D. Ioannis Molani, s. theologiae louanii professoris, ... De historia ss. imaginum et picturarum pro vero earum vsu contra abusus. Libri 4

181쪽

L1B. II. CAP. XLII. 1 s ' duros nocturnis sacris δο Astare fixos cereos. , Et unde haec habuit Ecclesia ' : O i Tunc summa cura est statribis. o Vt sermo testatur loquax, : erre fundu penditis , L

In picturis caueta m esse quidquid ad lue

i bidinem prouocat. .

: D Orro, si in picturis omnis lasciuia vi-I tari debeat, quanto magis quicquid

ad libidinem prouocatὶ ut merito hic exclamet Ain br. catharinus, Quod vero Calhaν. omnium est te terrimum, hac tempestate, de cultu in excelsis templis sacellisque offendas imuinsipicturas tantae lasciuiae, ut quicquid nas tura occuluit turpe nostrum ibi liceat contemplari, ad excitandam non deuo- tionem sed cuiusuis demortuae carnis li. ii bidinem . Quasi inquit Olaus historicus - Septemtrionalis, interior caro non sum ceret sibi in deiiciendo homine, in mille tentationes fragilitate tandem sua cora lapsuro, nisi δc externae augerentur pso uo Cationes. Notum est pictores saepe infantem IEsvM nudu s ulpere aut pingere: sed ob hoc male audiunt a multis non, G exiguae tar

182쪽

tis Da H i s T. . s. t M A G. exiguae pietatis & prudentiae viris. Quid enim in hac nuditate esse potest aedificationis 3 Atque utinam nulla hinc oriretur in paruulis destructio , nullum in pusillis scandalum. Vid crint ergo pictores ne suo malo discant quid sit quod Dominus

Mail. i8 ait, Qui scandalizauerit olim de pusillis istis qui in me credunt , expedit ei visus edatur mola asinaria in collo eius& demergatur in profundum maris. Vae homini illi per quem scandalum venit. Certe si antiquas picturas consulere Velint, facile aduertent in eis puerum I g-s v M decentur & honeste depictum esse, ac sic se multum a maiorum simplici-L si id egenerasse. His adde , quod Gui- . . lelmus Duranius Mima tentis Epis copus scribit de quibusdam Graecanicis Ec- - clesiis in Rationali diuinorum officio. rum, Graeci ait, Vtuntur Imaginibus, pingentes illas ut dicitur , solum abymbilico supra dc non inferius , ut om- vis stultae cogitationis occasio tollatur. Prohibet deputatio Tridentinae Synodi, omnes libros qui res lasciuas seu obscoe

nas ex professo tractant, narrant aut

docent , clim non solum fidei , i Ed de morum, qui eiusmodi librorum lectione facile corrumpi solent, ratio habenda sit: quanto ergo magis prohibendae sunt huiusmodi picturae, non tantum hi sacris Imagi-

183쪽

poetico.

Lis. II. CAP. XLII. IAZ se Imaginibus,sed etiam in prophanisξNam virecte dixit gentilis Poeta: Segnius irritant animos demissa per aurer, Hsira

Quam qVa Iunt oculis subiecta delibu , ct quar se sibi tradit Jectator.

Huc facit & illud Erasmi, quod ex in stitutione matrimonij Christiani, quia r is

ea a Patribus Tridentinis non abs reto. . damnata est, citatione mea conseruare

cupio ; eo quod apud multos infirmos Erasini authoritas dc iudicium multum valeat. Quemadmodum inquit,non decet in familia audiri sermonem lasciuum, ita nec tabulas habeti conuenit impudicas. Loquax enim res est pictura tacita, Asensim irrupit in animos hominum. Turpitudinis delicijs quidam ornant sua con clauia, quasi iuuentuti desint irritamenta ' inequitiae. Mebra quae verecundiae gratia celas ne videantur,cur in tabula nudas,&nunquam ea pateris abesse a c5spectuli . berorui Nec minus eleganter idem in institutione Christiani hominis, Aristoteles,ait,adeo putat picturas statuasq, lasci-L : uas ad morum corruptelam facere,ut hoc ', velit per Magistratus publicis legibus caueri, ne quid Imaginum sit in ciuitate quod admoneat, turpitudinis: lingua loquitur auribus, picturaqoquitur oculis ;multoque loquacior estnpictura, quam oratio , & frequenter qltius descendit in a / G a pectus

184쪽

ro Da H i s T. S. I M A G. pectus hominis. Quid memorem quanta sit in signis ac picturis licentia Z Pingitur dc oculis repraesentatur , quod vel nominare sit turpissimum. Haec argumenta prostant publicitus, in tabernis ac foro , de volentium nolentium

oculis ingeruntur, qui biis incendi iam frigidus aevo Laomedontiades & Nestoris hernia possit . O legum & Magistratuum oscitantiam Errauit autem grauiter Philosophus , dum Imaginum obscoenitatem undique profligans. , excipit deos quibus leges attribuunt turpitudinem . Sentit opinor de Venere de Cupidinibus nudis, de custode hortoru, de Satyris & Phallis Bacchi, in quorum festis solenniter turpia agitabatur. O no .uam Philosophi religionem i in dijs permittit turpitudinem, ubi maxime conueniebat abesse turpitudinem. Quanquam Aristoteles ab huiusmodi sacris vult at ceri teneram aetate. Agamus gratias Deo

quod nostra religio nihil habet non castu& pudicum. At tanto grauius peccat, qui rebus natura castis inuehunt impudicitia. Quid est nece sse initemplo depingere Dauid contemplantem e fenestra Bethfabeam & ad stuprum euocantem aut implectentem ad si delatam Sunamitina, Herodiadis filia saltantem' Argumenta

sumta sunt d diuitiis libris , sed in expri-

mendis

185쪽

LIB. II. C A P. X L II. r smendis foeminis quantum admiscent ar- tifices nequitiae. Et iterum ex Christiani matrimonij institutione ; Artifices quidat: cum pingunt. aliquid ex Euangelica historia , affingunt impias ineptias. Ve-u luti cum exprimunt Dominum apudii Martham ac Mariam exceptum conii uiuio , dum Dominus loquitur cum, Maria, fingunt Ioannem adolescentem M. io. iii clam in angulo fabulantem cum Martha,

Petriim exiccantem cantarum . Rursum' i ire conuiuio Martham a tergo assisten- . iii rem Ioanni Eltera manu iniecta humeris, ii altera velut iri idente Christum qui nihil horum sentiat. Item, Petrum iam, Vino rubicundum, cyathum admouere hi labris. Et haec cum blesphema sint & im ' Era ubi. pia, tamen faceta videntur . De rebus fa- de am, cris qualis debet esse sermo, talem decet biis co esto pii littam. . s clesiaιο.

ii Et quemadmodum blasphemiae genus 3 est sacras literas ad ineptos & prophanos '' i iocos detorquere: jta gipui poena digni s h.

. sunt , qui cum pingunt canonicarum Tridoni. scripturarum argumenta, de suo capite Sess. q.

i miscent ridicula quaedam & sanctis in , digna. J Quid vero mirum, si obscoenae, picturς tantum moueant, cum nonnullos

ii etiam ad libidinem prouocauerit picturgi artificium abs lue manifesta obscoenitate3 Ε .EL. Vnde apud Ezechielera Oholiba, edita

186쪽

rso DE N I s T. S. I MA G. vidisset viros Chaldςos depichos in parte

te accinctos baltheis renes & thyaras tinctas in capitibus eorum, formam ducum omnium, insanivit super eos concupiscentia oculorum suorum & misit nuncios ad eos in Chaldaeam Similiaque legas apud Valerium Maximum, ' factorum ac dictorum memorabilium Libidinosis vero picturis merit d adiicitur ω eae, sacrilega simul ac fabulosa, de qua sanctus Augustinus scribit libro secundo , de ciuitate Dei. Apud Terentium , inquit , flagitiosu& adolescens spectat. Tabulam quandam pictam, ubi inerat pictura hac, Iovem . . tac

quopacto Danae misisse aiunt quondam in gremium imbrem aureum, Satque ab hac tanta authoritate adhibet patrocinium turpitudini suae, cum in ear iactat se imitari Deum, at quem Deum t qui templa caeli siumma sonita

uo homuniis non facerem ' ego perst illud scia Cos . ac lubens. eap. 16. Merito itaque in Confessionibus idem Do ea e Dochor exclamat cotra eos qui eiusmodi

iuuentuti praesegendo instillant.. O flume. A i x ri reum i iactantur in te filij hominum. io 1. ι8. cum mercedibus ut haec discant. - D - Auscul-

187쪽

Lia. II. CAP. XLII. IsrAuscultemus igitur ad Canonem Ioo. ciuit. sextae in Trulla Synodi, Oculi tui recta aspiciant , &Domni custodia serua cor dia vituu, iubet Sapientia. Corporis enim sensus sua facile in animam effundunt. Picturas ergo quae oculos perstringunt α mentem corrumpunt & ad turpium voluptatum mouent incendia , nullo modo deinceps imprimi iubemus t Siquis autem hoc facere aggressus fuerit ,

deponatur.

Et rursum ad verba Clementis Alexandriae presbyteri, qui post acrem reprehensionem paganorum, eo quod in icubili decumbetes Venerem nudam res piciunt in tabellis depictis , habeant quoque Paniscos & nudas puellas &ebrios Satyros & membroru erectiones quae picturis nudantur, tande concludit, Horum no solum usus sed etiam aspectus Clim de auditus deponendam esse memoriam φρ' Vobis annunciamus. Scortatae sunt aures vestrae, fornicati sunt oculi. Et quod est magis nouum , ante complexum vestri adulterium admiserunt aspectus. Nescio autem an ad huiusmodi lasciuias pertineat quod a Ioanne Triti hemio. tum alibi tum praecipue in libro de claris scriptoribns, Germaniae notatum est , Ioannem de Hildes hem Carmelitam, Lectorem dc Prjorem C ssellensem,

188쪽

in Da H i s T. f. IMA G. beati Petri Thomae Patriarchae Constara tinopolitani, antea Generalis Magistri, ita Ruenione auditorem scripsisse in quem dam turpia pingentem librum Vniam , claruisse anno 1 7 O.

Imagines a nimia tu au . siti ac D

dibus, conseruandas esse .

A Ddmus porro aliquid de antiquia

tatis Imaginibus. Nam & Ambr. Catharinus annotauir inter abustis Ima ginu, quod non ea custodia seruetur, qua: debent, carie, situ&alijs norijs .l Haec igitur vitanda sunt, ut nihildnhonestum in sacris picturis appareat. quod si per quorunda negligentiam situs & squaloram, . quibusda locis eas inuaserit; audiat quod uisbium Athanasius scripsit de eo quod Dominus carnem humanam assumsit. Quandoquidem ait, ea quae in tabulis picta sunt, cum . figura per sordes & si tum deleta sue Tit, necessarium est ut denub pingatur

α reficiatur, modo talis sit ut adhuc renouari in eadem materia & tabulis possit: nam per eandem formam dc materiam. destruitur, ve ante fuit consenti .

in qua depingitur , non rum potius in eo quod

189쪽

L i B. IL I CA d. XLIII. Lentri, Huius 'rei illustre exemplum obseruant in Ecclesii Beghinagij Distensi s. quod aliis imitandum propono. Cum enim eius loci venerabili pastori Nicolao Eschio sub annum aetatis meae undecima cohabitarem qui non solum sorores meas eiu dem loci alumnas, sed de me tunc in studio pietatis formabat) saepe aspexi antiquam & venerandam Christi crucifixi depictam Imaginem, pleui plertatis & artificii. Quam idem pastor dicete- Douari &illustrari deinde curauit, ut non videretur aliter differre. ab antiqua, quamsicupipsa antiqua imago differebat i a se ipsae, cum primum depicta fuerat e nili quod anno depictae Imaginis, qui inter illustrandum deprehendebatur I3oJ annurenoua paradiici curauit. Nec praetereundus est sanctissimus ille Paulinus qui Hi ronymi seculo ide fecerat: sic enim scribit

natali Io.

Cernite culminibus gemina Felicis in aula Qua fuerint vetera , ct noua nunc exstare via

MDepr*iel situ reducem sumere iuuentam: Nanque o in his duplex moectandi gratia f.

Qua renouata nouis aequali lamine certavi Culmina culminibus: tectorum disiidet aetas, ' Concordat li cies, veterum manus atque reces tum P . I

190쪽

is Da His T. S. IMAG. Conuenit: in facie simili decor uniu utrumque

Ornat opus; coeunt olim sandara noueris. Nec di crimen adest oculis, nitet una vetustas. Frante iuuentutis tegitur fucata senectus: rapueram faciem peterata restoruit alas. Hac eadem oecies peterem deponere formam Elgestare nouum monet 2 retroacta abolere. i Ad idem faciendum instiget nos etiam cap. io. Paganorum diligentia. Refert enim Plinius, M. Iunium praetorem sub diem ludorum Apollinarium tergendam mala

dasse tabulam, in qua Aristides celeberrimus pictor depinxerat Tragoedum &puerum Apollinis . Addit autem squod caueri oportet) eius tabulae gratiam pictoris inscitia inter jjsse. Ij vero quorum est Ecclesiam & Imagines a sordibus ιχ squalore conseruare, proponant sibi Nepotianum : im cuiusA Η ' laudem Hieronymus commemorat eum

sisto in solletium fuisse, si niteret altare, si parte' tes absque fuligine, si pauimenta tersa, si

anitor creber in porta, vela semper in ostij si si sacrarium mundum, si vasa luculenta. Et in omnes caeremonias pia sodici-

-tudo disposita, non minus non maius negligebat ossicium. Ubicunque eum quaereres in Ecclesia inuenires. Basilicas Ecclesiae & Martyrum conciliabula diuersis floribus & arborum comis vitiumque