D. Ioannis Molani, s. theologiae louanii professoris, ... De historia ss. imaginum et picturarum pro vero earum vsu contra abusus. Libri 4

321쪽

118 DE Hi s T. S. IMA G. quae sincero animo depicta fuere, rixato . stomacho acceperunt. Cuius rei memorabile exemplum est de coronatione Lotharii tertij . Cum enim ab Innocentio diadema Imperatorium accepisset in Laterano . series facti ibidem in pariete depicta fuit, cum car

minibus,

Rex venit ante fores , iurans prius Vrbu honores ,

Post homo fit Papa, siuinit quo dante corovam. Quae perinde a nonnullis interpretata sutar, ac si Lotharius Imperium a Romano Potifice in beneficium accepisset, seu seudum. Crevit autem controuersia citiai Adrianus nihil tale cogitans ad Fredericum scripsit, Neque enim credo oblitus es quantum tibi honorem tribue rimus, & quato studio imperialis coronae tibi insigne contulerimus, cuius nos facti beneficij non poenitet. Haec enim verba quam aegro animo acceperit Fredericus, respositam declarat, Olim, inquit, Imperium Ecclesiam extulit, nunc Ecclelia Impexium deprimit. Coeptum est a pictura, inde Ventum est ad scriptu- iram. Non patiar . Imo ante coronam deponam, quim de Imperij auctoritate detrahi ulla ratione permittam. Pictura deleatur , scriptura reuocetur ne interregnum & sacerdotium aeterna simulta tu Dinonu'

322쪽

Lis. II. C A P. LX V I. δών monumenta supersint. Verum Pontifex his acceptis, benignissuDa responsione animum Imperatoris mitigauit . Cum enim summa cura debeat esse unicuique ne Magistratum aut Principem laedat: singulariter tamen istud exigitur a Ciero.

E ranae rariores esse sanctorum statuas quae apud Belgas sunt crebriores , quod1 hac diuersitas nonsit reprehcn

denda .

CApvT LXVII. N On est autem necesse quidquam

4 praeterea de famosiis. injuriis atque impiis picturis adiicere: cum quisque facile intelligat, minime eas e me licitas. Transeamus itaque ad varietatem illam, Quod Roma, atque italia tota ratiores habet statuas, quas Belgium habet creberrimas. Vbi notandum est, quod Romana Ecclesia non cupiat suas con suetudines solas in aliis Ecclesjs obseruari. Sie uti pulcre indicat responso Gre. A Mgorij Papae ad tertiam interrogationem

Augustini Anglorum Episcopi. His enim

verbis ei respondet: Nouit fraternitas itua Romanae Ecclesiae. consuetudinem , Iri. in qua se meminit nutritam . Sed mihi

placet, ut siue in Romana, siue in Gallia

rums

323쪽

13o DE Hi s T. S. TMAG, rum, seu in qualibet Ecclesia, aliquid inuenisti, quod plus omnipotenti Deo pos sit placere, solicite eligas & in Anglorum Ecclesia, quae adhuc in fide noua est, institutione , praecipua quae de multis Eccle-sjs colligere potuisti , infundas . Non enim pro locis res, sed pro bonis rebus loca amanda sunt . Ex singulis ergo quibusque Ecclesiijs, quae pia , quae religiosa, quae recta sunt. elige: & haec quasi in fasciculum collecta, apud Anglorum mentes in consuetudinem depone. Cur autem Romana Ecclesia non habeat tot Sanctorum statuas , quot aliae multae regiones , scd solas fere depictas eorundem imagines , dissiculter & non nisi coniecturam faciendo dicere possem . Si autem coniecturam audire non graueris eamque tantum , Ut coniecturam recipere velis; suspicor Romam rariores admisisse Sanctorum statuas, propter multitudinem prophanarum statuarum, quas etiam in Ecclesijs ad memorias defunctorum habet plurimas. Quare inter tot statuas dissiculter aliquando Sanctor una statuae x defunctorum statuis distingue rentur: nec magnum videtur Sanctis honorem statuarum deferre, qui tam multis ibi communis est, maximὰ ubi habentur ipsi cineres & corpora Sanctorum.

Audio etiam Antuerelae, & alibi, ubi fracta

324쪽

Lig. D. CAP. LXVII. a fracta per sectarios altaria , iterum , Deo nobis propicro , erecta sunt, rariores in altaribus poni statuas Sanctorum , crebriores veto depictas tabulas: idque non

aham ob cauum, quam quod plus artificii dicatur esse in illis picturis , quam in

Si quis autem dicere velit, rariores esse Roma: Sanctorum statuas, quia sculptilia sunt: quae sacra Scriptura frequentissime detestatur, is tota via, imo & coelo, aberrare conuin Citur. Primum quidem, quod sic Romam a Ecclesia non admitteret rariores Sanctorum statuas , sed omnino nullas.

o, sacrae statua nec siculptilia Vpeia

cis ini etec mulacra. C A p v τ L X VIII. DE inde , quod huiusmodi statuae sculptilia non sint appellandae. Imo

nec statuae Principum , aut maiorum, Mcelebrium virorum , sculptilia recte nominantur Et quidem non disputo an huiusmodi statuae sint sculptilia: sed siue talia sint, siue non fint, tamen non sunt ap

pellandae sculptilia . Statua principis meisi sit lapidea, & ob id eam lapidem Voce, loquor quidem id quod veru est, sed non

325쪽

131 DE His T. S. IMAG. recte loquor Cum enim statua ea plus sidi quam lapis, merito reprehendor, si eam demonstrans sic loquar, Vide illum puncrum lapidem. Sic si statuam quia sculpta est, asserere velis sculptile, malim id tibi

concedere,quiim multum contradicere.

Sed ciuit Apostolus dicat: Cui honorem, honorem: honorifice de imaginibus loquendum est propter eos quos repra sentant: & abstinendum est a generalioribus vocibus , quae in ipsa locutione conleptum aliquem prae se ferunt , aut ferre videntur . Est & altera ratio , ob

quam huiusmodi statuae sculptilia non sunt appellandae, quod nusquam ita nominentur,vel in sacra Scriptura, vel apud Ecclesiasticos scriptores , quantum qui, dem ego meminerim : sed in utriusque Testament D sacris libris solae falsorum deorum fictae, & salsae statuae, si me idola,

usitatissime & frequentissime sculptilia

nuncupentur , eo quod non plus sint quam sculptilia, quamuis eas qui in magno vivebant inscientiae bello , Deos Sap.r . suos esse putabant. Hinc etiam lapides,&s milibus multis vocabulis nominantur, ad maiorem detestationem vanissimae

Idololatriae Est postrem δ& tertia ratio, ob quam statuas potissimum sacras sculptilia nolim appellari, quod Imaginum' lacrarum osores, haeretici nostrae te m pe- statis.

326쪽

cio. Mn euoli us cia n t iiDum enim usitato oc recepto loquendi modo sacrae itatuarcra S raptura reprehensa. Nec aliam ob causam seuarii libentius utuntur simulacri vocinulo quam Imaginis: nempe vinac lo cutione introducta, maiori appa

tum O Ribuis uo imperio subiectis, quo confirmarent nulli se simulacro sup plicaturo . Ita enim Latine vertit Cedreni Verha , tanquam aliud non si se d. quam simulacrum: aut aliud non mihi ν - , quam supplicare. Ac postremo omisso , quia praesentem tractationem δnon concernit) non satis probo, subdit sanderus,qubd simulacrum dixit,ubi nos . Imaginem potius dicere solemus Quanquam enim non me lateat, quosdam & De Or in iis Lactantium) a similitudine simula,

cxum derivare , atque in eo lenlut dino

men .

327쪽

όgitur, iam e scio alijs etia' videri potius a sintulatione 4pesti viri; lactum sit non quaevis imagου, verum ficta & fas' ite illa quae Win m tiam quasi Vi simulacrum Deo, ita Pelidactum veritati . Vbi finiti lactum: mefidacium & idolum pro ijsdem posuit. Quin imo quod

Septuaginta dixerunt, Ecclesia sic versum habet , Simulacra gentium et . tanquam id Latine sit simula crum , quod Graece idolum i id est, vana & si nutata species . cum interim imago saepius veram speciem quam Vanani significet: Sicut ergo Veteres diligentilii me cauerunt obscuras & nouitias locutionum formulas, quibus Ariani,

328쪽

authlij haeretici delectabat, tur; sic a n .s in loquendo quam maxillae ab haereticό ru phrasi bus 'recedere conem v r:& eb magis, quod huiusmodi locutiones aliquan- lie se . Nani per tria rettentiam, Mim- Prudentiam, pthrasi Catholicis' eo loci antea inusitat, ,sed haereticis, quis eius auia thores erant , multum grata, Chiisti in cruce pende itis Inlagitiem; ti eum appellate operiant; dicendo: Dei illius facies artificiosissime sculpta est: limen ta di u mel ghemaeu. similia.

n con trapharsentes haereses, d S E ccle cisiasticae usurpationis restrictione. Quibus

ilit

cilium , Qui venerandas Imagines Idola Act. appellant,anathema.

tificio artis pictoriae, aut reliquarum astium quae Picurram comitantur: quales: iunx, ι .

329쪽

3 , , , D E H I s T. S. IMAc iunt, statuaria,& plastica, fusoria, dc crip hca. statuaria, ex lapide, ligno, ebore, re rum I magi hes Dyricata eademque ex gle 'ba fingit plastes: Ars autem fusoria haec in Psoplaste ex re se alijsque metallis exprimis Gripticus vero, lapidibus & geminis in sulpit. Scripsit de istis ex recentioribus Pomponius Gauricus, Leo Saptista de

Albertis Florentinus serie sit de pictura

libros tres. Albertus Dur erus edidit institutionum Geometricarum libros quar or, pro pictoribus, lapicidis, &c. I ater veteres de pictura & claris pictoribus &plastice scripsit Plinius librum 3I. Naturalis historiae. Ego vero, ut dixi,de artifi-ejo , nec tractare volo, nec judicare, non enim. beo oculos. artis ' pierito ut discernere possim quae pictura cui sit praeferenda. Aristoteles in picturis & animaduertit, &laudauit, quod mare pingaturi caeruleum, flumen pallidum: lacus vero candidus: sed in huiusmodi oculi mei caligant . Quare ignorantiae meae conscius, hic sisto. Nolo enim mihi obij ci vulgarum prouerbium .: Coecus de coloribus: aut illud, Non sentis te vltra malleum loqui: aut postremo illud Apellis, Ne sutor

vltra crepidam. Ne autem existimes artificium in picturis sacris Deo minus gra tum esse, memineris Beseleel impletum

esse Spiritu Dei, sapientia, &intelligen

tias

330쪽

ia, & icientia in omni opere ad excogirandum quicquid fabri fieri potest exauro; de argento &aere, marmore & diuit stare dignstrum: ut sciret fabrὸ operari, quae in usus sanctitaria necessaria erahi,&quae praeceperat Dominus . Posuit etiam Dominus sapientiam i fi corde Ooliab, de omnis eruditi, qui sponte se obxuler veLd faciendum opus.

contra Hsbemo haereticorum

R Estat nunc huius libri conclusi',

quae bipartita erit. Prima ad eos qui Ecclesiam ex iuerunt. Posterior ad pict uet ores. Qiuod ad priores attinet, nihil perim ride gratum est ijs qui sese e sanctae Ca- ii tholicae Ecclesiae gremio eiecerunt,

d partem Lurhqri, Cainini, aut alterius sectarij transierunt, quam quo inanes scata

rur occasionem quandam calumniandi, de inuetrendi iii abusus catholicorum.

Atque utinam illi perinde om nes abusus detestarentur,quemadmodum eosde

testatur & damnat sancta Ecclesia dolens plurimum eos in quibusdam suis filiis via gere. Misph a Hiica illa contra C at holi- . Cham, i