장음표시 사용
91쪽
qvidi ante rerum omnium originem e elariatur , inane prorsus ae imaginarium phantasma censendum erit , quod ex nostro cor ripiendi more oriariis.
X. Ex ipsa quoque pereeptioni, nostrae
natura , impotentia, simulque ex praecone
dam partium multitudinem necessario maci in mus , ita quoque in aliis etiam durationis generibus, hoc est in ternitate , atque 2E'iternitate varias illas, sibique uecedentes Hiraminis partes concipere consuevimus; quamvis in illis nulla partium varieras , di- sinctio , aut succissio reperiatur . Siquidem 2Eternitas ipsa emis om uno immutabilis di ratio me debet Ladeoque eum in illo du ratio atque existentia invariabilis esse Gheat , ideoque partes in illa existere sibique sueeedere non possint , ne quidem in ipsus duratione partes aliquae admitti poteront Hi mi.initas optime definitur: Interm n
bilis ilia tota simu perfecta posses sadeoque ternitate neque trius , neques rivi , neque pMπενῖium , neque futurnis,
e gi poteri scuti in Tempore nulla pars praesens admitti potest , sed partes om
nes aut praetcritae, aut futura sunt, adeoque
invisibila solum ipsius instans , veluti pr. μι, - ei ues ita ieissim in Mernitate
neque Pars una praeterita, neque sutura esse potest , sed omnia simul praelantia atque in indivisibili simul constincta , vel existentia dAEO: Quaecumque vero de Erernitifiae iam diximus, de ipsa quoque AE is erit, a re vel Evo eonstitui possunt illa nimirum duratione, quae aliquando quidem incoepit, sed nunquam tamen desinere debeat i adeoque initium quidem habuit, sed nullum omnino finem est habitura . Eiusmodi vero duratio . 1 nis
92쪽
nis genus Angelis is humanis animis eon' venire concipitur , qui indole naturaque sua
perennes, ac immortales esse debent corporeis quoque substantiis adscribi illa posset si ita a Deo conserventur , ut in illis nullus
omnino interitus, atque mutatio esse possit. XI. Ceterum ex accurata Motus , Spatii , QTemporis natura iam explicata perspicue apparet quod maxima , de arctissima quaedam assinitas, .connexio inter illa reperiatur , ut unum ab alio mensuretur, hoc est unius intensio , vel magnitudo ex alterius extensione , vel magnitudine deducit tur. Hinc motus ille aequabilis, vel uniformis vocatur,
qui aequalibus temporis partibvs aequales spatii partes peragit a Llle εὶ νίον dicitur qui vel eodem temporis spatio plures , vel minori tempore eandem spatii partem absolvat Tempus illud ma ui , aut longius vocabitur , in quo plures spatii partes peraguntur , aut plures motus partes eonficientur
Spatium denique majus erit , quod diuturniori motu , maiorique tempore peragatur . Itaque , cum localis motus quilibet in tent pore quodam perficiatur, successivis partibus componatur, variasque spatii partes sibi ordine succedentes suceessive excurrat , adeoque successivis etiam temporis partibus mensuretur , manifeste apparet quod motus ipse in in si visibili temporis spatio', sive in in stant , fieri non potest , ideoque motus n-
flantaneus omnino repugnat , contradicti
nem involvit , ne ab infinita Dei potentii produci potest mi ne ubi nitida quadam ratione , intimoque sensu percipiatur quo hi, gitati quaedam in instant , vel in indivisi-hil temporis in nobis peragatur , certissima inferri poterit pereeptionem illam eo poreae substantiae motum esse non posse a adeoque iubstantiam cogitantem Prorsus tris
93쪽
mpore Aesie oportere. Inserri etiam pol ite Angelos humanos animos a corporae separatos alio prorsus , mum localis , moriam Fenere ex Μa in locuta altiam ransire e vii meae substantiae illa sint adeoque eorporum instar moveri non possine . Ubi veroe coneipimus videndi vim velut ex nostris oculis erum petitemAEL Oincta corporale venire, iis euitatior nn taliam inmuni assii ut Roma Constants tolim tram dire, stan infantiae praeiudieio fallimur, eam objecta, empora in nobis, ipsis , hoc est in
ipso imaginibus , moeimur, qvar sensibus exceptat cerebroque impressae ab anima, vir piuntur, adeoque cogitatio non ex una in urbem aliam , sed ex una in maixine
debuerunt , imippe quae facile e entium itilorum id eis excitari , tetua eum illis arctis. simo sindere emungi soleant . E enim qui μῶν --illam subtilius exploraverit , --Veluti insiliatum concipimus. 9me profi,cto intellige infinitatis ideam ex si alii, durationis, numeri me notionibus Gerara Ri , quod in entibus ilia ex is, quae, dg , concipiatur, auseoque eum numerus, ε extenuo quaelibet seme iterumque ae infinitie iterari , vel multaplicari posse eo iri , miliusque a merus, patuini, aut tem --yus, apprehendi possit , qui novis partibus. aufert,eMeat, exis e Gn sonte i
94쪽
sinitas illa , sive infiniti notio profluxit
quam pluribus etiam emibus aliis tribui.. muS ur potentiae, sapientia, perfectioni Sce. quae, quamvis incorporea, ae inextensa sint, cuiusdam tamen extensionis vel magnitudinis instar partibus una coniunctis atque ite ratis componi concipiuntur. II. Itaque, ut illa, quae de Spatio, Tem pore, ac Moti superius explieata sunt , clariora fiant, simulque variae quaestiones, quae
tum in reliquis Metaphys cae partibus , tum in disciplim, aliis institui solent, facilius dirimantur, de sinit ipso , ae insinii brevinsἰ me agendum erit . Quandoquidem vero exentibus illis , quae infinita voeari solent, quaedam non vere insinit , sed indGnita potius censeri debent, ur opportune mox ostendetur ambiguitas omnis , atque error
auseratur, en ipsum ita distinguemus , ut
aliud quidem sinitum , aliud vero indesin
tum, aliud denique; n tum dieatur. Finitum vocatur ens illud , quod in eo entis genere, statu, vel idea, in qua concipitur , limites aut terminos aliquos habere debet, quos excedere ver superare non o te stri illud nimirum , in quo nitium aliquos, simulque finis reperitur, quibus veluti terminis utrimque cireum scribitur. Ita lilii ea sinita dicitur illa, quae utrinque terminos habeat 3 finitus calor , finira albedo finita potentia, celeritas, perfectio,&c.dicetur illa, in qua certa quaedam , ac determinata intensio reperitur . Itaque facile ens aliquod
in suo genere finitum esse concipitur, ubi nitide intelligatur ens illud in hoc ipso genere augeri posse V hoe est illi novas partes , aut gradus prioribus similes adjungi posse Ita velocitas illa , quae in Sole reperitur , nitar censeri V voearique debet, quod faciis senseri alia hac celeritate malo concipi
95쪽
admitti possit, eademque linea nobis propo-ιta novis partibus aliis augeri posse conci y litur. Indefinitum . vero oratur ens illud , i quo termini a nobis intelligi , concipi , vel definiri non possunt; sed quaecumque demum inagnitudo , quicumque vel partium , vel graduum numerus, quaecumque intensio, ei
extensio a nobis in oe ante percepta suerit semper tamen in illo extensio novari novaeque rartes aut gradus alii supererunt , qui eo cis in illo possint. Ita, si Mundus ab aete no eonditus foret aut in aeternum duratu . rus es et , hominum dierum, horarum, C. mimerus indesinitus esse debere . Etenim quicumque demum hominum numerus ab intestici nostro Oncipvetur, semper nume rus alius superesset , qui in hae ipsa indefinita raciminum mulii rudine eontineretur . . Hateria in indefinitum divisibilis, sive male, sm divisibilitas induinii esse dieitur, quia
dato quolibe divisionii , aut partium, mero , semper aliae partes supererunt , quae partibus aliis composi cita partes alias res tui, dividique possint . Ita Cartes usinbversiim indefinitu esse putavit , quod λι-
cumque demum Universi limites ab intelle- et nostro concipiantur, semper tamen extra
illos nova extensio cincipi possit secumque extensio illa sive trina dimensio iuxta Car ieesum eorporea esse debeat, e pocis , ac Universi extensio nullis omnino Obus ei cumscribi poterit , adeoque in desinita cens ii debebit. III. Infinitum denique diretur ens illud,
quod terminis omnino caret tantumque
est , ut in illo fines aliqui concipi , vel
96쪽
gatur nullos in ipso terminos esse posse est a que in exprimenda infinis idea, vel infini ιν
voce usurpanda plerumque fallimur, ubi n- finitum ipsum eum indesinito temere eon sundimus, idque insin tum vocamu , quod n desinitum potius censeri, vocarique ebet , cum tamen unum ab altero perspicue distinguatur, atque infinitas ipsa ita secerni debeat, ut alia quidem xeniima, alia vero ab
seli, a dicatur . . . . . Relativa, vel negatiua infinitas ocatur Ἀ-la, quae ex nostro concipiendi modo depei det, ubi nempe mens nostra terminos, ac ianes aliquos in re concipere, et definire non potest eaque de ea uta rem ipsam infiuitam eis censemus quamvis in illa termini , vel fines aliqui nobis incogniti reperiantur. Absoluta vero, vel positi ν infinitas dicertur illa, quae terminos omnes excludit; , quamvis in illa fines aliqui apprehendi comsueverint quod infinitas illa tenuem mentia humanae vim superet, perspicue tamen inte,
ligitur ipsi terminos illos, qui in ipsa tem
re percepti fuerint, repugnare . Ita duratio, vel aeternitas illa, quae Deo conveniat, resepectu nostri relativa solum, vel nρgativa con'
cipitur quod ipsius infinitatem alia ratione eoncipere, vel exprimere non possiumus, ii siquod in illa erinincis usos admittere non possumus; sed ipsa tame in se vere, absim, te, positiveque infinita sis, quappe quae termLias ninino careat , cumque nullum initi an habuerit, nullum quoque finem sit habiturg . Hi ne observari facile poterit quod ab intelis lectu nostro perspicua civi dem infinitatis nulla vero infinit idea, quae narida , curata sit haberi potest Perspicue nempe
intelligimus rem aliquam terminis carere adeoque vere Unitam eis oportere; at ba
97쪽
ri sius ideam angustis finitisque pereeptionis: nostrae finibus eircumscribimus , adeoque ipsam esuri Disam, aut saltem indesinitam concipere cogimur quem otium sere o ιAgonum, sive mille laterum figuram postibilem esse, eiusque attrabuta nitide percipimus, ut externos angulos a pro uictis mille lateribus formatos quatilbr qua's es
se; sed hi gyni tamen ditam nonnisi . re confusam esseagere, animoque eomplact,
IV. Supposita hae entis absolutes, positive, --. infiniti natura, idea, vel elina , . a Physicis, ae Nisaphysicis acerrime dispuratur an ens aliquod existat, vespossibile sit; sive potius intrinsece repugnet, conti edictionem involvat , adeoque iuxta principia sineries exposita nemuidem ab ipso Deo produci postue Plurimi ex veteribus, ac recentioribu e iam Philorophis insnpium pium non modo ab infinita Dei potensia produci posse frui Miam productum esse, opinantur. Siquidem plurimi materiam in infinitunae divisibilem, esse tum physieis tum mathematicis quoque rationibus ostendi posse arbitranturis, adeoque iis, et v,libet extantions , orporis, materiae Parte infinitam prorsus partium, multitudinem admittendam esse conrendunt , quippe Q. α. 1 nullo prolsus divisionum numero se hauriri possit . Ita Cartesius, quam usi non issinis , d inde'iis potius, vocem usurpa-vmit , infinitum ipsum a Deo creatum addi msi cyni in spatiis illis, quae nobis ima Φina a dicivitur, metensionem, adeoque in ua hypothesi corpus admiserit ud proinde nullus unquam huic extensioni ve Uni verso finis inesse possit . tenam argumen tum illiud, quod hie ab illo usurpatur, per
spicue ostendere nullos in Universo limi
98쪽
esse posse, alioquin, si fine aliqui exist
rent, adhue extra illos extensio quaedam sine corpore vel universi parte conciperetur
quod ab ipsius hypothesi abhorreret U. Alii vero quidquid a Deo iam libere consulioque productum fuit, finitum esse eoncedunt , ut omnia in nransuri, O numero, pondere , creata sint , ut a Sacris Litteris aὶ erudimur Fieri tamen posse contendunt ut infinitum aliquod ab ipso Deo producaturi nequae aliter infinitam ipsius agendi vim, sive omnipotentiam intelligi, vel explicari posse arbitrantur , quam si infinito
prorsus effectus , sive infinito flectuum nix mero producendo par esse possit. Itaque existimant blandum ab artein creari potuisse adeoque infinitam annorum mensiumque multitudinem haberi potuisse quemadmodum s Mundus ipse jam conditus in aeternum conservetur infinita prorsus dierum, mensium , annorumque multitudo produceretur Quinetiam asserunt infinitum unum alio infinito maius haberi posse ut quemadmodum nempe finitum unum alterius finit duplum duodecuplum esse potest , ita quoque infinitum aliquod alio infinito quacumque Propo sita ratione majus admitti possit; ut, si in-- finitus tominum numerus admitteretur, duplo infinitus oculorum numerus sit futurus Is infinitus annorum numerus unae cum Mun- qui ab aeterno creatus esset, admittere-
Iur, mensium numerus duodecuplo infinitior esse deberet Hinc illa , quae De infimisisInfisi Ortim, ac infinii par orum ordi bis ai plerisque Mathematicis acerrime disputatae sunt, ut flenderea varias classes illas , auc
99쪽
ordines, qui infinitis magnitudinibus admittuntur, in infinitis etiam concipi vel admitti poli. Quandoqisidem ergo infinitum ipsim , innnitorum asses, ordines, pisumque attributa nitide, accurateque a nobis intelli-giis ostendi possunt, intrinsece possibilia, sive non repugnantia censeri illa debent , ut
proinde ab infinita Dei potentia produci
possint. VI. Quamvis autem hare, aliaque s gemnus plurima subtiliter inventa, atque
sit, liniis alii tamen ingenio doctrinaqueir stantes viri infinitum illud , quod terminis
careat, ereque infinitum sit, omnino repugnans, impossibile sive contiadictorium ex Mimant: e proinde Deus ipse , quan somnis intens si infinitum aliquod neque prodi duxerit, neque producere unquam possit. A primo quidem conspicue certoque a paret quod multitudo quaedam infinitari trinsece repugnar, Qeontradietionem in vobvit. Siquidem numerus omnis, a militit do, quaecumque illa fuerit , ex unitatibus una conjunctis is multiplicatis exoritur padeoque umerus infinitus ex infinitis undi tibus onstare deberet. Quemadmodum ergo numerus ac multitudo quaelibet, quae ab intellectu nostro pereepta fit, novis unitatibus augeri posse concipitur , a nulla prorsi' multitudo estingi must, cui numerus alius, amitates aliae , aut alia multitudo adjungi non possit, numerus ipse additionibus possibilibus carere, terminis destitur, vereque in finitus esse non poterit . Quaeeumque oro de numero, aut multitudine dicta sunt, delinea quoque, super fiete, corpore is allam quolibet magnitudinis enere vera eis debent cum magnitudo quaelibet multitudinis Mistar, ex ortibus iteratis vel urultiplicatis
ccursa: adeoque, sicuti inulasece repygnu
100쪽
aut impossibilis est magnitudo , cui novae partes addi non podiat, iisque partibiis augeri neqneat, ita quoque magnitudo inlinita, impossibilis esse debet. Accedit etiam quod si naagnitudo quaedani, aut en vere infinitum existeret, vel ab ipso Deo productu naforet, infinita Dei potentia prorsus exhausta conciperetur quippe quae infinitum illud augere, ipsique novas parte adiungere non potest. Itaque Philosophi illi, qui praesertim de cauis infinitum aliquod a Deo produci posse contendunt , ut insinita Dei potentia a nobis intelligi , defendique possit, omnipotentiam ipsam evertunt, fierique posse arbitrantur ut infinita Dei potentia exhauriatur, quippe qui dixerint en illud possibi- neque repugnans esse, quo posito sive producto Deus ipse amplius omnipotens esse, vocarique non posset. Hinc ad rationes, Wargumenta singula , quibus opposita sententia essendi solet, reponunt quod materiae divisibilitas non infinisa, sed indefinita χ-'lum censeri debet; quod sortasse Mundus ab
arterno creari non Ozelat , aut certe motus
ipse S tempus ab arterno incepisse non tuteri, quamvis etiam tum permanentes , tum Decoxae res ab aeterno productae fui Gsent, a Mundus ipse cum permanentibus ae successi visentibus in aeternum conservaretur, duratio tamen illa, rerumque numerus,
qui a nobis percipitur , non infinitiis , sed solum indefinitus, else deberet, cum praesens hie dies veluti finis ac terminus esse debeat, a quo indesinita illa duratio exordiatur, aut in quem desinat. Ita quoque constanter opti- . meque docent quod extensio Mundi ne inde- Inii quidem, sed omnino sinita esse debet; cum Cartesii sententia , cui infinitas illa innititur, absurda sit, ut sequenti Capite de . monstrabitur quod infinitas illa, quae ans,