non cogitantibus inesse possunt; .
ac proinde absque cooperatione animae, hoc est illius. nostri partis corpore distinctae, cujus ante dictum est naturam in cogitatione tantum sitam esses easdemque in quibus potest dici animalia ratione destituta, nobiscum convenire ita tamen ut nullam carum animadverterem , quae cum a mente pendeant, solae nostra sunt
quatenus homines sumus quas nihilominus omnes ibi postea reperiebam , cum Deum animam rationalem creas e, eamque isti corpori certo quodam quem describebam modo conjunxisse, supposuissem. Sed ut cognosci possit qua ratione illic materiam istam tractarem, volo hic apponere explicationem motus cordis, d arteriarum riui cum primus S generalissimus sit qui in animalibus observatur, ex eo facile udicabitur quid de reliquis omnibus sit sentiendum. Et ut minor in iis quae dicturus sum percipiendis occurrat disticultas, authorsum iis qui in Anatomia non sunt versati, ut antequam se ad haec legenda accingant, cor magni alicujus
animalis pulmones habentis, coram se dissecari curent:
in omnibus enim satis cst humano simile sibique duos qui inibi sunt ventriculos sive cavitates ostendi Primo illam
58쪽
nales respondent videlicet vena cava, quae praecipuum cst sanguinis receptaculum, veluti truncus arboris, cujus omnes aliae corporis venae sunt rami & vena arteriosa, male ita appellata , cum revera sit arteria, quae origmem a corde habens, postquam inde xiit in multos ramos dividitur, qui deinde per pulmones disperguntur. Secundo illam quae est in latere sinistro, cui eodem modo duo canales respondent, aeque ampli atque praecedentes, si non magis scilicet arteria venosa, male etiam ita nominata, cum nihil aliud sit quam vena, quae a pulmonibns oritur , ubi in multos ramos dividitur, cum venae arteriosae, asperae arteriae, per quam aer quem spira, mus ingreditur, ramis permixtos in magna arteria quae C corde exiens ramos suos per totum corpus dispergit. Vellem etiam ipsi diligenter ostendi undecim pelliculas, quae veluti totidem valvulae aperiunt de claudunt quatuor ostia seu orificia quae sunt in istis duobus cavis ni . mirum tres in ingressu venae cavae, ubi ita sunt coll0catae, ut nullo modo impedire possint quo minus sanguis quem continent, in dextrum cordis ventriculum fluat, licet ne inde exeat accurate prohibeant. Tres in ingressu venae arteriosae, quae contrario modo dispositae, sinunt quidem sanguinem in illa cavitate contentum ad pulmones transire, sed non eum qui in pulmonibus est eo reverti Et sic duas alias in orificio arteriae venosae, quae permittunt ut sanguis pulmonibus in sinistrum cordis
ventriculum fluat, sed reditum Mus arcent. Et tres in
ingrestu magnae arteriae, quae sinunt ipsum e corde exire, sed ne illuc redeat impediunt. Nec opus est aliam quaerere causam numeri istarum pellicularum , nisi quod Cum arteriae venosae orificium sit figurae ovalis ratione
loci in quo est, duabus commode claudi possit clim alia
59쪽
alia quae rotunda sunt , melius tribus obstrui queant.
Praeterea cuperem ut ostenderetur ipsis magnam arteriami venam arteriosam, constitutionis esse multo duarioris, firmioris quam arteria venosa, vena cava; istas duas postremas dilatari priusquam cor ingrediantur, ibique duo veluti marsupi cssicere, quae vulgo cordis auriculae vocantur, S sunt ex simili cum ipso carne compositae Multoque semper pliis caloris esse in corde quam in ulla alia corporis parte Denique istum calorem posse essicere ut si guttula aliqua sanguinis in ipsius cavitates ingrediatur, statim intumescata dilatetur sicut omnibus in universum Iiquoribus contingit, cum guttatim in aliquod valde calidum vas stillant. Post haec enim non opus cst ut quidquam aliud dicam ad motum cordis explicandum, nisi quod cum ipsius c vitates non sunt sanguine plena, illuc necessario demiat,
e vena quidem cava in dextram ex arteria venosa in
sinistram: quia haec duo vasa sanguine semper plena sunt, .ipsorum orificia quae cor spectant innc obturata esse non possunt. Sed simul atque duae sanguinis guttae ita
illuc sunt ingrcssae, nimirum in unamquamque cavitatem una, cum necessario sint valde magnae eo quod ostia per quae ingrediuntur ampla sint,ac vasa unde procedunt plena sanguine, statim eae rarefiunt Δ dilatantur, propter calorem quem illic in v iunt. Qua ratione fit ut totum cor intumescere faciant, simulque pellant&claudant quinque valvulas,quae sunt in ingressu vasorum unde manant, impediantque ne major sanguinis copia in cor descendat Et cum magis magisque rarefiant, simul impcllanta aperiant sex reliquas valvulas, quae sunt in orificiis
duorum aliorum vasorum , per quas excunt hac ratione efficientes, ut omnes Venae arterios S magnae arteriae rami , eodem pene cum corde momento intumescant:
60쪽
sex valvulae clauduntur,in quinque venae cavaevi arteriae venosa aperiuntur, transitumque praebent duabus aliis guttis sanguinis, quae iterum faciunt ut Corin arteriae intumescant, sicut praecedentes. Et quia sanguis qui ita in cor ingreditur per istas duas ipsius auriculas transiit, inde fit ut ipsaruin motus, cordis motu contra Osit,is cum intumescit detumescant. εἰ Caeterum ne ii qui vim demonstrationum Mathematicarum ignorant, S in distinguendis veris rationibus averisimilibus non sunt exercitati , audeant istud sine praevio examine negare monitos eos volo motum hunc quem
modo explicavi, adeo necessario sequi ex sola organorum dispositione, quam suis in corde oculis intueri possunt,&cx calore qui digitis percipitur,naturaque sanguinis quae
experientia cognoscitur atque horologi motus, ex vi, situ dc figura ponderum, rotarum quibus constat. Sed si quaeratur qua ratione fiat ut sanguis venarum ita continuo in cor defluens non exhauriatur,in arteria nimis plenae non sint, cum omnis sanguis qui per cor transit in eas ingrediatur Non opus est ut aliud respondeam Hervavi
praeter id quod jam a quodam Medico Anglo scriptum
est cui laus haec tribuenda est quod primam in ista materia glaciem fregerit primusque docuerit multas esse
exiguas vias in arteriarum extremitatibus, per quas fanguis quem a corde accipiunt in ramulos venarum ingreditur unde iterum ad cor red si adeo ut motus ipsius nihil aliud sit quam perpetua quaedam circulatio. Id quod optime probat ex ordinaria experientia Chirurgorum; qui brachio mediocri cum adstrictione ligatos pra locum ubi venam aperiunt, ciliciunt ut sanguis inde copiosius exsiliat, quam si non ligassent. Plane au- a tem