장음표시 사용
191쪽
secundum , immutant sensum se parum post inquit. In
hoc aut lib. C. de aia, non intendit determinare de sensibilibus nisi iecundum qu immutat sensium, hec illae Ex quibus Elicitur fidisio coloris hic assignata a philosopho non couenit ei nisi ut resipicit visum. In lib. aut de sensiud sensato inuestigatur quid sitfecundum natura sua vi declarabinaus. Ex his paret error quorunda scribetium inviani qui arbitratur hac diffsinem color est motivus diaphani secutidu actae, dari decoloresecundu natura coloris, eo , opinantur non dari colore actu nisi per lumen. Sed quia iam . s. docuimus hoc no esse demente philosophi nec Com. nec. b. Tho qui tenent lumen non requiri ad esse coloris Ged ad actuadum diaphanu , ut sit medium sit ciens per qd fiat visio, ideo hanc opinio nem relinquo, deviantem a mente philo phi. Quantum ad scam tria agenda sunt. Prinio declarabitur quod requirantur ad gno nem: natura coloris prie dicti. Scdo
ex his formabuntur dilianes quae dari cosueuerunt decolore exprimetes natura eius. Tertio soluent quaeda dub.
Quantum ad primum dicoc ad natura di ductioneni coloris tria requiruntur. Primo lux vel lumen, qd est ut formid essentia coloris Haecin .est vera di essentialis, color est lux licet non simpliciter ut dicam. Via Alban lib. de sensu dii sensato. trac. a. cap. I. dicit ivlumen est hypostasi di forma coloris,&. probatur,one sic. Visus est unus sensus ergo est Unius obj. Hoc obm est lux dc color ut coueniunt in hoc quest esset se visibile. e. n.wse visibile est lucidiam vel coloratum ergo est necesse 5 luxo color sint ide Oino, vel unureducatur in aliud ut in principium essentiale Costat aut vlux non reducitur ad colorem,cum sit prior xc5ior, inuenitur. n.in sipioribus di inferioribus. Non aut color ut declarabitur ergo color reducitur ad locu , est ergo color lux . Secudo requiritur psipicuum ut materia in qua recipitur lumen. St. n. color esset lux simpli, oia lucida essent colorata. Et sic color esset in astris cuius oppositu declarabitur infra. Requiritur ergo receptiuu luminis. Tale aut receptiuum est ipmporiPicuum.i diaphanuni ex. a. de anima tex. 6s ubi dicit
192쪽
philosophus lumen esse actum diaphani ergo diaphanum est sicut materia receptiua luminis: tenebrae Tertio requiritur aliquod terminans dicondensans ipsum perspicuum. Nam si non terminaturo condensatur recipit lumen in toto sui profundo di non reuertebat ipsum, tunc dicitur p- spicuum illuminari donon colorari, ut quando recipitur tu men in aere aut in aqua. Si aut terminatur perspicuum tunc recipit lumen in sui extremitate di reuerberat ipsum. Et tuc dicitur colorari. Primu aut terminans δέ condensans materialiter est terra in his inferioribus eo halia tria ella sunt spicua secundum partes prosunditas Terra aut est minime Pspicua, quia tm secundu superficie Ad completa ergo na-xura di gnonem coloris requirit lume no quide coeleste, qm licet influat in his inserioribus no in incorporat, erit ergo lunae etcare dat tribui tagni. Et requiritur diaphanu aeris aut aquae quod e receptiuum luminis ac requiritur opacu quod ex sua rossitiae terminet diaphanum,& hoc attribuitur terrae. Ex quibus patet Hoe coloratum vero colore est mixtue 4.elatis, nec aliqd purum ellitum est vere coloratum, nec coelum nec astra,cum non sint ex natura ellatam patet etiam quomodo color computatur inter qualitates secudas. Quantum ad secundum aduerte rex principiis datis C5ment. dc Alber.&.bahom. diuersimode dissini ut colorem, licet in sententia concordent. Nam Commen in suo lib. de
sensum sensato sic diffinit. Color est persectio diaphaniterminati sicut lux est persectio diaphani interminati. Et per hoc
distinguitur color a luce. Alber. autem in lib. de sensu di sensato tracta a capito L. Ionii duas dissinitiones, quarum prinia est haec Color estu incorporata, di retenta in persipicuo terminato secunda est haec Color est participatio lucis a perspicuitate termi
B. Tho. in . a. de anima in lect I 4 circa fila sic diffinit. Color est lux obumbrata ex adniixtione cor poris opaci. Praeter has diffinitiones aduerteci philosophus in libro de sensu di sensato sic diffinit colorem, ut patet in text. 3.
193쪽
color est extremitas perspicui in determinato corpore veautem scias quomodo haec difffinitio verificaturi, aduerte color duplicitersimitur. Primo color in actu. Secundo color in potentia Color in actu est tantum in extremitate corporis colorati, quia secundum et, est in extremitate id est insuperficie potest actu movere visum, non autem si esset in profundo corporis terminati Color autem in potentia est per totum corpus terminatum, di fit in actu per solam diuisionem corporis non quidem in actu naturae sed in actu motiui. Non enim color existens in profundo corporis terminati actu movet visum nisi corpus actu diuidatur. State hac
distinctione dico ci philosophus diffinit colorem no quocum
modo consideratum sedit actu potest mouere visum constat autem q actu non mouet visum nisi ut est in extremitate persipicui terminati. Et sic patet et philosophus in praedicta dissinitione potius considerauit colorem quantum ad sui apparentiam, quam quantum ad sua eisentialia inde sic est exponenda dicia diffinitio Color est extremitas perspicui terminati idest. Color est id quod super apparet in e Xtremitate perspicui terminati. Et philosophus sic intelligat patet. per ea quae dixerat in text. 33 ubi confirmauit sensu Dasuum auctoritate pythagoricorum,qui dicebat colorem esse
epyphaniaria idest super apparentiam, quasi sit si perficzalis
apparentia. Echis omnibus potes habere quid si color es sentialiter per diffinitiones supra positas Commen. di Alberti N. b. Tho. di quid sit in comparatione ad apparentiam visui per diffinitionem philo phi. Quantum ad tertiuna aduerte contra praedicta insum gunt duo dubia. Primo illa tria principia assignata in notae coloris non videntur necessario requisita. Nam Comen. in libratio de sensati seniato. non adducit nisi duas naturas cx quibus constat color. s. naturam luminosi qattribuit igni, natura dia phani' attribuit aera aquae ergo non est necesse apponere ter
tiuna. Copacum terrae terminativum.
Ad hoc di et Coment considerauit colorem solum quo
194쪽
adformam: materiam receptiuam, quae quidem sernia est ipsa lux siue lumen, materia autem est diaphanum. Et haec duo sunt principia es sentia coloris. Illa autem terminatio est conditio materiae. Vnde est potius conditio sine qua non, si quid intrinsecum colori. Non ergo Comment. negaret tertium principium nisi sub hac ratione, i. non concurrit sicut forma vel materia sed ut conditio naateriae. Sed contra. Silumen est forma colorisin diaphanti materia. ergo color non est qualitas sim pelx, sed potius quid composit una ex materia di forma, quod in est falsum,qm compositio partium essentialium conuenit soli su hae compositae
stionibus nostris,craccidens non componitur intrinsece ex materia: forma.
Ad hoc di et de mente Alberti in libr. de sensu dc sensato
intrac. 2.ca. 2.ci, aliquid di includereserniamin materiam dupli. Primo ut resultas ex componeo formaeo materiae, di tale est vere compositu sicut suba materialis. Scta vi flues ab eis: hoc non est necesse compositum intrinsecae, sed potesse simplex essentiast,& erit illud qd est ut forma Nam aia teru ch est ut materia concurrit vi recipiense terminans. Exempluviemus qui dissinitur accns in concreto Dicit. n. rina in recto, cin obliquo submit receptiuum. Na albu albedinem sigilat,no qui de secundu sedit receptam in suso. Sic in proposito color signat luce non secundu se sed ut recepta in diaphano via materia ita dia phanti dicit materia no ex qua sed i qua . Et toto sequit m sit d positu ex ara fora. Sc do dubitat de dissone coloris data albo, qua dicit i color est extremitas pspicui in terminato corpe. Nam si color est extremitas dic ergo res mixta non het colore in sui profunditate,qd e fallu Na marmoro nix sunt alba in sui ficie di in tota visunditate. Ide apparet in aliis mixtis coloratis. Ad hoc respondetur ad mente. b. Tho in libr. de sensu de sensato. in expositione te κ. s. quod haec diffinitio datur decolore prout est in actu. Color autem est in actu quando existente medio illuminato potest per seipsimi mouere vi-
195쪽
sum. Id autem potest solum ut est in specificeqm visus non attingit profunditate rei vise nisi per accidens adeo licet in profunditate rei sit color non tamen actu sed in habitu vel in potentia proxima eo ex ibi a diuisione corporis potest actu movere visum. Sicut etiam in profundo corporis sunt multe superficies virtualr quae sola diuisione fiunt in actu. Potest etiam diciis disso philosophi datur de colore magis secundu apparentino essentiam iri secundu ementiam tatum: qm color in profundo corporis terminati non apparet ideo licet insit secundu esssentia quia est lux incorporatano in secundu apparentia. In luperficie aut est secundu apparentia di essent in quared Hac dessent quasito dicta sint. Q6.33. Si sonus est subiective in aere di solum inaere ita , non possit generari in aqua sine aere.
Ηο autem est ipsius medii exauditus facere senum
actu Tex. 77 IN HAEC. q.aduerte et circa primam partem non inu
nio discrepantiam inter expositores. Omnes. n. in hoc concordati causaliter quidem sonus est in corpore potente facere sonum quod dicitur sonatiuum sicut sanitas causaliter est in medicina. Subiective autem di formaliter est in aere medio inter percutiens Nicussum sicut sanitas est subiective in animali. Quod es ratione sic rbatur. Sonus vel est subiective in percutienteo percusso vel in altero tantum , vel in aere medio. Non primo Quia cum sit accidens unum numero ptita haec vox. Socratis non potest esse in duobus siu-biectis. Non secundo, quia non est maior ratio sit in uno uin alio ergo est subiective in aere medio. do signo confirmas. Experimur. n. ad motione aeris deserri sonu, nam si vetus fiat versus nos desertur intensus sonus ad auditum, opposito autem modo contingit si ad partem oppostam vetus spirat. Praeterea, si videmus a longe duo corpora dura adinuicem percuti,non statim audimus sonum donec aer motus.
nos detulerit sonum ergo signum est sonum esse subiective .n aere di non in corpore sonativo.
196쪽
Quantum autem ad secundam partem. virum sol ulli
in aere possit generari, est dissensio , nam Alber .in hoc cap. vult quod sit subiective in solo aere ita ir non potest generari in sola aqua nisi sibi admisceatur aer. Cuius signum a cipit ex hoc τί fiat sonus in fundo aque est nece is supernatare aerem apparere super aquam in quibusdana ampullis. Item limitur signum ex hoc pisces velociter natantes in fundo aque δέ in medio etiam qu sed percutiant branchas non faciunt strepitum, faciunt autem quando natant insuperfici eaque eo quod sit coligua aeri. Et hanc sententiam Alberti sequuntur Gaetanus Vincentius uandunus in. a.
Avicenna autem. s. naturalium in parte. r. in capi de auditu tenet ' commune est aqueo aeri in eis fieri sonum eo aqua est mollis impetuosa constringibilis inter duo dura sicut aer, minus tamen propter sui grossiciem. Si ergo sorius generatur in aere quia mollis est, di quia impellitur ac quia stringitur inter duo corpora dura , eadem ratione potest generari in aqua. Unde inquit Avicen. Sonus ergo accidit ex commotione mollis corporis impetuosi constrict inter duo corpora dura sibi reustentia secundum et sic est. Et sicut aqua diaerti coelum conueniunt in natura reddendi colores, quae natura vocatur claritas siue diaphane itas, sic aqua di aer conueniunt in hoc Flaccidit eis sonus. Cuius nomen sit receptio commotionis Haec ille. Quid autem tenendum sit secundu dira non est claruit . in te X. 79. dicit. N 6 est aut e proprius soni aer nem aqua. Quod aliqui, Egidius sic exponit Nisi aqua nec aer est proprius effectivus soni sunt autem talia media in sono, di sunt ea in quibus formaliter potest esse sonus Est ergo commune utrim eo cr non solum ae sedo aqua habet illas condiationes, per quia potest esse subiectum soni. esse fluxitium. posse percuti δέ posse resilite Ver una in eodem textu dicit phs, loporte firmorum fieri percussionem ad inniccindi ad aera. Ecce quod dicit ad aera. non amplius replicat ad Rquam Li,per totum tex. 79.2 8. declarat sonus en eo
197쪽
sit prae resilit inter percutiens & percussum. Et declarat fieri echo in aeret reflexione dicat in tex. 9o declarans quid sit vox:nquit, percussio respirati aeris ab anima, ad arteria
Vocalem vox est. Ergo signum est , mens philosophi sule
num posse generari solii ira in aere. Propter sit duo dicta philosophi recitata in tex. s. quae videtur quasi opposita facta est varia determinatio. Aliqui Thom iste scribentes propter primum dictum declinauerudad hoc et sonus potest feri in aereo in aqua. Et ne videat drctum secudum repugnare primo dictat' ideo philosophus declarat sonum fieri in aere,n quia id sit proprium aeris ita v non conueniant aquae, sed quia nobis habitantibus in aere
id manifestius est. Et quoniam scientia de sensibilibus debet tradipe magis manifesta, ideo declarauit propositum in
Mihi autem vi tenenda via opposita .s sit sublue in aere solo, ch nun gnetur in aqua nisi concurrere aere. Hoc enim est de mente Com. nam dicit sic in com 8 p. Cum d claratum est ex hocci, aer est materia soni Ibi impossibile e fieri nisi per illum. Hac ille. Et huic vie fauet. b. Tho qui in
exponet ex. 77.ssic inquit. Necessarium est ad soni gnonem in aere vel in aqua,t aliqua corpora dura percutiant seinuicem percutiant aere. Haec ille. Eccem dicit siue generetur in aqua siue in aere necessaria est percusso aeris, ergo no potest generari in aqua nisi concurrente aere. Sequendo igitur hanc viamri reputo esse ad mentem. b.
Tho dico ci, primum dictum male exponitur. Sed sic debet exponi secta diib. Tho Aerio est proprius soni neq aqua. i.
nec aer nec aqua habet proprium sonum, quia cum sint corpora molia secundum e carent sono. Ad Auiccn. autem dicere. n. I, quia sententiam suam non firmat sensibili experimento, quod plurimum valet in his, ideo non recipitur opinio siua Ad rationem autem suam dicerentque ille conditiones non inueniuntur in aqua in tanta perfectionem possit in ea sola generari sonus, quae tamen
198쪽
Sed contra determinationem factam videtur esse philosisphus in tex ubi inquit Sonus in actu est medito auditus ergo non solum est in medio quod est aer, in subiecto sed etiam inauditu. Ad hoc dicitur quod sonus potest esse in aliquo subiecti-ue dupliciter. Primo secundum esse naturale di sic est in aere in quo generatur saltem quo ad partem propinquam corpori sonativo. Secundo quo adesse intentionale, sic potest este subiective in parte aeris multum remota a sonatiuoin in organo auditus,ut dicemus insta. Dico ergo sensus philosophi est iste Sonus est medii naturaliter pro aliqua parte,' auditus intentionaliter. Haec depraesenti quaesito dicta sint. Quaesito. 34. Qusmodo se habeat echo ad sonum praecedentem.
Εebo aut fit cum ab aere uno Dei propter uas dea termitianser prohibens diffundi terim de repellitursicut
sphaera. Textu. 8o IN HAC quaestione tria agenda. Primo declarandum quomodo generatur echo. Secundo si differt realiter a sono praecedenti Tertio si differt specie an solo nu
Quantum ad primum aduerte 1, philosophus d Commentato.intendunt echo sic generari. Quando aer sortiter expulsus a corporibus solidis quorum alterum est percuties Salterum percussum differens sonum deuenit ad aliquod corpus concauum di firmum quod se habet, vas contines aerem unitum δε prohibens ipsum diffundi, ab illo corpore concavo repellitur idem aer di reflectitui ad locum priorem a quo suit expulsus, sicut quando pilla proiecta ad parietem repercutitur a pariete, o retrocedit ad locum a quo fuit proiecta. In huiusmodi autem et sic retrocedente generatur sonus quasi omnino similis priori sono, Nquasi eodem modo formatus , qui dicitur echo, di nos dici
199쪽
mus resonantiam.Corpora autem apta generare resonantiam sunt corpora concaua di praecipue rotunda, fornices cisterne,putei prostindi, di valles. Talia enim detinent aerem inclusium multo tempore, di sunt repercussiua aeris deserentis sonus,e quo repercussione formatur echo Ex his tibi constare poterit descriptio echo assignata a Comment. In commen. 8O. cum dicit Echo est iteratio soni conseruando suam Duram, ut accidit in domibus inhabitatis. Quantum ad secundum aduerte chil e coce tam est prioa em sonum di echo esse duos sonos disinctos realiter. Quod probatur primo per Comme. deinde ratione. Inquit Com- naen .in comine. 8o. Et assimilauit. philosophus istud sphaerae expulse,'m quando sphaera expellitur cotingit in ea motus similis primo motui, di echo auditur post primi sonum quasi respondens, quia declaratum est cr inter omnes duos Diotus est quies. Haec Commenta. Ex quibus habetur quod echo se habet ad praecedentem sonu, liciat secundus ad primum ergo sunt distincti realiter Ratione autem sic probatur, secundum philosophum inlitera, ideo causatur echo, quia iterum aer repellitur ad priorem locum sicuti illa re percussa a pariete ergo echo consequitur motum reflexum
aeris, sede π.8.ph si teX.sa. motus reflexus no est idem csi
priori motu quia in pulicto reflexionis cadit quies, vi sustinebimus in. 8. physi. ergo nec echo est idem motus cum priori. Et hoc est communiter concessum.
. Quantum ad tertium est dissicultas nam aliqui volunt m sint eiusdem specieio differant solum numero,& rationem huius assignant maxinaam similitudinem di figuram syllabarum,d quoniam in eodem aere generantur. Aliqui autem voluntri disserant specie di numero eo Pprimus sonus est vo X. Echo autem non videtur vox cum non fiat ab ore animalis, sed loco concavo repercutientei aerem ad locum primum. Sed sonus voxo sonus non vox differunt specie, cum dividant sonum formaliter. Mihi autem videtur dicendum disserant solum numeru, di tenendum quando fit echo e voce animalis, sit
200쪽
uox licet secundam δέ reiterata in dices, tune echo fit ab
ore animalis,non quiden formaliter, vox praeceden, sed Virtute,eolin aere repulso corpore concavo seruat virtus impressa ab ore animalis. Haec depraesenti quaesito dicta sint. Qo is . Si senatiuum recte dissinitur a philosopho.
Sotiativum quidem igitur qtiod motivum unius aeris cotinuitate usque ad auditum.
IN 'A C quaestione aduerte dissicultatem eius in hoc c5sistere quod singule difflationis particule videntur false diarguitur contra singulas. Primo contra ly motivum. Nam contingit, audiamus sonum in parte aeris multum remota a sonante ad quam non peruenit motio realis aeris facta a sonante. Ad sensu ni enim patet quδd machinam belli sentimus per ro miliaria in circuitu irrationabile autem videtur dicere machinam illam facere commotionem in aere realem per tantum spatium. Non igitur est verumqub senatiuum sit motivum aeris,sch ad auditum. Secundo contra ly aeris. Nam cotingit udd sonus audiatur in aqua. Dixit. nihilosophus intex. s. Auditur sonus in aere S in aqua ergo faeris non sufficienter explicat medium in auditu. Tertio contra ly unius continuitate idest unius aeris existentis continuid non interupti. Nam experimur ad sensium quod audimus sonum factum in locum undis clauso ut in cauernis terrae δε in camera clausa 4 in vasculo obturato. Nam si claudatur lapillus in limpano obturato & circunuoluatur timpanum audimus strepitum causatum ex motione lapidis Constat autem quδd aer clausius in cimpano non c5tinuatur aer ad extra propter interpositionem corporis c5tinentis aerem conclusum,ergo dic. Quarto contra fauditum. Nam remoto quocunc auditu adhuc datur sonatiuum puta es di argentum Sicut re-