장음표시 사용
81쪽
hon estis substantiae compositae. Aia aut est pars aiati quo dest substantia composita di qm subiectum acciatis est corpus empositu ni ex materia di brmao est aliquid exns in actuti in suo esse non indiset acciate subiectum aut aiae non hetesse in actu naria est obiecti nisi Laiam di indiget ala ut sit
in actuma corpus an aiamin post aiam non est nec remanet aiatum actu ergo constatu, anima est sorma substantialis. Sed videtur Coment. in declaratione minoris assumere duas propositiones dubias maxime in via sua.
Prima est subiectu ira acciatis est aliquid existeris actu. Secunda est subiectum formae substantialis non habet esse in actu secundum', est subiectum nisi per formam. Prima quidem videtur falsa di maxime in via sua'm Ω- cundum ipm dimensio interminata est acclis subiectum eius est materia prima quae est ens in pura potentia. In scda aut videtur ch frustra addiderit jecundu 3, est si biectum na coe est orsubiecto etia formae accntalis ut est si ibiectu non esse in actu nisi a formam ad quam est in potentia Vn manus secundum cs est subiectum coloris receptiuunon est in actu nisi per calorem. Ad primum dii Comen. intendit de acciate actuali no autem potentiali, qualis est dimensio interminata apud ipsum
Vt dechiraulin. 8. meta in . q. niis denaente Commentistars. uicet in via nia non teneamus siniam Comenta. in hoc, nam
apud nove absolutae verum subiectum cuiuscunt accidetis est existens actuinin nullum accidens praecedit 1brmam substantialem in materia prima.
Ad scam dico Q lysm est subiectum,dupla pol conta
derari. Primo simpla nihil addendo. cdo addendo sic fincet, est subiectum formae substantialis dotunc dico', dictum
Comen est intelligendum. a. mo visit sensus subiectum formae substantialis smq; est suum formae subalis non habet esse in actu simps nisi a serma subsantiale. Hoc aut si applicatur subo formae acciatalis non verificabitur jam haec est falsa subna formae acciitalis sm , est subna talis formae no:habet esse simplr, nisi a formam acclitatem,patet,n .ch h-
82쪽
vel esse simps a formam substantiale, esse ait secundu quidi formam acciatalem,ut patet in exeplo dato de manu quae est suum receptiuum caloris quae ut manus habet esse sim, pliciter per iam,vicalida habet esse secundu quidi calore.
Quantum ad tertium aduerte clandu in . a. de Ia.8. a. Armat multa argumenta quibus arguit alam non esse formam substantialem ex quibus aliqua soluit stabnibus no de linantibus a via homi ut videre poteris . primum quar um quo ad prima solutione di quintu textisi di septimudi octauu . di ideo de his non me intromitto Tm secund*dc
tertisi volo formareo soluere non approbando sed reprobando alliquas solutiones andu Aduerte igitur iecunduin ordine tale est patitur non est forma substantialis,a a patitur ergo dic. Maior pater, quia formaeo materiae c6ueniunt Pprietates oppositae.sed materiae quia est pura potentia passiualconuenit esse principium patiedi formae aut quia est actus conuenit esse principiti agendi Minor aut patebit in hoc. a. ia n. 3. lib.Vbi declarabis mala est receptiua potetia
rum suarum. Nactionum immanentium.
Ad hoc resipondens Iandunus dat duas solutiones prima est de passione corruptiua, di haec non conuenit formae satatem per se, qd dico quia nulla forma indeterminatum est in . . mera physicae sicut n6 fit per se sed ad productionem c6positi sic non corrumpitur per se sed ad corruptione compositi. Conuenit autem enim passio persectiva, animae intellectivae intelligereo velle. Maior autem argumenti intelligi debet de passione corruptiua. Haec responsio non de clinat a via nostra fecunda talis est forma est duplex. Quae . dam omnino liberata a materia, Deus di intelligentia. Quaedam coniuncta materiae secundum esse vel saltem secadum operatione. De prima verificatur maior absolute, qiii Deus di intelligentia non patiuntur passione primo modo dicta nec secundo modo. Dedecuda negatur maior, di quo
niam anima est forma coniuncta materiae,ideo non inconuenit eam pati passione primo vel secundo modo dicta. Αὐuerte , haecinsio quo ad intestigentiano est vera in via lara.
83쪽
Nam iij. i. metaphy. in. q. nostris determinavimus intellia gentiam fuisse productam a prima causia exinti actio sua estacens in ea. Vnde perficitur ex eoq, intelligit vult di mouet.& sic passio persectiva non solum est in forma informante materiam sed et in ea quae Oino est liberata a materia. Secundum tale est. Quod aduenit enti in actu,non est sorma substantialis,nam dicit Comme. in hoc. 2.lib. in commento. 4.ir formae substantialis subiectu est ens in potentia acci dentalis autem est ens actu. Sed anima aduenit enti in actu .ccorpori organi Zato ergo dcc. Ad hoc respondens andu . quia tenet pluralitatem serma rum substantialiu in eodem coposito quarum p cedens comparatur ad sequentem ut imperfecta di incompleta ad persectam, di tenetis dispones praeuiae non corrumpuntur in aduentu formae, nec organiZatio corrumpitur in aduentu alae
in actu, dummodo non ut in actu per completam di vitima formam dantem esse specificum, qualis est anima sensitiva
respectu vegetatiuae di corporeitatis Ad argumentum ergo negat maiorem. Ad probationem dicit dictum Gommentatoris intelligendum sic subiectum formae substantialis vel estens in pura potetia, materia prima vel si e actu performa subsantialem remissam aut impersectam est in potentia respectu formae perfectioris subsequentis,ita r non est actu: secte donec ultimatam formam receperit, veru quia de incompossibilitate formarum plurium substantialium in eodedi de disipositionibus aequalitatibus non remanetibus in ad-tientu sormae, di lementa non remaneant sub esse remis se nec qualitas sinabolica dum generatur elementum ex elemento iam locuti sumus in. 3. metaphysica in quaestionibus nostris di soluimus virtualiter omnia argumenta te
nentium oppositum , eum quibus eoincidunt argumenta quae sermat hic Iandunus de dispositionibus remanenti bus,ideo non est hic immorandum Sed vide in septimo
metaphysicae ubi deteriminavimus di defendimus viam
ideo sormae iubali aduenire enti
84쪽
Ad argumentum igitur sic resipondebis, sicut respondent tenentes unicana forma in incomposito di dicunt ibiectum formae substantialis esse solam materiam primam quae estens secundu se nullo modo actu di quando arguitur cran ma aduenit enti in actu quia corpori organico resp6detur
non aduenit corpori constituto in actu per aliam sormana praecedentem dc permanentem in aduentu animae sed per ipsam mei animam ut dat esse corporeum nam non inco Uenit anima vi dat esse corporeum praecedet seipsam edat esse vegetatiuum. Item ut dat esse vegetatiuum praecedat seipsam ut dat esse sensitiuum idem dico respectu esse in testectius ste tamen praecedentie non sunt in distinctis instantibus temporis sed instantibus rationis, unde in eodem instari temporis anima adueniens materiae primae dat sibrordi..
nate omnes predicto gradus essendi. Haec de presenti quin sito dicta sint. QO.4.si dissinitio animae prima lassignata a philosopho est vera,d si univoce conuenit omni generi aia mae includendo intellectivana.
Anima est primus actus corporis pb fici, potentia
uitam burintis Tex. A. IN HAC questione duae erum partes. Primo declarabitur veritas distinitionis quo ad singulas particulas. Secado inuestigabitur si conuenit Uniuoceo generi animati. Tertio moueduntur quaedam dubia dc soluentur. Quantum ad primum aduerte in diffinitione animae poni has particulas ala est actus primus, corporis physici organici ex conlequenti potentia vitam habentis. Quod anima sit lubstantia ibatum est in. q. r.il sit actu, i. forma probatum est in. a. se Quod sit actus primus probatur posita prius noticia ae actu primodi secundo Actus primus est sorma quae ex iratura tua est princ alicuius opes
85쪽
rationis, supponitur illi operationi, quae quidem Arma potest esse substantia di potest esse accidens Nam formaena turales corporum simplicium, sunt prima principia licet nollroxima operationum naturalium riualitates naturalesunt proxima principia operationum naturalium Nomnis,habitus siue corporalis siue intellectualis siue moralis e prinαipium operandio ideo formae substantiales , in qualitates naturales di habitus praedicti, di potentiae animae dicuntur uictus primi. Actus autem secudus est ipsi operatio egredies ab actu primo,unde philosophus in te κ. 4 declara ultipo tionaliter actum primum per latentiam ut est principium cosiderationis di actum secundum per considerare, stantehac noticia probatur m anima sit actus primus Anima supponitur omni operationi rei animate, irat ipsa in existente potest animat una operari di ea remota non potes operari,emgo est actus primus consequentia patet ex noticia data de actu primo Antecedens autem constat ad sensum. Praeterea anima secundu ira philosophu in tex. 4. proportionatur scientiae. sed scientia est actus primus , sat enim ci aliquis habeat scientiam di no utatur ea, sit stat, alatum habeat alam, di
non operetur Ur patet in animali dormiente, ergo c.
Qi pisit primus actus corporis probatur qui a nullaan habet operationem sine corpore ut declarabitur in lib. praeterea in hoc distinguitur anima ab intelligentia quae cum sit sine materia di extra omnem magnitudine est simps actus operatio sua propria inleslectualis, nullo modo respicit corpus nec Vt organum nec vi obiectum. Oppositum autedeclarabitur de anima in lib. 3.
Qia od sit actus primus corporis physici, probatur quia si
esset actus corporis artificialis non est et substantia. Dictum est. n. supra I in hoc distinguitur forma naturalis a forma artificiali quia haec est substantia, di illa est accidens. Praeterea aia est prin .motus di quietis inanimato, ergo est natura, ergo illud in quo est, est naturale sed est in corpore cu sit actus corporis, ergo illud corpus est natu ple.
Qu9d si organicum probatur, corpus organicum est tru
86쪽
lud quod constat ex diuersis partibus quae distingusitur, si tu
figura complexione dc inanimato persectiori maior apparet haec diuersitas. Sesaia est actus talis corporis ut patet etiain plantis , ergo dic di in hoc apparet nobilitas animae super formas corporun simplicium tin neralita quae sunt acius corporis omogene id non organici. Quod sit actus c. potentia vitam habentis Ibatur. Qghabet princip. operationis Vitalis,est in potetia ut habeat opationem vitalem aliter illud principium sibi frustra inesset u-cut si quis scientiam haberet di non posset considerare fru-sra esset sciens. Sed animatum habet animani quae est princioperationis vitalis ergo dcc Cum igitur omnes particuleuerificentur de anima costat eius dissinitionem esse veram di
bene assignuam ab Aristo. Quantum ad secundam parte in Lan praedicta diffinitio c5
ueniat omni generi animae etiam intellective viai uocar inue nio duas extremassen centias una est eorum qui tenent animam intellectivam ess e uerae formam insormantem materiam di dantem esse substantialem homini multiplicariet ad multiplicationem corporeum d hanc viam tenet. b. Tho. Egidius Scotus. Gregorius non solum ut Theologi sed etiaad mentem philosophi, ut declarabimus in . . lib. Isti tenet hanc diffinitionem conuenire univoce omni animae, eo ch esse actum primum substantialem corporis physici, unitum corpori, principium essendi di operandi inuenitur secun dum eandem rationem in omni genere animae ut anima est sed quoniam haec ratio supponit animam intellectivam es everae formam dantem esse, quod differimus probandu sivad. p. lib. ubi erit consideratio nostra particularis de natura animae intellectine ideo pro nunc sustine. Alia via est Comment.&sequentium, patet in hoc. 2. lib. in commen . . ubi tenet chrissi persectionem. i. actum primum corporis di sere puraequivocatione de animarationali, δέ aliis partibus aiae, ex quibus patet o tenet dicto ne
aiae non conuenire uni uocae alae intellective latae sensiti-
De,nec pure eauoce si dicit sere, ergo analogice, di hac via
87쪽
sequitur Iandunus in lib. a.q. 3. didicitia, sicut pFus diffinit naturam di motum in a-3 physic. quae non dicuntur pure univoce de suis inferioribus sic diffiniuit una comoriani diiunitione animam licet dicatur analogicae de intellectiva ex aliis. dc secundum famositate dicitur prius de sensitiva qm est nobis notior posterius autem de intellectiva, secundum nobilitatem autem dicitur prius de intellectiva, deinde de sensitiva deitide de vegetati uadi ad hanc viam declina trima net animam intellectivam non esse actum primum quo homo est homo. sed quo homo intellectualiter operatur ut finxit Commenta Cum igitur in lib. q. declaratum fuerita nobis Q philosophus sensit animam intellectivam esse verae formam quae est principium essendio, operandi in homine isse apparebit hanc dissonem esse viaiuocam di non analogam pro nunc igitur adducam rationes Iandu quibus probat ea
esse non uni vocam di sunt duae. Prima est corruptibili di perpetuo nihil est comune uni-Uocum ex. Io. metaphysi. sed anima intellectiva est perpetua &aliae sunt corruptibiles. ergo n6 possunt habere unam
Secunda est,si philosophus intendis et hac diffinitione esse
univocam non induxisset suum sermonem in serna dubitationis cuni inquit, si autem aliquod commune in omni ala Oportet dicere crit Utim actus primus corporis dic. Sed sic introduxisset commune igitur est omni animae esse actum primum dic. Ex eo igitur c dubitatiue concludit innuit hac diffinitionem non esse univocam, di aduerte, Comment.
in commen. 7. formauit hanc rationeira, quam in fauorem
suum assumpsit Iandvnus,sic enim inquit Comine. hune sermonem in forma dubitationis induxit, cum dicit. Si igitur aliquod vi e dicendum est die. excusando a dubitatione accidente in partibus istius diffinitionis, persectio enim in anima rationali di aliis virtutibus animae fere dicitur pura equivocatione ut declarabitur post di ideo potest aliquis Idutare didicere vanima non habet diissinitionem uniuersiile.
di ideo dixit. Si igitur dic quasi dicat. Si igitur concessium
88쪽
suerit nobis quod possibile est inuenire sermonem uniue . falem compraehendentem omnes partes animae eritisse sermo dic. Haec Commenta.
Ad primam aduerte propositio philosephi in I o. meta. est in tex. 26.verificatur de viai uocatione physica ut sustinuimus contra Iandian si in Lo. metaph. in . q. nostris & est qo vltima qui tenet mihilosophus intendit de univoco logico, sed ipsum illic reprobauimus ut videre poteris .vd de dico in proposito cis, nihil prohibet animam intellectivam quae est alterius generis physici ab anima sensitiva tale gerativa, uenire viai uocatione logica in na communi diffinicione clisensitivi vegetatiua ideo ratio Iandunt nullum habet fun
Ad secundam dico q Commenta. nec Iandunus exponge illum tex. ad mentem philosophi. quia 6 est verum latroducat subdubitatione nec ut dubitans sed ut determinans quod sub difficultate proposita erat in prooemio primi lib. intex. 8. Vbi dixerat, formidandum autem quatenus non lateat virum una ratio ipsius est sicut animalis. i. virum sit una generalis ratio animae,aut secuduindqucdm altera ut equi canis hoministic. i. autem sit assi nanda alia ratio de anima puta sensitiva alia de vegetativa die. Sicut assignatur propria ratio equi, propria canis.&c. Hanc igitur dissicultatem determinans in. a. lib. in teR. 7. dicit. Si igitur aliquod commune dic. quasi dicat. Cum ordo doctrine requirat virius consideretur anima in communis in specie, eκ consequenti accipiatur sua comunis ratio priusq ratio specifica si est assis gnanda communis ratio sicut debet assignari erit ista Ani-naa est actus primus corporis physici dic di signum et non induxit hunc sermonem dubitatiue sed determinative sumitur ex eo lin principio secundi libri dicit. Iterua utetana ex principio redeamus tentantes determinare quid est anima, quae utim erit communissima ratio ipsius haec phisso sophus. Sed non inuenitur determinasse quae sit communissima ratio ipsius nisi hic quapropter non est acceptanda expositio commenta.in hoc, nam incipit ponere fiundamen-
89쪽
tum erroris sui circa anima intellectivam, di ideo incipit trahere dicta philosophi ad imaginationem suam.
Quantum ad tertiun aduerte duo insurgiat dubia una quidem contra hanc particulam ala est actus primus Alterin autem contra hanc particulam, potentia vitam habentis. Prinania sic formatur, non Videtur in anima sit actus primus. quia est nobilissimus actus siue forma inter omnes inserio res actus repraecipue aia intellectiva ut dictum est in prooemio primi sibri. Sed actus primus no est nobilissimus immo a 'tis secundus, eo q, actus primus ordinatur ad secundum ut ad finem di non conuerso. Nam in. 9. metaphy inquit philosophus visum habemus ut, idea nause non videmus Vt visum habeantus, sic in proposito, alatum habet animani Vt vivat. operetur opera vite di non conuerso di Com.
dicit in hoc a lib. com a. q, actus secudus est postrema persectio. Debuit ergo anima diffiniri per actum secundum ti no per actum p iniuria. Ad hoc di ca, actus primus di secundus duplicitet consideratur ptimo quo ad entitates suas di sic primus est nobilior quia est substantia si est serma substantialis licet possit est accidens v sunt qualitates naturales di habitus intellectuales, moralestinaturales potentiae, actus auten secundus in quolibet praetera in primo principio est accidens ut dictum est in I a. meta Praterea primus est principium secundi di non e conuςrso . principium autem ut principium videtur esse nobilius piincipiato secundo consideratur, stant sub lyprimus: ecundus di sic conceditur sprimus est nainus nobilis eo semper ordinantur ad secundum di non eco uerso Adai stamentum ergo dico sufficitatam diffiniri per actum nobiliorem quoadentitatem suam , non autem inconueniri diffiniatur per minus nobilem ut stat subtali ordinoeo ci, ut sic melius manifestatur natura animae intel,
lectui nostro qui gradualiter procςdit ab imperfecto ad per
Scrim sic formatur. Conceditur coiter 'aia vegetatiua semper actu nutrit vis in finem vite, vi d diit in 1. de
90쪽
gnone tex. 4 I. igitur nutrit quis quo usi saluatur augmentatur autem non ergo vel ultima particula dissonis est falsa vel diffinitio non competit omni generi animae. Ad hoc dicit Commen. in commen. s. r anima nutriti uanu nil inuenitur in animalibus nisi secti dii postrema persectionem .i. mactum scam nisi aliquis ponat m sit quidam modus aialium,qui non nutritur in aliquo tempore. Cin tempore in quo manent in lapidibus ut rane niagnae quae nihil thesauriZant,d manent tota hiente in lapidibus di similiteritu res serpentes. im hoc dictum Coine. patet', argumenta
nihil concluderet sed quia inqiii philosophus in primo degeneratione ex. 4 I. nutritur quis semper quouit saluatur,cc dicit Albertus in . a. de anima tracta. I. cap. a. cI, in anima
vegetativa videmus ipsam esse magis similem vigilie continue quia ipsa quantum ad nutritiue opera semper agit operationes vite, o tauquam quiescit ab eis quandiu anima inest
corpori semper enim Vel trahit nutrimentiam de membro ad memorum vel dissoluit ipsum di alteratoinit membro, di ideo quatum ad hunc modum vite semper agit ite actiones. Quanuis enim quaedam animalia quiescant aliquado ab inquisitione nutriment exterius ut ursi di hirundines dici-
conieci glires diserte mulieres aliquae' quaedam alia quae habent calorem debilii.&estipirum viscosa humiditas.
non porro sum corpus, tamen idem calor in eodem tempore quando cibum extra non quaerunt dissoluit nutrimentum es humidum quod est circa locum digestionis di alterat. ipsum di conuertito attrahit ad membra, nam talia animalia voracia sunt inestate quando conseratur eorum calor, quia multi cibi appetitus causatura frigiditate di ideo quia calor eorum parum consumit,sed tantum tonuertit modica alteratione cibum remanet in eis multa indigesta humiditas. di pinguedo magna operiens interiora oninia eorum viscerum A sunt in eis vene dic. vasa stricta multum propter debilitatem caloris penetrantis. Et ideo quoniam venit frigus extrinsecum hiemis obturantur pauci porri existentes in corporibus eorum.