장음표시 사용
391쪽
Commenin nos probauimus eam in a metaph. & in II in quaestionibus nostris ubi docuimus quo philo phus ex motu eterno deuenit in cognitionem motoris eterni, cuius substantia in necesse est esse actum non potentiam, immaterialem indivisibilem inalterabilem dic. Haec ota inuenies in lib., a metaph. in . q. nostris. Opi Scoti est a nobis pertractata inlli. a. metaphy. in. a. nostris ubi declarauimus quomodo Scotus non verae dil- sentita via. b. Tho. Sed decipitur Sco in hoc credit omne
cognitionem qua attingitur rei quidditas posse dici quidditatiuam,quod nos negamus ut est declaratum in prima conclusione. Tu igitur. ide eius opi xsolutionem rationum suarum .in. a. metaph n. q. nostris. Et qr Iandu.in . de anima in. q. 37. insurgiteontra viam nostra pro Auerroistis ideo nodunicit soluere rationes Sco. Sed intendo soluere etiam rationes Iandu ne videatur ipse solus praeualere contra viam nostraria.
Aduerte igitur ir recitans opi. b. rho dicit Opinio quorundam expositorum latinorum di praecipua fratris Tho. sulco intellectus noster unitus corpori non potest intelligere sudstantias abstractas quatum ad earum quidditates Addunt tamen is in potest eas intelligere quantum ad esse. C5tra igitur sic arguit. Primo nulla sorma impeditur a sua nobilissima operatione per unionem eius ad propriam materia, quia illa viaio noesset naturalis ipsi formae. Sed intelligere quid ditatem subsaniae abstracte est nobilissima opatio animat humane, sat n.in hoc eius melicitas ex io. Et nic corpus autem humansi est eius propria Rteria,ergo dic. Ad hoc nolo adducere responsionem quam ipse adducitdi contra quam instat. quoniam impertinens est viae nos rae, sed resipondens dico ch anima non impeditur coniuncta corpori ima nobilissima operatione eo modo quo est apta ha-Dere illam est autem apta per effectus sensatos habere di noaliter pro praesenti statuo sic eam habet, declarauimns in conclusione secunda.
392쪽
secundo anima humana aut est nata intelligere subsatiam separatam per substantiam ipsius animae, aut per speciem impraessam a substantia separata, aut per speciem causatam a phantasmate. Si primo modo , tunc cum vnio eius ad corpus non remoueat substantiam animae non impediet cognitionem substantiae separate. Si secundo modo,corpus non impediet receptionem illius speciei quia rece-ptio alicuius specie non impeditur per corpus nisi habeat dispositionem contrariam dispositioni ouam requirit illa species. Sed corpus humanum non habet dispositionem
impeditiuam receptionis illius specie , uisi qui fingat si
Ad hoc dicitur si nata intelligere per speciem sibi impraessam a primo principio vel ab ipsa substantia separata sufficienter eiusdem reptaesentativa, di quando probat; rcorpus non impedit receptionem talis speciei quia non habet disinositionem contrariam dic. dico non est quia compus habeat dispositionem contrariam, sed quia intellectus possibilis ex ordine naturae non est aptus, colunctus actuari nisi virtute intellectus agentis,cuius virtus non se extet
dit nisi ad speciem extrahibilem ex phantasmate. Tertio quaeratur ab istis si quidditas substantiae separate differt abesse vel non. si non ergo si intesterius coniunctus cognosicit esse, cognosicit quidditatem cum sint idem reali-rer.Sisit,quaeritur utrum cognoscat hanc alietatein Velio. Α, ἡ ΨQ loquaeris de eo quod non cognoscis, di sic non est dis utandum tecum,si sic di non per sensum, ergo per intellectum. Sed non potest cognosci diuersitas inter duo niua cognito Virom eorum ergo si cognoscit intellectus coniunctus esse diuersum a quidditate in substantia separata cognoicit quidditatem. Ad hoc dicitur is esse est diuersum ab essentia in omni abstracto miniam nostram praeterquam in primo principio, conceditur 1, intellectus cognoscit hanc diuersitate. cognoscit utrunque extremum, sed non cognitione
quiaditatiua in sensu declarato in prima conclusione , unde
393쪽
Iandu .deficit eodem fundanaento quo diaco ut patet perinsecundam conclusionem. Ultimo aduertech, andu . in eo ch dicit. Dicunt enim sci- Iicet Thomiliae ci, intellectus noster unitus no intelligit substantias abstractas ex quo sequitur contra eos r nullo modo intelligit eas nec quoad quidditatem nec quo ad esseqs est contra positionem eorum , quoniam concedunt quo ad esse diconsequentia patet per locum a toro in modo ad parte ni suam negative Haec Iandu In quibus ostendit se non habuisse nec penetrata sensum viae nostrae. Nos enim non dicimus non posse intelligere substantias abs ractas, sed quod non possumus quidditatiue, Unde supra posuimus duas conclusiones nan negativam alteram assirmativam. Qua propter si Iandv. facit hanc consequentiam. Non cognostimus eas quid ditatiue ergo nullo modo cognoscimus eas, natetm non est vera Deillo modo arguendia toto, modo ad partem negatiue, non curamus quia non arsit viam nostranam concediimus quod cogi;qscimos abstracta sedio quid .ditatiue e Quantum ad id quod senserunt antiqui expolitores Arnde cognitione abstractorum pro hac vita aduerte quod apud eos est magna ambiguitas, d praecipue quae fuerit men philosophi in hoc. Nam licet in . de anima text. 3 s. promiser se id tractare posterius, in quomodo &ibi id determina- Nerit non clare constat secundum eos ex eius libris, quoniavi inquit Alberi. rte ille liber in quo id pertractat excidit ex manibus nostris, Ursi id determinauit hoc secit in lib. Io. filii. secudum Alberi ubi asserit foelicitatem humanam pro hac vita consistere in speculatione diuinorum entium Vera quia philosophus non expraessit modum talis cognitionis, ideo inter posteriores sui maxima diuersitas, qui licet coueniant in hoc A cognoscere possumus abstracta quidditatiue,
diueris tam modos inuenerunt quos recitat Comen. in . . de anima commen. 36 ac reprobat modo suo. Demum suum proprium ponit quem credit praestantiorem caete-
is 4ςd nec ipse demonstrat Et quoniam de his opinioni
394쪽
bus tractatum ordinaui.& eas reprobare conatus sium qui incipit. Quynia apud philosophos veteresin Theologos c. ideo recurre ad ipsum. Si tame diffusius videre volueris antrituorum sensia so praecipue Comment vide. Io. bachonem m. I. sent. q. I. prologi, per totum primum artic. Illic inuenies ' attribuit Comment. intellectum possibilem non aliter intelli ere separata nisi ut relucent in phatamaatibus vel in suis e flectibus. Quod si sic esset non longe distaret a sensia. b. Tho. Idem videtur sentire Iandv. in . i. de anima.q. 7. circa f. ibi. Ad primam rationem in principio quaestionis adductam. Et sic patet quod quasi ratione di veritate coactus credens impugnare. b. Tho incidit sensium eius, licet oblique. Haec de praesenti quaesito dicta sint. Et hic termino quaesita de anima intellectiva. In quibus ideo diffusior fui ut praesetur addiscenti via paulatimas endendi adiibtiliora pertractata a Theologo in hac materia. Sequitur de anima, estmqtiua core oris.
PO S QV Ara determinavimus dubia de anima vi
intellectiva est in ultimo loco huius. 3. libri determinabimus dubia de animavi est motiua corporis. Et incipit par, haec in. tex. ueo. Quaesita autem quae hic determinatur patent insta.
Qu*d sint genera potentiarum animae, similitero sipes.
Si potentiae animae sufficiunter diuiduntur per rationalesti irrationales.
Si in homine sunt tres appetitus realiter distincti. svoluntas irascibilis concupiscibilis no sunt plures nec pau
4 Si intellectus' voluntas sunt potentiae realiter distincte similiter sensus di appetitus sensitivus. Si potentia appetitiua est motiva secundum locum. Si phantasia est motiva secundum locum. Si intellectus practicus djffert realiter a sipeculativo an tatum ratione.
395쪽
Quomodo est verunt Wintellectus appetitus secundu
unaria conὶmnnem speciem IIIouent.
Quo est verum' lintellectivum d consiliatiuunt magis disserant quam irascibile di concupiscibile. xi Si philoiophus per organicum uouens a quo est principium di finis motus in animali intendit cor, dc posito , crsic quomodo in corde est principium di finis motus, quo motus cordis est sicut motus in circulo, di quo omnis in olus in animali incipit a corde. . Si animalia impersecta mouentur localitero quid mo
Si omne corporeum habens intellectum habet etiam sensum siue sit geneeabile siue ingenerabile siue corruptibilesiue incorruptibile. Si ratio philosophi qua probat tactum necessarium animali conclutiit. Si omnes sensius sentiunt tangendo. Si ea in quibus dominatur terra possunt habere sensum
Si solus tactus est necessarius animali. Si praeter tactum est necessarius animali sensus cois. Explicit summa quaestionum quae pertractantur inserius.
396쪽
'o unigenera potentiarnm ansemue similiter in pecies.
nem mox quomodo oportet partes animae dicere e quot.Tex. r. N HAEC q. aduerte, de
sumus loqui igneo in sipe. In ne quidem iam determinavimus in. a. li.in. q. chaiae sint tres, quatuor glia Viventium.&quilam gna potentiarum alae. f. Vegetatiuu, sensiuiuum intellectivum,appetitiuum,sm locum moti-uum. Quatum aut ad numerum potentiarum in spe inueni duas opinione, quarumviratam piractabo improbans primam di sustinens scdana. Prima dicit l, tot sunt spes potent larum alae, quot sunt OBa distincta spe in reru natura, intentia suu ibat dupla Primo sic Potentiae distinguuntur factus di oba ergo qualis est disto in obis talis est in potetiis ergo disto specifica obiectorum causat distonem specificam in potentiis. Praeterea adducit haec opinio praetacin ptii n. 3. physico tex. II. Posse sanario posse infirmari non sunt idem sicut fanari di infirmari non sunt idem. Constat aut et sanari di infirmari distinguuntur spe, sunt quasi motus contrarii ergo potentiae ad hos motus sunt distinctae spe. Idem iudiciu dicit esse deporem iis alae, sic concedita potentia videndi albedinem di
397쪽
Nnstuitur specie a potetia videndi nigredinem, eo et istae risiones sunt contrariae. Haec suit opinio Iandunt in. 3. de alao. g. vividere poteris- - - . .,
Sed haec opinio continet absurda δε est contra philos phum Absurda quidem continet qm sequitur , 'nos nano puta in oculo Socratis sint centum potentiae vitiivae distinctae spe immo tot quot colorum speet videri piat idem euuitur de odoratuin aliis sensibus. Item tot sint intellis iri Socrate distincti spe quot intelligit intelligibilia distincta pe, uuae nullus sani capitis concederet. Quod aut sit contra philosophum patet in lib. a. de ala tex. io . inuestigans pluralitate specificam tactus dicit sic. Unusquisiv sensus est unius totius contrarietatis vi visus albi: nigri. Et claru est apud oes expositores loquitur de unitate specifica quaedrat oma.i.tOr-rnaliter indivisibilis ergo haec opinio est relinquenda. Probationes suas respondebitur in fine quaesiti. Secunda opi quae est Thomistica di peripatetica tenet partem ne stativam. Et qm Iandu in fine suae praedictae onis discit hanc opinionem non fundari inione sed in Fadam consuetudine qua sic opinantes sunt consueti audire, vitus eu na potentia similiter auditus dic ideo intendo adducere rationem superquam fundatur Aduerte igituris potentiae sunt in dnplici dAa. Quaedam sunt contrayae ad natura materi Nisit dici poae naturales. Quaeda sunt tractae ad nam alaedint dici mae aiasticae Praria; quid multiplican specifice Fin s multiplicani spes formarum quas recipisit. Et huius ro est qiua a materiae. arici εnae diuiditur sis singulas retii spes quas respicit, I pria potentia sprium actsi. Nam cum quilibet actus recipiatur in I pria materia sermae distinctae spe requii ut materiasu priusiue Iaximas distinctas spe. ut determinatiun n. g. m. a.
lib. mei. Et hac de ca philosophus in physi. ex. r. loques de his potetiis naturalibus dicit , posse infirmari di posse ranari distinguunt. Et Comen. in i a. meta .in come Ir dicit 'numerus habilitatum in materia est secundum.' in x xcurum Scare asit.i. ρtractae ad nam alae node. ceslitat; iis
398쪽
multiplicantur,eochaia est altioris gradus il sit ipsa natura.
Na ala Una nun ero eXns mouet corpus ad contrarias ditas
locales qd non facit natura ut patet in igne qui ex sui natura mouetur sursumim. Cum igitur ala sit altioris gradus pias evi potentiae suae et sint altiores ita a non diuersificentur spe distonem specificam ovorum in esse naturali, sed, i- sinctionem specificam obiectorum in esse sensibili Sensibile autem ut sensibile diuersificatur specifice secundu diuersum modum immutandi sensum. δέ mies colores quantuculam distincti specie secundum esse naturale, eodem modo immutant visium .s pure intentionali tam ex parte medii Pex pleorgani ideo pectat ad visum unum specifice. Idem dico de seno respectu auditus dic Patet igitur cr haec opinio non ex consuetudine audiendi sed ex conuenienti rone 1icedir Nuc superest soluere ratione inductam pro alia opinione, xen.
Ponere dictum philosophi in . physic. Ad rationem igitur quae suit Iandunt dic, obiectum sumitur dupliciter. Primo ut est res. Secundo ut est obiectum potentiae non distinguuntur per obiecta ut res sint, sed ut obiecta. Stat autem duo diuingui specifice vires di naturae sunt non autem, obiecia, quoniam possunt respici ab una potentia animae sub Vna racione sormali. Sic est in proposito de albedine dc nigredine respectu visus, δέ de amaro dulci respectu gustus.
Ad auctoritatem adductam ex terito physicorum patetes philosophus loquitur de potentiis contraciis ad naturam
materiae Non autem idem potest trahi ad potentias animae
ruoniam illae di istae nolunt eiusdem ordinis. Et hac de cau... a deceptus fuit Iandunus iudicans eodem modo de viris p. Qui si aduertisset quoniam potentia rationalis na existens est duorum contrariorum ut scientia medicinae sani di egit. Et tamen est alia potentia naturalis ad sanitatem in alia adegritudinem iecundum illud adductum ex tertio physicorum posse sanari est aliud a posse infirmari non fecisset idem iudicium de potentia naturali di de animastica. Haec de prae
399쪽
S. a. Si potentiae alae sufficienter diuiduntur arationales di irrationales.
Η autem scilicet diuidunt per rationem habentem
IN HAEC quaestione aduerte et, dissicultas stat in hoc,
quia philosophus in eode tex.in Dde a1 improbat hanc distonem ubi dicit ir egetatiuam quae plantis inest coibus , luetibus: sensitivam nem sicut irronabilem nec sicut roneni lintem ponet quis tim facile. In I aut Ethi .in ne approbat hanc diuisionem, di memoratur eiusdem in . . delata. Unde inquit. Dicuntur asit de hac. sde ait in exterioribus sermonibus. i. in libris de a1 quaedam suffcienter, Vtendum ipsis, puta hoc quidem irronabile ipsius esse, hoc vero ronem habes. Et posset declarauit ac subdiuisit truncumembrum diuisionis fundat virtutes intellectuales di morales superpdictam diuisionem. Cum igitur hic improbet ea, di illic approbet, sibi contrarius. Praeterea ois alae potetia Vel est cum roneo sic est ronalis vel non cum rone di sic est irrationali, ergo non debuit eam philosophus improbare. Vt igitur videas a nulla est repugnantia in dictis philosophis ponitur dist5. deinde duae cocmnes, revi imo loco manifestabitur m philosophus non est sibiipsi contrarius. Disto est haec Diuisio potentiarum alae pol seri duplr. Primo considerando alam absolutae. Secundo considerando alam contracte puta ut est anima humana. Prima concri. Si fiat primo mo, haec diuisito pionale et irronale non est conueniens,quia non verificatur in qualibetata.Nam vegetatiua ut patet non habet potentias quarum alique sunt onales alique nonsimiliter sensitiva in bruto ergo die Aias patet, piatia ibatur, quia Ois bona diuisio debet suffcienter euacuare naturam diuisi. Nam ideo haec est conueniens. Aialium aliud r6nale aliud irronale, quia non potinueniri animal quod non contincat sub altςr membra
cda concla Si fiat scdo mo est conueniens Nam in R
400쪽
humana ut declarat philosophus in s i Ethi. Is eius Boair est irronalis vel ronalis. Sed irr6nalis est duplex quaeda quae nec habetionem,necpticipat one nec est apta obedire a tioni,d haec est potentia vegetatiua,quae di irronalis negatiuae scut lapis non videns, qui nec est aptus videre. Quaedaaut Ilicet non heationem est in apta obedire roni imperant sicut filius pii aut seruus diro, di haec est potetia appetiuisensitiva expiati potentia sensiliu ad motiua ni locum di de his loquemur infra. Un haec piatae licet essentiali sit irrationalis,quia no habet ronem in non di irronalis mere negati
uae sicuti vegetativa. sed di irronalis priuatiua quia rapta obedire roni, sistionalis est duplex, ouaedam estisinalis in seipsa di essentia iridi haec estis intellectiva, quaedam ronalis Pticipatiuae.&haec est quae licet non sit r5nem hias essentiastria ronem audit,& est apta ei obedire,o haec est pars sensititia non absolutae sed in homine in quo potis e virtus mora lis. Ex quibus patet s sensitiva praecipue appetititia in homine di irr5nalis pessentiam, dironali spe participatione. Ex praedictis constat nullam essὰ repugnantiam in dictis philosophi. Nam in. 3. de ala reprobas praedictam diuisione, io fecit quia considerabat de aliti de potentiis alae absolutae vir. iuxta qconsiderationem no verificatur praedicta diu so ut declaratum est per prima conc nem. In r aut Ethi.
approbans dictam diuisionem id secit, quia considerabat de
ait potentiis ens non absolutae sed tractae. s. de ala humana ut humana. i.ut in ea pol esse hilus virtutis Vsi in eodem loco inquit. Contemplandum itam dici uili de anima,c5templandum autem horum gratia, inquantum susscieter habet ad quaesita idest non absolutae sed pro quanto sussicit negocio morali. Et iuxta hanc considerationem veriscatur pindicta diuisio ut patet per secundam conclusionem. Adargit aut, cum di diois potentia alae Vel est cum r6ne. vel non cum rone, rndetur quod haec diuisio non est vera strictae loquendo reipriae nisi in ala humana, quae una exi-sens est rear vegetativa, di sensitiva, revi sic est sine i sineelsentiast di est intellectiva, dii sic estionalis essentialse,