장음표시 사용
71쪽
lux intercedat , ii oculos aperiat , atque ii obiectuin ipsum convertat Qquamvis con' ditiones illae mere possibiles, liberae, &eon,
. ingentes fine , iis aine positis obiecthni ipsum non liberὸ sed Meessari percipiatur .
IX. Contingens autem vocatur ens illud,
quod ita est, ut etiani non esse possit a de que eum es is essentia nitide distincteque percepta verit, prorsus indisterens me concipitur ve existere , vel non existere fortasse positio Itaque , cum eontingentia ne si tio ponatur, quemadmodum necessitas ipsa metaphystica, vel pssica, ver moralis sae potest, itidemque necessitas ipsa aliquando M'sliιra , aliquando vero Ondisionata solum vel hypothetica censeri debet cita quoque
varietas illa , sive distinctio in eum 'simia
admitti poterit ut ens asiquod vel metaphF- sice, vel hisce vel moraliter , Ω'absolute , vel hypotoatie contingens iratur , prout
ipsius oppositum, Pineta lusi physi he moraliter , vel Ast duae , vel hypo
Exinde vero perspicue apparet Moahumana. voluntatis arbitruim perfecte liberum esse non poterit , nisi metaphysica, si ita utque phrsie necessitas excludatur adeo' quis, adius ipse pryrsus iudisteiens , - Ο tingens sit, uti bynde 'iuntas i in acturi l .sum inclinet, ipsumque producat , ut oppositum quoque , si velit , amplecti pollit. Itaque quidquid in homine eeesIario pro- 'iacestur liberum, contingens, inditatense
m. poterit4 adeoque nόcesssitas illa quai
absoluta fuerit , arbitrio opponitur , humanamque libertatem omnino perimit. Sin vexo necessitas illa non absis a , sed. ispoihaiae sinam, vel di optirne uni liuertate componi , si vo eun indisterenua
72쪽
FARS L CHIL IV. 37pothesi solum, vel conditione oriatur , quae cum indisterens,, contingens foret, libere, consultoque posita, vel electa fuit; adeoque libere, consultoque illud etiam electum censeatur, quod ex ejusmodi conditione posita necessari consequatur . Ita Iibere eonsultonue homines obiecta corpora adspicient , si libet ad ipsa accedant, oculos aperiant, ae in illa convertant. Cum actum aliquena exerimus non operari non possismus, hoe estimo eodemque tempore operari simulque nota operari non posi unius sed libere tamen Oper nauta, quippe qui liberes, sponteque nos ipsos a LOperandum determinavimus. Illa, quae a Deo producta fuerint , necessarium est ut extiterint , infecta esse non possunt, Deusque ipse efficere non poterit ut infecta illa sint i sed illa tamen in seipsis non nee garia, sedeontingenti a censenda sunt, cum necessitas illa ex sola hypothesi oriatur, quod illa nimirum aliquando libere sponteque a Deo producta sine. XI. Atque ejusmodi quidem necestas, Meontingentia, quas hactenus exposui, rebus ipsis conveniunt si ad ipsarum essentiam , aut existentiam reseratur, adeoque ens altrquod in re ipsa spectatum vel necessarium vel contingens dicatur. Quod si ens aliquod ad aliud ens reseratur, ac modus ille spe-
qetur, quo ad ipsius essentiam vel existeh-tiam conserre possit, ipsique prὀducendo 've sormando requiratur , tunc ens ipsum novo distinctoque sensu necessaritim , sive com singens dicetur, Ita persectiones illae , vesattributa, quae rei cuidam inir nesse , vel essentiali vocantur, ad ipsius essentiam Mexistentiam necessarsa dicuntur A quod ens ibiud sine attributis ipsis extitere,. yer esse nodi Possit. Ita causae, a quibus res. . dc stectua
aliquis produci debet, ipsi producendo necet Dria vocantur . Quod alii latis stilis ipse pria diicit '
73쪽
-i in possit . Ita plurinia e dίmnis allat, de varism sufficiant. ut alibi me ostendetur, necessariae sunt ut effectus as quis caussa sua Irodveaturci est' iis sublatis cauis opera ,- estectus ipse produci non possio. Daque ens aliquod, quamvis in se, Pso eontingens se, adeoque existere . vel non existere fortasse possit , respectu tamen alierius entis nee se tuin dieetm T cd n e Deus sidum iuroque sensu ,-esarius hi ri vocarique debeat, quod neeessario ipse sit, nihilque proistis sine illo existere , sive proluei possit ereatae res Ohyies in seipsis quidem, με Asinio P sed iis c in tamen ad aliud Hessiai aliquando esse poterunt , cum ens illud independenter ab ipsis existere, vel es,
reperitur, quae ab intellectri nostro praecepta sierint, ut alia metapbysice , alia physice auia moraliter necesiuria dicantur, nostris et-eognitionilvis ineri debet atque in illa, certitudine distingvi solet , quam in om siendis obiectis illiis aequirimus . Itaque cem ritu ipsa ita debet, ut alia qui dieat Meraphysse eertitudo voratur illa', qua . 4ntiali ista physice necessaria eorumque ad --ibuta pereipimus ubi nempe res ipsa aluten esse non potest, quam ut a nobis pereepta fit ut metaphysie certi sumus in cir--lo radios onmes aequales esse ; totum esse nudus, siω patre 3 idem . non posse simur esse
Phise eertitudo dieitur illi, qua cogno- cimus artributi, miη physico necessario rei rerceptar conveniunt i. proinde, res ipsa silai naturae lesibus aliae, ue non postr: ut
74쪽
morasis denique ertituὸ est illa , qua entia moraliter solum Meetari , sive attributa cognoscimus . quae moraliter ipsi rei necessario conveniunt , proinde res ipsa raro, auu numquam fere aliter contihgat quam ut aenobis concipitur Ita moraliter certi sumum Uiro lium, Caesarem , Pythagoram extitisse , id ubd ab omnibus, vel a Pluribus ingenuis, peritis*ue viris asseratur,.
esse verum i&ciis. Quamvis autem. eiusmodi ognitionis, vel certitudinis moratis genus in rheoreueis di- stipis ni omnibus infrequenter admodum ashiberi consueverit, ac in iis perspicuitas illa , ,ertitudo inquir tur, quae ex ipsa rerum indole ac natura ,. simiaque ex obse ratione, et experimento physico oriatur sis practici tameta facultatibus , in iis, quae ad mores pertinent, in civilis vitae regendae rati e . in humanis actibus exerendis fidi . quentissime utiliter, ae necessario usurpatur Etenim si in rebus gerendis , eligendisque severior illa certitudo expectanda foret, humanus. animus mira atque inextricabili propemodum anxietate torqueretur nihilque
fere eligere, vel amplecti posse s eum subtilion illa certitudo in tanta rerum vicissitu dinem opthionumque varietate obtineri, sive ih erari vix possit. Itaque prudentis erit mr valem hanc certitudinem inquirere, eaque
duc Operari , ut sussus. - accuratius , in. Ethi ea demonstratur i XIII. inem admodum. ero latentium nae ritu , vel fixistentia spectetur , entia quaedami e necessarrat, Oniingentia ducuntur cita quoque, si attributa illa, vel asiectiones spe-
-xM-enti, capsis inesse poliunt L
75쪽
Mutabilia dicinatur illa, quae aliter exse 'ete, esse possitne ae 'i sint' illa nimirum, quae novum esse, novumque statu recipere subinde possisnt o ui Immutabilia vero censentur illa, quae aliter esse non possunt, ae in se sim adeo uenomae esse recipere, aut vetur esse amiciere
Itaque mutabilitas ipsa , vel ἰmmutabilitas e itis non aliunde oriri , vel repeti debet .quam ex modo, quo tactiones ipsae , Elattributa, quae in re eoncipiuntur, ipsi con- veniant. Si attribtitum ipsit ira metaphasica aut buca, aut morali nece rate rei conve niae, tune eadem res niterast V fhvsice, aut --is tuae. Vis dicetur Nin vero as tributum vel xietaphysica, , ' ph rea , vel Misuli eo δι' en conjungarur xliibi emini ei ob , . Vel Hysice vel mora-
illis istia proferendis conitabit. lata Quandoquiden vel in ovini muta THone , quaecumque illa fuerit , novum iis pi uel labes 'iust unirmn nritas , auestyodus qui velut mutatio nis Hussieni Hibus, finis is tactus esse oncipitur, ex varia ejusmodi hiitate , si v pro vario en
Eglationis genera dissino Tolenil , ut ad hu quidem substantialis , Aia vero aeeidem aiax
76쪽
anx ira αὐλαια, mutatio ipse ascitidem varias m. Elasses aeeurate diri ni , variisque nominibus appellari solat , ex varionii iuviri astes ionis , a identis , aut modi genetre, qui in ejusmodi itatione producatur, varia quoque mutationis indoles , idea,
Ita mutatio illa, quae ad Ganmatem e tui terminum dirigatur . augmentalis , Vel rimi M.tia voeatura quod in illa nova extemsio, vel quantitas acquiratur, adeoque sub santia vel augera, vel decrescere concipiatur. Q si quami as eadem perseveret, sed ta-nim ad maius , minusque spatium rediga turri r facti , vel eondensatia dieetur ut eadem aquae, lanae, aeris, vel spongiae aio. Jes ouan inas aliquando majus, a quin Muniis patiun oce pare 'ii inicitur Mutatio, qua nova qualitas aequiratur, dic Itur alteratio ae plerumque nomen ipsinar, ac discrimen a varN qualitatis acquisitae , si ye productae genere sortitur, ut eat acti a ealoete , dealbati ab albedine . Itaque haremutationis specie latissime patet, atque im ita fere mutationis tum corporeae 1 tum inco r 'ra complectitur ut eum liu peritu stat Sc adeoque si mutationes ilias exceperis , quae adis amitatem , figuram rogo tum , veluti terminum diriguntur
bqualitatem producer exirimantur utario , qua corpus ex nota Lei mali uiri transfertur , motus vocatur Odeoque iocalis hie motus optime, fisu syr vanu a Φ
disponuntur, situs , ori vel positura voca, turra atque ex ejusuod positura vel ordine
77쪽
erystallus contusa in pulvmmn, in farinam; converiantu , raedem, stalli , triticique partes nomin ordinem . in , vel
Tu sitionem acquirent a que earilem exa partes ita disponi , varioque si collocare
poterunt , ut exinde vel rotunda, vel Quadrata figurar oriatur. I tario , qua res aliqua mirae Prius disterens, iners, ae oti dii fuerat, optrariir ω aut estectum, sive actionem ab altera re
Productunx excipie, Acti , vel assa vocatur i, qualitas illa. sive dispositi pensio, Linlitas , quae o putribus iteratis
actibus aequiratur , ut novus actus veterisbus a ite alia similis produeatur, Habrius
vocari seleti ut ex pluribus emendi actibus sit frequentu. - hab rus, o putribu iustitiae actibus 4--rinus, a bitus contrahitur. U.substantialis vero muratio censetur DI . in quae non aecidisti solum, ut m di, sed ipsa quoque res ae μbstanti nova Producitur r ut cum ex ligno fit ignis , me cera igni imposita sumus, ex cibo sanguis
ει caro e. Quandoquidem vero creatae nae
mirae viribus aliquid e nihilo pindues et o
se, vel inrerire debet , ut in exemplis illis arearet. Quod si increatae , hoc est divinae
ex nihil produeatur, productio illa nonge-mratio seire rea Adiecturi, quemadmodum fi res ipsa non in substantiam aliam, sed in nihiliinvia redigatur, tum in ruν, corrumem vel mora, χὐ-n misi voratur . Ita xoque si substantia una in alterius gene is lactantiam divinae potentia viribus convertari, i adeoque materiae , seu corpori , cui ut quaedain substantiali, μ' ia inerat, ea
78쪽
diretur. In L ii vero dis nine, ver elire eo gnosti possit an mutatio illa, qua m-bis explieandae eoivigerit . acredentalis solam, vel substantialis potius censenda sit momnibu-- aecuratius. ii, Physi---- debet. Illua viarum hi obite observasse iuverit, quod substantialis mutati neme X. uno, neque ex Plar etiam accidentum misereri potest, quae Musarx fuerinen eum ita mutationi obnoxia el 4'ssit, ipsa tamen adhuc incolumis atque ea v. Perseveret, ademite uno promis eodem τε tam nundi demetur. Ita -- a praeclare observavit quod nema n miniae M in senectute, - fuit uom si nemo est mane
stre Urietas, illa, no effieie, ni ta eadem hominis. natura, ae subflantia in puero, adu=to , a sene. reperiatur . Iri, aues nis
bus, quae ipsi, inerant e recla, ta in aerem avolantibus novae Partes aliae sua: cedan lina tamen eadenaque cor vis humani iubstanti voe tur; metu sensu intelli stin latam a corpor a viri dirinae potiritia: viribus instaurari,. antino conjungi, adeo--e delauctos homines reum stere posse, ut a pluribus, Ethnicis, etiam . Pluto pius mittebatur
79쪽
pomest, qud in Deo quidem nulluna pro ius mutationis genus iungi poteritri eum ipse neque in substantia , neque in attribu- tu, aut affectionibus , quae misso eonesinuntur alterari possit, sed omni Ieremis, ae inmistab/lis esse debeat, ut alibi demonstrabitur . Creatae vero substantiae quaecumque
illae fuerint, ita mutabitis esse debent , ut ii corpore' illae sint, tum m/substantiali quoque mutationi obhoxiae esse possint . Si vero incorporea sint, partibusque areant, adeoque dividi, discerpi corporeisque moribus percelli non possint, Meia dentalem uidini litationem subire illa po
Ierunt, novasque incorporeas affectiones in
duere, sed ipsarum b. λpi , neque interire , hi ue senerari , sed
Deo sinum ex nihilo creari , aut in nihil iredigi poterit, ut aeeuratius ostendetur ubi de incorporea, ac immortali humanae mentis' substantia agendum erit. ose vari clanique poterit quc', quamvis eiusmodi mutationis substantialis
Q aecidentalis genera corporeis praesertim rebus conveniantis aliquando tamen abstra eximn incorporeis, ave mori libus η Maa. Us HS scit diu , Ut illa quoque in sua velut substarii destrui , siquando rei orato cidentaliter solum , ineolum tamen substantia, variari videantur. Ita plerumque dicimtur historiam aliquam sies variis Scriptori trus exprimi, ut imis substantia diversa sit, ubi quod ab uno asseritur, ab alio destrua
tur. Sin vero in quibusdam solum ei reum , stantiis varietas habeatur, aceidentalis soluim
mutatio cense i sola , quae facti iis iniis
non adversetur . Contractus cuiusdam vis auctoritas aliquando leviter soluit , vel accidentaliter mutatur , aut infingitur alia
quando vero ipsa quoque μbstantia truncigi ,
80쪽
vel interire concipitur . Ita possi si , domAnium, ius actis , debitum , uri EI; Se. aliaque id genus ex uno in subjectum aliud mmferri dicuntur perinde quasi locali quo dam motu ex uno i aliud migrarent . . Ita denique laudatis viris honorem accedere vituperatis honorem detrahi, vel auferri dicimus a quod honorem ipsum veluti realem quandam flectionem concipere consueveri mus, quae hominibus inesse possit eum a men honor ipse in externa solium aliorum hominum opinione positus sit , nihilque sit aliud qui extrinseca quaedam denominatio , quae alicui concedi , vel auferri possit. Cum tamen in iis, quae ad mores pertinent, atque ad tranquillam cum hominibus aliis societatem reserri possunt, eiusmodi moralium entί-rcitum, ac denominat onum vis, & auctoritas maxima esse debeat , quippe quae ex veris quibusdam is realibus astectionibus velliti caussis oriantur, plurimumque ad tranquillam hominum secietaten conferre possunt, ipsa, rum singula veri , ae realis entis instar hasberi poterunt , ut ab Ethicisci auriscon sultis optime demonstratur.
I. TArietas illa, sive distinctio, quam in
extrema superioris Capitis parte complexi sumus, illa nimirum, qua ens aliquod aut murabile , aut .mmutabile censer, voeaarive debet; aeeurate intelligi, vel explieari non poterat, nisi prius in nobis idea quaedam Spatia, Moius , a Temporis excitareis
tur. Etenim ens illud mutabile nobis intelligi, dieique solet, quod vario distincto. que tempore varios veluti status acquirit ue