장음표시 사용
111쪽
Olsatus siccum calidum ut declarauimus in epito .nto inli. de sensu: sensato. Sis sitam dissonem requitant in orga inissensus interiores declarauimus in epito.nio inli de ala in tra c. de sensibus interioribus,&io non se compatiuntur in eadem pie,expnti separantur sudo, se Dixi aut pie tactuqr organum si est neruuso medium cs est caro ut decla rabitur infra expansi sunt ptotum corpus, o inoi pie corporis ubi est neruuso caro viget tactus. Uno in aure stat auditus Stactus, di in oculo visus di tactus, sentimus. n. ca- .lidum&frigidum di dolorem&asperitate caeteras quam 'litates tangibiles. Et aduerte rhaec concla intelligitur respectu einsdem suppositi. Nam respectu diuersorum suppositorum non inconuenit l, num inueniatur sine alio , sicut in talpa est auditus sed non visus, di in ape est visus sed non au ditus sicut diximus in prooemio I meta. Scda concri,potentiae quae sunt Ut gnates sicut Vegetati iuuino sensitiuum resipectu alicuius piis de necessitate sepa rantur subo,ita Win aliqua parte inuenitur unum sine alio. Vt in osse inuenitur vegetatiuum sine sensitivo di in capillis, di id contingitis magnam terrestreitatem. Appropinquac.n. naturae plantae Respectu aut alterius Diis non separantur lavo.Vt in carne est,egarativumo sensitiuum. Et id mam sessius est in cauda lacertae diuisae. ut diximus in.q pcedenti. Quantum ad tertium aduerte crinotra secunda concitone insurgit dubium ex eo, dicit philosophus in lib. de somno divisi. ubi tenet quod sensitiuum d motivum in loco lunt
subluae in corde vel in aliquo proportionali ipsi cordi ergo
non sint eXpansa per totum corpus.
Ad hoc dim, . in lib.illo non inuestigat adequatsi bm sensus di motus sed primu prin ut prima radice, taci, haec
sit mens sua patet ex ira quae sic habet. Qitare ex his Oibus speculandu,qd quidem sensus principium sit. Hiatia quiden igitur sanguine hoc est quae circa cor pars Oia. n. linit an
Ainem cor hiat principisi motus sensus, haec pbs. In licet, adiceu tur primo in cordet non sequitur totale subm se solum cor ecus est de visu qui totair terminatus est ad p
112쪽
pillam, Zc auditus ad myringam auris. Haec depresenti quae, sto dicta sint. Qo ii si potentiae distinguunt per actus, di actus Lota.
' ' sensitivo enim ess er opinatio alterum siquidem Crsentire ab ipso opinari. militer Tex 2 a.
singulas atractabo, determinaturus secundu . b. Tho. cui conabor concordare viam. Hiru. p distonem. Sed antequam pertractem dictas opiniones praepono tres distones. Prima est potentiarint distingui per actus duplD. Primo secundum s. quo ad naturam suam quae erit disto a priori,Ss quoad notitiam niam. Et haec disto coincidit cum illa qua solent uti Thom istae diates Aliquid distinguit urs alterudupla. Primo essentias ut homo perionale.Secundo nolim catiue,t causa per effectum. Sca est, principia distinctiva alicuius sunt in duplici diis. Quaedam intrinseca,quaedam extrinseca. Sicut. n. esse rei potesse a principiis intrinlecis, a forma di a materia, di ab extrinsecis ut ab efficiente di a fine, sic di disto, qm a quocuntures habet esse habet unum esse ergo distinctum. Unum n. importat distonem in sed distonem a quolibet alio. Tertia est, potentia comparari ad actum dupla primo ut coniuncta actui,ut visus actu videns secundo, separata potens tamen agere. ut visus in dormiente. Quantum ad viam Iand. aduerte pse in I de ala in.q. a.dicit tria primo Q potentiae dis ingustur actus d oda, quoad noticiamniam siue notificatiuae. Sca,lqri potetiae non sunt coniunctae actibus, non distinguuntur reatro simpliciter peractus. Tertioqi potentiae iunt coniuncta actia Dus,actus distinguunt ut tines.
Primumdcm sic ibat Disto actuum oborum est nobis notiorqdiuo potentiaru,qm illa magis cadunt sub sensiuergo isto potentiaru notificatur nobis a disione actuu , naPatet qfili magis notum notificat nobis minus notum Scam sic ibat. Non ens duna est non ens, non est, se ca
113쪽
entis haec de se patet. Sed qn potentiae non sint luctor actibus suis, 'ctus sintnsientes,non. n. est visio dum visius actu videt ergo actus non extates no sunt pie ca distonis pote . tiarum. Praeterea patet in in dormiente lunt visus di auditus distincti Z in non sint aclus eoru ergo actus non extates n. sunt per se ca disonis in potentiis. Consequentia patet. Quia remoto distinctiuo remoueretur distinctio ιTerti pbat Aliqua ordinata ad distinctos fines distin- iuuntur, ipsos fines sicut. n. ro eo a sumitur amne sic distinctio. Sed potentiae extates sub actibus, ordinantur ad eos di perficiuntur ut ad fines ergo quando sunt coniunctae acti bus ut fines actus distinguunt. Ex his tribus dictis aduertech primum acceptatur in Via homisti. N Her.& Com. Non solissione scide mente ad. sed et quia quilibet effectus prius est aptus notificare non solum extatia sed dii prietate suae nae, at non cognoscerecesse Iprius effectus talisca ae Silprietates ergo sone. Qualibet. n. ca distinguitur ab alia per ahq sibi Ppriia. Ter tium sist acceptatur in ro adducia a landu Scum aut no ac cceptaturrim actus siue existat sinae non semp est finis p ten
.liae,qm potentia elux actu non opetur ex natura tui est ordinata ad actu ut ad fine Nisectionem suam. Ad hoc aut ci, ut fanalis calon est necesseti, sit actu. ut determinavimus in x. . meta. in . q. nris agentes de causalitate finis. Et si tu conlideras aduertes and. deceptum suisse ex eo b considerauit actum
solum vi est effectus potentiae 4 non ut finis'm ut ni euprior potentia quae se liet ad actum ut ad finem eri 9 meta. lex. s. ubi inquit pus Actus cst finis di huius gra potentia sumitur.Ro aut sumpta a sne est a priori ex a. phy Et bic di-Doniseo sumpta ab actib 'it latit fines erit a priori no lolum quo ad nos ut niagis manifestabitur infra. Ad argi aut Iandu . inductum M 1 bone scd dicti Negatur maior in casnali.Nam finis moleat eme potentiale het calitatem ibi debitam quod i non issiceret in causa formali nec .eniciem Et huius cam assignauimus in . r. meta. in.q. niis Ad alIudinegatur psitia,'m actus siue existat siue non est sun ciens μ
114쪽
-stinctivum potentiae Et posto remoueatur quo ad exissetiam,non remouetur quin sit distinctiuum ut finis ad quem Potentia ex natura sui ordinatur. ηQuantum ad viam Herue aduerteri in quolib. I iin.qo. ira tenet tria. Primo et potentiae distinguuntur, actus, i tilicatiuae.i. quo ad notitiam irram,qm cum actus sit effectus potentiae, effectus ut effectus est nobis manifestativus caeteiuae,pcipue quia intelli procedit in naturalibi is ab effectibus ad cas. Scuo dicit m potetiae dis inguutur, actus di obait principia extrinseca quae sunt finis N agens.Nam actus sunt tines potentiarum,&,ltimae sectiones. Et obira potentiae passive qualis est potentia cognosicitiua comparatur ad eam ut mouens agens color.n.mouet visum ad visionem 4 obna intelligibile est motivam intellectus Opira aut pote tiae activaequalis est potentia vegetatiua comparatur ad ea ut nisi terminis, ut finis natiuae est genitum sibisse it racemus infra Tertio dicit potentiae non disinguuntur
essentias di intrinsecae jactus , oba sed seipsis.i. sui esset
riis.Et ro huius secundu Her.est quia principia intrinseca di stinctiva sunt priora reas ipso distincto. sunt. n.forma vel Dpria ipsius dii Constat aut m actus non sunt priores potentiis,cum sint essectus earum ergo non distinguuntur esse ria' per actus. Qd aut distinguanturetantiast seipsis sic profvat. Principium distinctiuum intrinsecum & tantiale vel est ipsi rei essentia, in simplicibns vel pars est entiae puta somma Vt incompositis. Sed potentia alae est quid simple pura visus intelisi ergo distinguitur essentiairnot per actus casint quid extrinsecum ab eisentia potentiae, non per partem essentiae cum sit simplex ergo seipia.i. suamet essentia.
Heruei. N εθ. Th. in. a. de ala in expone tex it declarat plarmiter,u Her. bisiae distinguun factus & ova vi, ne di agens quae sunt principia extrinseca Tertiu alitio a
115쪽
Quantu ad via. b. Tho cui cordat siderantes dita hueentia absoluta in quo rudissone non cadit aliquod extrinsecaeκ eo o sunt nec diar ad alteru, dcentia rei pectiva. qua op
eum est,chcu potetia no possit cipi nisi ceptu relativo qm Vt poteti orainat ad alterii .i .ad actu, io susi distinet iuu Diale specificssica priori licet sit intrinsecum sumit in ab extrinseco addita entium absoluto* quae cipiunt pceptu absoluto. In his . n. suu essentiale distinctiuu est intrinsecuo su nai ab intrinseco,sicut ronale est distinctiuuintrisecti in holein sumi tur ab intrinseco. i.a forma sua. In a posito igitur extrinsecua quo sumi principiu distinctiuu intrinsecti potentia a sunt acius Noda, qmipole est sumirone potentiae nisi in ordine ad actu ex piat oportet cr non solu quo aditam noticia sed ex natura rei reeentiast diuersificetio potetiae sicut diuersificat ro act'. Tu igit nota irrin dicit.b Tho.poas distingui specificeo exis sua: actus .no intedita actus sint principiu distinctiuu essentiale, sed et, ab actibus tale principiu sumit, addita entis absoluti de qui xim sncipiu distinctiusi essentiale eintrinsecuo sumi ab intrinseco. Et qm Herue. existimauit apoisicut de ente absoluto simplici vel posito,io deficit non pueniens ad ultima resollane. Non. n. susticit assignare insoa principiu intrinsecu disinctiuum sed etiam oportet considerare virum sumatur ab intrinseco vel ab extrinseco. Si vis igi tenet 1, Her.habuerit sensum oppositu. b. Tho. rndebis roni ipsius. fidicitis principiu distincti uia itrinseca est essentia velis essentiae,hoc non est vel nisi in subiis simplicibus quae seipsis distinguui, di compositis quae priormas
suas distinguun . In aecntibus aut non est,ea , m sicut lineesse pi5m, ita di distone. Dico insu latius extendenda fundamentu tu pol here veritate ta in subiis lin accntibus absolutis,n6asit tenet in respectivisqm cum inrsine sua respiciant alio dextrinsecu, non inconuenit suu distincti uirimi ab itrinleco. Et io assia ut psile a resipectiuuio e naiasi si siuum distinctiuu lumitur ab actuo oko, licet non sint eia
116쪽
Si autem volueris concordare eos adinvicem , licvices.
Quando.b. Tho. dicit fidistinctio specifica potentiarum s mitur ab actibus .ista propositio potest habere duplice en- sum. Primo ir sumatur ab actibus itam actus sint principia specifica distinctilia, hic sensus non est verus,eo th principium distinctiuum essentiale debet esse intrinsecum rei distincte.Secundo , sumatur ab actibus, quia ab eis sumitur di ferentia propria dissipecifica ipsius potentiae per quam distinguitur specifice di essentialiter ab alia potentia. Et hic sentius
est verus. Non enim inconuenit in entibus respectivis differetias sumi ab extrinseco In absolutis autem hoc esset inconneniens quoniam in ratione sua non respiciunt alterum Iavando igitur Herueus negauit diffinitionem specificam dc ritalem summi ab actibus intellexit in primo sensu. Sed b. Tho. ponens eam intestigit in secundo lensu. Et sic potes utraque saluare Sed contra determinationem Thom illicam insurgit dubium.Nam si potentiae distinguuntur specifice dc essentialiter peractus per obiecta quaeritur quae distinctio in obiectis requiritur,oc quanta sufficit ut causativa distinctio realis quam tenemus in potentiis. Nam vel requiritur distinctio
realis in obiectis vel suffcit distinctio rationis. Non potest dici primum qm tunc ens quod est obiectum inleslectus, di bonum quod est obiectum voluntatis distinguerentur realiter Zod est falsum. videterminavimus in . 4.metaph. in quionibus nostris. Et rac. de transcendentibus. Nec sufficit secundum quoniam tunc causa esset minoris entitatis dipe fectionis tuo effectu Praeterea remoto omni opere intellectus adhuc res reales quales sunt potentiae animae distinguuntur realiter ergo distinctio ronis in obiectis,non est uincienter caunti vadistinctionis realis inpotentiis.
Ad hoc in via nostra potest multipliciter responderi riprimo dicitur et licet distinctio rationis quae est ex parte intellectiva tantum non sit sufficiens causa distinctionis realis tamen distinctio rationis ex parte rei, quam dicunt Scotis
117쪽
se ex natura rei sufficit eo bin causalitate equiposset distinctioni reali Nam licet est principiunt esse finem differant . in rationem respectu eiusdem puncti, tamen sub ratione. inis reast terminat, sub ratione principii realiter inchoata Tnnc ad argumentum primum dico', licet distinctio rationis ex parte rei videatur esse minoris entitatis di persectionis formaliter non tamen equipollenter. Ad secundum dicost, concludit dedistinctione rationis primo modo , sed noni secundo modo in quo nos loquimur. Secundo potest dici et, licet omnes potenti disinguantur
per obiecta non tamen omnes eodem modo. Nam inpotentiis non subordinatis quales sunt potenti vegetatiue dc sensitive exteriores tota distinctio sumitur ex distinctio ne reali Giectorum. In potentiis autem subordinatis qua
les sunt appetitiue qua subordinatur cognoscitiuis distinctio realis inchoatur a distinctione obiectoru. Sed quia obiecta earum non semper distinguuntur realiter, ut ens di bonum hoc enc hoc bonum, ideo non sufficiunt ad complendam distinctionemrcalem in potentiis Completur autem ordine naturae si est inter has potentias. Nam appetitiua ut dieemus infra in sua operatione pendet a cognoscitiua mi bonum cognitum concurrit ad actum appetendi tam in appetitu sensitiuo si intellectivo. Quia ergo actus supponit actu .sic potentia appetiua supponit cognosicitiuam. Et qm nihil
seipsum supponit, aliter esse prius posterius seipso Adeo
ex tali ordine completur distinctio realis inter limo potentias,quae quidem fuit inchoata ex distinctione rationis obiectorum. Ex his dico ad primum argumentum, supponit falsum stotalem distinctionem potentiarum causari eclo-Ia distinctione rationis obiectorum Sufficit enim, inchoetur.Nec oppositum habetur a. b. Thom Adsecundum patet per idem.
Tertio potest dici et, disinctio obiectorum non est proprie causiadisinctionis in potentiis. qm distinctio aut diuer sitas aut unitas non sunt propriae causae, sed potius condi tiones requisite in caussis Unde proprie loquendo dicemus
118쪽
.oslecta distinguunt potentias, eo r haec potentia ordina
tur ad hoc obiectum ut finem suum, illa ad illud. Diuer' sitas autem est conditio requisita in obiectis, sed non est necesse tantam diuersitatem esse in condit ionibus causandi quata est in sectibus. Videnuis. im ab unitate causae proueniudiuersitas effectinam, vi patet in sole. Non ergo inconuenit a minori diuersiitate causae praecipue in conditione causandi pNenire maiorem Astinctionem in effectibus .Et si dices ergo Persectior erit effectus quam sua causa. Nego consequentia, Ioniam ut dictum est distinctio non dicit causam sed conitioneia causae, Et ideo distinctio ut sic non dicit persemionena. Et sic patet quid dicendum sit ad primum dis cundum argumentum. Haec depraesenti quaesito pro nunc .dicta sint. QO. t .si potentiae distinguuntur abessentia animae,
potentiarum cutem unimae quae dicte sunt aliis quidem
IN HAC questione duo inuestiganda sunt. Primo si po
tentiae animae sunt idem realiter vel distincte ab essentia animae Secundo posito b distinguantur, si anima est carisa earum, in quo genere causae. Quantum adiri naum inuenio duas extremas opiniones quarum una tenet et distinguuntur realiter ab anima, altera tenet partem negativam. b. Tho tenet in distinguuntur cui adheret Egid di Iandianus . in lib. a. de anima. q. 9 Scor. tenet partem negativam , cui adheret Greg. n. a. dicis. q. g. Vt igitur praesens quaesitum resoluatur in via nostra. Primo pertractabo viam. b. Tho. dodesens abuntur suae princi-- palesiones quas assumit in hoc proposito Secundo soluam
principales rationes tenentium contra viam nostram. i. Quantum ad primu aduerten, apud. b. tho. Vt patet in. r. parte. q. 77.art. I. reputatur impose potentias aiae esse idem cum essentia alae,qm tenet potentias animae esse Veras qua
litates di in secunda specie. Anima autem est substantia ur.L
119쪽
probatum est. Item tenet in nullo extra Deum essentiam est. Principium proximum operandi sed per potentiam media consequetem es entiam quoniam in nullo extra Deum actio sua est substantia sua. Et hoc iam determinavimus in lib. I a. metaph.supposito omne extra Deum Oductive esse a Deo. Igitur pro praesenti quaesito ponitur haec unita conclusio. Potentiae animae distinguuntur realiter ab essentia animae. Ad quam conclusionem licet a multis plures soleant rationes Adduci, tamen sortiores sunt tres, quas oportet defensare
Prima est actus animaeo potentia animae sunt in eodem genere qm apud philosophum in. 9. metap. teπ. I. di in I a. intex. 26. cuni potentia Nactus dividant ensd quodlibet genus entis: ad idem genus refertur potentia dc actus. Sed actus animae sunt accidentiaqm in solo primo actu sua est essentia
sua. Anima aut est substantia ut probatum est supra ergo potentia animae est accidens sicut operatio sua, ergo non estide essentialiter cum substantia animae.
Advertet Scotus in . a.dis 6.q. I. conatur soluere hanc rationem duplici via. Prina declara laborat in equivo-ico de potentia di actu Na dicit chilla propositio philolbphi,
potentia di actus sunt in eodem genere non est vera de poteria activa quae est principium transmutandi alterum, nec de potentia passiua quae est principium tra simulandi ab altero, Constat enim apud philosophum in. 7. meta hysi. teX.Vltimo Q licet substantia non producatur nisi a substantia tamen accides potest produci a substantia Unde vult et fiat quantum
di quale non praesupposito aliquo quanto aut quali 'rgopotentia activa non de necessitate est in eodena genere cu suo producto. Secundo dicit hanc rationem eontradicere.b. Tho. Nam b.Tho. vult animam esse productivam suarum potentiarii di tamen non sunt eiusdem generis secundum ipsum. Ite aia est receptiua suarum potentiarum, d sicco naparatur ad eas
vi potentia passiua ad actum ac tamenim ipsum non sunt eiusdem nis. Ergo ratio. b. I ho nullam habet euidentiam
120쪽
Dicit autem Scotus illa propositio philosophi. Actus dipotentia dic. est vera de eotentia ut distinguitur contra acta
.i. de ente in potentia vidistinguitur contra ens in actu verbi gratia. Sit a rosa Producibilis, di producantur,tunc ipsa sducibilis di ut producta sunt eius dena generis, immo intidem species idem numero qm eadem rosia quae erat producibilis acturducitur. Et sic videtur Scoto P ratio.b.tho. laboret penitus in equivoco. Ad haec dico quod Scotus non habuit nec intellexit se sum.b. Tho.Nam in doctrina sua .illa propositio actus dilo tentia sunt in eode genere non est intelligenda de quocuntuexistente inpotentia, nec de quacuno comparatione potentiae ad actum quocuum modo sinie sit potentia activa siues assiua. Sed debet intelligi de eo, ex sui natura dii incipalter di ex primo intento primi auctoris productum est vest principium activum aut receptiuu alicuius actus,ita quod primi per sed non secundario sit per accidens ordinetur adactum illum, sicut visus ad videre, di materia ad sorinam inbstantialem di diaphanum ad lumen Scotus autem credidit. b. Tho.loqui absolute de omni eo quod est potentia quocunt modo siue per se siue per accidens. Tunc restondebo ad obiectioncsinas ad primam de substantia productiva accidentium dico chnon primo sed secundario est ordinata ad productionem accidentium, primo autem adiductionem substantiae ad aliam dico quod anima no est ordinata primo ad Iductionem siue efficientiam suarum potentiarum nec est primo receptiua earum, sed est ordinata primo ad actuandum materiam, di videt esse substantiale
ut constituat animatuni. Haec autem sunt in eodem genere cum anima, quia sunt substantia. Quod autem escias potentias suas non est verum nisi naturali sequella ut dicenius in. a. parte huius quaesiti. Similiter recipit quia sustentat eas ut subiectum propria accidentia. Quod autem dicit
Scotus illam propositionem psi Actus di potent a die verificari de potentia ut distinguitur contra actum Iu quidam