장음표시 사용
361쪽
diaphaineitatem xsapor propter humiditatem, unde in pomo stant silaiul album δέ dulce, formae autem Unius generri proximi respiciunt subiectum secundum, nam me potentiam receptiuam,sicut omnes colores respiciunt corpus secundum diaphataeitatem. Est enim color actus perspicui videclarauimus in lib. s. Et quoniam sicut potetia respicit actu scina potetia num actum d plures potetiae plures actus, ideo est impossibile ut una potentia simul plures actus respiciat. Nam si pliares respiceret iam non esset una. Dico ergo ad argumentum Quod non adducit causam sufficientem dc totalem talis incompossibilitatis ideo non concludit Tertio
species intelligibiles seruantur simul in eodem intellectunsunt actu quia sunt subiective in intellectu secundum Thoma
Ad hoc dico, intellectus dupliciter consideratur. Primo ut est reso natura quaedam Secundo ut intellectus est, similiter ipsa species intelligibilis dupliciter consideratur. Primo ut res di qualitas quaedam est. Secundo ut est species intelligibilis. i. vi potest constituere in actu in intellectum ut intellectus est. i. in esse intelligibili non in esse naturae. Tune dico ad argumentum licet conseruentur di inhereant inte lectui ut res di qualitates sunt: ut intellectus res est quandoctiam intellectus non intelligit tamen non sunt in actu perfecto ut sunt species intelligibiles it intellectus est nisii quando actu non mouent ipsum ad intellectionem Et quoniam
plures non mouent simul ad intelligendum plura I plura sunt Adeo plures species intelligibiles ut intelligibiles, non sunt in actu persecto simul in eodem intellectu ut intellectus est. Et aduerte escientia huius distinctionis praeposite decepit arguentem. Non enim considerauit de specie de intellectu nisii sicut formam laturalemo subiectum suum. Et tamen co siderare debebatis de eis in ordine intelligibilium cnon solum in orduae naturalium. Quarto arguit contra illud quod dicit . b. Tho. s. omnes species intelligibiles esse eiusdem generis. Nam non minus
distant species lapidis di species coeli quam lapis di coelum.
362쪽
Si enii caulae viai uoce distinguuntur genere 4 flectus earum similiter species autem causatur ab obiecto, ergo spes lapidis di coeli non sunt eiusdem generis. Ad hoc dico rarguens deficit ex inconsideratione distinctionis quam praeposivi in responsione ad praecedens. Nam admisso pecies lapidis di coeli ut effectus di qualitates distinguantur genere. Nego tamen ut sunt species intelligibiles.i. vi respiciunt intellectum ut ipsius sormae inesse intelligibili ch distinguantur genere,quoniam intellectus noster est forma simplexo uno modo resipicit suas species intelligibiles, ex quo sequitur quod si duo intellectus non sunt eius. demordinis, nec species eorum erunt eiusdem generis, unde species intellectus angelicio humani non sunt eiusdem
Quidam autem sequentes viam Scoti sic arguunt. Quando duae formae aut duae actiones nihil abiiciunt a subiecto, possunt simul inesse, ut patet in aere in quo simul recipiuntur calor est lumen. Sed plures pecies nihil abiiciunt ab intellecta ergo dcc. Praeterea ratio. b. Tho. non videtur Valere, quonianon est idem iudicium de figuris di de speceibus. Nam figure habent repugnantiam adinvicem propter diuersos si rus partium, ideo non possunt simul esse, sed species non habent repugnantiam ,ergo dcc. Ad primum dico maior est falsa si formae sunt eiusdem generis proximi di secundum esse persectum, ad probationem nego quod calor dolumen sint eiusdem peneris pro-
Adsecundum datur eadem responsio quae data est adse- eundum quia non assigna sissicientem di toralem causam incompossibilitatis. Haec de praesenti quaesito dicta sint. Quaestio. 4. Si species intelligibilis remanet in intellectu postquam cessat intellectus intelligere., N HAEC quaestione duo sunt agenda. Primo proba-kbiturq, species intestigibilis postquam est recepta in in-αtellectu possibili non corrumpitur etiam, intellectus
363쪽
cesset Onanino ab intellectione, ut patet in philosepho do miente. Secundo soluetur dubium quod oritur ex dicto
Quantum ad primum aduerteri .b. Tho. in I .parte. q. 8 .ar. s. probat nec habitu scientiae nec speciem intelligibile corrumpi etiam cessiante omni intellectione, fundat te sua doctrinam philosophi in libro de longitudine di breuitate vite, ubi sic inquit Sunt enim di propriae corruptiones multas existentium, ut scientia, sanitas egritudo, haec enim corrumpuntur, etiam non corruptis iis susceptiuis sed saluatis, tignorantie cor ruptio reminiscentia di eruditio. Scientia aute liuio, deceptio secundiam accidens vero corrumpuntiat corruptis naturalibus subiectis Corruptis enim anima Iibus corrumpituro sanitas: scientia quae est in animalibus. Haec philosophus. Ex quibus sic arguitur, stibiectu scientiae di speciei est intellectus qui est incorruptibilis vi determinatum est supra. Et non habent contrarium praecipue quantum ad primam operationem intellectus in qua non est per se verum nec falsum nisi per accidens. Et praeterea ut dictum est in. q. Praecedenti sipecies contrariorum in potentiis cognoscitiuis non sunt contrariae nec habent repugnantiam ideo se simul
compatiuntur in habitu siue in actu impersccto , ut diximus supra. Si ergo ex doctrina philosophi, o et corrupitur corrumpis a suo contrario vel ad corruptionem sui iubiecti ac neutra harum causarum insit specie intelligibili, sequitur, permanet in intellectu post intellectionem , immo indeli-Diliter perseuerat in intellectulo si quam producta est, loquedo de incorruptione intrinseca di reali. Et id dico, quoniam si consideretur species v respicit 'phantasma quo productum est potest dici 'corrupitur corruptione extrinseca Pquanto corrumpitur phanta ima Siculo potentia materiae realiter ex intrinsecae est incorruptibilis, eo quod est ipsa subsan a materiae Videterminanimus inrionibus nostris metaphysicalibus corruptibilis autem est ut respicit hanc vel illam formam quae abiicitura materia. Et haec potest dici corruptio ex conotatos quando corrumpitur relatio ex corruptione
364쪽
corruptione termini in via nostra. Cum igitur remaneant
ζost intellectionem principiis activa propinqua speciei, di sui ectum eius, di nulla adsit contrarietas, nulla videtur ratio suadere,post intellectionem non remaneat. Constat autechin intellectu philosophi dorinietis remanent principia actilia propinqua speciei scilicet phaintasma in phantasia di intellectus agens ut lunae n. Nec potest dici r humiditas quae est causa dormitionis impediat conseruationem speciei in intellectu quoniam non est subiectivae in phantasma sed in interulectu qui est virtus non organica, qui nec denominatur calidus nec humidus ut dictum est supra quando pertractauimus de abstractione intellectus. Secusatilem esset de specie sensibili quae sigillatur in organo, unde si organum est humidum ijset bene recipiat tamen male retinet ut declaraui-raius agetes de sensibus interioribus in epithomate nostro in
tertio de anima. Quantum ad secundum aduerte Commenta. in. i. de anima in commen. 9. Videtur esse contra hanc determinationem Nam sic inquit. Necesse est ut formae fini existentes in intellectu secundum velocitatem di rem velocis tra simulationis non fixam. Et ille eadem fόrme sint existetes extra animam in rebus sensibilibus secundum 1 habitus existit in habente habitum, di res fixa in re patiente. Ex quibus verbis constat si formae existentes in intellectu quae sunt ipse species sunt secundum velocitatem di rem non fixam sed velocis transmutationis non recipiuntur indesectabiliter in intellectu sed potius ut in transitu. Ad hoc dicunt qui negant specie ni impraessam in intellectu non est alia forma nec species nisi actus intelligendi quem constat non habere esse fixum in intellectu, eoab cetasamus quando volumus di est veso quia cum sit actio immanens producitur in instanti. Et sic secundum istos dictum Commen. no habet idifficultatem Uerum quia in via nostra sustinemus speciem imprassam ideo apud nos hoc dictum αst dissicilius.
Tu igitur resictis multis opinioitibus ex ponentibus ver-
365쪽
M Conamen. dicit m species intelligibilis dupliciter consid rari potes. Primo secundum se Secundo ut coniuncta actui intelligendi vel sic primo ut recepta est in intesiectu secundo ut plenae actuat intellectum pro actu secundo,Vel sic primo quoad naturam suam. secundo quo ad usum. Si primo modo dico. est fixad permanens per rationem iam allegatam. Si secundo modo, non habet maiorem fixionem qua amas intelligendi in quo diu persistere non possiimus propter laborem phantasiae. Et in hoc secundo sensu intelligendum est dictum Comen. Quod si tu velis intelligere quo ad Primnm sensum non est concedendum a Thomista sic nihil occurrit dicendum. Haec de praesenti quaesito dicta sint.
5:i De actu intelligendi, si distinguitur rea specie intelligibili.
IN HAC quaestione imaenio duas extremas piniones. Quaru prima est tenentium speciem intelligibile impraeesam. Secunda est negantium eam. Qui tenet prima Via concedunt distinctionem realem inter actum intelligendi re Deciem. Qui autem tenet secundam, iam, negant hane cistinctionem. b. Thom.&Scotus d Iandunus tenent pri mam,iam Henricus Aureolus d Ioannes Bachon tenent secundam. Tu igitur primo sormabis viam. b.Thom o sequentium eum. Secundo solues rationem tenentium op positum.
Quantum ad primum ponitur haec conclusio Actus intelligendia species intelligibilis distinguuntur realiter. Haec
conclusio est de mente. b. Tho. in . q. de potentia. Dei. q8.articu r. Vbi inquit. Differt actus intelligendi a specie. Nam species intelligibilis qua fit intellectus actu consideratur veprincipiunt actionis .Et ad hanc conclusionem adduςitur multiplex ratio.
Prima specics reducit intellectum de potentia ad actum intelligendi ergo distinguitur realiter ab intellectione. 8ntecedens patet quia intellectus cum sit in pura potenti xv m
366쪽
ti non potest se reducere ad actum nisi per illud per quod
constituitur in actu primo Hoc autem est species, dictuna est supra ergo dic Consequentia autem probatur quoniam principium actus intelligendidi ipse actus se habent ut causa&effectus inter quae necessario interuenit distinctio realis ut determinatu ni est in quinto metaphysicae in quaestionibus
Secunda si species est idem cum intellectione ergo quod est principium productitium speciei, est etiam intellectionis quod est falsuna Consequentia manifesta est, falsitas consequentis probatur. Nam phantasma simul cum intellectu agere est principium specie productivum, ut dictum est supra principium productitium intellectionis est intellectus possibilis actuatus specie ut determinabitur insta ergo c
Tertia sipecies intelligibilis ut determinatum est supra renianet in intellectu saltem habitu remota omni intellectione, ergo patet ql distinguuntur realiter. Sed aduerte quod apud negantes peciem impraessam,issae rationes non concludent, quoniam tenentcbphantasma illustratum est immediatum motivum intellectus ad intellectionem. Est ergo necessie ut prius sustineat dari de necessitate speciem impressam iuxta determinationem quam secimus in I.qo. derip cie intelligibili. Quantum ad secundum aduerte cretenentes oppositum sundat se super duo. Primo dicunt', non datur alia species nec alia forma in intellectu nisi actus intelligendi, 'ii philosophuso Comment nominat speciem in intellectu, per speciem non intendunt nisi actnm intelligendi. Secundo dicunt et posito, concederent dari speciem impraestam non datur actus intelligendi ut quid productum realiter ab intellectu actuato specie. Sed dicunt ci per speciem intelligibilem res issicienter apparet intellectui in esse cognito, ochoc est ecundum eos rormalit er intelligere. Quod igitur non detur species distincta realiter abacta
intelliendi probant tripliciter.
367쪽
Primo supponitur i, intelligere non est aliud quam menti habere praesens obiectum per modum apparentis siue manifestati. Sicut idere non est aliud quam habere pre oculis obiectum visibile ut apparens. Ex hoc sic arguitur , si species distinguitur realiter ab intelligere sequitur cretes bis intelli gitur in bis apparet intellectui,qd est inperfluum. Consequetia probatur,quoniam cum species intelligibilis sit reprae se latiusti similitudo obiecti per ipsam apparet obiectum intellectui di secundum te apparet per ipsium intelligere,'rg bis apparet di sic bis intelligitur. Sufficit ergo species, Nisi est ponendum aliud distinctum a specie in intellectu. Ad hoc dicitur et res apparet intellectui per speciem habitualiter dc apparet per intellectionem actualiter , sic concedituri bis apparet,sed negatur ibis intelligatur, non. n. intelligitur nisi actualiter appareat. Et cum dicitur , hoc est superfluum, negatur. Superfluum quidem esset si bis appareret actualiter non autem si semel actualiter di semel habituatur,sicut non est superfluu, philosophu dormiente iret lapidem habitualc, di dum vigilans considerat scire actuast. Secundo intelligere vel est similitudo obiecti sient species vel non. Si datur primum ergo duae similitudines eiusdena obiecti erunt simul in eodem tutellectu quod videtur super filum. Si secundum, cotra quia actus magis inanaitialis umquam quaeculam alia similitudo, ergo vanum est ponere in telligerea: stingum realiter a specie. Ad hoc dicituris, datur primum N conceditur in eodem intellectu respectu eiusdem obiecti esse duas similitudines, sed unam in habitu aliam in actu, nec idest superfluum ut dictum est ad primum. rertio dicit Commen. in a. de anima comment Ia a. bintentiones rerum in anima sunt comprehensiones, sed intentiones sunt ipse species, ergo species est intellectio J in
.g. de aia. commen. I. dicit intelligere non est aliud si recipere intentiones ineffinietiones quas recipit intellectus possibiis ab intest ectu agentesium ipse species orgo species recomptae sunt actus intelligendi i
368쪽
Adhoe dicitur in via nostraci, si Comment intenditiise praedicationem esse ess ntialem, intentiones sunt compr-hensiones δέ hanc intelligere est receptio intentionis, neganda sunt dicta eius,quoniam e eis sequitur intellectum possibilem esse meram potentiam passivamqd nos non concedimus quoniam est verae productivus intellectionis actuatus specie. Si autem intendit praedicationem illam esse causalem
conceditur Vt sic exponatur, intentio est compraehensio d. est causa comprathensionis eodem modo e X ponatur scda. Sed ex hoc non sequitur identicae intentionem esse compra --hensionem. nec receptionem intentionis esse intellectionem
immo sequitur oppositum qin ca non identificatur effectu. Haec de praesenti quaesito dicta sint. Quaestio a. Si intelligere est Armaliter diessentialiter agere vel pati. 'πN H A C quaestione inuenio tres vias e volo singulas discutere, ex quibus tertia est. b. Tho iuxta quam dete
Prima teneti intellectus possibilis nullo modo producit intellectionem sedim recipit, producitur asit ab intellectu agente secundum hanc viam sed alio modo secudu Aure dc alio mo secundu Iandu . Nam vult Aureolus m actus intelligendi non distinguatur a specie intelligibili cuius argumeata iam bluimus in ..praecedet i, di vult speciem produci abitatellectu agente, di in hoc bene dicit. Et arbitratur' intelli- fere non sit aliud lintellectum possibilem recipere speciem sic apud ipsum intelligere est essentialiter pati, quoniam fecipere est pati di fundat se super dictum Comment in. de anima commen. I 8. qui dicit ntelligere non est aliud stilitentiones recipere. Sed dictum Commen in quo sensu concedendum, di in quo sensu negandum sit in via nostra
ann exposuimus in quaestione praecedenti. Iandu autem in io de anima.quaestio. a. . tenetis Vltra hoc iragens intellectus producit speciem producit etiana actum intelligen
369쪽
di qui recipitur in intellectu pos in sic resipectu inteissior
est essenti alla pati. Et dicit Iandu .aoctores latino no posui A se ves non inuenisse hanc viani magis occupati circa thologalia. Sed dicat quo vult,constat ch voletis seruare ina aginationem suam incidit in manifesta inconuenientia Nam noroe saluare hintelligere sit verae actio immanes contra philosophum in ' meta. teκ Id. St. n intelligere est activae ab intellea genteo recipitur impote ergo actio immanensio est subluae in suo agente &'r Ianduιpi suam imaginationena cogitur concedere tiam ideo contradicit philosopho in. V. metaph. inteκ Dς. ubi inquit. Quorum vero non aliud opus praeter actionem in ipsis existit actio, ut visio in vidente speculatio in speculante s Celicitas in laetice. ra Dicit et Iandu . intellectus agens est unitus poli secutidum esse sicut sorma suo subo. Hoc aut est contra Commene in a.deaia comme ars. Qui vult intellectus agens copule εposivi agens passio donec completa fuerit adeptio totius habitus scientifici di tunc copulaturit forma Praeterea ex responsione andu .sequitur chie agens in seipsum agat actione immanenti quia tunc non distinguitur sub principium activum a suo passivo. Et sic aqua calida in frigidans se,
alal mouens se ipsum habent actionem immaneintem , quod nullus recte sentiens concedit.
Scri tenet ir respectu intelis pops est partial sed non to ea agere eo b intellis potis est ca partialis intellectionis,
spes alia cadi. pducunt distincta calitate. Et haec ures opi Dio Scoti de uua loquemur infraqn quaeremus si intellige. .
re est a sola spe vel a solo intellectu vel ab utrom .Et sic secutidum Sco. intelligere non est pati nisi concomitanter prout iii tellectus recipit in se intellectionem 1iductam active ab iitellectua a specie ut a duabus causis partialibus. Et si dicas sin Sco. intens prius recipit spem producat actum intelligendi ergo intelligere sis Sco non solum
concomitanter sed ancedenter est pati. Rndeoch apud Sco.
accns est dispes ut pductiva plial ipsius intellectionis ini ormet intelsin, dcio sincipitino nisi a accus intelligere ea
370쪽
an cedenter pati, nuc aut loquimur dei se . Haec a sit opinio
quo concordet cum via nostra dicenatis infra dc si non.
Tertia via tenet intelligere esse essentiat agere, qm solus inteis producit intellectionem sed non a seipsunt praecisae, cum sit in materia in genere intelligibili una ut declaratum est supra sed mediante pe intelligibili, a vi formam suam consiluitur in actu primo, non ut restinatura quaedam est sed ut potentia cognoscitiua est. Et tunc cum sit in potentia acciatali psit se reducere ad actum secundum. Et haec censetur esse sinia. timens. b. Tho.&Commen.
Sed aduerteta, haec popolbia male intelligi MaIeodes imaginemurq intel si sub spe ex ias producit tellectione sicut aqua extas sub calore calefacit. Nam licet aqua denomi Detur calefaciens in verum est diceres calefictio est a solo
dici, aqua nisi quia sistentat calorem.
sic di intellectio esset a sola specie denominatiuae aute ab intellectu Item psit male intelligi si imaginemur ch sicut ex sorna di materia sit, num tertium , quodio se toto sed solumrsine formae est activum, is ex intellectuis spe fiat tertium quod, rone spei sit activum, nam hoc est falsima in oenere cognostentium licet sit verum in gine naturalium lene aut intelligitur si imaginemur , ex eo , spes quae estifim obmcontenti uae in esse cognoscibili recipis in intellectu nos alli- quod tertium, sed ipse intemfitis in intelligibile in esse cognostibili tunc intellis factus totus in actu se toto di notonextis exit in actum intelligendi. Et sin hunc sensium ddin est intelligere est agere essentia fr. Nec debet dici esse essentialiter imixtin agere di pati ed chest agere essὸntialir di est
pati ancedenter, concomitanterVt exposuimus. s. Et ad PFprie volumus loqui, demus potius dicere intellis intelligetis se habet modo activi essentialiteris modo pastitu antecedentero concomitanter q, sit vere agens dipatiens. Tales enim rermini non proprie verificiatur nisi de agente di patiente actione di passione piatali Intelligere autem omnis actio immanes no sunt in dicamet actionis sed qualitatis videterminavimus in lib. β.meta.in. q. nostris.