장음표시 사용
161쪽
28. Cum medius terminus quadrifariam disponi possit cum uir que extremo in , quadruplex syllogismi Dina jure distinguitur. Prima est, in qua medius terminus habet rationem sufecti in majore propositione, & pradicati in minore , unde majus extremum in illa praedicatur, & minus extremum in ista subjicitur, quemadmodum apparet in hoc syllogismor Omnis homo est animal. Petrus est homo Ergo Petrus est animal. II. 29. Secunda Hura ea est, in qua mediu3 terminus rationem habet prσdicati in utraque prςmissa , unde extrema in iisdem subjiciuntur, ut:
Nullas lapis est animal. Omnis homo est animal. Ergo nultas homo est Iapis. III. 3 o. Tertia est illa, in qua medius term nur est subjectum in utraque prsmissa , quo fit , ut extrema in ipsis praedicentur. Hujusmodi est: Omnir homo est an mal. Omnis homo est vivens. Ergo aliquod vivens est animal. IV. 63 . Darta postremo Agura est illa, in qua medias termisus h
bet rationem prodicati in majore propositione, & majus extremum rationem stiljecti. In minore vero medius terminus subjicitur,& minus extremam praedicatur, ut in hoc apparet romne Disjtigod by Corale
162쪽
Omnis homo est animal. Omne animal est DVantia. Ergo aliq-a substantia es homo. Ha e tamen figura, quae vulgo Galenis dicitur, quia ab illo vel priamum inventa, vel frequentius usurpata, in nullo pretio est , & jure quidem . Est enim mera primς in Versio, quatenus nempe major propositio in hac figura secundo loco ponitur , & minor primo , ecquo fit propterea, ut nonnisi violenter concludat.
32. Datuor supra sunt modi , quibus tres propositio nes secundum quantitatem , & qualitatem combinari inter se mutuo possunt. Has omnes combinationes exhibet subjectum latereulum in quo litem A significat universalem a malivam , IEvnisersalem ne satiυam, I particularem a malivam, O particularem negativam juvita illud: Alseris A, negat EI verum generaliter amio. erat I, negat O, sed particulariter amio.
ΦLO OOVerum , cum non omnes hi modi utiles sint, ut ab inutilibus uti. les discernantist, considerandae sunt regulae, quas subjicimus.
163쪽
R E G U I. A I. 33. In syllogismo.non debent esse, nisi tres teruriaI. Patet ex prinis eipiis, quibus utraque argumentatio innititur cfI.qIa. I . .
3 . Hinc termini eodem sensu in fingulis propositionibus hue μὰ
sumendi sent. Etenim, si secus, pili res quam tres erunt ideae, licet ob terminorum aequivocationem tres tantummodo videantur.
63 s. Medias terminus non debet esse in eonelusione. Quandoquidem nonnisi in praemissis extrema cum medio termino comparantur.
ais. Medias terminus sumendus particulariter non est n utraque praemissa. Contingere quippe tunc potest , ut non unam eandemideam in utraque praemissa, quemadmodum necessario requiritur,
sed duas plane distinctas terminus ipse signiscet. REGULA IV.
37. multam extremum debet sumi un wrsalias in conelusione, qua ia promissi. Illa squidem dumtaxat simul copulantur, vel a se mutuo removentur in Conclusione, .quae comparata fuere cum medio termino in praemissis, REGULA V. 38. Eis puris negat vis nihil sequitur enim ex negativis pci-test inferri conclusio affirmativa, cum identitas duarum idearum non. nisi ex identitate utriusque cum tertia colligatur g Ia. . Neque deduci potest ex iisdem conclusio negativa , ratione demonstrante , non Mentitatem duarum idearum inter se ex eo tantum colligi, quod earum una illi coniungatur, cui altera non convenit c g. 6i ); ae proinde ex praemissis, quarum una sit at firmativa. R E-Digiti od by Corale
164쪽
3 ρ. conclusis nequis esse negat vi , fi utraque prςmissarum se agismatiυa s neque potest esse adirmativa , si alterutra prςmigarum fit negatιυa. Pater ex principiis argumentationis 33. Iz. ΑΙ . . R. E G U L A VII. - o. Si una praemissarum fueris partisularis, particularis quoque deis t esse eones io. Hac enim facta hypothesi , ponatur conclusio , c fieri potest , universalis a=matiυa . Itaque etiam praemissae erunt a firmativae β. 3 ρ. ac proinde subjectum conclutionis in neutra illarum habebit rationem praedicati, ne scilicet particulariter in ipsis sumatur sar. I 87. ὶ, universaliter vero , secus ac fieri debet g. 637. , sumitur in conelii sione, quemadmodum exigit sacta. hyp thesis . Una ergo praemissarum erit universalis, ea scilicet, quae idem habet cum ipsa conclusione subjectum. Porro in illa medius termianv , cum praedicetur, sumitur particulariter gr. I 87. . Ergo nequitsumi particulariter etiam in altera praemissa cap. 33. . Quocirca p Ddicati rationem in ea haudquaquam habebit V. 18 . . Erit ergo iulius subjectum s cumque universaliter sumitis in ipsa sit, eae quoque erit universalis. Igitur uuiversalis affirmans non potest esse conelusio, nisi liiijuscet nodi itidem sint ipsae praemissae. Esto modo conclusio universaliter negans. Quoniam ergo utrumque extremum univeris saliter in ea sumitur s*3. ras I 89. , hoc eodem modo extrema etiam in praemissis sumantur, necesse est sy. 37. . Harum autem una necessario debet esse assirmativa I. 38. . Ergo neutrum extremum in illa praedicabitur, ne scilicet particulariter in ea sumatur I. I 87. 3; atq te adeo praemissa a firmans erit universalis. In hac porro medius terminus, ut liquido constat, rationem habet Igitur particulariter in ipsa sumitur 3. I 87.). Nequit vero particulariter sumi etiam in altera praemissas L 36. . Ergo in ea sumitur universaliter; cumque, ut diximus, etiam alterum conclusionis extremum univerinsaliter in illa sumatur , aperte relinquitur , ipsam quoque esse universalem. Ergo etiam conclusito universaliter negans necessario postulat, ut universales sint praemissae; statque propterea , Bre , ut particularis sit conclusio, si una praemissarum fuerit particularis.
165쪽
COROLLARIUM. r. Iraque eonclusis semper sequitur debiliorem partem ni mirum erit, si alterutra praemissaru in fuerit negativa; erit vero paria
icularis, si prae initiarum altera fuerit particularis. REGULA VIII η r. puris partisvsardus nihla sequisur. Etenim , si ambae praNili illae sitiat particulariter afficinantes, medius terminus , contra ac si ri possit c β. 36.), particulariter in ipsis sumitur 3I. 226. I 87. . Si vero earum altera sit negans, atque adeo mediuI terminus, ne particulariter in utraque sumatur, in illa praedicetur, iam patet, utrumque conclusionis extremum particulariter in ipsis sumi, videlicet unum in praemissa negante, quia illius subiectum est, alterum in affirmet n- te, quemcumque in ea locum teneat 33.226. I 87. λ. Unum autem extremoνum universaliter sumitiir in conclusione I. i8yin illud nempe, quod in ea rationem habet praedicatis cum ex facta hypothesi, futura ipsa sit negativa β. 3 p. . Ergo, secus ac rati postulat M.q37δ, latim illud patebit in conclusione, quam in praemissis. Itaque ea P cis particularibus nihil potest jure deduci -
mori θllogi rici Iegitime eoneIudenter. 643. Ex his manifesta demonstratur, nonnisi decem esse syllogiΩmorum modos, qui vere re steque concludunt. Etenim primo, cum nihil ex puris negativis dy. 3k , nihilque ex puris particularibus I. a.) jure sequatur, expungendi sunt, ut inutiles , 28 modi sisno in superiori laterculo notati. Secandor cum conclusio sempersequi debeat debiliorem partem V. I.) , inutiles sunt i 8 modi
signo affecti. Tertiar vitiosi sunt sex modi, quibus signum praefixum habetiir cum negativa conclusio ex assirmantibus prae in illis nequeat jure deduci tartor nullus est modus affectus signo s. Quippe, cum majus extremam sumatur universaliter in illius conclusiones I. I 8 p. , utpote quod in ea praedicatur , in ejusdem vero majore, quae particularis assirmativa est , particulariter sumatur gI. a 26. I 87.9 , peccat hujuscemodi modus contra regutina quartam. Postremo: quoniam minas extremum sumi nequit universa liter Disiligod by Corale
166쪽
liret In minore negantes, quin illud ipsum sumi itidem universaliter possit in conclusione, in qua subjicitur, expungendus est modus aD tectus signo ' , nempe AEO , utpote in modo AEE plane conte ius. Concludentes itaque modi sunt AA A, A AI, AII IAI, EAE, AEE, EAO, AOO, -O, EIO, quatuor scilicet &sex negativi, ut patet.
Traduntur principia , regulae , atque modi singularum figurarum syllogismi. n
- . HEterminatis modi/ syllogisticis linitime concludentiburi I consectarium est, ut principia, & regulas, quibus singulae fiura, quarta posthabita, innituntur, tradamus, iique nudi definiantur, qui singulis competunt . t . pi '
s. Di uid assismatur, de idea universas , senta secandum ia-egram suam extensionem, assematur de quotibet contento sab ina.
46. Didquid negatur de idea universali, sumta tidem secundamiategram suam extensionem, negatur de quolibet, quod sub tua contino
7. Miare debet esse assemativa. Si enim esset negativa, major esset affirmans g. 38. . Quamobrem majus extremum , utpote quod ullius: praedaeatrum .est I. a8. particulariter in ea sumeretur tu. 87. . mitur baunenaiqiuv bliter in conclusione si 89. cum tu illa inm
167쪽
dicetur 3. 28. 3 eaque propter laypothesini sit negativa Ergo, secus ac seri possit 37. , mor extremum semeretiit uni--verialius conclusione, quam in praemissis.
t. Μέον debet esse universam. Quippe, sit esset particularis, medius teνminus particulariter sumeretur in utraque praemissa , in majore quidem, quia in illa subiicitur dy. 438. I minore vero I i 87. quia in ea praedicatur F. 38. J,& est affirmativa 37. 3. Nequit autem medius ternisnus particulariter sumi in utraque praemissa I. 36. . Ergo major propositio in syllogismis prima Rura debet esse universalis. di. 4 9. Ex his apparet, quatuor dumtaxat esse moris , quibus confici
possunt syllogismi in prima figura, nimirum duo AA A, AII affirmativi, & duo EAE, EIo negativi. Ex decem siquidem modis legitime concludentibus , quos superiori loco memoravimus , inutiles sunt pro hac figura duo AEE, AOO per regulam primam, de duo IAI, OAO per regulam secundam. Rejiciendi quoque sunt duo A AI, EAO s quia cum minus extremum in syllogismis prima nura subjiciatur tam in minori propositione, quam in conclusione cf. et 8.ὶ, si minor sit propositio universalis, sicuti est reipsa in modis AM,Em, iversalis quoque potest esse conclusio.
PRINCIPIA, REGuLα , ET MODI STLLOGIsMORuM IN SECUNDA FIGURA.
4so. Unicum est principium syllogismoriam in 'umlanara, vides
liceti dua idea haudquaquam conveniunt inter se, ficus una νuarum coinvenit, altera repugnet.
168쪽
esse afirmativae, nisi, secus ac possit fieri q36. , terminus ipse particulariter in utraque sumatur . . I I.
sa. Μέον proposio debet esse universalis. Si namque esset parti. cularis , matur extremηm , utpote habens in illa rationem subis I, 3. s.), particulariter in ipsa sumeretur. Sumitur autem universa. liter in conclusione g. I 89. λ, eum sit illius praedicatu inc g. as.),& ipsa sit negativa g. 3 ρ. , idcirco quia praemissarum. altera debeat esse negativa g. 3I. . Ergo majus extremum latius pateret in conis clusione, quam in praemissis . Hoc autem fieri nequit 37. , si syllogisnus ponatur recte concludere. Ergo major propositio debet esse universalis. Modi. sunt modi in hac figura, videlicet EAE, AEE, EI AOO. Etenim per regulam primam excluduntur modi AA A, A AI, AII, & IAI, & per secundam reiicitur modus ΟΑΟ . Quia autemrnastur extremam potest liniversaliter sumi etiam in conelusione, si hoc modo sumatur in minore , utpote habens in utraque rationem subjecti, inutilis est modus EAΟ. PRINCIPIA, REGULA , ET MODI STLLOGIsMORUM' IN TERTIA FIGURA. Principia.
. s . Si duo 'attributa possunt a mari de una eademque re , p ιerit. Giam illorum unum a1rmari de altero partieuiariter sumto. II. . qys. fuerint duo attributa , qμον- unum eonveniae subjecto, evi alterum vepugnat, poterit eorum unum negari de altero partis Iariter sumto.
169쪽
Reguloe . I. I 16. Minor propositis dura esse asinat;va a. Si enim esset negati va, lina jor necessario deberet elle a stirmativa s. q38. , ac proinde majus exι remum , quod est illius praedicatum cI. 3ου, particu Iariter in ea sumeretur 3. I 87. . Sumeretur autem universaliter in conia elusione 3. I 89. , cum etiam in illa praedicati rationem habeat 43o. , eaque ex saeta hypothesi futura sit negativa s 3' 3ς.) . Igitur majus eα tremum, secus ac fieri debeat s s. q374 , latius paterre in conclusione, quam in praemissis.
I I. 17 con Iasis deler esse particularis. Etenim minus extremum', quod est illius subiectum cI.q3oo, cum particulariter sumatur in mino. re g. I 87o, utpote quod in illa rationem habet praedicati scir. 3α ,& ipsa sit a rmativa s. a16.), debet quoque particulariter sumi in conclusione I. 37.). In hoc autem subjicitur f. 63o. . Ergo debet esse particularis. Modi.
que8. Sex sunt mori pro tertia figura, nimirum A AI, EA O,IALAII, OAO,EIO. Inutiles enim sunt per regulam primam duo AEE, AOO; duo vero AA A, EAE per regulam secundam. Modorum distributio per singulas figuras. 4ss. Qui seqiiuntur versiculi, distributionem exhibetis modorum
in tres classes pro figurarum numero, mei noriae iuvandae gratia. Barbara, Cetarent, Darii, Ferioque praeibunt. Cesare, Camestres, Festina, Baroto sequentur. Tertia post veniet rationem turba, Darapti,
FeIaptois, Disamis, Datis, Bocaris, Ferison. iUt autem horum sensus percipiatur, observandum est, quamlibet ex barbaris illis vocibus , quae in ipsis versiculis occurrunt , modum θI -gisti um significare, habita nimirum ratione vocalium A, E, I, o, quae in illis continentur. Harum siquidem prima majorem syllogi sini
170쪽
indicat, secunda minorem, tertia eoneta lanem. Sic Bartara significat modum AA A, Cetament exprimit modum. EAE, atque ita cis ceteris, ut, quae subiiciuntur, exempla ostendunt. Figura LBar Omne aminal est substant a Da omnis homo est vatianesis. ha Omnis ho- est ri Aliquod animi est ora. Ergo omnis esti. Ergo aliquod animaIest ratib
Ce Nullum animal est Iapis. Fe Nullum rationale est se .la O ianis homo est animaI. ri Aliquod animaIest ratio age. rent.Ergo nullus homo est lapis . o Ergo aliquod animal non est leo Fisura ILCe Nullus luis est an mat. . Fe NulIa planta est animat. Ia omnis hamo est ammaI. - sti Aliquod visens est animal. re. Erso nullus est Iapis . no. Ergo aliquod υλenr non est
m Ormis hoino est vivini. Bx omnis homo est ratisnes sis nae Nullus Apis. υ seni. to Aliquod animalnon est rationalestres.ES' nullus Apis est Mino. eo Ergo aliquod anιmal non est Figura m. Da omnis homo substantia. Da omne animal 'substantia. in ' omnis homo υλens. ti Aliquod animal est rationale .pti. Ergo aliquod est μό- si Ergo aliquod rationale estμό- stantia. stantia.
44 ε Φει Nullum an malest lapis. Bo Aliquod animal nota est ratiola omne animal es υιυens. nate, pion. Ergo aliquod υιυens non est car omne animal est υ υens.' ' do. Ergo aliquod vivens non est rationale .