장음표시 사용
211쪽
In consideratione autem vocis in particulari puta dearticula te ut deseruit sermoni additur palatum: lingua dens eclabium quia sine his non diuiditur per literaso sillabas. Sed de his alias tractabitur. Haec de praesenti quaesito dicta sint..Q5. 34 Si homo habet priorem odoratum
Selisum hunc non babemus certum,=dptiorem quam in
mustis animalibus Tex. sa. IN HAC q. duerteq; dissicultas eius consurgit ex eo mCommenta. Videtur contradicere philosopho. Nam inlibro suo de sensiud sensato dicit et homo melius distinguit differentias sensibilium olfatus quam caetera animalia , im possiibile est autem Q mesius distinguat nisi meliorem habeat odoratum. Hoc autem contradicit philosopho qui non solum in. a de anima in textu. 9 a. dicit nos habere hunc sensum peiore quam sit in multis animalibus sed etiam in libro de sensu di sensato in tex.44. dicit naturam saporis esse nobis manifestiorem quam sit natura odoris eo quod peiorem habemus Odoratum.&hac de causa species odoris non esse nobis multum manifestas. Pro resolutione huius quaesti praepono duas distinctiones exqvjbus manifestabitur nullam esse repugnantiam in rer philosophum d Commen. Prima distinctio est de odored sic haec Odor dupliciter sumitur. Primo est odor cui secundum se est delectans vel contristans odoratum dico q, non ordinetur ad cibum quaerendunt Vel sugiendum, sicut odor rosarum dolilii Maromatum. Secundo est odor qui ordinatur ad cibum, correspondet sapori, per huiusmodi odorem excitantur an, mal ao homines ad quaerendum cibum. Inde videmus animal ja Viventia ex venationeo rapacitate venari cibum ex odore,Vt canis leporem,catus murem,lupus ouem.
212쪽
secuiada distinctio est de meliori aut peiori odoratu Aa uerte igitur P tribusnaodis potest dici odoratiis melior vel peior. Primo quia unus fluit a nobiliori anima sensitiva, alter autem a viliori ut si dicatur odoratus leonis melior odoratu canis,quia anima leonis nobilior est quam anima canis.
Secundo quia unu percipit plures species contentas sub suo obiecto,alter autem pauciores sicut diceretur intellectus philosophi nobilior intellectu rustici quia plures entium sipecies cognoscit Tertio quia unus licet tot species sui obiecti ap- praehendat quod alter tame persectius di sub remissiori gradu vel a maiori distantia percipit quam alius. Sicut dicitur visitas in iuuene persectior quam in sene non quia videat ali quam sipeciem coloris aut lucidiqnon videre potest seneπ, sed quia maiori distantia videt, di quia sub minori gradu, di sub minori quantitate. Ex his dico ad qua situm m homo non habet peiore odo
ratum caeteris animalibus primo modo, immo habet nobiliorem qm fluit ab anima sensitiva humana quae non realiter distinguitur ab intelle tiua videterminavimus in lib. 7. Da etaph. in . q. nostris. Unde in hoc sensu non solum odoratum sed omnes potentias habet homo nobiliores aliis ani-nialibus. Sed aduertem hac consideratio non tacit potentiam, potentiam nobiliorem aut viliorem, sed potentiam
Vt res est. Nam potentia ut potentia resipicit obiectum Nnon subiectum in quo est, di nobilitas potentiae debet trahi ab obiecto aliter non possemus saluare maiorem perfectiOnem in vissi aquile quam in visi hominis. Dico etiam Π, nota habet peiorem odoratum Secundo modo, immo habet vesic persectiorem quia potest percipere species odoris a momdo sumpti, aliter non alliceretur ad cibum ex odore sicut alliciuntur bruta modo sibi conuenienti, percipit etiam species odoris primo modo silmpti, quas non odorat brutum.
Non enim curat brutum de odore rosarum aut aromatum quia non deseruiunt sitio nutrimento Patet ergon, homo in hoc sensu habet meliorem odoratum, quia non solum tot
sed di plures species odoris percipit. Dico tertio, rsum eia
213쪽
do odoratum in tertio naodo, di respectu odoris considerati secundonrodo, homo habet peiorem odoratum,naltis animalibus. quia non percipit odorem in tam gradu remriasse, nec in tanta distantia ut multa animalia, sicut patet de animalibus venalitiis qui subtilissime odoran id de vulturibus rui permulta stadia trahiatur ad odorem cadauerum Caua autem huius in homine communiter assignatur indispositio organi odoratus. Nam cum odor fundetur incallido&sicco, dicemus infra necesse est ut organum odoratias non
sit intense frigidum humidum ut sit bene perceptiuum odoris. Inde Videmus quod multum reumati Zantes quasi nullum sentiunt odorem. Cum autem homo habeat cerebrum
valde magnum quod est ex sua complexione frigidum hu-nii dum di habcat organun odoratus propinquum cerebro quae sunt caruncule mamilares,quae a cerebro recipiut multas humiditates di frigidas, sequitur quod homo habeat naturaliter indispositum organum odoratus, ex consequenti non percipit odores nisi in gradu inten ina debita distantia, hac igitur de causa homo non bene odorat. ἡκ his declaraturis nullae repugnati inter philosophia Commenta Nam quando Commenta. dicit tu homo melius distinguit differentias odoris , ex consequet ut sic habet meliorem odoratum intendit de odoratu in secundo sensu, di quo ad differentias odoris primo modo sumpti. Quando autem dicit philosophus quod homo habet peiorem odoratum, intendit de odoratu in tertio sensuis quo ad differentias odoris si impii secundo modo. Cui concorda Commentato. in libro de sensuac sensato. Nam pos quam dixerat tu homo melius distinguit differentias sensibilium olfatus si caetera an ina alia, si arim subiungit. Tamen multa anina alia sentiunt odore magis a remotjso sensibilius. Haec depraesenti quasito dicta sint. QO.4o. Si laclaro est melioris tactias quam caetera an malia, si e hoc potest argili bonitas talentis
214쪽
QUI AESTIO XL. 94 secundum autem tactum disterenter certificat, unde erprudentissimum est animalium. signum autem ingeαnere C hominum secundumsensum hunc ingeniosis isse; non ingeniosos, secundum tum autem nullum.
IN HAc quae ione tria consideranda sunt. Prinrosi homo est perfectioris tactus inter eaeter ani naalia Secundo si ex hoc potest argui homo ingeniosus Terito si potest argui idem ex alio sensu. Quantum ad primum aduerte quod organum tactus dirfert ab organis aliorum sensuum in hoc, quod illa debent erse denudata a ciualitaribus sensibilibus quarum sunt recepti era ut pupjlla aebet esse sine colore, miringa sine sono caruncule in naribus sine odores, lingua sine sap8re. Organum autem tactus digustiis non ut gustus sed ut quidam tactus non potest esse denudatum a qualitatis tangibilibus sed sui
scit quod sit denudatum ab excellentiis earum. Consurgit enim ex qualitatibus tangibilibus redactis ad medium,
siue ad quodam temperanaxntussi. Vnde quanto magis in animali huiusmodi qualipales sunt contemperate tanto malgis in eo est perfectius tactus In illo vero animal tales qualitates sunt perfectius temperate cuius composito ec mixtio magis reducta est ad medium. Hic autem est ho mo quoniam cum materia sit propter formam , qualis est forma hominis talis debet esse materia in qua recipitur. Constat autem animam humanam esse nobilio--- rem formam intiis inserioribus, ergo ni ixtum commplexionatum in quo recipitur debet cise non nobilissimum inter mixta , aliter anima humana non poliet exercere nobilissimas operationes quas videmus in corpore hu-naano. In illo ergo animali tactus est persectior cuius coepus est magis temperatum hic auteni est homo propter no Dilitatem formae, ergo in hon sine st nobilior di certior tactus. Tu tamen aduerte quod licet homo, homo respectu
215쪽
aliorum animalium habeat nobiliorem tactum , ita cham-ζerfectissimus homo habet nobiliorem tactum quocunque ruto quantuncunt persecto in genere suo,tamen in hominibus dantur gradus huiusna odi persectionis, quoniam co-plexio humana magnam habet latitudinem in nobilitare, unde qui habet cona plexionem nobiliorem in qua persectius qualirate primae contemperate sunt, habent nobiliorem tactum di qui habent minus nobiliorem,sic habent dotactum. Quantum ad secundum aduerteri, non iudicatur homo ingeniosius vel non ingeniosus nisi e faciliori certiori NRutilori actione intellectuali tam in praticis quam in speculatiuis. Unde architectos dicimus ingeniosus, di metaphytacos ingeniosos, motantem actio non exercetur ab anima nisi in corpore pro hoc statu Cuius igitur corpus liberius ecexpeditius deseruit animae in tali actione illud nobilius erit. Tale autem est' stodest nobilius complexionatum hoe est qd nobiliorem habet tactu , eo quod in eo qualitates prime reducte sunt magis ad medium Rationabiliter igitur ex bonitate tactus arguitur homo ingeniosus. Vnde
dicit Commentato. in commento. 94. Complexio con
ueniens bonitati istius sensius, conuenit discretioni intes-- lectus. Quantum ad tertium aduerte aliud est sensum de semuire intellectui, sensum ostendere bonitatem intellectus.
Nam primum est commune omni sensui qm cum nihil se in intellectu quin prius fuerit in sensu di si defecerit nobis aliquis sensus, necesse est, deficia nobis scientia illius sensius. Omnis sensus iubministrat nobis phantasma sui Iprii obiecti a quo virtute intellectus. agentis potest abstrahi species intelligibiles qua actuatus intellectus fertur incognitionem obiecti uisibet sicia sus Et imi omnes sensius nobilius deseruiunt viis di auditus Uisius quidem in scientia quae habetur per inuentionem 4 auditus in ea quae thabetur per doctri nam ut pertractauimus in prooemio metaph. in quaestionibu nostris.
Secundum autem conuenit soli tactui. Nam non declara
216쪽
tur aliquis Ussit boni intillectus, quia offeruntur ei per sensum multa intelligibilia, sed quia circa illa ordinate di subtiliter negociatur di veraciter ea intelligit,4 de intellectis, ra enunciat. Id autem declaratur sola bonitate tactus, qm Ripsum inanisestatur corpus mixtum nobilissima mixtione, quia redditur aptum animae ad exercendum opera intelle-ciualia ut supra diximus. Et propterea raro fallit quod qui sunt boni tactus non sint ingeniosi quod non contingit;exto
nitate aliorum sensuum. Unde inquit Commen. in commeo
s 4. Bonitas discretionis non videtur consequi bonitate aliorum sensuum. Boni enim visius homo potest esse indiscretus similiter boni auditus, sed boni tactus semper videtur esse distretus. Bonitas autem tactus declaratur ex molli carne di quoniam homo est mollioris carnis quam caetera animalia ideo solus homo est ingeniosus, di inter homines qui sunt dure carnis respective non sunt ita ingeniosi sicut illi qui sunt molles carne. Quod tu intelliges quando talis molities prouenit ex bona contemperantia miscibit inmis non exsu-- perhabundanti humido ut prouenit in muliere, quae potius
dicenda est laxe cutis quam mollis carnis. Haec de pras lati quaesito dicta sint,
Questio qudragesima prima. Si conuenienter nominantur species odoris nominibus specierum saporis.
Est autem quemadmodum humo bie quidem dulcis ille
uero amarus sic erodores sunt Tex. 9s. IN 'A C questione aduerte non potest resolui, nisi
sciamus quae sint principia odoris,o quomodo gener o turi quid sit. Ut igitur resoluamus quaesitum,sic Ocedemus. Primo declarabuntur principia concurrentia ad generationem odoris. Secundo declarabitur modus generationis suae. Tettio assignabitur dissinitio odoris. Qnarto declarabitur quo species odoris correspondent speciebus saporis.
217쪽
Quinto soluetur dubium. Quantiana ad primum aduerte ut ponit Albertus in libro de sensu: sensato, tracta secundo capit. 9.eo quae sunt principia saporis sunt etiam principia odoris quoniam odor supponit saporem in odorabili Unde Commentator in libro de sensi, sensato dicit quod materia odoris est sapor quoniam omne habens odorem habet saporem. Tu vero intelliges saporem es e naateriam odoris dest humidum saporosum de quo dicemus cum loquemur de sapore quod est humidum aqueum admixtum sicco Ad odorena igitur concurrunt humidum di siccum& calidum sicut ad saporem. Sed in hoc est disserentia quod in sepore praedominatur humidurn in odore autem siccum. Vnde disponenda sunt haec principia in generatione odoris opposito modo quam in generatione saporis. Dicendum ergo secundum bea. Thoth.& Albertum quod in sapore humidum est principium passivum activum autem est siccum terrestre dc calidum decoquens humidum ac permiscens sicco terrestri. In odore autem siccium est passivum activum autem est hu-anidum enchimum destincorporatum sicco quod idem est quod humidum saporosum dicalidum resoluens.Nam calor agens cum humido saporoso resoluit siccum caliduni quod non est aliud quam quidam spiritus. Et hic spiritus qui est pars ignea sicca resoluta est primum si ibiectum odoris. Vnde Commentato. dicit in libro de sensu& sensato quod philosophus attribuit odori siccitatem: caliditatem quae fit ex humiditate saporosa. Quantum ad secundum scilicet quomodo generetur odor dico quod ordine naturae subsequitur porem. Un- de imaginandum est quod eX humido aque, aereo quan- do admiscentur sicco terrestri, quando humidum aqueu decoquitur a calore fit sapor Cum autem sapor produ- ctus est tunc calor agens in illud humidum saporosum, quod est idem cum enchimo resoluit ex eo siccum calidum quod est idem cum odore vel primum subiectum odoris.
Qu/ntum ad tertium scilicet quid sit odor aduerte quod
218쪽
dissicile est inuenire eius dissinitionem. Nec philosophus
nec Commentato. nec Albertus nec bea. Thom formaliter
ipsum diffiniunt citantibus tamen principiis praedictis potest de eo formari talis diffinitio . Odor est impraessio id-
est qualitas causata ex humido saporoso per calorem resoluentem,existens subiective in sicco subtili calido enaporante a corpore odorabili. Sed aduerte qubd secundum bea. Thom.in secundo de anima in expositione textu. 9s'. ex stit subiective in sicco aero contemperato sicut Lapor existit
subiective in humido aqueo aliqualiter digesto secundum aitem Albertum existit subiective inspiritu dest in parte ignea
tamen contemperata quae resoluitur ab humido saporoso.
Clariorem non inuenio dissinitionem, nec potest a nobis inuestigari eo quod impersectum habemus odoratum. Unde dicit philosophus intextu. a. cimmanifestum nobis est quale quid sit odor, causa autem est quia sensum hunc non
Quantum ad quartum aduerte aliud mouisse philosophum in secundo de anima in textu sy dc in libro de sensi di sensito in textu .s; ad assignandam species odoris proportionales speciebus saporis, donominare nominibus eiusdem quibus nominantur species saporis , nisi quia ut dicit philo phus in eodem textu. Propter.id quod non multum sunt mani sti odores sicut sapores ab his acceperunt nomina. Et id quidem rationabiliter, quoniam nobis naturale est manifestare dc nominare minus nolunt per magis notum. Nisum est igitur philosopho facere satis si manifestaret species odoris proportionaliter per pecies saporis, praecipue cuni causetur odor ex humiditate fanorosa ut diximus supra. Tu in aduertes licet species
odorum nominentur nominibus specierum saporum, nostramen est uniuersaliter verum quod species odoris correspondeant in re speciebus saporis. Nilicet aliqua habeant suavem saporem dc suavem odorem, non omnia sic se habent, immo ut dicit philosophus inteX. 2I.quaedam habent odorem contrariti sapori puta siunt
219쪽
dulcia in sapore lacuta in odore. Et huius quidem causa est om sapor fui datur in humido aqueo gros B. Odor autem in Iubtili aereo contena perato ipsi humido aqueo, in sicco subtili debite proportionato, quando erso in corpore est bene digestum humidum a queunt grossum di bene temperatum e illud subtile aereu, ibi erit dulcis saporo dulcis odor. Sed si in eode corpore unum quidem si male digestum alterum autem bene temperatum odor non correspondebit sapori, quoniam habebit saporem aerem odorem Vero dulcem aut econuerso. Et quod dicitur de saporibus d odoribus extremis intellige tu de mediis. Igitur de speciebus odoris quomodo correspondeant speciebus saporis sic pertranseo. Nam4 Alber. in . a. de anima in tra 3 in cap. 24. incepit declarare superficialiter quomodo correspondeant cquomodo diuersificentur pro metiens se de his sufficienter determinaturum in lib. de sensu sensato sed nec illic compleuit. Et arbitror id euenisse quoniam nec ipse potuit id sufficienter inuestigare. Quantum ad quintum aduertes , Videtur esse repugnantia indictis philosophi amin. a. de anima inteXr facit correspondere dulcem saporem dulci odori di amarum amaro. In libro autem de sensu sensato amaro sapori non facit correspondere amarum odorem sed putridum. Inquit enim. Et amaris scilicet saporibus proportionales dicat utim quis putridos scilicet odores Putridos autem setores dicimUS.
Ad hoc dicitur a philosophus in lib. de a1a assigna correspondentiam inter sapores di odores ex parte rei di deo amaro sapor correspodet amarus odor. In lib. aut de sen-luin sensato assignat correspondentiam ex parte offensio-rais sensus praecipue humani. Nam sapor amarus di odor putridus in hoc conueniunt quod maxime offendunt nos
ille quidem gustum qui est sensus nutrimenti, quod quidem
maxime saluatur in dulci eo quod bene nutrit ut dicit philosophus in libro de sensu di sensato Odor autem putridus maxime offendit odoratum humanum,non autem aliorum animalium.
220쪽
animaliut a Non. n. fugiunt fetores nisi sint corruptiui c5plexionis. Haec dessent quaesito dicta sint. Q6.4 a. Si odor habet esse reale in medio.
sitiana quaeriint cum obni prius recipiatur in medio linsensu quo suscipitur odor in medio, aut reat an intentionalli. Et circa hoc inuenio oes expositores hi concordes, eo oes assentiunt Commen in . a. de aia .in comen. 97. solus Auic.in. s. naturalium in parte. a. in capi de odoratu vi ali sentire licet ex difficilitate di obsturitate vix percipi possit sensus eius. Ut igitur resoluatur pia quaesitum sic prccedet dum est. Primo recitabitur opi. λuic Secundo argumentabitur ptra eum e ronibus Comen Tertio declarabitur quid tenendum sit secundum philosophu Quarto soluet dubiiss. Quantum ad primum aduerte Auic opinatur a corpore odorifero resolui vaporem subtilemo illuseri odorem, odorenam illum siue vaporem subtilem diffundi in aere ac deportari ad organum odoratus. Et sic non concedit nece rustatem medii propter receptionem intentionalem obiecti priusq differatur ad sensum, immo dicit ipse, si sensatia potaset occurrere sensu sientiretur sine medio. Qtaoda sit odoriatingens ad odorarum strear dissuis in medio & non intentional probat signo Nione. Signo quidem,'m experina urin i frequenter odoramus pomum paulatim extenuatur, di odor adheret man bus 4 remoto pomo adhuc remanet odor in medio, puta in aere clauso in camera. usassi possit real diffundi in tanto pacto putata miliare in circuitu dicit ipse exemplificans de camphora acutissima in odoreo si evaporaremus camphora adeo dc videretur ta eius tuba resoluta, partes ille resolute diffunderentur, ad certum pactum puta. x cubitorum. Iterum autem illen n